Тақырыбы: Зәр шығару жүйесін зерттеудің зертханалық әдістері Орындағандар: топ, ЖМ Аннасова Асем Бейсенова Арайлым Бисалиева Данагул Қабылдаған: - презентация

1 Тақырыбы: Зәр шиғару жүйесін зерттеудің зертханалық әдістері Орындағандар: топ, ЖМ Аннасова Асем Бейсенова Арайлым Бисалиева Данагул Қабылдаған: Шакенова Ж.С Қарағанды 2018

2 I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Зәр шиғару жүйесіне жалпы шолу 2. Зәр шиғару жүйесінің зерттеу әдістерінің түрлері 3. Зерттеу әдістерінің жүргізілу алгоритмі III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиоттер I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Зәр шиғару жүйесіне жалпы шолу 2. Зәр шиғару жүйесінің зерттеу әдістерінің түрлері 3. Зерттеу әдістерінің жүргізілу алгоритмі III. Қорытынды IV. Пайдаланылған әдебиоттер Жоспар

3 ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІ АДАМНЫҢ АҒЗАСЫНДА, ДӘЛІРЕК, ҚАНДА, БОЛАТЫН ЗАТ АЛМАСУ ПРОЦЕСІ КЕЗІНДЕ БӨЛІП ШЫҚҚАН СҰЙЫҚ КҮЙДЕГІ СОҢҒЫ ҚАЛДЫҚ ЗАТТАРДЫ СЫРТҚА БӨЛІП ШЫҒАРЫП, АҒЗАДАҒЫ СУ МЕН ТҰЗДЫҢ БАЛАНСЫН (ҚАЛЫПТЫ ЖАҒДАЙДА БОЛУЫН) ҚАДАҒАЛАЙТЫН ЖҮЙЕ. ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІНЕ КІРЕТІН БҮЙРЕКТЕ ЖАҢАДАН ҚАН ТҮЗЕТІН ГЕМОПОЭТИН ГОРМОНЫ МЕН ҚАН ҚЫСЫМЫН РЕТТЕЙТІН РЕНИН ГОРМОНЫ ТҮЗІЛЕДІ. ЕГЕР ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІНДЕ АҚАУ ПАЙДА БОЛСА, САЛДАРЫ АУЫР БОЛУЫ ҒАЖАП ЕМЕС. АСҚЫНҒАН ТҮРІ КЕЙДЕ АДАМ ӨЛІМІНЕ ӘКЕП СОҒАДЫ. ЗӘР ШЫҒАРУ ЖҮЙЕСІНЕ КІРЕТІН МҮШЕЛЕР МЫНАЛАР: ҚОС БҮЙРЕК ПЕН ҚОС НЕСЕП АҒАР (ЗӘР АҒАР); ҚУЫҚ, НЕСЕП ЖОЛЫ (НЕСЕП ШЫҒАТЫН ЖОЛ). ҚАН ТАМЫРЛАРЫ АРҚЫЛЫ ТАСЫМАЛДАНАТЫН ҚАЛДЫҚ ЗАТТАРДАН БҮЙРЕКТЕ ҮНЕМІ ЗӘР ТҮЗІЛЕДІ. ОЛ ЗӘР НЕСЕП АҒАР АРҚЫЛЫ ҚУЫҚҚА ЖЕТІП ОТЫРАДЫ. ҚУЫҚТА ЖИНАЛЫП ҚАЛҒАН ЗӘР НЕСЕП ЖОЛЫ АРҚЫЛЫ СЫРТҚА ШЫҒАРЫЛАДЫ. ТІРЛІК ЕТУШІЛЕРДІҢ ЗӘР ШЫҒАРУ ТҮТІКШЕСІ (НЕСЕП ЖОЛЫ) ЖЫНЫС МҮШЕСІНЕН БӨЛІНЕТІН ЗАТТАРДЫ ДА ШЫҒАРАТЫН БОЛҒАНДЫҚТАН ОЛ МҮШЕНІ НЕСЕП-ЖЫНЫС ТҮТІГІ ДЕП ТЕ АТАЙДЫ. ҰРҒАШЫЛАРДА НЕСЕП ТҮТІКШЕСІ (НЕСЕП ЖОЛЫ) ҚЫНАПТЫҢ АУЗЫНДА (АЛДЫҢҒЫ БӨЛІГІ УРЕТРА) АШЫЛАДЫ.

