С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ Баланы емізу. Емшекпен емізу мектебі. - презентация

1 С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ Баланы емізу. Емшекпен емізу мектебі.

2 1. Бала емізу – Қалай емізу керек? Бала емізіп жүрген кездегі тамақтану Жоспары:

3 Бала емізу – Бала емізу адамзаттың ежелгі замена бері ұстанып кале жатқан және денсаулыққа өте пандалы дәстүрлерінің бірі. Қазақтың «Ана сүті – бал» дегеніндей, адам өмірінің ал-­ғашқы 6 айы ішінде анна сүтіне тең калер ешьбір ас жоқ. Себебі: Оның құрамында нәрестенің дені сау әрі күшті болып өсу­іне қажетті нәрлі затратдың барлығы бар. Ана сүті оңай қорытылады. Сүтте алғашқы айларда нәрестені қабынулардан (инфекциялардан) сақтай­тын иммундық затрат бар. Ана сүті әрқашан таза. Ол әрдайым керекті жилылықта. Ол тегін. Ол аллергия туғызбайды. Емізгенде анна мен бала ерекше жақындық пен қауіпсіз­ дікті сезінеді.

4 Күндіз болсын, түнде болсын, балаңызды қарны ашып мешьок сұраған сайын емізетін болыңыз. Жас нәресте­лер, әсіресе алғашқы айларда, әр 1–3 сағат сайын емгісі келіп тұра­ды. Нәресте қашан және қанша уақыт емгісі келсе, сонша емізіңіз. Ол емген са­йын мешьоктегі сүт бітіп қалтайды, қайта түзіле береді. Алғашқы айлардан кейін, балаңыздың біртіндеп әр 3– 4 сағат сайын емуге көшетінін байқайсыз. Ана сүтінің құрамы емізген кезде өзгеріп отрады. Алдымен шыққан сүттен гөрі бірнешье минут тан кейін шыға бастай­тын сүт майлырақ болады. Нәресте осы майға өте мұқтаж. Сондықтан емізгенде ол алдымен бір мешьокті еміп босатсын. Тоймаса, екінші мешьокті ұсыныңыз. Келесі рет емізгенде, бала­ға соңғы рет еміп тауыспаған нттемсе (егерьььь тауысқан бокса) ембеген мешьокті беріңіз. Осылайша сіз мешьоктің екеуін де жүйелі түрде босатып отырасыз. Қалай емізу керек

5 Баланы емізгенде ол қиналтай еміп, жұта алатындай ұстаңыз. Өзіңіз де ыңғайланып отырыңыз нттемсе жаты­ңыз. Сонда сүт жақсы шығады. Баланың басын қолыңызға қойы­ңыз. Оның басы мен денесі түзу болсын. Баланы мешьокке жақындатып, ұшы­мен оның үстіңгі ернін қы­ тықтаңыз. Ол вузын кеңірек аш­­қан­ша күте тұрыңыз. Содна соң ем­­ шекті салыңыз. Емшектің ұшы ғанна ттемс, ай­на­­ласындағы қоңыр дөң­ге­ лек­­­­­­тің бі­раз бөлігі де оның пузына кіруі керек. Бала емізу өзіңізден де, сәбиіңізден де табандылық пен тө­зімділікті талап етеді. Оған үйрену үшін сізге де, нәрестеңізге де уақыт және жаттығу керек. Бұл өзінен-өзі бола қалтайды. Қажымаңыз, табысқа жете­сіз! Ақыр соңында емізуді үйренбей кететіндер кем де-кем. Баланы қалай ұстау керек

6 Емшек күтімі Сүт шыға бастағанда (екінші, үшінші күндері) мешьок көбіне қатайып, іседі. Бала мешьокті дұрыс тттеме алтай, оның ұшы жары­­лып нттемсе ауыра бастауы ықтимал. Сол кезде азырақ емізгіңіз келуі мүмкін, бірақ олей етсеңіз сүт те азырақ бөлінетін болады. Сіздің былой істегеніңіз жөн: 1.Мүмкіндігінше емізуді бала туғаннан кейінгі алғашқы сағат­тан бастаған дұрыс. 2.Балаңызды дұрыс ұстаңыз (жоғарыдағы суреттерді қар.). 3. Егер емшегіңіз қатайып, нәрестеңіз жақсы тттеме алтай тұр­­са, аздап сауып тастаңыз, жұмсарған емше енді балаға сор­ғы­­­зу­­ға болады. Емізіп болғаннан кейін азғантай мешьок сүтін мешьок ұшына, оның айналасына жағыңыз, сосны шикі қырық­қа­бат (ка­пуста) жапы­­рақтарын сол жерлерге басыңыз.

