ҚММУ Балалар жұқпалы аурулары кафедрасы Балалардағы баспа синдромымен жүретін аурулар Доцент: Гулшарбат Канагатовна Алшынбекова Алшынбекова КАРАГАНДА 2013. - презентация

1 ҚММУ Балалар жұқпалы аурулары кафедрасы Балалардағы баспа синдромымен жүретін аурулар Доцент: Гулшарбат Канагатовна Алшынбекова Алшынбекова КАРАГАНДА 2013 г.

2 Дәріс жоспары: Баспа туралы түсінік Баспа туралы түсінік Клиникалық есеп Клиникалық есеп Баспаларды ажырату диагностикасы Баспаларды ажырату диагностикасы Баспалардың клиникалық-зертханалық диагностикасы Баспалардың клиникалық-зертханалық диагностикасы Баспа синдромымен жүретін аурулардың алдын алу : скарлатинаның, инфекциондық мононуклеоздың, ауызжұтқыншақ дифтериясының Баспа синдромымен жүретін аурулардың алдын алу : скарлатинаның, инфекциондық мононуклеоздың, ауызжұтқыншақ дифтериясының

3 Баспа синдромы деген не?

4 Жедел тонзиллит Жедел тонзиллит Тонзиллиттің симптомдары – Тонзиллиттің симптомдары – Гиперемия Гиперемия Ісіну Ісіну Ауырсыну Ауырсыну Жұтынудың қиындауы Жұтынудың қиындауы Температура Температура Бадамша бездері мен лимфа түйіндерінің ұлғаюы Бадамша бездері мен лимфа түйіндерінің ұлғаюы

5 Баспаның қандай түрлерін білесіздер? Катаральді баспа Катаральді баспа Іріңді баспа: Іріңді баспа: 1. Лакунарлық 2. Фолликулярлық 3. Псевдомембранозды баспа немесе Симановский-Плаут- Венсан баспасы

6 Катаральды баспа Іріңді жабындысыз баспа

7 Іріңдібаспа Катаральді баспа

8 Лакунарлық баспа

9 Фолликулярлық баспа

10 Симановский-Плаут-Венсан псевдомембраноздық баспасы

11 Ауыз қуысының кандидозы

12 Баспа, синдром ретінде көптеген жұқпалы және жұқпалы емес ауруларда кездеседі.

13 Т.М. Зубик бойынша баспалардың жіктелуі Аденовирустық инфекция Аденовирустық инфекция Туляремияның ангинозды- бубонлық формасы Туляремияның ангинозды- бубонлық формасы Листериоздың ангиноздық- септикалық форма Листериоздың ангиноздық- септикалық форма Дифтерия Дифтерия Инфекциондық мононуклеоз Инфекциондық мононуклеоз Ауызжұтқыншақ кандидозы Ауызжұтқыншақ кандидозы Тұмау және басқа ЖРВИ Тұмау және басқа ЖРВИ Скарлатина Скарлатина Сүзек-паратифоздық аурулар Сүзек-паратифоздық аурулар Инфекциондық емес Созылмалы тонзиллит Созылмалы тонзиллит Сәулелік ауру Сәулелік ауру Жедел лейкоз Жедел лейкоз Агранулоцитоз Агранулоцитоз Цитостатикалық ауру Цитостатикалық ауру Инфекциондық

14 Бадамша бездерінің ұлғаю дәрежелері 1 дәреже 1 дәреже 2 дәреже 2 дәреже 3 дәреже 3 дәреже

15 Клиникалық жағдай Науқас K., 10 жаста, облыстық жұқпалы аурулар ауруханасына сырқатының 5-ші күні дене қызуының 38,6 о С дейін жоғарлауына, тәбетінің төмендеуіне, жұтынғанда тамағының ауруына, мұрын арқылы дем алудың қиындауына, даусының мұрын арқылы маңқылдап шығуына, түнде қорылдауына шағымданып түсті.

