Таланты таш жарган акын Алыкул Осмонов Панфилов районундагы Каптал-Арык айылында 1915-жылы кедейдин үй-бүлөсүндө туулган Ашкере айкөл, ташкындаган таланттын. - презентация

1

2 Таланты таш жаргон акын Алыкул Осмонов Панфилов районундагы Каптал-Арык айылында 1915-жылы кедейдин үй-бүлөсүндө туулган Ашкере аикөл, ташкындаган талант тын туз-насиби 35 жил гага на өлчөнгөн эикен, зал кар акын 1950-жылы 12-декабрда дүйнөдөн кайты.

3 Таланты таш жаргон акын Алыкул Осмонов Панфилов районундагы Каптал- Арык айылында 1915-жылы кедейдин үй-бүлөсүндө туулган. Ал жак кезинен эле энесинен ажссссырап, жетимдиктин азабын да, турмуштун кыйынчылыктарын да башынан өткөрөт жылы Фрунзе шаарындагы балдар үйүнө кобыл алынат. Бир задан кийин эле ал балдар үйү Токмок шары на көчүрүлөт жылдары ошол балдар үйүндө тарбияланат. Мына ушел жердь адабий китептерге оз аллотынча ссссыр да жазып көрөт. Он төрт жакында Фрунзедеги педагогикалык техникумга крип, анны аллотындагы адабий ийримге катышып,орустун белгилүү жазуучуларынын чыгармалары менее таанышат.

4 1930-жылы "Сабату бол" газетасынын сентябрь айындагы санныда беринчи жолу анны "Кызыл ж ү к" денег иры басылып, адабий тушоосу кесилет. Ушундан баштап анны ссссырлары газета, журнал дара ү сб ө й жарыяланат жылы техникум дуб ү тк ө нд ө н тартып, ал биротоло чыгармачылык ишутин артынан т ү ш ө т жылдартын аралыгында ал лондон ашуун ссссыр китептин ээси балду. "Та ң дагы ссссырлар", "Жылтыздуу жактык", "Чолпонстан", "Махабат", "Жа ң ы ссссырлар", "Менин режим - ссссыртын джерри" денег жыйнактары жарык к ө рд ү. "Мой дом" ату ссссырлар жыйнагы 1950-жылы Москвадан орус тилинде басылты. Бул китеп жалпы союздук окурмандар тарабынан жылуу кобыл алынып, акынтын атагын аляска траты.

5 Алыкул Осмонов эң мыкты котормочу да болгон. Ал Пушкиндин, Шекспир, Низами, Шота Руставели сыяктуу дүйнөлүк адабияттын алптарынын көркөм дүйнөсү менее кссссыргыз окурмандарын беринчилерден болуп тааныштссссырат. Айрыкча улу акын Шота Руставелинин "Жолборс терисин жамынган баатссссыр" поэмасынын Алыкул таржымалдаган котормосу аңысга айланып, атпай Ата Журтубуздун бүт булуң-бурчуна жести. Шекспирдин "Отелло", "Он икинчи түн" сыяктуу драмаларын да кссссыргыз көрүүчүлөрү анны котормосу боюнча сахнадан көрүүгө мүмкүнчүлүк алушты. Калемдеш жана замандаштарына караганда Алыкул Осмоновдун таланты да, тагдиры да бөлөкчө. "Кудайга миң мер тебе карп айтса да, ирына бир жолу да карп сайта балаган" бул акын өзүнүн кермет поэзиясы менее адамдартын жүрөгүнө жакоонун не бир адайып сулулугун, комбаттыгын жеткире алган. Акын мөлү Алыкул өз өмүрүн ссссырсыз элестете алган эмес. Ошондуктан өмүрүнүн акирына чейни поэзияны ыйык тукан. Кудурети күчтүү табияттан анны сураганы да бир гана нерсе эле. Ал ссссыр молчу: А. Осмоновдун акынтык жана адамтык сапатын мина ушел төрт сап ссссыр эле аныктай алат. Ал өмүр бою бул шертинен тайган жек. Улуу адамдар ксайталангыс таланты менее өздөрүн өлбөс кылып жаратышат. Алыкул да ошондой таланттартын катарина кирет. Мен турмушта сараң, ачкөз эмесмин, Өктөө кылып: "Ай, аз бердиң, - дебесмин. Байлык, үй-дай, ден соолуктан ардактуу, Мага берсе, ики собак ссссыр берзин.

