«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ «Молекулалық биология және медициналық генетика» кафедрасы СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ: ЗАТ АЛМАСУ(МАЙЛАР) ОРЫНДАҒАН: НУРҒАЗЫ ДАНА ТОП: - презентация

1 «АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ «Молекулалық биология және медициналық генетика» кафедрасы СӨЖ ТАҚЫРЫБЫ: ЗАТ АЛМАСУ(МАЙЛАР) ОРЫНДАҒАН: НУРҒАЗЫ ДАНА ТОП: 111(ОМ) ТЕКСЕРГЕН: АРЫНОВА Б.С. АСТАНА 2017Ж.

2 ЖОСПАР: І. КІРІСПЕ ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ МЕТАБОЛИЗМ ДЕГЕН НЕ? ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ IV. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

3

4 Метаболизм - клетканың тіршілігін қамтамасыз ететін, организмде жүріп жататын барлық химиялық процестердің жиынтығы. Бұл организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым- қатынасын, организме қоректік заттардың еніп, олармен ферментер әсерінен ыдырауын, пайда болған дай заттардың клеткалар мен органдарға тасымалданып, олардың тотығуын, энергия бөлініп шығуын, клетка құрамындағы түзілістердің биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организм не бөлініп шығуын қамтамасыз етеді.

5 Метаболизм бір-біріне қарама-қарсы жəне өзара тығыз байланыстағы екі құбылыстан тұрады. Катаболизм (диссимиляция) – тірі ағзадағы күрделі заттардың ыдырауы. Мысалы, көмірсулардың ыдырауы арқылы зат алмазуының соңғы өнімдері: көмірқышқыл газы, су жəне энергия бөлінеді. Анаболизм (ассимиляция) - қарапайым заттардан сол ағзаға қажетті күрделі заттардың құрылуы немесе жаңа жасушалардың пайда болуы. Бұл құбылыста əрқашан энергия жұмсаллоды.

6 І. Пластикалық алмазу – ағзаға тəн күрделі заттардың (құрылыс затраты, ферментер, гормондар) пайда болуын қамтамасыз ететін химиялық реакциялар жиынтығы. ІІ. Функционалды алмазу – тіршілікке қажетті мүшелердің қызметін қамтамасыз ететін реакциялардың жиынтығы. Мысалы, бұлшық еттің жиырылуын, жүректің, бауырдың, өкпенің, т.б. жұмысының қызметі. ІІІ. Ағзадағы қуат алмазуы – көмірсулар, майлар жəне белоктар ыдыраған кезде бөлінген энергияның макроэргті қосылысы АТФ- ның қайта түзілуін қамтамасыз ететін реакциялар жиынтығы. Ал АТФ-ның ыдырауынан бөлінген энергия пластикалық жəне функционалды алмазуларды қамтамасыз етеді.

7 Көміртегінің сіңірілу тәсілдеріне қарай микроорганизмдер үлкен екі топқа бөлінеді. Автотрофты организмдер көміртегін ауадағы көмір қышқыл газынан сіңіреді. Сол ортадағы түрлі минерал заттардың тотығуынан бөлінетін энергия автотрофы организмдердің көміртегін сіңіруіне көмектеседі. Сондықтан бұл құбылысты фотосинтезге керісінше, хемосинтез деп атайды. Автотрофты микроорганизмдерге С. Н. Виноградский ашқан нитрификациялаушы бактериялар, темір бактерия лары, күкірт бактерия лары жатады. Гетеретрофты организмдер көміртегін дайын органикалық қосылыстардан алтын микроорганизмдер жатады. Бұларға шіріту бактерия лары, әр түрлі ашу процесін қоздырушылар және ауру туғызушы микробтар жатады. Сонымен қатар олар зат алмазу процесінде түзілетін көмір қышқылын да пайдалана аллоды, сөйтіп, бұл микроорганизмдердің табиғаттағы елі қалдықтарды ыдыратудағы ролі үлкен.

8

9