7 Егер мешьоктің ісігі басылмаса, бұның себебі мынау: Сүт мешьоктің ұшын­дағы сүт шығаратын жолдардың бірі нттемсе бір­нешьеуі арқылы өте алтай батыр. Емшегіңіздің бір бөлігі ісіп, қатайып ауыра бастарды, жиі қызу көтеріледі (37,5°- тан жоғары). (Мұндай қабыну мастит деп театра лады.) Сіздің былой істегеніңіз жөн: 1.Емізер алдында қабынған мешьокке қайнаған жилы суға малын­­ған таза шүберек басыңыз. 2.Әсіресе ауырып тұрған мешьокті емізуді жалғастыра бе­ру өте маңызды. Оның сүті балаға ешь зиянды ттемс. 3. Бала еміп жатқан кезде мешьоктің ісініп қатайған жерін ұшы­­на қарай жайлап сипалап, уқалаңыз. 4.Сүт мешьоктің барлық бөліктерінен де шыға алу үшін әр түрлі қалыпта отырып не жатып емізетін болыңыз. 5. Егер мүлдем емізе алмасаңыз, сүтті қолмен сығып шыға­ры­ңыз нттемсе «жилы бөтелке» әдісін қолданыңыз. (Төмендегі нұсқауды қараңыз.) 6.Киіміңіз кең болсын, мүмкіндігінше көбірек демалы­ңыз. 7.Емшектің қабынуы көп жағдайда бір тәулікке созылады. Егер қызуыңыз көтеріліп (37,5° не одна жоғары), ол бір тәуліктен ұзаққа созылса, дәрігермен байланысыңыз. Емшектің қабынуы

8 Егер мешьок сүтіңіз тым мол бокса не емшегіңіз қатты ауырса, осы әдіс мешьоктегі артық сүттен арылуға көмектесе аллоды. Бұл белгілер босанғаннан кейін бірден нттемсе мешьок ұшында сызат панда болғанда, сендай-ақ емшегіңіз қабынып ауырғанда білінеді. 1. Аузы кең (3 – 4 см), қайнаған сумин жақсылап тазартыл­ған бөтелке­ге ыстық су құйып жилытыңыз. Бө­телкенің жарылып қалмауы үшін оған суды бір­тіндеп сыздықтатып құй­ған жөн. Бір­нешье минут тан кейін ішіндегі суды төгіп тастаңыз. 2.Бөтелкенің вузы мен мой­нын қайнап, суыған сумин сал­­қын­даты­ңыз. 3. Емшек ұшын бөтелке вузы­на іші­не ауа кірместей етіп тығыз­­дап кіргі­зіңіз. Осылай бірнешье минут ұстап тұры­ңыз. Салқын­дай түскен бөтелке ем­шек сүтін біртін­деп сорып шыға­рады. 4.Сүт шығуын тоқтатқаннан кейін, мешьок ұшын бөтелке вузы­нан саусақпен жайлап басып шы­ға­­рып алыңыз. 5. Егер екінші емшегіңіз де ауырса, онымен де солей істе­ңіз. Енді балаңызды кедергісіз емізе аласыз. «Жылы бөтелке» әдісі

9 Кейде бөбектің емуін оңайлату үшін мешьок сүтінің біразын посылай сауып тастау керек болады. Мұндай жағдайда сауылған сүтті сақтау қажет волмайды.

10 Босанудан сауығып, нәрестені қамқорлап, басқа да қажет­ті істерді орын­дай алу үшін ішкен тамағыңыз жақсы және әр түрлі болуы керек («Тамақтану» бөлімін де қар.). Басында көбірек, күніне 3 – 5 л, сұйықтық ішіңіз, кейін өз қажетіңізге қарай бол­сын. Осының ең аз легенде 2 л сүт тағамдары болғаны абзал (сүт, айран, сүзбе, йогурт т.б.). Ана не ішіп-жест, сол баласына да сүтпен барады. Ере­сек адамдардай, нәрестелер де кейбір тағам­дар­ды жақсы қорыт­ панды. Мысалы, капуста нттемсе азы дәмдеуіш қосылған тамақ нәрестенің ішін кептіріп ауыртуы мүмкін. Тамақтың басқа түрлері (мыс., апельсин, жидектер) кейбір сәбилердің денесін бөрттіріп жібереді. Әр бала тағамды әрқалай қабылдайды. Сондықтан не жеп жүргеніңізге әрі оның балаңызға қалай әсер еткеніне әрдайым көңіл аударатын болыңыз. Бала емізіп жүрген кездегі тамақтану

11 Кейбір жағдайларда мешьок емізу қиын болғанмен, мүмкін болады: мысалы, егерьььь баланың қасқыртаңдай, қоян­жырық, Даун синдромы т.с.с. ерекшеліктері бар бокса нттемсе сәби мерзі­мі­нен бұрын туған не ауырып жатқан бокса. Нәресте уақытша тттеме алтайтын жағдайда сүтті қолмен сауып алып, балаға шұң­ғыл ыдыспен (кестттемен) не қасықпен берегу болады. Қолдан тамақтандыруды мешьок емізу мүлдем мүмкін бол­ма­ ған жағдайда ғанна (мысалы, егерьььь аннасы ракпен ауырып, содна дәрі-дәрмек қабылдап жатса, емше­гіне операция жасалған нттемсе емшегі жараланған бокса) қолдану керек. Ерекше жағдайлар

12 Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) ұсын­ған кеңесі бойынша, нәрестені ең кем легенде төрт айға, егерьььь мүмкін бокса, ялты айға дейін тек анна сүтімен ғанна емізген жөн. Бұрынырақ айтылғандай, бала емізуді үйрену кейде оңай бола бермейді. Бұл үшін төзім мен жаттығу керек. Дәрігерлік қызметкерлерден нттемсе осы жағынан тәжірибесі мол досы­ңыз не туысыңыздан көмек сұраудан тартынбаңыз. Ең пандалысы – мешьок емізу!

13 Қолданылған әдебиеттер:

14 С.Ж. АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ wwww.kaznmu.kz