ZUlfiya hayoti va ijodi dars uchun. - презентация

1

2 ZUlfiya hayoti va ijodi dars

3 Sana: Sinf: 6 D Soat: 45 daqiqa Fan: adabiyot Mavzu: Zulfiya hayoti va ijodi. Dars turi: noananaviy Dars usuli: hikoya, korgazmalilik Dars jihozi: kompyuter texnologiyasi, aqliy hujum, savol

4 Darsning borishi: I.Tashkiliy qism. 3 daqiqa II.Otilgan mavzuni sorash. 10 daqiqa III.Yangi mavzu bayoni. 15 daqiqa IV.Yangi mavzuni mustahkamlash. 10 daqiqa V.Oquvchilarni baholash. 5 daqiqa VI.Uy vazifa berish. Darsni yakunlash. 2

5 I. Tashkiliy qism. 3 daqiqa 1. Salomlashish 2. Davomadni aniqlash 3. Adabiyot atomdan kuchli. (Abdulla Qahhor) Oquvchilar hikmatli sozga oz fikrlarini bayon qilib, birma-bir fikr bildiradilar. Men ham oz fikrimni bildirib, fikrlarni

6 Ushbu savollarga oquvchilar javob beradilar? Abay qachon va qayerda tavallud topgan? Abay qanday shoir edi? U sherlarida nima qilishga undaydi? Qancha olan kuyi bastalagan? Qachon olamdan otgan? Qanday asarlar yozgan? Nasihatlar asari necha bolimdan iborat? Nasihatlar asarini kim ozbek tiliga tarjima qilgan? Abay qanday asarlar yozgan? Abay Nasihatlar asari nima

7 Sinfni 2 guruhga bolib, 1-guruhga adabiyotchilar, 2-guruhga tanqidchilar deb nomlab olamiz. Ushbu Abay Nasihatlarasarini guruhlar oz fikrlari bilan toldirib, tushuntirib beradilar. Song men ham oz tushunchamni aytib, Zulfiyani rasmini qoyib kimning rasmi deb sorayman. 1-guruhga 2-guruhga Yettinchi soz va on yettinchi Ottiz birinchi va ottiz ikkinchi soz soz bolimlari berilib, ushbu bolimlari berilib, ushbu bolimlarni bolimlarni manosini tushun- oz fikrlari bilan bayon qilib, tahlil tirib, oz fikrlarini bildiradilar qilib tushuntirib beradilar. Song ozim ham fikrlarni umumlashtirib, mavzuga oid fikrlar bildirib, guruhlarga ragbat tarqatmalar

8

9 II. YANGI MAVZU BAYONI. 15

10 Zulfiyani rasmi korsatilgach, shoiramiz haqida turli xil savollar berib korib, oquvchilarning fikrlarini eshitib, song mavzuni bayon qilib beraman. Zulfiya kim bolgan? ____________ Zulfiyaga atab nimalar qoyilgan? _____________________________ Zulfiya kimning rafiqasi bolgan? ______________________________ 2015-yil shoiramizning necha yilligi nishonlanadi? ______________ Televizorda ham uning ijodi korsatilyapti. Qanday sherlar yozgan ekan?

