Дайындаган:Карiмова М Тобы:112-15 Кабалдаган:Бердiбекова А. - презентация

1 Дайындаган:Карiмова М Тобы: Кабалдаган:Бердiбекова А

2 Жер қыртысын құраушы минералдық бір тексте затратды тау жынысы деп атайды. Жердің сыртқы қыртыс қабаттары көбінесе қатты тассссстардан тұрады. Сол себепті тау жыныстарын анапы түсінікпен атағпанда тассссстар дуге болады. Тастардың жер бетіне шыққан айқын күрделі түрлері тауларда кездеседі. Тау жыныстары денег сөздің өзі сол тассссстардың туда кездесу түсінігінен шыққан. Олай бокса тау жыныстарының орнына тассссстaр денег түсініктің өзін алуға да полар еді. Расында петрография денег сөздің өзі де сонан шыққан болатын (грекше петро тассссс денег сэз). Бірақ арте кезде посылай алынғанымен қазіргі түсінікке ол дәл кале қоймайды. Өйткені жер кабаттарын құраушы минералдық бір тексте зат қатарына, яғни тау жынысы қатарына су, мұнай, көмір, топырақ, сияқты затрат да жатады. Бірақ бұларды тассссс дуге болмайды. Сондықтан тау жынысы денег түсініктің тассссстан көрі мағынасы кеңірек. Сонымен, петрография тау жыныстарын зерттеуші ғылым

3 Тау жыныстарының шығу тегіне жалпы шолу жасап көрейік. Жердің үстіңгі қабатындағы тассссс қабықты құраған тау жыныстары алғашқыда балқыған тұтқыр затон қатайып пайда болған. Демек, ол тау жыныстарын құраған минерал армен кристалл да-да алғашқыда сол балқыған затон пайда болған. Онан кейінгі зампандарда, жердің қатты тассссс қабығы құрыла бастасссссымен ондай тау жыныстары, күннің шағу, желдің қағу, судың шаю әсерінен бұзылып, бөлшектерге жіктеліп, ажырап үгітіле бастаған.

4 ; Тау жыныстарының үгітіліп ұсақталған түйіршіктері суға еріп, химиялық әр түрлі қосындыларға айналып, тұнып, тығыздалып, бірігіп, басқа түрлі минералдарға және тау жыныстарына айналған. Мұнан кейін олар екінші рет қайта өзгеріп, тағы басқа тау жыныстарының түріне айналған. Жердің жүзденег миллиондаған ұзақ тарихы бойында осы әрекет көп қайталанып отырған. Сонымен қатар бертін кале-кале тау жыныстары мен минералдардың бұзылып өзгеруіне және жиналып құралуына тіршілік дүниесі де көп әсерін тигізген. Жердің тереңдегі ішкі ыстық қабаттарынан балқыған затрат қосындысы да (магма) панда- спанда жер бетіне көтеріліп шығуын тоқтатқан жоқ. Олардың қатаюынан жаңа тау жыныстары пайда болады. Бұрын және жаңадан пайда болған тау жыныстары қайта өзгеріп, басқа минерал армен тау жыныстарының түріне айналып отрады.

5 Тау жыныстары шығу тегіне қарай үш топқа бөлінеді Ш ө гінді тау жыныстары Магмалы қ тау жыныстары Метаморфты қ тау жыныстары

6 Магмалық тау жыныстары- атқылаған тау жыныстары магма немесе жанартаулық атқылаулардан жер бетіне төгілген лаваның суынуынан және кристалдануынан (түйіршіктенуінен) пайда болған тау жыныстары. Олар негізгі екі түрге бөлінеді: эффузивтік (жанартаулық, төгілмелі), жанартау атқылауы кезінде магманың лава түрінде шығып жер бетінде қатайған және интрузивтік (тереңдік), басқа тау жыныстары арасында қатып қалған түрлері. Эффузивтік тау жыныстары тез қату салдарынан, әдетте, майдан түйіршікті болып каледі, кейде ірілеу кристалл дары да кездеседі. Интрузивтік тау жыныстары жер қойнауының тереңдіктерінде баяу қату салдарынан қалыптасссссқандықтан толық кристалдық түйіршік тәрізді болады.