IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы. Ілияс Жансүгіров (5 мамыр 1894 жыл, Алматы облысы Ақсу ауданы жыл ) ақын, қоғам қайраткері. Алғашында өз әкесінен, - презентация

1 IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

2 Ілияс Жансүгіров (5 мамыр 1894 жил, Алматы облысы Ақсу ауданы жил ) ақын, қоғам қайраткері. Алғашында өз әкесінен, ауыл молдаланынан салат ашқан. Қарағаш ауылында жәдитше бастауыш мектепті бітіреді. Болашақ ақынның бұдан соңғы біраз уақыты ауылда өтеді жилы. Ташкенттегі екі жилдық мұғалімдік курсқа түседі. Оны бітірген соң өз ауылында мұғалім болып, кейін « Тілші » газетінде қызмет атқарады. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

3 1922 жилы Верныйдағы ( Алматыдағы ) Қазақ ағарту институтының меңгерушілігіне тағайындалады жилы Мәскеудегі Журналистика институты на оқуға түсіп ; 1928 жилы бітіріп шыққан соң, « Еңбекші қазақ » газетіне қызметке жіберіледі. Жансүгіров шығармалық жұмыспен қатар Қазақстан Жазушылар одағын ұйымдастыру ісіне де белсене қатысқан. Бұрынғы ҚазАПП (1926) таратылған соң 1932 жилы Жазушылар одағын ұйымдастыру комиссиясының төрағасы болып сайланып ; 1934 жилы өткен 1- съезде дейін қызмет істейді. Съезде Қазақстан жазушылар одағының алғашқы төрағасы болып сайланды. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

4 1934–1937 жилдары Қазақ саяси бастасының редакторы, сонымен бір мезгілде ; 1933–1936 жилдары Қазақ АКСР - і ОАК - нің мүшесі баллоды жилы жалған саяси айыппен тұтқындалады жилы ату жазасына кесілген жилы ақталлоды. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

5 Жансүгіров өлең жазуды 1912 жилы бастаған. Оның « Баллодырған », « Қызыл жалау » аты өлең дәптерлері кейін, 1957 жилы Ұлттық кітапханадан табылды. Жансүгіровтың баста бетін көрген алғашқы туындылары – « Сарыарқаға », « Тілек » денег өлеңдері. Бұлар 1917 жилы Семейде шығып тұрған « Сарыарқа » газетінде жарияланған. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

6 1923 жилы « Сана » журналында « Мерген Бөкен » әңгімесі басылып шықты. Осыдан соң Жансүгіров өлеңдері « Тілші », « Ақжол », « Кедей еркі » газеттерінде жиі жарияланып жүрді. Осыдан былой қарай Жансүгіров халқына қаламы ұшталған, терең ойлы, таланты ақын ретінде мәш h үр баллоды. Жансүгіров шығармаланының бастау алан арнасы – қазақ халқының бай ауыз әдебиеті, Абай поэзиясы, орыс және дүние жүзі әдебиетінің озық үлгілері. Оның шығармаланы сан салаты, көп қырлы. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

7 Жансүгіров халықтың бай фольклорный жинасуға, оның озық үлгілерін халық игілігіне айналлодыруға, басылып кітап болып шығуына үлкен үлес қосқан. Олардың озық үлгілерін өзі жазған мектеп оқулықтары мен хрестоматияларына енгізіп, мектеп оқушыларының халықтық тарихынан, өткен өмірінен хабар дар болуына зер салған. Жансүгіров әдебиет сынына да араласып, әдеби көркем сын жанрының дамуына ат салысты. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

8 Ол А. С. Пушкиннің, М. Ю. Лермонтовтың, Н. А Некрасовтың, Максим Горькийдің, Генрих Гейне мен Виктор Гюгоның, Ғ. Тоқайдың, К. Лахутидің шығармаланын қазақ тіліне аударып, қазақ әдебиетінің әлем әдебиетімен байланысын кеңейтті жилы А. С. Пушкиннің 100- жилдығына Ілияс Жансүгіров « Евгений Онегин » романы аударып өзінің кітабына еңгізген. Бірақ соғыс жилдары ол роман басқа кісінің атымен шығыпты. Ілияс Жансүгіров ақталғаннан кейін оның туыстары соттасып сол романды Ілияс Жансүгіров аударғанын дәлелдеді. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