16 Анамнезінен ауру біртіндеп басталғаны белгілі болған, дене температурасы субфебрильді сандарға жоғарлаған, әлсіздік және тәбетінің төмендеуі болған. Анасы бірінші күндерден бастап, бала үлкен адамдар тәрізді қорылдай бастағанын (ана үрейлене) айтқан. Әрі қарай баланың жағдайы біртіндеп нашарлай түскен, температурасы күніне бірнеше рет 38 және одан жоғары көтерілген, жұтынған кезде тамағының шамалы ауруы мен ринореясыз мұрын арқылы дем алудың қиындауы пайда болған. Анамнезінен ауру біртіндеп басталғаны белгілі болған, дене температурасы субфебрильді сандарға жоғарлаған, әлсіздік және тәбетінің төмендеуі болған. Анасы бірінші күндерден бастап, бала үлкен адамдар тәрізді қорылдай бастағанын (ана үрейлене) айтқан. Әрі қарай баланың жағдайы біртіндеп нашарлай түскен, температурасы күніне бірнеше рет 38 және одан жоғары көтерілген, жұтынған кезде тамағының шамалы ауруы мен ринореясыз мұрын арқылы дем алудың қиындауы пайда болған.

17 Бала ЖРВИ бойынша аймақтық дәрігерге қаралған, симптоматикалық ем 4 күн бойы алған, бірақ тиімсіз болған. Керісінше, жағдайы нашарлай берген. Анасы бүгін баланың екі жақтан да мойынының конфигурациясы өзгергенін байқаған, ішінің ауырсынуы пайда болған, бала жедел жәрдем машинасымен ауруханаға жеткізілген.

18 . Бала бозарған. Лимфатикалық түйіндер негізгі топтарда III-IV мөлшерге дейін пальпацияланады. Объективті: интоксикаицялық синдромымен және тамағындағы өзгерістер есебінен жағдайы орташа ауырлықта. Қатынасқа аса құмар емес, жауап берген кезде анық маңқылдаған дауыс естіледі, жөтеліңкірейді, ауызы жартылай ашық, баланың хабитусы «аденоидты» науқасқа ұқсайды. Бала бозарған. Лимфатикалық түйіндер негізгі топтарда III-IV мөлшерге дейін пальпацияланады. Қарау кезінде артқы мойын лимфабездері 2 жағынан да тізбектеліп көрінеді.

19

20 Мойынарты лимфотүйіндері пальпациялағанда ауырсынуы аз, қозғалғыш, бір біріне жабыспаған, IV өлшемге дейін. Ауызжұтқыншағы аздап қызарған. Бадамша бездері II өлшемдерге дейін, ақшыл-сары түсті жабындымен жабылған, симметриялы емес, жеңіл алынады толық езілмейді, ерте көктемдегі ормандағы шалшық суларға (лужайка) ұқсайды.

21 К. науқастың баспасы

22 Тыныс алу және жүрек-тамыр жүйелері жағынан патология жоқ. Тыныс алу және жүрек-тамыр жүйелері жағынан патология жоқ. Іші жұмсақ, ауысынбайды, Іші жұмсақ, ауысынбайды, Бауыры қабырға доғасының астынан 3-4 см шығып тұр, пальпация кезінде шамалы ауырсынады, жиегі жұмыр. Бауыры қабырға доғасының астынан 3-4 см шығып тұр, пальпация кезінде шамалы ауырсынады, жиегі жұмыр. Көкбауыры +2,0 см. Көкбауыры +2,0 см. Физиологиялық шығаруы қалыпты. Физиологиялық шығаруы қалыпты.

23 Қалай ойлайсыздар, біздің науқаста қандай синдромдар бар? Интоксикациондық синдром Интоксикациондық синдром Баспа синдромы Баспа синдромы Гепатоспленомегалия Гепатоспленомегалия Лимфоаденопатия Лимфоаденопатия

24 Біздің науқаста қандай ауру ? Бұл баспа синдромымен жүретін аурулар болуы мүмкін – инфекциондық мононуклеоз, скарлатина, дифтерия және іріңді баспа. Бұл баспа синдромымен жүретін аурулар болуы мүмкін – инфекциондық мононуклеоз, скарлатина, дифтерия және іріңді баспа.