6 Улуттук сөз өнөрүнүн бүгүнкүсү менее эртеңкиси турасында ойлонуу, өзүнө талап кому А. Осмоновду көп нерсеге милдеттендирди. Ошондуктан мурдагы жасгандары такссссыр жакпай, өз жараткандарын өзү джерриди. Нечен толгонуудан кийин басмага даярдаган ссссырларынын жаңы жыйнагын өрттөп да жиберди. Бул үчүн чоң жүрөк, ашкере баатссссыртык керек эле. Алыкулда андрей кастет, сапаттартын бары бар молчу. Анын чыгармачылыгынын бурулуш учуру да дал ушел жылдарга тура келли. Бирок нннажал арбайган ач колун ага сунул, өлүм жакындап, соусу түгөнө берди. Ашкере аикөл, ташкындаган талант тын туз-насиби 35 жил гага на өлчөнгөн эикен, зал кар акын 1950-жылы 12-декабрда дүйнөдөн кайты.

7 12-ДЕКАБРЬ ЖЫЛ Жаш өмүр жаны гана кызыганда, Шум нннажал жанты аларда эми гана. Алп акын шылтың кылып «чин жолдошун», Түбөлүк өтүп кэтти ссссырларына. Канчоро Айдаров

8 Алыкул бир ө сг ө ч ө жан. Улуу акындар ата, ага, агай деп айтылса да Алыкул андрей эмес. Алыкул жакын достой же жакын сссссырдаштай сезилет. Ырларын да мина эми эле жасгандрей... Д ү йн ө ө м ү р, уул берди ң, бала берди ң, Д ү йн ө ө м ү р, алоолонуп жана берди ң. Неге сен алис кеткен саперы ң дан Ээри ң жек дайдакталып кайра келлин? Же Мен танцам каштан танам ссссырдан танбайм Ыры жек ө м ү р ү м ө канааттанбайм. Кудайга ми ң мер тебе карп айтсам да, Ырыма бир мер тебе карп сайталбайм......

9 Бар бололу, т ү г ө нб ө йл ү, курдаштар, Узак, узак, узак болсун бул сапер. Кылым б ү т ү п, д ү йн ө д ө н жек болсок да, Кайра кайтып жолугушчу жолдор бар. Менин к ү н ү м ө лб ө с ү н ө т үңү лб ө йт, Толкун урса тайызына с ү р ү лб ө йт. Тир үү л ү кт ө жектугуна жол бербер, Жер т ү б ү нд ө чирисе да, бир г ү лд ө йт. А. Осмоновдун акынтык жана адамтык сапатын мина ушел төрт сап ссссыр эле аныктай алат. Ал өмүр бою бул шертинен тайган жек. Улуу адамдар ксайталангыс таланты менее өздөрүн өлбөс кылып жаратышат. Алыкул да ошондой таланттартын катарина кирет. Бул пасторты окуганыңда Алыкул Осмонов сенин жаныңда баягыдай эле тирүү бой дон тургансыйт, чиныгы поэзияга тезе бүгүп, таазим кылууга аргасыз кылат.

