Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой 15.02.20161. - презентация

1 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Абылай (Әбілмансұр) хан

2 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой

3 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Абылай (Әбілмансұр) хан Абылай (Әбілмансұр) хан ( ) билік құрғаны. Абылай хан ( ) Қазақ Ордасының ханы, қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет қайраткері, арғы тегі Жошы хан, бергі баба лары қазақ ордасының негізін салған Әз-Жәнібек, одна соң еңсегей бойлы ер Есім хан, Салқам Жәңгір хан. Абылай – Жәңгір ханның бесінші ұрпағы. Жәңгір ханның Уәлибақы, Тәуке денег екі ұлы болады. Жәңгір қайтыс болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа өкпелеп, Үргенішті билеген нағашы атласы Қайып ханның қолына барады. Уәлибақының балансы Абылай жекпе-жек шыққанда жабы шақ келмейтін батыр болып, қанішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли туады. Оның балансы Әбілмансұр (кейін қазаққа хан болып Абылай атанған) «ақтабан шұбырынды» жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына келеді. Аш- жалаңаштықтан жүденег өңіне, өсіп кеткен шашына қарап Төле би оған «Сабалақ» деп ат қойып, түйесін бақтырады. Әбілмәмбет төренің жылқысын да бағады. Бұл, Ш.Уәлихановтың айтуына сүйенсек, Абылайдың 13 жасар кезі бокса керек Дата последнего изменения: 15 февраля 2016 г.

4 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Хан тұсындағы сыртқы саясат ж. Абылай бастаған қазақ қолы жоңғар басқыншылырына бірнеше мәрте соққы берді ж. Абылай тұтқиылдан шабуыл жасаған жоңғарлардың қолына тұтқынға түседі. Сол кездегі ойрат басқыншыларына қарсы күрестің ең белсенді ұйымдастырушыларының біріне айналған Абылайдың жак қолына түсуі қазақ қоғамында абыржушылық туғызып, Абылайды босатып алу үлкен саяси мәселеге айналлоды. Тарихи жирларда қазақ билетшілерінің атынан Төле би мен Әбілқайыр хан Орынбор әкімшілігінен Абылайды тұтқыннан босатып алуда ара түсуге өтініш жасайды. Бұл деректің шындық екенін осы кезеңде Орынбор губернаторы И.Ш.Неплюев пен Әбілқайырдың өзара жазысқан хаттары да дәлелдей түседі. Қазақтың үш жүзінен Төле би бастап 90 адам елші барып, келіссөз жүргізіп, 1743 ж. 5 қыркүйекте Абылайды тұтқыннан шығарып аллоды. Бұл жөнінде Неплюевтің сыртқы істер коллегия сына жазған хатында қазақтар мен қалмақтар бітімге келіп, бірігіп кете ме денег қауіп те білдірген. Өмірінің соңғы 15 жилында Орта Азия хандықтарына қарсы тынымсыз күрес жүргізді ж. А. қолының Қоқан билетшісі Ерденбекпен соғысының нәтижесінде Түркістан, Сайрам, Шымкент қ-лары қайтадан қазақтар иелігіне өтті. Ташкент алым төлеп тұратын балды. Екі жүз жылға созылған қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы азатық күресінің соңғы жаңғырығы алаш жұртының санасында «Шаңды жорық» денег атпен белгілі. Бұл 1771 ж. Еділ қалмақтарының ( мың адам; 40 мыңдай әскері бар) жоңғарға қазақ жері арқылы үдере көшуі еді. Кіші жүздің ханы Нұралы асығыс әскер жиып, Жем бойында қалмақтарға алғашқы соққы береді. Балқашқа жақындаған кезде А. бастаған қазақтың қалың қолы қалмақтарды қоршауға алды Төле би 1743қыркүйекте Орта Азия хандықтарына 1765