25 Тек қана тонзиллит синдромына қарап диагноз қоя аламыз ба? Тонзиллиттің қандай симптомдары дифтерия, скарлатина, іріңді баспа үшін ортақ? Тонзиллиттің қандай симптомдары дифтерия, скарлатина, іріңді баспа үшін ортақ? Тамақтың ауырсынуы Тамақтың ауырсынуы жабындылар жабындылар Аңқаның ісінуі Аңқаның ісінуі Гиперемия Гиперемия

26 Жоғарыда аталғандарды алып қорытындыласақ – тонзиллит синдромын негізге алып диагноз қою өте күрделі. Жоғарыда аталғандарды алып қорытындыласақ – тонзиллит синдромын негізге алып диагноз қою өте күрделі. Балаға қандай диагноз қоямыз? Балаға қандай диагноз қоямыз? Осы сұраққа ойланып көрейік. Осы сұраққа ойланып көрейік.

27 Баспаларды ажырату диагностикасы Салыстырмалы диагноз жүргізетін аурулардың бірі скарлатина. Салыстырмалы диагноз жүргізетін аурулардың бірі скарлатина. Скарлатинаның қандай симптомдарын сіздер білесіздер? Скарлатинаның қандай симптомдарын сіздер білесіздер?

28 Аурудың басталуыжедел ЛимфаденитШықшыт бездері тіл«таңқурай» тәрізді аңқаайқын қызыл «пылающий» гепатоспленомегалияболмайды

29 Скарлатина бөртпесі

30 Айқын гиперемия «пылающий зев»

31 «малиновый язык»

32 Реконвалесценция кезеңі

33 Салыстыратын келесі ауру - аңқа дифтериясы Салыстыратын келесі ауру - аңқа дифтериясы Аңқа дифтериясына қандай симптомдар тән? Аңқа дифтериясына қандай симптомдар тән?

34 Аурудың басталуыжедел Мойынның ұлғаюыісінуі Аңқацианозды реңді гиперемия ЖабындыФибринозды сипатта, қиын алынады + симптом «капля росы» Гепатоспленомегалияболмайды

35 Дифтерия

36 Дифтерия Типті формасы - Локальді (орналасқан, шектеулі) - Таралған -Токсикалық формасы I, II, ІІІ дәрежелі

37 Дифтерияның жіктелуі (ДДҰ, 1996 ж.) Клиникалық формалары ЖабындыларМойынның ісінуі 1. Локальді формасы Бадамша бездер және мұрын Болмайды 2. АралықЖабындылардың бадамша бездерінен жұтқыншаққа және көмейге таралуы Болмайды 3. ТоксикалықШектеулі және жайылған Шамалы ісіну: Мойынның ортасына дейін Айқын ісіну: (бұғанаға дейін және одан төмен)

38 Келесі салыстыратын ауру – инфекциондық мононуклеоз. Келесі салыстыратын ауру – инфекциондық мононуклеоз. Аурудың басталуы – біртіндеп Аурудың басталуы – біртіндеп Айқын мойынарты лимфадениті Айқын мойынарты лимфадениті Гепатоспленомегалия Гепатоспленомегалия Жалған-фибринозды баспа Жалған-фибринозды баспа

39

40 Инфекциондық мононуклеозбен науқастың кейпі

41 Паротиттік инфекция Симптомдары- - Мойынның ұлғаюы сілекей бездерінің ісінуінен - төменгі шықшыт бұрышы мен емізікше тәрізді өскіннің арасындағы ойықтың толуы - жұтынғанда және шайнағанда ауырсынудың болуы - ауыз қуысының кебуі - бірінші бір жақ сілекей безінің қабынуы артынан екінші жағы қосылады

42 Паротиттік инфекция Симптомдары Ауыз қуысының шырышты қабатын қарағанда – құлақ маңы сілекей безінің сілекей бөлу түтігінің гиперемиясы және ісінуі – Мурсо симптомы Ауыз қуысының шырышты қабатын қарағанда – құлақ маңы сілекей безінің сілекей бөлу түтігінің гиперемиясы және ісінуі – Мурсо симптомы Хатчкокк симптомы – Хатчкокк симптомы – төменгі шықшыт бұрышын басқанда ауырсыну