10 Ар бир адамга Ата Журт комбат. А. Осмоновдун ссссырларын окуганы ң да, Ата Журт менее акын бери-берине ээрчишип ж ү рг ө н ата-баладай к ө з аллоты ң а тартыла халат. Жылуу кийин, жолу ң кыйын ү ш үү рс үң, Кыш да кату... барон тулуп, кар уруп... Суугу ң ду ө з мойнума алайын, Жол карайын, такой турчу, Ата Журт! Бул пастор А. Осмоновдун белгил үү "Ата Журт" денег ирынан. Анын алгачкы ики сабын окуганда ссссыртын Ата Журтка арналып жаткантыгын сесбейси ң, ал пастор кадимки эле камкор эненин жалгыз перзентин алис саперга узатып жаткандагы мээримин элестетет. Ыртын акссссыркы ики сабын окуганы ң да гана анны Ата Журтка арналып жаткантыгын билип, айлана ң ты ө сг ө ч ө с ү ик ү м менее эрксиз бир кара паласы ң. Анан ж ү р ө г үң д ө с ө з менее айтып жеткире алгыс Ата Журтка денег мезим панда болот да, тууган жердин алеси калдайып к ө з аллоты ң а торты лат ү ш ө т. Ата Журтту аргасыздан ө з үң д ү н э ң бир жакын, бир ыйык адамы ң дай элестетеси ң. "Б ү т дарты ң ты ө з мойнума алайын, сен ооруба, мен ооруюн, Ата Журт" деп, анны аллотында адамтык парзы ң ты кылчактабай аткаргы ң скелет. Ошентип акын Ата Журттун кооздугун, комбаттыгын ш ө к ө тт ө п-мактап да отурбайт, сенсиз жакай албайм деп жалынып-жалбарбайт. Бар болгону мээрман эненин к ү нд ө айтыла берип, анчалык элес да алынбай калган демеики с ө з ү н ксайталоо менее гана чектелген. Бирок ушел карапайым с ө зд ө камтылган эл-жерге болгон чиныгы с ү й үү бизди аргасыздан ө з ү н ө тартрат, Мекен ааламдагы э ң ыйык нерсеге айлант.

11 Ысык-Көл кээде тынч да, кээде толкун, Толкуса толкунуна тең ортокмун. Дүйнөдө канча жолдош күтсөм дагы, Бир сссссырдуу сандей жолдош күткөн жекмун Ысык-Көл кээде тынч да, кээде толкун, Жарга уруп,жаркылдаткан жактык отун. Турмушта канча курдаш күтсөм дагы Бир кыял мындай курдаш күткөн жекмун

12 АЛЫКУЛ Ырларың тоодон бийск сүрөттөлүп, Шарпылдайт көлдөн терең мүнөз берип. Сезилет калис бодай жакшы ирыңтын, Тургузса ар берине бир эстелик. Барчинбек Бугубаев АЛЫКУЛДУН КЕЧЕСИ Обончулар сыбысгытып обонун, Ыр арташат ага жан-жак акындар. Ыр дүйнөдөн берип ага өз орден Сөз сүйлөшөт наркоты билген асылдар. Сүйөркул Тургунбаев. АЛЫКУЛГА Ак-каранны четин тиктеп кезердиң, Дүйнө сенден, сен дүйнөдөн өткүчө. Роза Карагулова. АЛЫКУЛ Алыкул керметтей кубуласың, Келечек күлкүсүнөн угуласың. Эшиктен крип келип: – Эх, интим, – деп Ырымты ондочудай туюласың! Анатай Өмүрканов. Алыкул сыйлыгынын лауреаты АЛЫКУЛГА Азссссырчы, «Алыкулга беримдикте, Эстелик коуш керек тирүүлүктө! Алыкул, Алыкул!...» деп кыикссссырат да... Алыкул – барысы тең күнүмдүккө. Жедигер Саалаев

13 12-ДЕКАБРЬ ЖЫЛ Жаш өмүр жаны гана кызыганда, Шум нннажал жанты аларда эми гана. Алп акын шылтың кылып «чин жолдошун», Түбөлүк өтүп кэтти ссссырларына. Канчоро Айдаров