Орындады : Кутлуш К. Р Тексерді : Оспанова Г. Е. Қарағанды мемлекеттік медициналық университеті Қазақ тілі кафедрасы Қарағанды 2016. - презентация

1 Орындатыр : Кутлуш К. Р Тексерді : Оспанова Г. Е. Қарағантыр мемлекеттік медициналық университеті Қазақ тілі кафедрасы Қарағантыр 2016

2 Қоғам өмірінде діннің алан урны ерекше. Өйткені, дін әдептілік қағидаланы мен қоғам бірлігін, тәрбиелік жүйелерді қалыптастыруда елеулі рөл атқаратыр. Діндер тарихын зерттеушілер, дінтанушббылар мен дін әлеуметтанушббылары әлемдегі діндердің шығу тарихы мен ерекшеліктеріне қарай бірнеше топтарға бөледі : Діндердің шығу тарихы

3 алғашқы тайпаланда кездескен діндер. 1. Тайпалық діндер

4 Бір ғана ұлт өкілдері ұстанатын діндер : индуизмді үндістер, сикхизмді жапондар ғана ұстанатыр. 2. Ұлттық діндер

5 Әлемдегі көптеген ұлттар мен ұлыстартырң ұстанатын діні : Христиан ; Ислам ; Буддизм. 3. Әлемдік діндер

6 Діндар ( имам, молда, хотыр ) – ислам діні жолына берілген адам. Адам дінге шенген соң, өзгелерге жәбір көрсетуден, тәртіпсіздік жасаудан, ішімдік, есірткі секілді шаман әдеттерден бойын алис ұстсайтыр. Діндар Сатыррханов Жуманазар

7 Құран Кәрім – Мухаммад пайғамбарымызға түскен қасиетті төрт кітаптің бірі. Діні кітаптар таза қолмен ұсталып, таза жердь сақталатыр. Құран Кәрім

8 Жұма қасиетті күн. Бұл күн жұрт мешітке барып, жұма намазы оқитыр. Бүкіл мұсббылман қауымы үшін маңызы өте жоғары. Ақ тілек қабббыл болатын күн де осы қасиетті жұма. Жұма күні тырнақ алғандартырң дәулеті аркатыр. Айт – мұсббылмандартырң діни америкесі. Екі ссайт бар : Ораза сссссайты және Құрбан сссссайты деп аталатыр. Жұма мен Айт

9 Халықтық мейрамның бірі – Ораза ссайт. Бұл Ислам дінінің ережесі бойынша арнайы белгіленген айда жил сайин отиз күн образа ұстап, ауыз бекіту парызы өтеледі. Ораза ссайт 30 күн образа біткеннен кейін болатыр. Ораза айин « Рамадан » деп те атсайтыр. Оразаның жеке адамға да, қоғам үшін де пайдасы аса вор. Рамазан айы адамтыр ізгілік пен қайырымтырллыққа шақыратыр. Ораза ссайт

10 Құрбан сссссайты да мұсббылмандартырң бас мейрамы. Ол Ораза айинан соң 70 күннен кейін басталып, үш күнге созббылатыр. Бұл Меккеге қажилыққа бару кезінің аяқталуына сәйкес келеді. Құрбан сссссайтыңда әр мұсббылман дін құрметіне, әруақтарға бағыштап мал сойып, бата беріледі. Айт – америке әрі қасиетті күн. Бұл күні әр адам өзін таза ұстсайтыр. Әр үйге кіріп « құтты болсын » ссайтатыр. Айт күндері әрбір мұсббылманның шаңырағында ерекше америкелік дастарқан жайббылып, қонақтар шақырббылатыр. Құрбан ссайт

11 Етістер – етістіктің бір түрі. Етіс іс - әрекеттің орындаушыға, қимббыл иесіне қатысын білдіреді. Етістер төрт түрге бөлінеді : 1.Өздік етіс 2.Өзгілік етіс 3.Ырықсыз етіс 4.Ортақ етіс Етіс категориясы

12 Өздік етіс іс - әрекеттің қимббыл иесіне тікелей қатыстббылығын анықтсайтыр, қимббыл, іс - әрекет іс иесінің өзіне тікелей бағытталатыр. Жұрнақтары : - н, - ын, - ін. Мысалы : Арай тара + н + тыр Өзгілік етіс қимббылтырң, іс - әрекеттің өзге адам арқббылы істелетінін білдіреді. Жұрнақтары : 1) – тырр ; - дір ; - тыр ; - тір ; - ыр ; - ір ;. 2) – ғыз ; - гіз ; қыз ; кіз ;. 3) – т. Мысалы : Мұрат дджаз + тырр + тыр Өздік және өзгілік етістер

13 Ырықсыз етіс сөйлемде қимббылтырң иесі арнайы сссссайтббылмай, қимббыл өздігінен істелетіндей көрінеді. Жұрнақтары : - ббыл ; - іл ; - л ; - ын ; - ін ; - н. Мысалы : Егін ор + ббыл + тыр Ортақ етіс қимббылтырң бірнеше субъектіге ортақ екенін білдіреді. Жұрнақтары : - ыс ; - іс ; - с Мысалы : Олар ссайт + ыс + ты Ырықсыз мен ортақ етістер

14 Әдептілік қағидалан – правила вежливости Әдептілік – справедливость Тәрбиелік жүйелер – воспитательные системы Діндар – верующий Сену – верить Ауыз бекіту – держать пост Қажилық – паломничество Ораза ұстау – поститься Тәртіпсіздік – беспорядок Есірткі – наркотик Тайпа – племя Ұлыс – народ Бойын алис ұстау – быть в стороне Қасиетті – достойный Тырнақ алу - подстригать ногти Киелі – святой Дәулет – богатство Өнегелі – образцовый Неке күні – день бракосочетания Айт – народный праздник Бағыштау – посвящать Бата – благословенный Ұстану – придерживаться Өтену – исполнять Дуға оқу – молиться Сөздік

15 Сөздерді аударыңыз 1 топтың сөздері 2 топтың сөздері 3 топтың сөздері Әдептілік қағидалан Әдептілік Тәрбиелік жүйелер Діндар Сену Ауыз бекіту Қажилық Ораза ұстау Тәртіпсіздік Есірткі Тайпа Ұлыс Быть в стороне Достойный Подстригать ногти Киелі Дәулет Өнегелі Неке күні Айт Бағыштау Бата Ұстану Дуға оқу 1 тапсырма

16 Етістіктерге етіс түрлерінің жұрнақтарын жалғаныздар : 1 топтың етістіктер 2 топтың етістіктер 3 топтың етістіктер орында ; жена әкел ; дджаз кес ; іш Мысалы : Жу - жуан, жуббылтыр, жуысты, жуғыз 2 тапсырма

17 Сұрақтарға эссе түрінде жауап беріңіз 1 топтың сұрағы Сіздер үшін байлық не болып табббылатыр ? 2 топтың сұрағы Сіздер үшін үлгі адам кім ? 3 топтың сұрағы Өмірлік ұстамыңыз қандай ? 3 тапсырма

18