4

5

6

7 Зертхана т ү рлері Клинико- диагностикалық- биологиялық субстраттардың физико-химиялық қасиоттерін анықтайды. Бактериологиялық- Микробтарды анықтау және микрофлораны идентификация лоу. Иммунологиялы қ (вирусологиялы қ )- Кейбір инфекциялы қ агенттерге маркерлер бойынша зерттеу ж ү ргізу.

8 V. Зимницкий сынамасыVI. Қ анны ң биохимиялы қ анализіVII. Қ анны ң жалпы анализіІІ.Несепті бактериологиялы қ зерттеуІІІ. Нечипоренко ә дісіIV. Аддис – Какаовский ә дісі I. З ә р ши ғ пруды ң жалпы анализі Қ ОСЫМША ЗЕРТТЕУ Ә ДІСТЕРІ Лабораториялы қ зерттеу ә дістері

9 Мақсаты: диагностикалық: зардің физикалық қасиотіне, химиялық құрамына жене зар түнбасын микроскоппен қарап баға беру. Қолдану көрсотілімдері: науқасты жалпы зерттеу Дайындаңыз: сыйымдылығы мл кең мойынды таза, құрғақ қақпағы бар шины банкіні; зар қабылдағышты немсе суд ноны, наукасты жуындыруға арналған құра-жабдықтарды; жалдаманы жазып, банкіге желімдеп жапсырыңыз (бөлімше, бөлме, науқастың аты жоні, зерттеу мақсаты, айы-күні, мейірбикенің қолы). Іс- әрекег алгоритмі: 1. Науқасқа зерттеу мақсаты мен бары сын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз. 2. Зэрді жинау тәртібі туралы науқасқа нұсқау жүргізіңіз. 3. Зэрді жинау үшін ыдысты дұрыс даярлауға науқасты үйротіңіз (амбулаториялық жағдайда). 4. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз. Қолғап киіңіз. 5. Жолдамасы жапсырылған банкіні науқаска беріңіз.

10 6. Таңертең гигиеналық емшара жүргізу іс-әрекотін науқасқа үйротіңіз (сыртқы жыныс мүшелерін алдынан артына қараған бағытпен жуыңыз). 7. Науқас зардің бірінші ағымын унитазға «1, 2» есебінде бөліп шиғаруы тиіс жене зәр шиғпруды ұстап тұруы қажот мл зарді даярланған банкіге жинаңыз жене қалған зар шиғпруды унитазда аяқтаңыз. 9. Қақпақпен банкіні жабыңыз. Ю.Ыдыстағы зарді жалдамасымен қайда аппруды жене қандай уақытта, қандай жерге қоюы тиіс жене бұл туралы кімге хабарлау керек екенін науқасқа жене оның туыстарына түсіндіріңіз. 11.Жиналған зарді 1 сағат ішінде зертханаға апарыңыз. 12.Қолғапты шешіңіз, қолыңызды жупы, кептіріңіз. Ескерту: - әйелдің отеккірі келген кезінде зәрді зерттеуге катотер арқылы аллоды; - зерттеуге дейін зарді тек қана тоңазытқышта 1,5 сағаттай сақтайды. Бөлімше___________ палатаның ____________ Клиникалық зертханаға жалдама Жалпы зәрдің анализі Ахмотов А.А Күні: Медбике қолы:_____________

11 Мақсаты: диагностикалық: жасушалық элементтердің санин анықтау (эритроците, лейкоциттер, цилиндрлер). Қолдану көрсотілімдері: дәрігердің тағайындауы бойынша (бүйрек ауруларында). Дайындаңыз: сыйымдылығы мл кең мойнынды таза, құрғак шины банкіні, жалдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (болімше, палата, науқастың аты жөні, зерттеу мақсаты, айы-күні, мейірбикенің қолы). Іс-әрекот алгоритмі: 1. Зэрді зерттеуге жинау тэртібі туралы науқасқа нүсқау жүргізіңіз. 2. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз. Қолгапты киіңіз. 3. Науқастың сыртқы жыныс мүшесін алдынан артына қараған бағытпсн жуыңыз. 4. Науқас зәрдің бірінші ағымы порция сын унитазға «1, 2» есебінде боліп шиғаруы тиіс және зар шиғпруды ұстап тұруы қажот. 5. Даярланған банкіге 50 мл мөлшеріндей зәрдіц ортаңгы бөлігі ағымы порция сын жинаңыз.

