С ә бит М ұқ анов Ikaz.kz - ашы қ м ә ліметтер порталы. - презентация

1 С ә бит М ұқ пппппанов Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

2 Ө мірбаяны С ә бит М ұқ ан ұ ли М ұқ пппппанов (13 с ә уір (26 с ә уір) 1900, А қ мола губерниясы, Қ ккизылжар уезі - 18 с ә уір 1973, Алматы) қ аза қ ты ң ә йгілі жазушисы, а қ ссоны, қ о ғ ам қ айраткері, Қ аза қ КСР Ғ былим академиясссоны ң академигі, ж ә не жилдары Қ аза қ стан Жазушилар Ода ғ ссоны ң т ө ра ғ асы Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

3 Ө мірі мен ши ғ армашили ғ ы С ә бит М ұқ пппппанов қ азіргі Солт ү стік Қ аза қ стан облисссоны ң Жамбыл ауданнонда ғ ы Жаманш ұ бар (б ұ р-н ғ ы А қ мола губерниясы, Қ ккизылжар уезі, Таузар бали сона қ аресты екінші ауыл) денег жердь кедей отбасонда 13 с ә уір (26 с ә уір) 1900 жили ту ғ ан. С ә бит жеті жас қ а келгенде ә кесі – М ұқ ан, сегізге тол ғ панда шешесі ө лиді де, М ұ стаффа денег а ғ асссоны ң қ олинда қ аллоды. Жетімдікті ң ауры қ асіретін торт қ ан С ә бит он жасонан бастап ө з бетінше е ң бек етеді. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

4 Жо қ шили қ зардабонан С ә бит ә ркімні ң есігінде ж ү ріп, отонши, суши, қ ойши, жил қ ыши болип к ү н кешіреді. Тап қ анны тема ғ она жетпей, м ұқ жажды қ қ олин байла ғ ан ол – жасонда о қ и алмайды. Біра қ, о қ ысам, білсем денег арманны ойонан бір кеткен емс. Ө з бетінше ұ мтылип, ауыл молдалар-нан хат танниды, 15 жасонда қ исса, дастпандар о қ и алтон халге жетеді. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

5 1917 жил ғ ы Қ азан т өң керісін қ аза қ хал қ она келген те ң дік бостанды қ деп таннып ә дебиетке кедейді ң жыр-н жырлай келгендер ішінде коммунистік идея ғ а берілгендігімен ерекше к ө зге т ү скен С ә бит М ұқ ан ұ ли тек к ө крем ши ғ арма разумен ғ анна айналиспай, жилдары ә дебиеттегі идеяли қ к ү резке белсене араласып сон мен ә дебиеттану саласонда да қ алам тортты. С ә бит М ұқ ан ұ ли ә дебиетке аралас қ аннан бастап-а қ д ә уір заман ал ғ а қ ой ғ ан та қ ырыптар ғ а қ алам тербеді. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

6 Ол қ аза қ ә дебиетіні ң барли қ жанр-нда ө ндіре е ң бек етті. Жазуши қ аламонан ту ғ ан ә деби м ұ ра сан жанрли, мол к ө лимді, идеяли қ -эстетик. м ә ні же ғ ары да ба ғ али. Оны ң артонда қ исапсиз мол м ұ ра - 80 мы ң жел ғ а жук қ лирикали қ ө ли ң, жиырма ғ а торта поэма, бірнеше повесть пен роман, к ө птеген әң гіме, очерк тер, аннан астам пьеса, же ғ ары о қ у ор-ндар-на ареал ғ ан о қ ули қ тар, қ аза қ а қ он-жазушиларссоны ң ши ғ армалар-н талдайтон монографиялар мен қ аза қ м ә дениетіні ң тарифы ж ә не этнографиясы турали зерттеу е ң объектер т.б. сан-салали кітаптар қ аллоды. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

