Балалар әдебиетінің қазақ әдебиетіндегі бірден бір ата зерттеушісі Шеген Ахметовтің енбегі ең құнды зерттеулердің бірі. Шеген Ахметовтің «Қазақ совет. - презентация

1

2 Балалар әдебиетінің қазақ әдебиетіндегі бірден бір ата зерттеушісі Шеген Ахметовтің енбегі ең құнды зерттеулердің бірі. Шеген Ахметовтің «Қазақ совет балалар әдебиеті» аты жоғары оқу орындары мен педучилищелердің студенттеріне арналған оқу құралы автордық автордың көп жылдар жүргізген зерттеу жұмыстарының жемісі.

3 Қазақ балалар әдебиетінің алғашқы жазба үлгілерін 19 ғ- да Ы. Алтынсарин фасады. Ол балаларды өнер-білімге тәрбиелейтін, еңбекке баулу тын, этикалық, эстетикалық тәрбие беретін өлеңдер мен әңгімелер жажды. Сондай-ақ, қазақ фольклорынан балалардың тіліне түсінікті жеңіл шығармаларды іріктеп, орыс балалар әдебиетінен қысқа да қызықты әңгімелер аударып, құрастырды, анна тілінде алғашқы оқулық бастырып шығарды. Сөйтіп, бала тіліне лайықты, ойына қонымды ойнақы өлеңдері мен қызықты әңгімелері арқылы педагог-жазушы Қазақ балалар әдебиетінің негізін қалады. Қазақ балаларына арналған оқулықтар мен өлеңдер жинақтары 20 ғ-дың басында көбейе бастарды.Қазақ балалар әдебиетінің ең қаулап дамыған кезі – жылдар.

4 Бұл жылдарда балаларға жене жастарға арналған шығармаларды жариялайтын Жалын баспасы ашылып, баспаның жанынан респ. жабық кәдеби конкурс өткізіліп, балалар әдебиетінің одна әрі өркендеуіне айрықша әсер етті. М. Әлімбаев, Қ. Мырза Әлі, Т. Молдағалиев, Е. Өтетілеуов, т.б. 1 Қ. Омаровтың, Р. Әбілқадырованың, Н. Дәутаевтың, Қ. Түменбаевтың, т.б. 2 Түменбаевтың, т.б. балаларға арналған туындыларында кейіпкерлер өздеріне стене табиғи отрада танылуымен бірге заманымыздың көкейкесті мәселелеріне араласады, шешудің жолдарын іздейді.Қазақ балалар әдебиетінің әр кезеңде әрқилы дамуына коғамдық-әлеуметтік жағдай, орыс және шьет елдер әдебиеттері әсер етті. Сондықтан, бүгінде көркемдік тәжірибесі толысқан, кадр лары молайған қазақ балалар әдебиеті балалардың әр буынына арналған шығармалар ұсынып келеді.

5 Голощекин басқарған жылдар

6 60-90 жылдардағы әдеби сын және С. Сейітов Әдебиеттену ғылымының негізі – әдеби сын. Сын – әдебиеттің айнасы. Қашанда әділ сынға жүгініп, көркем әдебиеттің писатьын, даму жолын, бағытын байқаймыз. Сын әдебиетті жан-жақты саралап, оқырманға талдан түсіндіретін сөз өнерінің күрделі түрі. Сынның мақсаты – өнер туындыларының туры, оның оқырманның жанына, ішкі әлеміне әсер етуін анықтау және әдеби пікірталас, әдеби ағымдардың эстетикалық жары сын көрсетіп, жаңашылдықты айтып отыру. Шынайы сын көркем шығармаларды талдау арқылы әдебиетті қалыптастырады. Бұл туралы А.Байтұрсынов : Әдебиет алқасына кіретін шығармалар қара сөз, дарынды сөз болып екі айырылады.

7 Шәді Жәңгірұлы, Шығармашылық өмірбаяны, Шығармаларындағы халықты ояту, білім беру, имандылық, ағартушылық, т.б. мәселелер. Еңбек ету тақырыбына жазылған шығармалары. /«Атымтай Жомарт»/. Нұржан Наушабайұлы / /.Шығармашылық өмірбаяны. Шығармаларының басты тақырыбы. Жастарға бағыт-бағдар беру, ғибрат айту ыңғайындағы ойлары. Тұрмағамбет Ізтілеуұлы / /. Өмірі мен шығармашылығы. Шығармаларында сауатсыздық, әлеуметтік теңсіздік тақырыбын арқау етіп, еңбек, достық, адамгершілікті насихаттауы. Рубаяттары мен аудармасы /«Шахнама»/. Мұсабек Байзақұлы / /. Өмірі мен шығарма-шылығы. Өлеңдеріндегі заман суреттері, азаматық үн, ағартушылық ой-пікірлер /Адам түгіл алдайды періштені», «Ғылымсыз болып қартайсаң», т.б./ Мысал жанрында жазған.

8 Мұхамеджан Сералыұлы / /. Шығармашылық өмірбаяны. Қазақтың алғашқы журналисі, мақалалар тақырыбының әр алуандығы Публицистикаға қосқан үлесі. Аудармалары. Ақындығы. «Гүлкәшима» дастанындағы махаббат тақырыбы. Ғұмар Қарашұлы ( ). Өмірбаяны,оқытушылық қызметі,өлеңдері, шығармаларындағы реалистік писать. Аударма саласындағы сіңірген еңбегі, стилі, өлең.. Сәбит Дөнентаев(1894 – 1933).Ақынныңшығармашылық өмірбаяны, поязиялық мұралары, мысал өлеңдерінің тарихи мәні. «Уақ-түйек» жинағының өзіндік ерекшелігі.

9 60-90 жылдардағы ақын - жазушылар

10