43 Паротитнтік инфекция Паротиттік инфекциямен науқастың бет әлпеті Паротиттік инфекциямен науқастың бет әлпеті

44 Паротиттік инфекция Басқа да бездік мүшелердің зақымдануы мүмкін Басқа да бездік мүшелердің зақымдануы мүмкін - панкреатит - панкреатит - орхит - орхит

45 Диагнозды нақтылаудың соңғы нүктесін зертханалық көрсеткіштер қояды

46 Зертханалық зерттеулер Жалпы қан анализі Жалпы қан анализі Биохимиялық қан анализі Биохимиялық қан анализі Аңқадан флораға және BL жұғынды алу Аңқадан флораға және BL жұғынды алу Серологиялық қан анализі Серологиялық қан анализі ПТР – диагностика – вирус геномын табу ПТР – диагностика – вирус геномын табу

47 Науқастың жалпы қан анализі Лейкоцитоз Лейкоцитоз Лимфоцитоз Лимфоцитоз Моноцитоз Моноцитоз 30% атипичных мононуклеаров 30% атипичных мононуклеаров

48 Жалпы қан анализі Сау баланың моноциті Сау баланың моноциті Біздің пациенттің қаны

49 Биохимиялық қан анализі Жалпы Bi - 20 мкмоль/л Жалпы Bi - 20 мкмоль/л Тік Bi –15 мкмоль/л Тік Bi –15 мкмоль/л АЛаТ нмоль/с x л АЛаТ нмоль/с x л

50 Серология Реакция Паулля-Буннеля - 1:20 Реакция Паулля-Буннеля - 1:20 (диагностикалық титр- 1:14). (диагностикалық титр- 1:14).

51 Аңқадан флораға жұғын алу

52 Аңқадан BL жұғынды қалай алу керек?

53 Инфекциондық мононуклеоздың емі Режим, диета Режим, диета Медикаментоздық ем: Медикаментоздық ем: Антибиотиктер Антибиотиктер Вирусқа қарсы терапия Вирусқа қарсы терапия Симптоматикалық терапия Симптоматикалық терапия Қызу түсіргіш препараттар Қызу түсіргіш препараттар Антисептикалық ерітінділермен тамақты шаю Антисептикалық ерітінділермен тамақты шаю Дезинтоксикациондық терапия Дезинтоксикациондық терапия

54 Антисептикалық ерітінділермен тамақты шаю

55 Инфекциондық мононуклеоздің алдын алу Спецификалық алдын алу табылмаған. Вакцинаны ойлап табу бойынша эксперименттер жүргізілуде. Спецификалық алдын алу табылмаған. Вакцинаны ойлап табу бойынша эксперименттер жүргізілуде. Инфекция ошағында эпидемияға қарсы шаралар жүргізілмейді. Инфекция ошағында эпидемияға қарсы шаралар жүргізілмейді. Науқас жедел кезеңінде оқшауланады. Науқас жедел кезеңінде оқшауланады. Аурудың жеңіл формаларында науқас ауруханаға жатқызылмайды. Аурудың жеңіл формаларында науқас ауруханаға жатқызылмайды.

56 Мононуклеоз сілекей арқылы, ауа – тамшылы жолмен, тұрмыстық-қатынас арқылы және парентеральдік, трансплацентарлық, жыныстық жолдармен жұғады. Мононуклеоз бойынша реконвалесцент 6 ай бойы қан беруші донор бола алмайды. Мононуклеоз сілекей арқылы, ауа – тамшылы жолмен, тұрмыстық-қатынас арқылы және парентеральдік, трансплацентарлық, жыныстық жолдармен жұғады. Мононуклеоз бойынша реконвалесцент 6 ай бойы қан беруші донор бола алмайды.

