Чыңгыз Төрөкулович Айтматов ( ). Чыңгыз Төрөкулович Айтматов 1928-жылы 12-декабрда азыркы Кыргыз Республикасынын Талас облусунун Кара-Буура районундагы. - презентация

1 Чыңгыз Төрөкулович Айтматов ( )

2 Чыңгыз Төрөкулович Айтматов 1928-жилы 12-декабрда азыркы Кыргыз Республикасынын Талас облусунун Кара-Буура районундаты Шекер алыйында мамлекеттик кызматкердин үй- бүлөсүндө туулган. Атасы Төрөкул Айтматов легенда 1927-жылдан тартып, 1932-жылга чейни большевик тер партиясынын Жалал-Абад кантонунун биринчи катчысы, андан соң Кыргыз обкомунун катчысы болгон. Андан соң Төрөкул 1937-жилы репрессияланнып, жилы жазыксыз жердин "пантүркист" катары атылып кеткен. Эл ичинде кадры-барктуу, көрүнүктүү адамдардан болгон.Апасы Нагима Хамзеевна Айтматова - теги боюнча татар. Чыңгыздын таятасы Хамза - караколдук бай жана айдың татар соодагери болгон. Азыр да Каракол шаарында Хамзаннын ики кабот үйү сакталып тура. Нагима жергиликтүү театрда актриса болгон. Билимдүү, эл оозуна алынган, акылдуу аялдардан болгон.

3 1942-жилы II Дүйнөлүк согуштун кесепетинен Чыңгыз Айтматовго мектепти убактылуу таштоого тура скелет. Ал убакта Айтматов 14 жашта эле. Шекер эли анны кат-сабаттуу болгондуктан алый өкмөтүнүн катчысы кылып шайлап коёт. Ошол кезде жаштардын арасында кирилле кат таанныган улан-кыздар саналуу гана эле (калган дары кыргыздын арапча же латынча жазмаларын билишкен).

4 Андан кийин ошол эле согуш жылдарында райондук салык чогултуучу болуп иштейт. Айыл калкынан салык чогултат. Бирок согуш маалында ага салык чогултуу оңойго курган жек. Бир жылдан кийин, 1944-жилы август айында бул ишин өз арки менее таштайт да, трактор лук бригаданнын эсепчиси болуп иштейт жилы, сегизинчи классты аяктагандан кийин Жамбылдаты зооветеринардык техникумга округа өтөт.

5 1948-жилы техникумду мыкты аяктап бүтүргөндөн кийин Кыргыз алый-чарба институту на округа кирет. Аны даты 1953-жилы мыкты аяктайт. 1959–1965-жж. орусча "Литературный Кыргызстан" журналынын баш редактору болгон. "Правда" гезитинин кабарчысы да болуп иштеген. 1988–1990-жж. Москвада чыгуучу "Иностранная литература" журналынын баш редактору болгон. Коомдук иштерди да так орган. 1964–1986-жж. Кыргызстан Кинематографисттер Биримдигинин Биринчи катчысы болгон жылдан - Кыргызстан Жазуучулар Биримдигинин Биринчи катчысы болгон жылдары СССР Жогорку Кеңешини н депутаты болгон жж. СССР Эл депутаты болгон.

6 1990-жылдардан баштап СССРдин жана Кыргыз Республикасынын дипломатиялык миссияларын башкарган жилы октябрь айларында 80 жылдыгына карата Улуттук Компьтердик гимназия сына келген жилы 16-майда Татарстанда сапарда жүргөн чагында бөйрөгүнүн иштебей калганнына байланныштуу жазуучуну Германиянын Нюренберг шаарынын ооруканаларынын берлине жеткиришет. Ал жакта жылдын 10-июнунда пневмония оорусунун кесепетинен жазуучу көз жумду.

7 Чыңгыз Айтматовдун алгачкы жубайы - сүйүп алган жары Керез Шамшыбаева болгон. Керез 1930-жилы 10- августа Чүй облусундаты Он-Бир-Жылга кыштагында туулган. Атасы Шамшыбай Жакыпбай уулу Экинчи дүйнөлүк согушта набит болгон. Керез Бишкектеги Медицина институту, аннын ординатурасын аяктап, кулак, тамак, мурун кенселдерин айыктыруу жаатындаты аддис болгон. Чыңгыздан 1954-жилы Санжар, 1959-жилы Аскар денег уулдарды төрөгөн жылдардын ортосунда Чыңгыз экөө тынч ажырашкан. Өмүрүрүн соңуна чейни Чыңгызга карши пикир айтпастан, инсандын аруулугун, улуулугун көрсөткөн. Керез апа 1999-жилы 6- марта бул жарык дүйнө менее кош айтышкан. Сөөгү Байтик алыйына жакын көрүстөнгө коюлган.