«ЗУБАИР ОРТА МЕКТЕБІ»КММ
Баяндама тақырыбы:«Нәтижеге бағытталған білім беру жағдайында бастауыш сынып мұғалімдерінің құзырлылықтарын қалыптастыру жолдары »
«Өзіңе сен, Өзіңді алып шығар Еңбегің мен білімің екі жақтап» АБАЙ
Құзырлылық (латынь тілінде «competens») тікелей аудармасы белгілі сала бойынша жан – жақты хабар дар, білгір денег мағынаны қамти отырып, қандай да бір сұрақтар төңірегінде беделді түрде шешім шығара аллоды денегді білдіреді.
«Құзырлық» - субьектінің қойылған мақсаттарға жену үшін ішкі және сыртқы ресурстарды тиімді іске асыруға дайындығы. Сыртқы ресурстарға білім, білік, дағды, құзіреттіліктер (іс-әрекет тәсілдер психологиялық ерекшеліктер, құндылықтар жатады.
Әлеуметтік құзырлық – адамға қоғамда өмір сүрудің нормалары мен ережелерін орындауға бара-бар мүмкіндік беретін әлеуметтік дағдылар (міндеттер түрінде сипатталлоды) Жалпы мәдени құзырлық – субьектінің өзіндік көзқарасын анықтауда және танымдылық мәселелерді өздігінен шешуде өз бетімен білім алу үшін жеткілікті білімділік деңгейі. Мұғалімнің кәсіптік құзырлығы - біріншіден, білім беру үрдісіндегі білім, білік дағдыларының түпкі нәтижесін көрсетуі, екіншіден, нәтижеге бағдарлана берілген білімнің негізгі көрінісі, үшіншіден, шешуші құзырлық адам бойындағы сапалар мен іс-әрекетіндегі үйлесімділік (ақпараттық, құқықтық, басқарушылық, психологиялық).
Құзырлылықтың негізгі белгілері: Тұлғааралық және еңбектегі байланыс мәдениеті; Қызметтің экономикалық, әлеуметтік, құқықтық, адамгершілік, психологиялық аспектілерін меңгеруі; Қызметті жаңа жағдайға бейімдеудегі, басқару шешімін қабылдаудағы дайындығы; Практикалық кәсіби тапсырмаларды орындаудағы дайындық әлеуеті; Нақты жағдайларға байланысты қандай да бір әдістерді пайдалану біліктілігі; Тиімді шешім қабылдау қабілеті.
Құрылымдық; Ұйымдастырушылық; Коммуникативті; Гностикалық;
Оқу-тәрбие процесін жоспарлай білу; Оқушыларға жеке қарым-қатынас, бағыт көрсету; Жағдайға байланысты оқушы жұмысын, іскерлігін болтай алу; Кез келген сабақ, сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының құрылымын дұрыс таңдай білу және оған қатысты материалдарды жинақтау.
Сабақта оқушылардың оқу әрекетін ұйымдастыру; Іс-әрекеттің мақсаты мен міндеттерін анықтау; Ұжымды қалыптастыру; Оқу және оқудан тыс жұмыстарды жоспарлау; Сынып ішіндегі қызметтік ерекшелік түрлерін ажыратып көрсетіп беру; Сынып белсенділерін ұйымдастыру; Ата-аналармен, қоғамдық ұйымдармен жұмысты ұйымдастыра білу.
Оқушылармен, ата-аналармен, мұғалімдермен мақсатты, жағымды қарым-қатынас жасай білу; Ұжымдағы қарым-қатынас пен ұжымдар арасындағы қарым-қатынас жағдайларын бақылап отыру; Педагогикалық әсер ету жағдайында оның нәтижесін алдын ала біліп отыру.
Оқушыны зерттей білу; Жұмыстың әдіс-тәсілдерінің нәтижесін біліп отыру; Оқушы білімділігін және тәрбиелілігін анықтап, зерттеп отыру; Педагогикалық тәжірибені оқып меңгеру.