57 Дифтерияның алдын алу Балаларды белсенді иммунизациялау. Балаларды белсенді иммунизациялау. АКДС-вакцина АКДС-вакцина АДС–анатоксин АДС–анатоксин АДС-M анатоксин АДС-M анатоксин Сау тасымалдаушылар-ды анықтау Сау тасымалдаушылар-ды анықтау Науқаспен қатынаста болғандарды 7 күн бақылауға алу Науқаспен қатынаста болғандарды 7 күн бақылауға алу

58 Скарлатинаның алдын алу Спецификалық алдын алу жүргізілмейді. Спецификалық алдын алу жүргізілмейді. Науқасты ерте анықтау және күнге оқшаулау. Науқасты ерте анықтау және күнге оқшаулау. Балалар ұжымдарына ауруының басталғанынан 22 күн өткеннен кейін ғана баруға рұқсат етіледі. Себебі осы аралықта асқынулар болуы мүмкін. Балалар ұжымдарына ауруының басталғанынан 22 күн өткеннен кейін ғана баруға рұқсат етіледі. Себебі осы аралықта асқынулар болуы мүмкін.

59 Зейін қойғандарыңызға рахмет!

60 Кері байланыс сұрақтары 2 дәрежелі токсикалық дифтериясы бар науқас балада ауруының 6-шы күні: жүрек шекараларының сәл кеңеюі, тондардың бәсеңдеуі, өкпе артериясында І тонның екі еселенуі пайда болған. Қандай асқыну туралы ойлау керек: 2 дәрежелі токсикалық дифтериясы бар науқас балада ауруының 6-шы күні: жүрек шекараларының сәл кеңеюі, тондардың бәсеңдеуі, өкпе артериясында І тонның екі еселенуі пайда болған. Қандай асқыну туралы ойлау керек: a) жүректің ишемиялық ауруы b) Миокардит c) Полирадикулоневрит d) Стенокардия e) эндокардит

61 Кері байланыс сұрақтары Дифтерияда баспаның түрi қандай болады a) Фолликулярлы b) лакунарлы c) Некрозды d) фибринозды қабыршақты e) некрозды-жаралы

62 Кері байланыс сұрақтары Жұқпалы мононуклеоздің тұрақты симптомы: Жұқпалы мононуклеоздің тұрақты симптомы: a) алаулаған аңқа b) Бөртпе c) бас ауруы d) мұрынмен тыныс алудың қиындауы e) қолғап және шұлық симптомдары

63 Кері байланыс сұрақтары Жұқпалы мононуклеозге тән шеткергі қандағы өзгерістер: Жұқпалы мононуклеозге тән шеткергі қандағы өзгерістер: a) нейтрофилёз + лимфопения b) лимфопения + атипті мононуклеарлар c) атипті мононуклеарлар + лимфоцитоз d) лимфоцитоз + эозинофилия e) лимфоцитоз

64 Кері байланыс сұрақтары Науқас кенеттен жедел сырқаттанды, дене Т 40 С дейін, қатты бас ауыруына, қайталап құсқанына, саусақ буындарының ауырсынуына шағым айтты. Объективті: аяқтары мен жамбасында геморрагиялық бөртпе жұлдызша тәрізді ортасы некрозды, басқанда жоғалмайды. Менингеальдік белгілер оң. Жұқпалы аурулар ауруханасының қабылдау бөлімінде қойылған диагноз: менингококкты инфекция. Науқас кенеттен жедел сырқаттанды, дене Т 40 С дейін, қатты бас ауыруына, қайталап құсқанына, саусақ буындарының ауырсынуына шағым айтты. Объективті: аяқтары мен жамбасында геморрагиялық бөртпе жұлдызша тәрізді ортасы некрозды, басқанда жоғалмайды. Менингеальдік белгілер оң. Жұқпалы аурулар ауруханасының қабылдау бөлімінде қойылған диагноз: менингококкты инфекция. Диагнозды дәлелдеу үшін қандай зерттеулер жүргізу қажет? Диагнозды дәлелдеу үшін қандай зерттеулер жүргізу қажет? a) жалпы қан анализі b) бөртпелерден қырындыны бак. Себу c) люмбальдік пункция d) Вассерман реакциясы e) биохимиялық қан анализі

65 Жауаптар 1. b 1. b 2. d 2. d 3. d 3. d 4. c 4. c 5. b, c 5. b, c