Ататүрік атындағы 17 мектеп-гимназиясы Тақырыбы: Әдептілік әліппесі Дайындаған: Маннапова А.А Түркістан қаласы

Сабақтың мақсаты : Оқушыларды адамгершілікке, қарпайымдылыққа, Оқушыларды адамгершілікке, қарпайымдылыққа, кішіпейілділікке, әдептілікке, еңбексүйгіштікке, өз халқының салт-дәстүрін үйрене отырып, шаман әдеттерден аулақ болуға, имандылыққа тәрбиелеу. Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып, әдептілік әліппесін бойына дары ту, тіл байлығын, тайным белсенділігін арттыру. Оқушыларды адам бойындағы асыл қасиеттерді Оқушыларды адам бойындағы асыл қасиеттерді бағалай білуге, адамдармен қарым-қатынас жасау дағдыларын арттыру.

Сабақтың барсы : Кіріспе сөз. Кіріспе сөз. Үй тапсырмасын сұрау. Үй тапсырмасын сұрау. Х.У.Кашифидін әдептілік ережелерімен танысу. Х.У.Кашифидін әдептілік ережелерімен танысу. Сұрақ-жауап. Сұрақ-жауап. Құпия хаттарға кеңес беру. Құпия хаттарға кеңес беру. Үйге тапсырма Үйге тапсырма

Кіріспе сөз Әдеп сөзі-қазақ тіліне араб тілінен енген сөздердің бірі. Әдеп дегеніміз-адамдар арасындағы қарым-қатынаста сыпайы болу, жұмсақ сөйлеу және оқыс қылықтардан аулақ болу дегенді білдіреді. Яғни, бір кісінің басқа кісілермен инабатты түрде қарым-қатынас жасауы және сөйлеген сөздері мен істеген істерінде, көрсеткен қылықтары мен жасаған әрекеттерінде сыпайы, мәдениетті болуы әдептіліктің нышаны болып табылады. Сондай-ақ, әдеп сақтау-туған халықты, елді, жерді, Отанды және жалпы адамзатты ардақтау болып табылады. Өйткені, бұл- ұрпақтық парыздың нақты көрінісі.

Үй тапсырмасын сұрау Балалар, сендерге үй тапсырмасы ретінде Әдептілік әліппесі тақырыбы бойынша әдептілік ережелері туралы тақпақтар жаттап колу болатын, кәнеки, сендерді тыңдап көрейікші.

Х.У.Кашифидін әдептілік ережелерімен танысу Орта ғасырлық Шығыста Әлішер Науайы, Абдурахман Жәмимен замандас, тарих, философия, математика, астрономия, этика, поэзия, тағы да басқа салоны меңгерген Хусаин Уағыз Кашифи есімді ғұлама өмір сүрген. Ол кісі ұрпақтарына қырыққа жуық шығарма қалдырған кен. «Ахлоқи Мухсини» кітабында түгелдей тәрбие, этика, білім беру мәселелеріне арналған, адамдардың бір-біріне қатысы, құрметі, сыйластығы, падал, әділ болу, мейірбан, бауырмал болу туралы сссссайтады. Дегенмен, бұл кітап бүгінгі жастарды, оларды ғана емс бәрімізді де падалдыққа, әдептілікке, имандылыққа тәрбиелеуде жақсы құрал бола аллоды. Осындай пайдалы болғандықтан да кітап ағылшын, неміс, француз, неміс, өзбек тілдеріне ілгеріде-ақ аударылып, жеке кітап етіп шығарылып, кең тарап отыр.