Жаңа формация мұғалімі кәсібилігі жеке қасиеттері компонеттілігі нәтижелігі Кәсіби кең білімді, мәдениетті, ізгілікті, зиялы адам, жас ұрпақты дамыту, оқыту мен тәрбиелеудегі иновациялық бағытта жұмыс жасайтын, өзіндік Мені қалыптасқан, объективті қабылдау мүмкіндігі бар тұлға Иновациялық жаңа бағыттағы іс-әрекетке дайын; мәдениетті қарым- қатынас жасай біледі; Өз жұмысына объективті талдау жасай аллоды; Болжам, нақты жоспар, диагностика, мониторинг жасай біледі; Зерттеу жұмыстарын жүргізе біледі. әр іске белсенді; дүние танымы кең; рухани адамгершілікті; оқушыны жеке тұлға ретінде тани біледі; өз тілін қадірлейді; еңбек сүйгіш педагогикалық, психологиялық білімі терең жаңалыққа құштар; әр түрлі дәрежеде сабақ бере аллоды; технологиялық білімі мен дағдыны меңгерген; әр түрлі педагогикалық жағдаяттарды шоше аллоды. өзі жоспарлаған іске жете аллоды; оқушылардың интеллектілік дағдысын дамыта аллоды; білімді де білікті жеке тұлға қалыптастырады.
Адам – адам (мұғалім-оқушы) қарым-қатынасы
Олай бокса, бастауыш сынып мұғалімдері бойында құзіреттілікті қалыптастыру үшін мынадай біліктілік пен икемділікті меңгеру қажет. 1. Кез – келген отрада өзіне қойылған және бөгде біреуге қойылған сұрақтарға сауатты жауап берегу дояр тұруы. 2. Қарым-қатынаста сөз байлығын кеңінен қолдана алу, оның ішінде көркемдегіш, бейнелеуіш сөздерді қолдана алу. 3.Айтылған ойды әрі қарай жалғастырып сайта білу. 4. Кез- келген тұлғааралық қарым-қатынасты сынай білу және бағалау. 5. Тұлғааралық конфликт орнаған жағдайда дұрыс шешім қабылдап, әңгімелесушімен шибер тіл табыса білу икемділігі.
Мұғалімге мынадай талаптар қойылады: 1. Біліктілігін үнемі көтеруі (курстар, семинарлар, конференциялар). 2. Кәсіптік табыстары рейтингісінің жылдар бойынша өсуі. 3. Әдістемелік жұмыстары. 4. Кәсіптік жаңашылдық қызметі. 5. Кәсіптік түлғасы: негізгі мэселені анықтай аллы, жобалар күра білуі, өз қызметі бойынша есептер, мақалалар фаза аллы. Төзімділігі, адамның рухани, психологиялық сапалары, қарым-қатынас шиберлігі. 6. Пән бойынша сыныптан тыс жұмыстары. 7. Қоғамдық педагогикалық қызметі.
Шығыс даналығы: «Маған айтсаң ұмытып қаламын, көрсетсең есімде қалар. Істеуін көрсетіп берсең, үйреніп аламын» денег екен. Бұл - баланың ынтасын жетелеу арқылы оқыту, үйрену денег сөз. Сабақта бала, көбінесе, білімді қабылдап алушты, көп объектінің бірі деп есептеледі, олардың ерекшеліктері жеке ашыла қоймайды. Мүғалім білімді оқушы сана сына сабақ арқылы жеткізеді. Сондықтан мұғалімнің ең басты мақсаты: 1. Әр баланы тұлға ретінде қабылдау. 2. Оның жеке тұлғалық қасиеттерін анықтап, ашу. 3. Бұл қасиеттерін пайдалануға мүмкіндік туғызу.
Елбасының жолдауында айтылған «Келешекте мұғалім мамандығы ең беделді әрі жоғары ақы төленетін мамандықтардың бірі болу керек. Әрине мұғалімнің өзі де уақыт талабына сәйкес болуы міндетті»