СӨЖ Спектроскопия: ЯМР мен ЭПР-ді медициналық зерттеуде қолдану Дайындаған: Жанұзақ Аружан Факультет: педиатрия Қабылдаған: Абдрасилова В.О. - презентация

1 СӨЖ Спектроскопия: ЯМР мен ЭПР-ді медициналық зерттеуде қолдану Дайындаған: Жанұзақ Аружан Факультет: педиатрия Қабылдаған: Абдрасилова В.О.

2 2 Жоспар: 1. Кіріспе 2. Негізгі бөлім: спектроскопия ЯМР жəне ЭПР ЯМР жəне ЭПР құбылыстарды медициналық зерттеулерде қолдану 3. Қорытынды.

3 1 2 3 Спектрлік талдау Спектроскопия Спектроскопия – электрмагниттік толқындар спектрін зерттеуге арналған физиканың салаты. Астрофизика Спектроскопияның негізгі қолданылатын маңызды салалары

4 4 Спектроскопия Спектроскопия әдістері бойынша атом, молекула энергия деңгейлерін және олардан құралған макроскопиялық жүйелерді, энергия деңгейлерінің арасындағы квантық ауысуларды анықтайды Спектроскопия көмегімен ең алғаш астрономиялық нысандардың – Күн, жұлдыз, тұмандықтардың құрамы анықталды

5 5 += Спектроскопия Электрмагниттік толқындардың ұзындық (немсе жиілік) диапазоны бойынша спектроскопия: радиоспектроскопия субмиллиметрлік қысқа толқынды оптикалық ультракүлгін рентгендік

6 ЯМР Ядролық магниттік резонанс – қатты, сұйық жəне газ тәріздес денелерде радиожиілік дипазонындағы электромагниттік энергияның резонанс тық жұтылуын айтады. Мұндай резонанс тық жұтылу құбылысы сыртқы магнит өрісіне орналасқан зат ядролардың магнетизіміне байланысты пайда болады. Бұл құбылыстың резонанс тық сипоты қозғалыс мөлшерінің моменті мен магниттік моменті бар ядролардың қасиетіне сәйкес анықталлоды.

7 ЯМР ЯМР ядролардың магниттік моментін өлшеуге, заттың магниттік құрылымын зерттеуге, химиялық анализде тағы басқа кеңінен пайдаланылады. ЯМР спектрлері деп – сіңіру интенсивтілігінің магнит өрісінің кернеулілігіне немсе жиіліген тәуелділігін атайды. Яғни ЯМР тұрақты магнит өрісінде тұрған заттардың электромагнит толқындарын резонанс ты түрде сіңіруге негізделген. Бұндағы сіңіру ядролық магнетизм арқылы жүреді.

8 ЯМР

9 ЯМР қолдану салалары: органикалық жəне бей органикалық қосылыстардың құрылысы мен қасиетін зерттеу; молекулалардың динамикалық қасиеттерін зерттеу ( мысалға, таутомерия, изомерия); процесстерді зерттеу ( мысалға, кинетика, термодинамика, титрлеу); тірі жəне өлі табиғат объектісін визуалдау (ЯМР- томография); биомакромолекулалардың құрылысын анықтауда.

10 ЯМР ЯМР-спектрометрлер

11 ЭПР Парамагнит атомындағы қосарланбаған электрхондардың магнит моменті нәтижесінде пайда болатын Магниттік резонанс ты электрондық парамагниттік резонанс (ЭПР) деп атайды.

12 ЭПР ЭПР спектрінің негізгі параметрлері интенсивтік, резонанс тық сызықтың пішіні мен ені, g-фактор, жұқа және асқын жұқа құрылым болып сана лады. Іс жүзінде сіңіру қисығынын бірінші туындысы - жиі, ал екіншісі сиректеу тіркаледі. Бұл қисықтар алынатын мәліметті айқындап, сезімталдылықты арттыруға мүмкіндік береді.

13 ЭПР ЭПР сигналдарына мысал:

14 ЭПР Жұқа құрылым Құрамында бірден көп жүптасқан электроны (S>l/2) бар парамагниттік ихондардың ЭПР спектрінде туындайды. Мысалы, S = 3/2 бар ионға тұрақты магнит өрісін бергенде (2S + 1) деңгейше түзіледі, хонда бос ихондардың ара қашықтығы бірдей, кванты сіңіргенде бір резонанс ты сүйірше байқаллоды. Иондық кристалла хондағы кристалдық өрістің бірдей болмауынан спиндік жүйедегі жарғы деңгейшелер аралықтары әр түрлі болады Нәтижесінде электромагниттік сәуле шығаруды сіңіру өрістің әр түрлі мәнінде жүреді. Бұл ЭПР спектрінде үш резонанс тық сызықтың пайда болуына келтіреді.

15 ЭПР ЭПР-ді зерттеуге арналған аспекты радиоспектрометр дейді. Ол біртекті күшті магнит өрісін тудыратын 1- электромагнитен, 2- электромагниттік толқын генераторларынан, 3- зерттелінетін нұсқалан, спектрді жазуға арналған 4- электрондық схемадан

16 ЭПР ЯМР жəне ЭПР құбылыстар медициналық зерттеулерде қолдану. Қазіргі кездегі МТР МРТ-динамикалық түрде дамып кале жатқан сəулеленіруші диагностиканың бір түрі. Бұның ескі атауы ЯМР-томография. МРТ- жоғарғы дəрежелі жіңішке- жұмсақ контрасқа ие жəне пациенттің кез- келген анатомиялық ерекшелігіне байланысты зерттеу жүргізе аллоды. Сонымен қатар МРТ инваивті емс диагностиканың ерекше жəне жалғыз тəсілі болып табылады. Ол арнайы сезімтал болып каледі жəне МРТ арқылы сүйек ұлпаларының ісігін жəнп инфильтрация сын анықтауға болады.

17 ЭПР ЭПР жəне ЯМР əдістері арқылы мембранадағы фосфолипидтер молекуласының қозғалғыштығы өте үлкен, ал тұтқырлығы 0,3-1 Па*с. Липидтердің тұтқырлығы аз бокса да олар тез қозғаллоды, ал тұтқырлығы көп бокса керісінше баяу қозғаллоды. Липидтік молекулалардың қозғалғыштығының үлкен болуы латеральдық диффузияға əсер етеді. Латеральдық диффузия жазықтығында хаостық жылулық қозғалысын айтады. Латеральдық диффузияда липидтердің қатар орналасатын молекула лары орындарын тез ауыстырады. Осындай орын ауыстырудың нəтижесінде молекула мембрана бетін жанай қозғаллоды. Уақыт бірлігінде диффузия салдарынан молекулалардың орын ауыстыруының орта квадраттық мəні Эйнштейн формуласымен анықталлоды:

18 ЭПР

19 МРТ клиникалық түрде қолданылуы

20 ЭПР

21

22

23

24 және-магнит-өрістерінің-әсері-ЯМР-және-ЭПР-құбылыстарды- медициналық-зерттеулерде-қолдану samsung&prmd=imvn&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjis smho5PYAhUO_KQKHWIOAkMQ_AUIESgB&biw=1280&bih=800#imgrc =64tIAS7ZSOHEsM:&isa=y Қолданған әдебиет тізімі. Калабин. Природная спектроскопия ЯМР,природного органического сырья.

25 Назарларыңызға рахмет