ФИНАНСИСКА ОДРЖЛИВОСТ Контекстот во Република Македонија Обука за финансиска одржливост Куманово, 8 – 10.6.2009 г. - презентация

1

2 ФИНАНСИСКА ОДРЖЛИВОСТ Контекстот во Република Македонија Обука за финансиска одржливост Куманово, 8 – г.

3 Состојба во граѓанските организации Најголем дел од граѓанските организации зависат од: мал број извори на финансирање странски донатори Буџетите на дел од лидерските граѓански организации опаѓаат за 10% -20 % годишно Неисполнување критериуми и немање капацитети за аплицирање за проекти во Европската комисија

4 Социоекономски контекст Сиромаштија: 29,7 % или скоро третина од населението живеее во сиромаштија и само 4,8% од домаќинствата со месечните приходи успеваат во целост да ги задоволат своите потреби Прагот на сиромаштија е највисок во североисточниот регион и најнизок во Пелагонија Најранлива етничка група е ромската, со 64% од ромските домаќинства под линијата на сиромаштија врз основа на приходот

5 Социоекономски контекст Нееднаква распределба на приходите: најбогатите 20% од популацијата примаат 42% од вкупниот расположлив приход, додека најсиромашните 20% примаат 5% од вкупниот приход Највисока нееднаквост е регистрирана меѓу Ромите Најбогатите 20% од ромските домаќинства примаат над 49% од расположливиот приход, додека најсиромашните 20% примаат само 2% од расположливиот приход.

6 Социоекономски контекст Индекс на депривација - 0,7 во групата 15 земји на ЕУ и 1,0 во групата 25 земји, во Македонија индексот е далеку повисок и има вредност 2,6, што значи дека, во просек, луѓето се лишени од најмалку три од шесте елементи: соодветно затоплување на домот; плаќање за годишен одмор од една недела; замена на дотраен мебел; имање месен оброк секој втор ден по желба; купување нова наместо носена облека; поканување на пријателите или семејството барем еднаш месечно; Највисок индекс во вардарскиот и североисточниот регион

7 Социоекономски контекст Повеќе од една третина од луѓето што живеат во вардарскиот, во североисточниот и југоисточниот регион се соочуваат со финансиски потешкотии за плаќање на основната храна и за дневни оброци Повеќето домаќинства кои не ги плаќаат сметките за вода, струја, телефон се од североисточниот регион: една третина од луѓето не ги плаќаат нивните сметки за струја, скоро исто толку не ги плаќаат сметките за вода и повеќе од две петтини не ги плаќаат телефонските сметки на време.

8 Социоекономски контекст Невработеност – стапката во Македонија е 31 %, највисока стапка на невработеност има: во југоисточниот (43 %) и североисточниот регион (42 %) кај етничките Роми (73 %) Скоро една четвртина од домаќинствата немаат ниту еден вработен член, а третина имаат само еден вработен член: Североисточниот регион има најмногу домаќинства без вработени членови, со скоро една третина од домаќинствата во таква позиција

9 Социокултурен контекст Ниска општа доверба во Република Македонија Висока доверба во семејството (97,8%), забележително пониска општа доверба (23,1 %) и доверба во институциите (43,9 %) Довербата во граѓанскиот сектор е 41,7 %, додека само во граѓанските организации или здруженија на граѓани е 41,2 %. Мала верба во солидарноста Мнозинство граѓани (50,7 %) смета дека луѓето се грижат само за себе и не се заинтересирани за другите, за заедницата и за државата Бројот на граѓани кои веруваат во солидарноста на луѓето е 49,3 %.

10 Социокултурен контекст Ставови за граѓанските организации – тие се за остварување на интересите на граѓаните Мнозинство од граѓаните веруваат дека граѓанските организации се за остварување на интересите на граѓаните и можност нивното мислење и дејствување да допре до јавноста. Малцинство граѓани веруваат дека граѓанските организации се средство со кое вешти поединци доаѓаат до пари и влијание и/или им служат само на интересите на странски држави и на нивните фондации.