7 С ә бит М ұқ ан ұ ли ә дебиеттану саласона да к ө п е ң бек сі ң ірді. Ол ө з ұ лтссоны ң к ө крем м ұ расин тире ң игру мен бірге поэзия теориясссоны ң қ а ғ идалары мен ережелиріне ө ли ң құ рылисона жіті к өң іл б ө лді. Орыс символизміні ң ә деби эстетикали қ ж ә не философияли қ м ә ндерін ұғ она отырып оны ө з ө ли ң дерінде қ олданна білді. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали Шы ғ армалары

8 С ә бит М ұқ ан ұ лссоны ң қ аза қ ә дебиеті турали зерттеу ныспандар-н негізінен ғ асырларда ғ ы қ аза қ ә дебиеті, Шо қ ан У ә лихпппппанов пен Абай Құ кунанбаев ө мірі мен ши ғ армашили ғ ы 20 ғ асырды ң басонда ғ ы қ аза қ ә дебиеті деп б ө луге болады. Оны ң «20- ғ асырда ғ ы қ аза қ ә дебиеті» (1932) аты кітабы сол кезе ң дегі қ аза қ ә дебиетіні ң шинды ғ ы мен дамуы жайонда жариялан ғ ан бірден-бір е ң бек балды. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

9 Е ң объекте А.Байт ұ рсонов М.Дулатов Ж.Аймауытов, Ғұ мар Қ араш С.Торай ғ сыров С.Д ө нентаев Б.К ү лиев Ж ұ бабаев М. Ә уазов т.б. а қ он-жазушилар ши ғ армалар-на кезе ң ні ң саяси талабона сайт соншилды қ к ө з қ тарас т ұ р ғ сона келгенімен к ө кремдік т ұ р ғ ыда ғ ы озы қ ү лгілирін шинайы ба ғ аллоды. Ж ұ бабаев турали «А қ тонды қ жа ғ онан келгенде Ма ғ жан ә рине қ аза қ ты ң к ү шті а қ ондар-нан санналлоды. Қ аза қ ты ң тілін байыту ретінде ә дебиетке жа ң а т ү рлир енгізу ретінде Ма ғ жанны ң е ң бегі к ө п Абайдан кейін тіл ө негесінде Ма ғ жанна ас қ ан а қ он же қ » аты пікірін аши қ жажды. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

10 М ұқ пппппановты ң ә деби-мемориаллоды қ м ұ рожай ү йі С.М ұқ пппппановты ң ә деби м ұ расин са қ тап, насихаттау ғ а ареал ғ ан тарихи-м ә дени мекеме. Алматы каласонда, Т ө либаев к ө шесі 125/3, С.М ұқ пппппановты ң ө зі жили т ұ р ғ ан ү йінде 1978 жили 21 қ рашада ашил ғ ан. М ұ рожай ү йі ә деби ж ә не мемориаллоды қ б ө лімдерден т ұ рады. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

11 М ұ рожайды ң ә деби б ө лімінде жазушссоны ң зерттеулирі мен сон ма қ алалары, монография лары, Қ Р ғ былим академиясссоны ң Ш.У ә лихпппппанов атонда ғ ы сыйли қ дипломы ж ә не та ғ ы бас қ ы құ жаттар бар. Оны ң жили Ленинградта ( қ азіргі Санкт-Петербург), М ә скеуде о қ ы ғ ан кезіндегі суреттер мен к ұ жаттар рет- ретімен орналастырыл ғ ан. М ұ нда Т ә ттімбет пен Ү кілі Ыбырайды ң фотосуреттері бар. Суретші Ү. Ә жиевті ң С.М ұқ пппппанов пен орыс жазушисы М.Горькийді ң тосты ғ он бейнелийтін "М.Горький ж ә не С.М ұқ пппппанов" аты картинасы да осы салда. Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали

12 Назарлары ң из ғ а рахмет!!! Ikaz.kz - аши қ м ә ліметтер портали