11 Zulfiya XX asr o`zbek she`riyatining yirik vakillaridan biridir. U o`zining teran falsafiy, hasos, fojiaviy va hayotbaxsh realistik ijodi bilan hozirgi zamon o`zbek she`riyatida yangi sahifa ochdi. Zulfiya XX asr o`zbek she`riyatining yirik vakillaridan biridir. U o`zining teran falsafiy, hasos, fojiaviy va hayotbaxsh realistik ijodi bilan hozirgi zamon o`zbek she`riyatida yangi sahifa ochdi. Isroil Muslimov qizi Zulfiya 1915-yil 1-martda Toshkentning Degrez mahallasida tug`ildi. Hovli mo``jazgina bo`lsa-da, unda bir-biridan chiroyli, muattar gullar o`stiriladi. Oila a`zolari she`rxonlikni, musiqani qattiq sevardi. Zulfiya oilaning kenjasi edi. Uning bir-biridan ko`rkam, bir-biridan aqlli to`rt akasi bor edi. Ularning bari keyinchalik mas`ul lavozimlarda ishladilar, qatag`on-qirg`in yillarining achchiq zahri va shafqatsiz qahriga duchor bo`ldilar... Isroil Muslimov qizi Zulfiya 1915-yil 1-martda Toshkentning Degrez mahallasida tug`ildi. Hovli mo``jazgina bo`lsa-da, unda bir-biridan chiroyli, muattar gullar o`stiriladi. Oila a`zolari she`rxonlikni, musiqani qattiq sevardi. Zulfiya oilaning kenjasi edi. Uning bir-biridan ko`rkam, bir-biridan aqlli to`rt akasi bor edi. Ularning bari keyinchalik mas`ul lavozimlarda ishladilar, qatag`on-qirg`in yillarining achchiq zahri va shafqatsiz qahriga duchor bo`ldilar... Oiladagi tinch, fayzli, shirin hayotni vujudga keltirishda onaning xizmati beqiyos edi. Ona shoirtabiat, ko`p narsani biluvchi farzandlarini katta dunyo sari dadil yetaklagan zehnli ayol edi. Agar iste`dodim bor bo`lgan bo`lsa, uning chashmasi-onam. Agar adabiyot ahliga bir kaft don yanglig` she`riy hosil tutgan bo`lsam, uning urug`ini qalbimga avval onam sochganlar, -degan edi Zulfiya. Shoiraning butun ijodi davomida onani, ayolni ulug`lovchi otashin she`rlar yozishi bejiz emasdi. Oiladagi tinch, fayzli, shirin hayotni vujudga keltirishda onaning xizmati beqiyos edi. Ona shoirtabiat, ko`p narsani biluvchi farzandlarini katta dunyo sari dadil yetaklagan zehnli ayol edi. Agar iste`dodim bor bo`lgan bo`lsa, uning chashmasi-onam. Agar adabiyot ahliga bir kaft don yanglig` she`riy hosil tutgan bo`lsam, uning urug`ini qalbimga avval onam sochganlar, -degan edi Zulfiya. Shoiraning butun ijodi davomida onani, ayolni ulug`lovchi otashin she`rlar yozishi bejiz

12 Zulfiya boshlang`ich maktabni bitirgach, xotin-qizlar pedagogika bilim yurtida tahsil oldi ( ). Shu yerda she`r mashq qila boshlaydi. Bilim yurti qoshida adabiy to`garak tashkil etilgan edi. Unga shoir Shukur Sa`dulla rahbar edi. To`garakda G`afur G`ulom, Uyg`un kabi ko`zga ko`ringan shoirlar bilan uchrashuvlar uyushtirilardi. Ilk she`ri bo`lmish Qizil durraning dunyoga kelishiga paranjini tashlab zavod-fabrikalarda boshlariga qizil durra o`rab ishlay boshlagan ayollar hayoti turtki bergani ham bejiz emas. Shoira hayot, turmush saboqlaridan ilhom oldi va 17 yoshidayoq Hayot varaqlari (1932) degan ilk to`plamni chiqardi. Hamid Olimjon bilan taqdirining bog`lanishi (1935) shoira hayoti va ijodida ulkan burilish

13 1933 yili o`qishini tugаtgаn Zulfiya Toshkent Dаvlаt pedаgogikа institutidа tаhsil ko`rdi ( ), keyin esа А.S.Pushkin nomidаgi Til vа аdаbiyot ilmiy tekshirish instituti аspirаnturаsidа o`qidi ( ). O`shа og`ir yillаrdа Zulfiya uchun yanа bir kаttа yo`qotish sodir bo`ldi. U 1944 yili umr yo`ldoshi Hаmid Olimjonidаn fojiаviy hаlokаti tufаyli аjrаb qoldi. Zulfiya umrining oхirigаchа uning yodi bilаn yashаb, ungа bo`lgаn muhаbbаti, sаdoqаtini kuylаb o`tdi. Hijron kunlаri, Bахtiyor sevgini kuylаrdi sozim, Ne bаlogа etding mubtаlo, Sen qаydаsаn yurаgim, Bаhor keldi seni so`roqlаb she`rlаri shu hijron mevаlаridir: Sog`ingаndа izlаb bir nishon Qаbring tomon olаr edim yo`l. Keltirаrding mengа bir zаmon, Endi hаr choq men eltаmаn gul. O`zbek xalqining atoqli farzandi, shoira Zulfiya 1996-yilning 1- avgustida vafot