12 6. Жиналған зарді зертханаға апарыңыз. 7. Қолғапты шешіп, қолыңызды жупы, кептіріңіз. Ескерту: тэуліктің кезкелген уақытында зарге зерттеуді жүргізуге болады. Нечипоренко тәсілі - бұл эдісте зар тұнбасы микроскоппен қараласып лейкоцит, эритроцит жене цилиндр молшерлері дұрыстықпен анықталлоды. Бұл эдіс диагностика үшін үлкен мағына береді, белгісіз жасырынды өтотін нефрит жене пиелонефрит формаларын, науқастарды динамикалық бакылау жене жүргізілген емнің тиімділігін бағалау. Формалды элементтердің қалыпты корсотілімдері: - лейкоциттер - 1 мл-де 4000-ға дейін; - эритроците - 1 мл-де 1000-ға дейін; - цилиндрлер - жоқ. Бөлімше___________ палатаның ____________ Клиникалық зертханаға жалдама Нечипоренко бойынша зәр анализі Ахмотов А.А Күні: Медбике қолы:_____________

13 Мақсаты: нэжістің макроскопиялық, микроскопиялық, химиялық құрамын зерттеу, ас-қорыту жолдарының функциональді жағдайын зерттеу. Қолдану көрсотілімдері: ас-қорыту мүшелерінің аурулары. Дайындаңыз: таза құрғақ мл кең мойынды (дәрінің флакхондарын) шины ыдысты, суд ноны, шины қалақшаны, жалдаманы жазып ыдысқа жапсырыңыз (бөлімшесі, палата, науқастың аты-жөні, зерттеу мақсаты, күні, мейірбикенің қолы), резеңке қолғапты. Іс-әрекот алгоритмі: 1. Зерттеу алдында науқасқа емшара бурасы мен мақсатын түсіндіріңіз күн зерттеуге дейін темірі бар (от, балық, көқөністің барлык түрлері) тағам затраты шиғарылады деп науқасқа мәлімот беріңіз. Нәжістің сыртқы көрінісін озгертотін жене ішектің жиырылып кенуін күшейтотін дэрі- дэрмектерді беру тоқтатылады. 4-ші күні нэжіс зерттеуге алынады. 3. Қажот болған жағдайда, тамақтың сіңіру дәрежесін зерттеу арнайы емдэмді қолданылады, дәл мөлшердегі анықталған азық-түлік жиынтығы (Шмидт және Повзнер емдәмі) нэжіс зерттеуге 5 күн қалғанда. 6-ши күні зерттеуге нэжіс алынады. 4. Науқасқа түсіндіріңіз, зерттеу күні таңертең нэжіс зерттеуге алынады.

14 5. Зерттеуге нәжісті жинау іс-эрекоттін науқасқа үйротіңіз: - нәжісті жинар алдында науқас қолғапты киюі қажот; - ішекті сусыз судноға босатқан соң, науқас қалақшамен нәжістің әрбір жерінен 5-10 г нәжісті аллоды жене даярлаған ыдысқа салып, қақпағын жабады. 6. Науқас қолғапты шешіп, қолын жупы, қүрғатады. 7. Ыдысты нәжіспен жене жалдамамен клиникалық лабораторияга апарыңыз. Ескерту: - тамақтың сіңіру дәрежесін зерттегенде дэрігердің тағайындауы бойынша Шмидт немсе Повзнер емдәмдерін пайдалану, олардың қүрамында дәл мөлшерленніп анықталған азық-түлік жиынтығы бар; - клизма жасағаннан кейін, суппозиторийді және ішті босататын дәрілерді қолданғаннан кейін нәжісті зерттеуге алуға болмайды. Бөлімше___________ палатаның ____________ Клиникалық зертханаға жалдама Копрологияға нәжіс Ахмотов А.А Күні: Медбике қолы:_____________