5 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Абылай билігінің күшейге түсуінің жаңа кезеңі 1744 ж. Әбілмәмбеттің Түркістанға көшіп кетуі уақытына саяды. Абылай көреген саяси қайраткер бола отырып, қалмақтармен аса ауры соғыстардан қалжираған елінің есін жиғызу үшін дипломат жолдарды да тиімді пайдалаңды ж. тамызда ол Орта жүз ханы Әбілмәмбетпен, тағы да басқа 120 старшынмен Орынборға келіп, орыс өкіметінің «қамқорына» кіруге келісім білдіреді. Сонымен бір мезгілде қазақ халқының тұтастығын сақтау мақсатында Шың империясымен де қарым қатынасын суытпады. Петербург пен Пекинге елшіліктер аттандырды. Ол Ресей мен Қытай империяларының өзара қайшылықтарын қазақ хандығы мүддесіне пайдаланып отряды. Абылай 1745 ж. Қалдан Серен дүние салғаннан кейін, Жоңғарияның билетші топтарының тақ таласынан әлсіреп, бұрынғы әскери қуатынан айырыла бастауын және жоңғар-қытай соғысын Шығыс Түркістанмен іргелес өңірдегі ойраттардың уақытша билігінде қалған казақ жерлерін қайтаруға, елдің дербестігін толық қалпына келтіруге пайдалану үшін барынша күш салды. Абылай қазақ елінің тәуелсіздігіне нұқсан келтіретін жағдаяттармен аянбай күресіп, дербес сыртқы саясат ұстанып өтті ж. Орта жүздегі Әбілмәмбет, Абылай және Барақ сұлтан қатар атласа, 3-4 жылдан кейін мұндағы жағдай мүлдем өзгерді ж. тамыз айында Неплюевпен кездесуінде Жәнібек тархан: «бұрын Орта жүзде Әбілмәмбет хан болған, бірақ ол біраздан бері Ташкентте тұрып жатыр, ел басқарудан қалған. Бірақ сұлтан зұлымдық ісі үшін қашып жүр. Онда жалғыз Абылай сұлтан ғана билік жүргізіп отыр»,- деп көрсетті.1744 ж Түркістанға 1745Барақ сұлтан 1749 ж

6 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Абылай хан: «Ешқандай Барабы татарларын естіген емспін, білмеймін. Жер біздікі!» Абылай дарынды хан, аса ірі қайраткер, қолбасшы балды. Әбілмәмбет ханның тірі кезінде қазақ халқы оны өзінің қорғаушысы, көсемі канады. Ол патша өкіметінің губернаторларының ыңғайына жүрмеді. Елінің еркіндігін, бостандығын қорғай білді. Әрине, бір мақаланың көлемінде Абылай ханның қазақ халқына сіңірген еңбегін толық қамту мүмкін емс. Дегенмен де нақты құжаттарға сүйене отырып, біраз өмір жолына шолу жасап көрелік. Абылай сұлтан өзінің ақылды, сабырлы мінезі мен адамгершілігінің арқасында тек бір орда емс, үш орданың сыйлы ханы аманды. Әрине, біраз тарихшылар, жазушылар Абылай сұлтанды Әбілмәмбеттің тірі кезінде хан балды дейді. Олай емс. Әбілмәмбет 1765 жилы қайтыс балды. Ол Түркістанның (Қалдан Сереннің қол астында 1743 жылдан), әрі Орта Орданың ханы болып есептелді. Ол өлгеннен кейін оның ұлын сайт лады. Шындығында басқару тізгінін Абылайға берді. Қытай жазбаларында оны 1742 жылдан хан балды деуі осыдан. Олар ешқандай құжатқа сүйеніп хан балды деп жүрген жоқ. Халық арасындағы әңгімеге сүйенді.

7 Вставьте эмблему рабочей группы в образце слайдов Введите имя рабочей группы в образце слайдов Проекты Документы Сотрудники Ссылки Новости Домой Тарихи жир Абылай хан - тарихи жир. Жыр Қытайдың Шыңжаң аймағында тұратын казақтардың арасында кең таралған. Авторы белгісіз. Жыр Абылайдың балалык шағынан басталып, ер жену, қол бастау, ел билет жолын коркем баяндай, соңын Абылайдың өлімімен аяқтайды. Жырда сөз болатын оқиғалар мен адамдар нактылы өмірде болған. Жыр Шыңжаң тұрғыны Шерияздан Сүлтанбайұлынан жазып алынып, тұңғыш рет Қытайдын "Ұлттар" баспасынан жарық көрген 4 томында (1985), одна кейін "Абылай хан" аты кітапта (А., 1993), "Казак халык әдебиеті" көптомдығының 1- ші томында (1995) жарияланды.жирҚытайдың ШыңжаңШерияздан )1995