11 Социокултурен контекст Стереотип за поврзаноста меѓу политичките партии и граѓанските организации, кој не е поткрепен со конкретни аргументи: За 81,8 % од граѓаните, граѓанските организации се злоупотребувани од политичките партии и зад нив се кријат политички партии Мало малцинство (25%) тоа може да го илустрираат со пример на граѓанска организација зад која се крие политичка партија.

12 Социокултурен контекст Мал интерес за активно вклучување во волонтерски активности Помалку од третина од испитаниците (27,4 %) изјавиле дека волонтерски се вклучиле во активности во заедницата и најчесто до 10 часа годишно. Волонтерските активности во најголем број се еднократни/еднодневни ангажмани Не постои континуитет во волонтерските активности и дека граѓаните немаат изградени навики и свест за да направат нешто повеќе (вон семејството и лично за себе) за заедницата и за сограѓаните.

13 Социокултурен контекст Малку граѓани се активни и доброволно работат во граѓански организации Вклученоста на граѓаните во граѓанските организации е мала т.е. 24 % се членови Од нив повеќе од половината се неактивни. Доброволно работат 10 % од граѓаните, што се поклопува со бројот на активни членови во нив Половината од оние кои се активни членови со доброволна работа во граѓански организации тоа го прават за да придонесат кон заедницата и затоа што веруваат во мисиите на организациите за кои доброволно работат.

14 Добротворство Расте бројот на луѓето што даруваат од 64,6 % минатата, на 70,9 % оваа година. Речиси половина од граѓаните што даруваат се водени од идејата дека луѓето треба да се поддржуваат меѓу себе. Социјалната грижа или хуманитарните цели им се првиот приоритет за дарување на граѓаните Општинското и националното ниво повисоко на листата на приоритетни нивоа за дарување

15 Добротворство Најчесто се даруваат пари, а вообичаената сума е од 100 до 500 денари Граѓаните најмногу сакаат да даруваат директно и на рака Најголем број граѓани (32,5 %) за добротворните акции се информираат директно од корисниците, а електронските медиуми се на второ место (27,1 %). Поделена перцепција за наменската употреба на средствата, вкупно 55,7 % од испитаниците сметаа дека собраните прилози се употребуваат наменски

16 Поддршка од државата Законска основа: Закон за извршување на буџетот на Република Македонија, Закон за здруженија на граѓани и фондации, Одлука за критериуми и постапка за распределба на финансиските средства за здруженијата на граѓани и фондации од буџетот на Република Македонија, Кодекс на добри практики за финансиска поддршка на здруженија на граѓани и фондации и Други акти.

17 Поддршка од државата Во 2007 година се доделени приближно евра или 0,21 % од вкупниот буџет и тоа најмногу преку Министерството за финансии и Агенцијата за млади и спорт. Не постојат јасни дефиниција за невладини организации Дел од средствата се распределуваат без јавен конкурс Најчесто не се бара известување за доделените средста Нема доволно информации за постапката (начин, критериуми, висина на средства и сл.) Средствата од игрите на среќа се наменети за мал број организации

18 Даночни поттикнувања Во 2007 година е донесен Законот за донации и спонзорства во јавнит дејности Персонален данок на доход Данок на добивка Данок на додадена вредност Данок на наследство и подарок Даноци на имот

19 Поддршка од претпријатијата Мало учество во вкупната поддршка на граѓанските организации Соработка постои на ниво на делување – локални претпријатија со локални организации / национални компании поддржуваат организации и настани кои се од национален карактер Мала меѓусебна доверба и информираност за активностите/можностите Најмногу донации за спорт, култура и активности со кои се зголемува сопствената видливост

20 Државен завод за статистика (2007) Статистички годишник на Република Македонија МЦМС (2006) Цивикус – Индекс на граѓанското општество МЦМС (2008) Довербата во граѓанското општество МЦМС (2009) Општествената одговорност на граѓаните УНДП (2009) Граѓански засновани анализи УСАИД (2007) Индекс на одржливост на граѓанските организации Користена литература