15 Мақсаты: ас қорыту жолдарынан жасырынды қан ағуды айқындау. Қолдану көрсотілімдері: асқазан-ішек жолдарындагы ойық жара, қабыну жене қатерлі ісік процестері. Дайындаңыз: мл кең мойынды құрғақ, таза шины ыдысты (пенициллин флаконың), қалақшаны (ағаш, шины), жалдама жазып, флаконы сыртына желімдеп жапсырыңыз (бөлімшесі, палата, науқастың аты-жөні, зерттеу мақсаты, күні, мейірбикенің қолы). Іс-әрекот алгоритмі: 1. Зерттеуге нэжісті жинау тэртібі туралы науқаспен нүсқау жүргізіңіз. Алда болатын анализге дейін науқас 3 күн бойы арнайы диотада болуы қажот. (рационынан от, балық, көкөністің барлық түрлері, граната, қызанақ, жұмыртқа, қызылша, қүрамында темір, магний, висмут, йод, бром бар дәрілік заттар, сол сияқты карболен шиғарылады). 2. Науқасқа түсіндіріңіз, нэжіс зерттейтін күңі таңертең алынады. 3. Науқастан немсе жанүя мүшелерінен біліңіз, басқа дагқан коту көзі болмағанын анықтаңыз (тістің қызыл отінен қан котуін, қан қақыру, тік ішек айналуы, отек кір), болған жағдайда жалған оң нәтиже береді. 4. Егерде жауап дүрыс бокса нүсқау беріңіз, нәжіске қанның түспеуін болдырмайтын: - 3 күн бойы тісін щоткамен тазалауға болмайды; - егерь науқастың мүүрынынан немсе геморройынан қан коту бокса, хонда зерттеу жүргізілмейді.

16 5. Науқасқа нәжісті жинау іс-әрекотін түсіндіріңіз. 6. Нәжіс жинау алдында резеңке қолгап киіңіз. 7. Науқасқа түсіндіріңіз, ішті босату унитазда емс, сусыз дәрот ыдысында (судно да) болу керек. 8. Үлкен дэротке отырған соң 5-10 г нәжісті алып, даярлаған ыдысқа салып, қақпағын жабыңыз (тығынмен). 9. Ыдысты ішіндегі нәжіспен лабораторияға жіберіңіз. 10.Қолғапты шешіп, қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз. 11.Қолыңызды жупы, кептіріңіз. Бөлімше___________ палатаның ____________ Клиникалық зертханаға жалдама Жасырын қанға нәжіс Ахмотов А.А Күні: Медбике қолы:_____________

17 Бөлімше___________ палатаның ____________ Клиникалық зертханаға жалдама Глист жұмыртқаларына нәжіс Ахмотов А.А Күні: Медбике қолы:_____________

18 Әдістің мақсаты: Бүйректің қызмотін анықтау. Күндізгі, түнгі, тәуліктік диурезді және 8 порцияның әр қайсысының мөлшерін және тығыздығын анықтау. Көрсоткіші: Бүйрек аурулары Кері көрсоткіші: Жоқ Кажотті құрал-жабдық: 8-10 қағаз жапсырылған таза құрғақ шины ыдыс. Әдістің мақсаты: Бүйректің қызмотін анықтау. Күндізгі, түнгі, тәуліктік диурезді және 8 порцияның әр қайсысының мөлшерін және тығыздығын анықтау. Көрсоткіші: Бүйрек аурулары Кері көрсоткіші: Жоқ Кажотті құрал-жабдық: 8-10 қағаз жапсырылған таза құрғақ шины ыдыс. Зәрді Зимницкий әдісі бойынша жинау

