Атырау облысы, Исатай ауданы, Жалпы білім беретін Аққыстау орта мектебі Дайындаған: Жұмахан Аругүл Пән мұғалімі:Гүлбаршын Сыныбы: 11 «в» Пәні: Химия Тақырыбы:Алкандар. - презентация

1 Атырау облысы, Исатай ауданы, Жалпы білім беретін Аққыстау орта мектебі Дайындаған: Жұмахан Аругүл Пән мұғалімі:Гүлбаршын Сыныбы: 11 «в» Пәні: Химия Тақырыбы:Алкандар

2 Тақырыбы: Алкандар

3 Мақсаты: Алкандар,жалпы формуласы, гомологтық қатары, изомерлері, атаулары,алкандарды алу және химиялық қасиеттері мен қолданылуы туралы жалпы түсінік беру Көмірсутектер туралы білімдерін,ойлау, есте сақтау дағдыларын дамыту Тапсырмаларды орындай отырып, ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеуге ұмтылу

4 Алкандар. (қаныққан көмірсутектер. Парафиндер..) Алкандар – көміртектің барлық атомдары дара (σ-) сигма байланыспен байланысқан жалпы формуласы мынандай көмірсутектер C n H 2n+2

5 Метанның гомологтық қатары СН 4 метан С 2 H 6 этан C 3 H 8 пропан C 4 H 10 бутан C 5 H 12 пентан C 6 H 14 гексан C 7 H 16 гептан C 8 H 18 октан C 9 H 20 нонан C 10 H 22 декан Гомологтар – құрылысы мен қасиеті ұқсас,бір немесе бірнеше СH2. тобына айырмасы бар жалпы формуласы бірдей заттар

6 Радикалдар – жұптаспаған электроны бар бөлшектер. СаныСан атауы Радикалд ың формулас ы Радикалд ың атауы 1Моно--СН 3 Метил 2Ди--С 2 Н 5 Этил 3Три--С 3 Н 7 Пропил 4Тетра--С 4 Н 9 Бутил 5Пента--С 5 Н 11 Пентил

7 Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы Құрылымдық: CH 3 – CH - CH 2 - CH 3 CH 3 Алгоритм. 1.Негізгі тізбекті таңдап алу: CH 3 – CH - CH 2 - CH 3 CH 3

8 Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы 2. Негізгі тізбектегі атомдарды нөмірлеу және радикалдың орнын анықтау CH 3 – CH - CH 2 - CH 3 CH 3

9 Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы 3. Атау: CH 3 – CH - CH 2 - CH 3 CH метилбутан

10 Метан алкандарға sp³-гибридтену тән; байланыс ұзындығы С-С = 0,154 нм орбиталдар арасындағы бұрыш= 109° 28´. көміртегі және сутегі орбитальдарының қабысуы + 109°28´ Метанның құрылысы s р Гибридтелген орбиталь сурет 1. сурет2. сурет 3. c c c cc c c 0,154 нм

11 Метан қатары гомогтарының құрылысы

12 Метанның кеңістік пішіні

13 Этанның пішіні

14 Физикалық қасиеттері Салыстырмалы молекулалық массаларының өсу ретіне қарай қайнау, балқу температуралары артады СН 4 …C 4 Н 10 – газдар T қайнау : -161,6…- 0,5 °C T балқу : -182,5…- 138,3 °C С16Н34…ары қарай қатты заттар T қайнау: 287,5 °C T балқу: 20 °C С 5 Н 12 …C 15 Н 32 – сұйықтар T қайнау : 36,1…270,5 °C Tбалқу: -129,8…10 °C

15 1)Өнеркәсіпте а) мұнай өнімдерін крекингілеу : C 16 H 34 C 8 H 18 + C 8 H 16 2) Зертханада: Алынуы в) карбон қышқылының натрий тұздарын декарбоксилдеу СН 3 СООNa + 2NaОН СН 4 + Nа 2 СО 3 б) Вюрц реакциясы : C 2 H 5 Cl + 2Na C 4 H NaCl а) карбидті гидролиздеу: Al 4 C H 2 O = 3 CH Al(OH) 3

16 Метанды алу

17 СН 4 + Сl 2 CH 3 Cl + HCl + Q t Реакция радикалды механизм бойынша жүреді. Этан С Н Н Н Н + НО NO 2 СН 3 NO 2 + H 2 O + Q С Н Н Н Н + НО SO 3 H СН 3 SO 3 H + H 2 O + Q t t Химиялық қасиеті 1. Орын басу реакциялары 2) Нитрлеу (Коновалов): 3) сульфирлену: 1) Галогендеу реакциясы

18 СН 3 СН 2 СН 2 СН 2 СН 3 t, катализатор СН 3 СН СН 2 СН 3 СН 3 СН 4 + Н 2 О СО + 3Н 2 800°С синтез-газ 2СН 4 Н С С Н + 3Н 2 + Q 1500°С СН 3 СН 3 Н 2 С=СН 2 + Н 2 + Q Катализаторт қатысында тотығады: СН 4 + О 2 500°С, катализатор Н С О Н + Н 2 О + Q 2СН 3 (СН 2 ) 34 СН 3 + 5О 2 4СН 3 (СН 2 ) 16 СООН +2Н 2 О + Q

19 6. Жану тотығу: CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O + Q

20 Отын ретінде кеңінен қолданылад ы, іштен жанатын двигательд ердің отыны Алкандардың қолданылуы

21 Қолданылуы 1-3 – өндірісте күйе (1 – картрижи; 2 – резина; 3 – типографиялықбояу) 4-7 – органикалық заттар (4 – еріткіштер; 5 – тоңазытқыштарда; 6 – метанол; 7 - ацетилен)

22 Назарларыңызға рахмет!