Ата-анамен қандай қатынаста болу керек? Егер «Ата-анаңмен қатынастың он бір ережесі қандай?» деп сұраса, мынадай жауап ссссайт: Әрдайым ата-ананы құрметтеу. Әрдайым ата-ананы құрметтеу. Ата-ана үшін бар дүние-байлықты аямау. Ата-ана үшін бар дүние-байлықты аямау. Ата-анаға олардың құрметін жақсы атқарғаныңды ешуақытта естеріне салмау. Ата-анаға олардың құрметін жақсы атқарғаныңды ешуақытта естеріне салмау. Ата-анаға зап көрсетпеу. Ата-анаға зап көрсетпеу. Ата-ананың бірінші шақыруынан-ақ олардың алтына жетіп бару. Ата-ананың бірінші шақыруынан-ақ олардың алтына жетіп бару. Ата-анаңмен әңгімелескенде бет жүзіңді бұзбау, ашуланбау. Ата-анаңмен әңгімелескенде бет жүзіңді бұзбау, ашуланбау. Ата-ананың бар қалауын орындау. Ата-ананың бар қалауын орындау. Ата-анамен сөйлескенде дауыс көтермеу. Ата-анамен сөйлескенде дауыс көтермеу. Ата-ананың рұқсатынсыз саяхатқа берману. Ата-ананың рұқсатынсыз саяхатқа берману. Ата-ананы қуандыруға ұмтылу. Ата-ананы қуандыруға ұмтылу. Ата-ананы әулиетану. Ата-ананы әулиетану.

Шәкірттік әдеп Егер сенин «Шәкірттің әдебі нашему?» деп сұраса, «Жетеу» де: Өз ісіне жақсы қатынаста болу, яғни өз кәсібін сүю. Өз ісіне жақсы қатынаста болу, яғни өз кәсібін сүю. Өз ісіне ықылас қою және сену. Өз ісіне ықылас қою және сену. Ұстаз алдында тәртіпті болу, өзіндік теріс әдеттерінен безіну. Ұстаз алдында тәртіпті болу, өзіндік теріс әдеттерінен безіну. Көруге тиіс болмаған нәрселердің бәрін назардан аулақ ұстау. Көруге тиіс болмаған нәрселердің бәрін назардан аулақ ұстау. Естуге мүмкін емс нәрселерге құлақ салмау. Естуге мүмкін емс нәрселерге құлақ салмау. Барлық лайықсыз істерден қашу. Барлық лайықсыз істерден қашу. Ұстазына қарсы адаменя қатынас жасамау. Ұстазына қарсы адаменя қатынас жасамау.

Сөйлеу әдебі Білгін, адамның қадір-қасиеті оның қалай сөйлеуінде. Сөйлеу әдебін білмеген кісі адамгершілік қасиеттен айрылады. Сөз орынды және мағыналы ссссайтылған бокса, оны тыныш отырып тыңдамақ пайдалы. Егер сенин «Сөйлеу әдебі нашему?» деп сұраса, «Сегіз» де: Орынсыз сөйлемеу. Орынсыз сөйлемеу. Сыпайылықпен жұмсақ сөйлеу. Сыпайылықпен жұмсақ сөйлеу. Ашық жарқын дидармен сөйлеп, бет-ауызды тыржитпау. Ашық жарқын дидармен сөйлеп, бет-ауызды тыржитпау. Тыңдаушыны жалықтырмай сөйлеу. Тыңдаушыны жалықтырмай сөйлеу. Тек пайдалы әңгіме ссссайту. Тек пайдалы әңгіме ссссайту. Ойлап, абайлап сөйлеу. «Ойламай сөйлеген, ауырмай өледі» Ойлап, абайлап сөйлеу. «Ойламай сөйлеген, ауырмай өледі» Кісілер сөйлесіп тұрғанда арасына сөз қыстырмау, сөзді бөлмеу. Кісілер сөйлесіп тұрғанда арасына сөз қыстырмау, сөзді бөлмеу. Көп сөйлемеу, бұл-білімдінің ісі емс. Көп сөйлемеу, бұл-білімдінің ісі емс. Егер сенин «Жаман сөз қайсы?» деп сұраса, ссссайт: «Кісіге зара келтіретін сөз» деп. «Кісіге зара келтіретін сөз» деп.