19 1. Анасына шараның мақсаты мен өткізу ротін түсіндіру. Рұқсат алу. 2. Пациентке міндотті түрде зәрді тәулік бойы (24 сағат) жинайтынын түсіндіру. Әр 3 сағат сайын, оның ішінде түнде де. 3. Баланың сұйықтықты қабылдау тәртібі, тамақтану тәртібі бұрынғысынан өзгермеу керек. 4. Таңертең сағат 6-да бала кіші дәротке отырғызылады, және төгіледі. 5. Сол күннің таңертеңгі сағат 6-дан келесі күннің таңертеңгі сағат 6-ға дейін зәрді 8 банкаға жинайды: зәрге отыру жиілігіне байланысты әр банкаға зәрге отырады немсе бірнеше рот отырады, бірақ тек 3 сағат бойы. 1. Анасына шараның мақсаты мен өткізу ротін түсіндіру. Рұқсат алу. 2. Пациентке міндотті түрде зәрді тәулік бойы (24 сағат) жинайтынын түсіндіру. Әр 3 сағат сайын, оның ішінде түнде де. 3. Баланың сұйықтықты қабылдау тәртібі, тамақтану тәртібі бұрынғысынан өзгермеу керек. 4. Таңертең сағат 6-да бала кіші дәротке отырғызылады, және төгіледі. 5. Сол күннің таңертеңгі сағат 6-дан келесі күннің таңертеңгі сағат 6-ға дейін зәрді 8 банкаға жинайды: зәрге отыру жиілігіне байланысты әр банкаға зәрге отырады немсе бірнеше рот отырады, бірақ тек 3 сағат бойы. Іс-әрекотті жасау алгоритмі

20 6. Егер сол уақыт аралығында бала дәротке отырмаса банка бос қаллоды. 7. Егер 3 сағат көлемінде банка зәрге толып қалса, нөмірленбеген банка алынады да бала соған зәрге отырады (мейірбике оның сыртына нешінші банкаға қосымша екенін жазады). 8. Келесі күні барлық банкалар зертханаға жіберіледі. 9. Ерте жастағы балалардан зәр 3 сағат сайын емс, талабына сай жиналлоды. 6. Егер сол уақыт аралығында бала дәротке отырмаса банка бос қаллоды. 7. Егер 3 сағат көлемінде банка зәрге толып қалса, нөмірленбеген банка алынады да бала соған зәрге отырады (мейірбике оның сыртына нешінші банкаға қосымша екенін жазады). 8. Келесі күні барлық банкалар зертханаға жіберіледі. 9. Ерте жастағы балалардан зәр 3 сағат сайын емс, талабына сай жиналлоды.

21 Нәтижесін бағалау: Қорытынды жалпы диурез бойынша бағаланады: күндізгі диурез (2/3 кем емс) бен түнгі диурез (1/3 көп емс) қарым-қатынасы және зәрдің салыстырмалы тығыздығының өзгеруі (10 кем емс). Ескерту: 1. Материалды алу және зерттеу тез арада қабылдау бөлімінде өткізіледі. 2. Таблотка болмаған жағдайда: 10 гр.натрий нитропруссид, 20 гр.аммоний сульфат, 20 гр. сусыз натрий карбонатты алып мұқият араластырып ұнтақталлоды. Нәтижесін бағалау: Қорытынды жалпы диурез бойынша бағаланады: күндізгі диурез (2/3 кем емс) бен түнгі диурез (1/3 көп емс) қарым-қатынасы және зәрдің салыстырмалы тығыздығының өзгеруі (10 кем емс). Ескерту: 1. Материалды алу және зерттеу тез арада қабылдау бөлімінде өткізіледі. 2. Таблотка болмаған жағдайда: 10 гр.натрий нитропруссид, 20 гр.аммоний сульфат, 20 гр. сусыз натрий карбонатты алып мұқият араластырып ұнтақталлоды.

22 Зертханалық зерттеу әдістері пациенттерді зерттеудің өте маңызды қосымша әдістерінің бірі болып саналлоды. Кейбір жағдайларда лабораториялық мәлімоттер диагноз қоюда, пациенттің жағдайын бағалауда шешуші рөл атқарады. Аурудың әртүрлі белгілерін анықтау үшін клиникалық зерттеу әдістері қолданылады. Олар науқасты сұрастырудан басталып, дене температурасын өлшеп және одан да күрделі зерттеулер, яғни микроскоппен қанның формалық элементтерін анықтап, ағзаның сұйықтықтарын химиялық зерттеулер, рентген сәулелерімен сәулелендіру және т. б.. жүргізіледі.

23 kz.ucoz.com/publ/dariger_maqalalary/nesepti_bakteriologija lyq_zertteu_tasilderi/ echiporenko_disi_bojynsha_zertteuge_zhinau/ kz.ucoz.com/publ/dariger_maqalalary/nesepti_bakteriologija lyq_zertteu_tasilderi/ echiporenko_disi_bojynsha_zertteuge_zhinau/

24