УКРАИНА ХАЛ Қ Ы. Украин тілі Украин тілі шы ғ ыс славян тіліні ң бірі болып табылады ж ә не ү ш диалектілік ерекшеліктері бар : а ) солт ү стіктік : солт. - презентация

1 УКРАИНА ХАЛ Қ Ы

2 Украин тілі Украин тілі ши ғ ыс славян тіліні ң бірі болып табылады ж ә не ү ш диалектілік ерекшеліктері бар : а ) солт ү стіктік : солт ү стік жа ғ алаулы қ - полесский, о ң т ү стік жа ғ алаулы қ - полесский, волынский - полесский с ө йлеу ерекшеліктері ; б ) о ң т ү стік - батисты қ : волынский - подольский, галицко - буковинды қ, карпаты қ, днестрлы қ с ө йлеу ерекшеліктері ; в ) о ң т ү стік - ши ғ ысты қ : днепровты қ, ши ғ ыс - полтавы қ с ө йлеу ерекшеліктері. Со ңғ ы с ө йлеу ерекшелігі 18 ғ. ежелгі украинды қ кітап тілі негізіне алынды ғғ. аралы ғ тында қ азіргі украин ( жа ң а украин ) ә деби тілі қ алыптассты. 10 ғ. Кирилл мен Мефодий негізін сал ғ ан ескі славян жазуы Украинадан бастау аллоды. ши ғ ыс славян тіліні ң диалектілік славян жазуы Украин тілі ши ғ ыс славян тіліні ң диалектілік славян жазуы

3 Украина хал қ сыны ң д ә ст ү рлі та ғ амдары. Нанды қ ыш қ ыл қ амирдан думала қ, ұ зынша қ алыпта ( хлібина, бохан ) пісірген. Ішіне т ү рлі н ә селлер салон ғ ан б ә ліштер мен ж ұқ а нодар ( перепічки, op ішки, пампушки ) ке ң інен тарал ғ ан. Ұ нан квашу, лемішку, соломаху сия қ ты ежелгі тема қ тар дайтындайды. Қ айна ғ ан суда пісірілетін галушки, вареники ( ірімшікпен, картоппен, шиемен ), лапша ( локшина ), затірка с ү тке пісірілген қ амир ) та ғ амдар қ азіргі уа қ ыт қ а дейін бар. Украинды қ тарды ң ә йгілі та ғ мамы борщ. Оны ң т ү рлі дайтындау т ә сілдері бар. К ү нделікті та ғ амдар ішінде с ү т та ғ амдары к ө п. Ұ ялты қ та ғ амдар т ұ рыб жат қ ан займа қ тарда ғ ы та ғ амдар есебінен толы ғ ып отрады. Кубаньда украинды қ тар адыгей ірімшігін, Баш құ тристан мен Қ аза қ стенда – қ мыз ж ә не айран жасайды. Ет, ш ұ жы қ ж ә не ә йгілі украинды қ гош қ а майи к ү нделікті де, мерекелік те азы қ т ү рі болып табылады.

4 Украинды қ тарды ң д ә ст ү рлі киімдері қ алдан то қ ыл ғ ан кенептен сажал ғ ан шалбар, рейде, белдеулік ж ә не кеуделік киім, сырт қ ы киім, баскиім, ая қ киім, ә шекей б ұ йымдардан т ұ рады. Украинды қ тар арастында ә лі к ү нге дейін киім - кошек ү лгісінде этнографиялы қ ерекшеліктер кездеседі : дерга ( к ү нделікті қ апсырмалы киім ), плахта ( мерекелік, аши қ т ү сті торты ж ү н магадан екі кенептен пішілген, ө рнектелген ), спідниця ( фабрикалы қ магадан сажал ғ ан белдеме ), корсетка ( шола қ же ң ді киім ) ж ә не т. б. Ә йел адамдар білезік, сыр ғ а, са қ ина, мойын ғ а, омырау ғ а та ғ латынь ал қ а, монша қ, монеталы ал қ алан ( монисто, дукачі ) сия қ ты ә шекей б ұ йымдар та ққ ан. Бастарына а қ орамал ( намітка ), баскиім сыртынан байланатын ( очіпка ) кеген. Т ү сі, факту расы, байлау ә дісіне қ рай т ү рлі орамалдар ке ң інен тарал ғ ан. Ер адамдар ке ң шароварлар, кейіннен орыстардыкіндей тар шалбарлар кеген. Кеудесі ойы қ, кистенем ө рнектелген туника т ә різді рейделер ке ң тараллоды. Бас киімнен биік елтірі б ө рік ( кучма ), қ ыс қ ы бас киімдер ( треух, малахаі ), киізден, сабанан сажал ғ ан шляпаны ( бриль ) айту ғ а болады.

5 Украинды қ тарды ң д ә ст ү рлі т ұ р ғ ын ү йі ед ә уір к ө ші - қ он ү дерістеріне қ арамастан ә лемні ң т ү рлі займа қ тартында 20 ғ. ортассына дейін ө зіні ң этнографиялы қ ерекшеліктерін са қ тап қ аллоды. Ол Украина ғ а т ә н т ө мен ұ зтындау келген, жер немесе саз балши қ ты едені бар, қ абыр ғ асы т ө рт е ң істі шатры бар хаталан. Қ абыр ғ аланы қ осымша материал : роман а ғ аштарынан, қ а ңқ адан, тасс пен саманан сажал ғ ан. Қ абыр ғ аланды қ ышпен сылап, ә кету д ә ст ү рі са қ талып қ ал ғ ан. Ү йді ң ішіні ң жобасы : ү й ортасстында ү клен пеш ( вариста ), б ұ дан қ и ғ аштап қ кызыл немесе аллоды ңғ ы б ұ крыш ( пекут ), жаны мен қ абыр ғ а бойтында бекітілген ке ң лавкалан орналастырыл ғ ан.