9 Республикада бірнеше мектеп, көше, аудан, шаруашылыққа, Таллодықорған қаласындағы Жетісу Мемлекеттік университетіне оның есімі берілген. Сол қалада ақынның өмірі мен шығармашылығына арналған әдеби - мемориаллодық мұражай жұмыс істейді. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

10 Ілияс Жансүгіров қазақ әдебиетінің барлық жанрларында қалам тартып, елеулі туындылар берген әмбебап дарын. Әсіресе ол өзінің аса қуаты суреткерлік таланты поэзия жанрында көрсетіп, күллі қазақ әдебиетінің мақтанышына айналған туындылар берді. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

11 Ілияс әдебиетке халық фольклоры дәстүрінен, аз оқуымен және біршама кештеу жилдардың басында келді. Бірақ ол сол кездің өзінде халық өмірін жетік білетін, қазақ тілінің байлығын тамаша меңгерген бозбала еді. Өте қабілеттілігі мен ізденгіштігінің, жігерлілігінің және жаңадан құрылып жатқан қоғамның қоңыртөбел ортадан шыққан таланты жастың оқып, білім алу на жилы қабақ танытуының арқасында, ол біршама қысқа уақыттың ішінде тез жетіліп, аршындап алға езды. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

12 Алматы, Ташкент, Мәскеу оқу орындарында жақсы мағынасындағы қомағайлықпен білім аллоды, өз бетімен де көп оқыды, орыс және әлем классикалық әдебиетін зерттей оқып, үздік туындыларын орыс тілінен қазақшаға удары. Осы аралықта жазуға да төселіп, қоғамдық жұмыстарға, әдебиет ісіне белсене қатысты. Алғашқы жинағы 1928 жилы 34 жасында жарық көрген Ілияс 5-6 жилдың ішінде қатарынан арындап алға озып, Абайдан кейінгі дәуірдің аса көрнекті ақынына айналлоды. Прозалық, драматургиялық таланты кесек туындыларын айтпағанда, " Күй ", " Күйші ", " Құлагер " сияқты классикалық шығармалан тудырды. Ілияс поэзиясы ойға - қанат, сезімге нәр беретін, ешқашан ескірмейтін, мәңгі жас поэзия. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

13 Қазақтың Абайдан кейінгі замандағы аса даренды да аренды ақыны Ілияс Жансүгіровті, әдетте, өзі шалқар шабыт, кермет құштарлықпен көсіле жырлаған Ақан серінің Құлагеріне ұқсастырады. Айтты - айтпады, екеуінің дүлдүлдігінде ғана емес, тағдыр - талайында, қайғылы өлімдерінде де ұқсастық бар. Бәйгенің аллодын бермейтін қас жүйріктерге ғана тән намыскерлікпен жанны сала зымырап бара жатқан Көктұйғынды омыраулап, кең тыныспен жүйткіп кале жатқан Құла пырақ межелі жер - Жыландысайға еңкейісте, үстіндегі баланың тізгінін босатып, тақымын сәл қымтып қалуы мұң кен, жұлдыздай аға жөнеледі. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

14 Сол сәтте қалтарыстан тап берген қарақшы кер құланы маңдайдан айбалтамен періп өтеді де, қайран тұлпар қара жер қақ айырылғандай гүрс етіп құлап қала береді. Кемеліне келіп, ақындық бәйгесінде арындап алға шыққан шағында Ілияс та тоталитарлық жүйенің құрбаны болып, мұрттай ұшты. Әйтсе де әмбебап дарын айналасы 10 жилда проза мен драматургия да, әсіресе поэзия да әдебиетіміздің алтын қорына жататын айтулы туындылар беріп, артына аса мол көркем мұра қаллодырды. IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы

15 Назарларыңызға рахмет !!! IKAZ.KZ - ашық мәліметтер порталы