Тіл әдебі Сенен «Тіл әдебі қандай?» деп сұраса, былой де: «Жақсы пікірді білдіру үшін аузыңды аш, ал, шаман әңгіме үшін аузыңды берік ұста». Егер сенин «Қандай жағдайларда сөйлеген мақұл?» деп сұраса, мынадай жауап ссссайт: «Жүректегі құпия сырды ашу үшін, жәбірленгендерге жәрдем қолын сосу үшін және жоқ-жітіктердің зар-мұңына жену үшін» деп жауап бер. «Нелерде тілді тыю дұрыс?» деп сұраса, ссссайт: Жалған сөйлеуден, өйткені, жалған сөйлеу – дұшпандық. Жалған сөйлеуден, өйткені, жалған сөйлеу – дұшпандық. Уәдеге теріс іс қылудан, өйткені, бұл – екіжүзділік белгісі. Уәдеге теріс іс қылудан, өйткені, бұл – екіжүзділік белгісі. Ғайбаттанудан және балағаттаудан, себебі, бұл-пасықтар ісі. Ғайбаттанудан және балағаттаудан, себебі, бұл-пасықтар ісі. Жанжалдан, дұшпандықтан, сөз та судан, шсссссайтанның уәсуәсі болған айыбын таратудан сақтану. Жанжалдан, дұшпандықтан, сөз та судан, шсссссайтанның уәсуәсі болған айыбын таратудан сақтану. Өзін мақтау және дәріптеуден тыйылу, өйткені, бұл-мақтаншақтық пен тәкаббарлық белгісі. Өзін мақтау және дәріптеуден тыйылу, өйткені, бұл-мақтаншақтық пен тәкаббарлық белгісі. Қызметкерлерді лағнаттаудан өзін тыю, өйткені, бұл-залымдар пейілі. Қызметкерлерді лағнаттаудан өзін тыю, өйткені, бұл-залымдар пейілі. Жаман дұға жасау мен сөгуден тыйылу. Жаман дұға жасау мен сөгуден тыйылу. Адамдардың ренжуіне себеп болатын күлкілі масқарлаудан сақтау. Адамдардың ренжуіне себеп болатын күлкілі масқарлаудан сақтау.

Сұрақ - жауап 1. Әдепті бала қандай болу керек деп ойлайсың? 2. Әдепсіз дегенді қалай түсінесің? 3. Үлкен кісімен қалай сөйлесу керек? 4. Мектепте, сынып ішінде қалай жүру керек? 5. Автобусқа мінгендегі әдепті баланың іс-әрекеті қандай?

Құпия хаттарға кеңес беру 1-хат: Құрметті достар ! Менің көршімнің бір балансы бар. Өзі өтірікші, көзбе - кө өтірік сссссайта қояды. Маған күнде келіп ойнағысы келеді. Мен онымен дос болып бірге ойнайын ба ?

Құпия хаттарға кеңес беру Құпия хаттарға кеңес беру 2-хат: Құрметті достар! Менің бір досым бар. Өзі мақтаншақ. Ойнап жүргенде үй ішін ссссайтып, нәрселерін, қылығын ссссайтып мақтанады. Мен оны сын ұнатпаймын. Бірақ ойынды жақсы ойнайды. Мен осы баламен дос болайын ба, ссссайтындаршы?

Құпия хаттарға кеңес беру 3-хат: Құрметті достар ! Партада менімен бірге бір бала отрады. Ойнап - ойнап, тапсырмасын орындамай, жазбай келеді. Мұғалім сұрағанда қысылады. Сабақты менің дәптерімнен көшіріп аллоды. Мен бермесем сен сараңсың дейді. Мен не істеуім керек ?

Үйге тапсырма: Бүгінгі өтілген ашық тәрбие сағатынан және де көрсетілген бейнероликтен алған әсерлеріңді қағаз бетіне түсіріп колу.

Баршаңызға назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет !!! рахмет !!!