14 Lavozimlari yillarda Bolalar nashriyotida muharrir. 2. Ozbekiston Davlat nashriyotida bolim boshligi yillarda esa «Ozbekiston xotin-qizlari oynomasida bolim boshligi. 4. Saodat jurnalida (avval O`zbekiston xotin-qizlari deyilardi) bosh muharrir ( ). 5. Ozbekiston Oliy Sovetining deputati. 6. Osiyo va Afrika mamlakatlari bilan aloqa qiluvchi sovet komitetining raisi (1962) bolgan. Mukofotlari * U respublika davlat mukofoti laureati (O`ylar, Shalola to`plamlari uchun); * sobiq SSSR davlat mukofoti laureati (Saylanmasi uchun) * O`zbekiston xalq shoirasi; * hind mavzusidagi sherlari uchun Javoharlal Neru nomidagi umumhindiston sovrini * xalqaro Nilufar mukofoti; * Bulg`oriyaning Krill va Mefodiy ordeni sohibasi edi; * Unga Mehnat Qahramoni unvoni va ko`plab orden, medallar berilgan edi; * Zulfiya 1995-yili saksonga kirdi. Vatanimiz uni Do`stlik ordeni bilan

15 Tarjimalari Pushkin, Lermontov, T.SHevchenko, Lesya Ukrаinkа, N.Tiхonov, Verа Inber, Edi Ognesvet, Qаysin Quliev kаbi аdiblаr ijodidаn nаmunаlаr tаrjimа qildi. Ijodi «Chorjoy-Qongirot» (1947), «Dalada bir kun» (1948), «Zootexnik qiz» (1952), «Tong qoshigi» (1953) kabi bir qator sherlar turkumi, «Men tongni kuylayman», «Yuragimga yaqin kishilar» (1958), «Kuylarim sizga» (1965), «Salom, sizga erkparvar ellar», «Oglim, sira bolmaydi urush» kabi sher «Soroqlaydi shoirni sherim» (1960), «Oydin» (1953), «Quyoshli qalam» (1967) kabi' ocherk, poema va

16 Zulfiya haqidagi buyuk fikrlar… R.Hamzatovning Zulfiya o`z xalqining taqdiri bilan qo`shilib ketgan ijodkor; Ch.Aytmatovning Zulfiya hozirgi zamon o`zbek poeziyasining eng maftunkor zarvarag`idir; M.Karimning Zulfiya, uning ijodi, she`riyati bizning ruhiy olamizning bir qismidir. Milliy madaniyatimizning bir

17 Zulfiya rassomlar

18 Yoshlarning Zulfiyaga bolgan

19 IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. 10 daqiqa Shoira Tinchlik kurashchisi Vatanparvar inson Vafodor yorMehribon

20 1.Zulfiya …-yil tavallud topgan. 2.Zulfiyaning umr yoldoshi ismi………… yil ………ordeni bilan taqdirlandi yillarda ………institutda tahsil oladi. 5.Hind mavzusidagi sherlari uchun ……… mukofoti bilan

21 Guruhlarga orinlar berib, darsda faol qatnashgan oquvchilarni ragbat tarqatmalarini hisoblab, oqilona baholaymiz. VI. Uy vazifa berish 2 daqiqa Uyga Zulfiya hayoti va ijodini oqib, u haqida yana internetdan yangi malumotlar olish berib darsni

22