ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ УНИВЕРСИТЕТІ Тақырыбы: Қысым және оның ыдырыуын есептеу Атырау 2018. - презентация

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ УНИВЕРСИТЕТІ Тақырыбы: Қысым және оның ыдырыуын есептеу Атырау 2018

2 Қысым туралы жалпы түсінік Қысымның түрлері Қысымды өлшейтін аспаптар Жоспар

3 Қысым туралы жалпы түсінік

4 Қысымның түрлері Атмосфералық қысым Барометрлік қысым Гидростатикалық қысым Дыбыстық қысым Артық қысым Қалыпты қысым Қалдық қысым

5 Атмосфералық қысым Атмосфералық қысым атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы. Ол барометр мен, яғни сынап бағанасының биіктігімен (мм сын. бағ.), СИ жүйесінде паскаль мен (Па), ал метеорол. ғылымында гектопаскаль мен (г Па) немесе милли бармен (мб) өлшенеді. Теңіз деңгейінде атмосфералық қысым орташа алғанда 1013,25 г Па-ға (760 мм сын. бағ.) тең. Жоғарылаған сайын ауа тығыздығы кеміп, атмосфералық қысым азаяды. Жер шарин коршап тұрған атмосфера өзінің салмақ күші арқылы жер бетіне қысым түсіреді, оны атмосфералық қысым деп атайды. Қазіргі кезде атмосфералық қысымды гектопаскаль мен (г Па) көрсетеді. Қалыптағы атмосфералық қысым ретінде оның теңіз деңгейіндегі орташа көрсеткіші (1013 г Па) алынады. Қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изобаралар деп атайды. Атмосфералық қысымды металдан жасалған барометр анероид пен өлшейді.

6 Барометрлік қысым Барометрлік қысым-уакыттың белгілі кезеңінде жердің бір нүктесінде барометр көрсететін атмосфералық косым.

7 Гидростатикалық қысым Гидростатикалық қысым – су бағанасының өз табанына тигізер әсерімен сипатталатын қысым; мөлшерлік көрсеткіші метр мен өлшенген су бағанасының биіктігімен немесе атмосфера бірлігімен өрнектеледі.

8 Дыбыстық қысым Дыбыс қысымы тұрақты дыбыс өрісіндегі деньги әсер ететін қысым. Дыбыс қысымын дыбыс тарайтын отрада дүркін-дүркін өзгеретін дыбыстық қысыммен шатастырмау керек. Дыбыс қысым дыбыс энергиясының тығыздығына, демок дыбыстық қысымның квадраты на пропорционален болады. Оның шаманы дыбыстық қысымнан әлдеқайда аз. Мысалы, дыбысты толық шағылыстыратын тосқауылға тік түскен дыбыс толқынының дыбыстық қысымы 102 Па (немесе н/м 2) бокса, ал оның дыбыс қысым шамамен 0,1 Па (немесе н/м 2) болады. Дыбыс қысым акустикалық радиометр мен өлшенеді. Дыбыс қысымның шаманын біле отырып, берілген отрадағы дыбыс қарқындылығының абсолют шаманын анықтауға болады.

9 Артық қысым Артық қысым – абсолютті және барометрлік қысымның айырмасы.

10 Қалыпты қысым Қалыпты қысым - нормалды атмосфераға тең қысым.

11 Қалдық қысым Қалдық қысым- вакуумның жагдайдағы физикалық жүйенің абсолютті косымы.

12 Қысымды өлшейтін аспаптар барометрлер – атмосфералық қысымды өлшеу үшін; манометрлер – артық қысымды өлшеу үшін; вакуумметрлер – сиретілуді өлшеу үшін; мановакуумметрлер – артық және вакуумметрлік қысымды өлшеу үшін; арин өлшеуіш (напоромер) – шамбалы артық қысымды өлшеу үшін; тертым (тягомер) өлшеуіш – шамбалы сиретілуді өлшеу үшін; дифференциалы манометрлер немесе дифманометрлер – қысым құламасын өлшеу үшін.

13 Авторлары Қабылдаған: Шаяхметова.Ж.Б Студенттер: Айдарбеков Абылайхан Жалғасбек Мадина Алиакбаров Азизбек Еркебұланқызы Гаухар Мырзабек Торланбай

14