БЭК елдерінің Бәсекелестік туралы модельдік заңы – ұлттық заңнамаларды үйлестірудің негізі ретінде Астана қаласы, 2013 жыл Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті. - презентация

1 БЭК елдерінің Бәсекелестік туралы модельдік заңы – ұлттық заңнамаларды үйлестірудің негізі ретінде Астана қаласы, 2013 жыл Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік)

2 Тауар нарықтарын талдау 1 -слайд Талдау нәтижелері бойынша ҚР Үкіметіне және салалық мемлекеттік органдарға 18 ұсыныс енгізілді, оның ішінде 7 ұсыныс іске асыруға қабылданды.

3 Монополияға қарсы заңнаманың бұзылуын анықтау 2013 жылғы 8 айда аяқталған тергеулер 78 тергеу Оның ішінде бұзушылықтарды анықтай отырып 72 тергеу Оның ішінде: мемлекеттік органдарға қатысты – 27 нарық субъектілеріне қатысты - 45 Сумма штрафа в бюджет составила тенге 2-слайд Бюджетке түскен айыппұл сомасы 181,8 млн. теңгені құрады

4 Экономикалық шоғырлануды бақылау 3-слайд

5 Модельный закон о конкуренции 4-слайд «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бәсекелестік мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2013 жылғы 24 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының жаңалықтары 1.Нарық субъектілерін тұлғалар тобы деп танудың шекті мәні – акциялары (қатысу үлестері) 25 %-дан 50%-ға ұлғайтылды. 2. Экономикалық шоғырланудың 5 мәміле түрінің 2-еуіне хабарлама тәртібі енгізілді. 3. Мәміле экономикалық шоғырлану деп танылатын тауарларды өткізудің жиынтық көлемінің шекті мәні 5 есе ұлғайтылды. 4. Өнімді тауар биржалары арқылы өткізген жағдайда, доминант субъектілерді қолданылып отырған шектеулердің бірқатарынан босату белгіленді. 5. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті тұлғаларға және оларға теңестірілген тұлғаларға, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдарға бәсекелестікке қарсы іс-әрекеттер үшін жауапкершілік белгіленді. 6. Монополияға қарсы заңнаманың бұзылуы туралы мәліметтерді алдын ала қарау рәсімі алып тасталды.

6 Модельный закон о конкуренции 5-слайд Мыналар : 1) Бәсекелестіктің жай-күйін бағалау әдістемесі; 2) Монополиялық жоғары (төмен) бағаларды айқындау әдістемесі; 3) Бәсекелестік қағидаларын бұзғаны үшін айыппұлдарды есептеу және оларды салу тәртібі әдістемесі; 4) Нарықты трансшекаралыққа жатқызу өлшемдері; 5) Бәсекелестік қағидаларының бұзылуы туралы өтініштерді (материалдарды) қарау тәртібі; 6) Бәсекелестік қағидаларының бұзылуын тергеу тәртібі; 7) Бәсекелестік қағидаларының бұзылуы туралы істерді қарау тәртібі; 8) Тараптардың мемлекеттік бағаны реттеуді енгізу фактілері бойынша өтініштерді беру және оларды қарау тәртібі; 9) ЕЭК пен Тараптардың уәкілетті органдарының ақпараттық өзара іс-қимыл жасау тәртібі қабылданды. Келісу сатысында: 10) Еуразиялық экономикалық комиссияның жүктерді тасымалдау тарифтері деңгейін өзгерту бойынша темір жол көлігі ұйымдарының іс-әрекеттерімен тұтынушылардың құқықтары мен мүдделерінің бұзылуы туралы олардың өтініштерін қарау қағидалары. Талқылау сатысында: 11) Құпия ақпаратты қорғау және оны жария еткені үшін жауапкершілік тәртібін айқындайтын келісім 12) Бәсекелестік туралы модельдік заң Бәсекелестіктің бірыңғай қағидаттары мен қағидалары туралы келісім

7 Модельный закон о конкуренции 6-слайд Мемлекет мынадай: - мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін, қорғаныс қабілетін немесе қоғам мүддесін қорғауды қамтамасыз етудің өзге мүмкіндігі болмаған; - мемлекеттік меншіктегі стратегиялық объектілер пайдаланылған; - қоғамдық өндірістің бәсекелестік жоқ немесе бәсекелестік жеткілікті дамымаған салаларындағы тауарлар өнідірісіне қоғамдық қажеттілік болған жағдайларда қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктеріне қарай айқындалатын әлеуметтік- экономикалық міндеттерді шешу мақсатында кәсіпкерлік қызметке қатысады. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуын бақылау (Қазақстан Республикасының заңнамасының айрықша ерекшеліктері Норма Бәсекелестік туралы ҚР Заңында көзделген) Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуын бақылау (Қазақстан Республикасының заңнамасының айрықша ерекшеліктері Норма Бәсекелестік туралы ҚР Заңында көзделген) Бәсекелестік туралы модельдік заң Бәсекелестікке қарсы келісімдер. Модельдік заңда тыйым салынған іс-әрекет түрлері Егер мұндай келісімдер: - бағаларды (тарифтердi), жеңiлдiктердi, үстемеақыларды (қосымша ақыларды) және (немесе) үстеме бағаларды белгiлеуге немесе ұстап тұруға; - сауда-саттықтарда бағаларды көтеруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға; - тауар нарығын аумақтық қағидаты, тауарларды сату немесе сатып алу көлемi, өткiзiлетiн тауарлар ассортиментi не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырыс берушiлердiң) құрамы бойынша бөлуге; - тауарлар өндiрiсiн қысқартуға немесе тоқтатуға; - белгiлi бiр сатушылармен не сатып алушылармен (тапсырыс берушiлермен) шарт жасасудан бас тартуға әкеп соқса немесе әкеп соғуы мүмкiн болса, бір тауар нарығында тауарларды сатуды не сатып алуды жүзеге асыратын бәсекелес шаруашылық жүргізуші субъектілер арасындағы келісімдерге тыйым салуға және картель деп тануға жатады.

8 Модельный закон о конкуренции БЭК елдерінің және Еуразиялық экономикалық комиссияның Бәсекелестік жөніндегі үйлестіру кеңесі Бәсекелестік саясат саласындағы негізгі бағыттар бойынша бірлескен жұмыс топтары: - жосықсыз бәсекелестікке тыйым салуды сақтауды қамтамасыз ету (ЕЭК); - бәсекелестікке қарсы келісімдерге тыйым салуды сақтауды қамтамасыз ету (ЕЭК); - үстем жағдайды теріс пайдалануға тыйым салуды қамтамасыз ету және т.б. (ЕЭК); - Тараптардың нормативтік құқықтық актілерінің бәсекелестікке реттеуші әсерін бағалау (ЕЭК); - бәсекелестікті адвокаттандыру (Беларусь); - БЭК-ке қатысушы мемлекеттердің экономикаларына негізсіз мемлекеттік қатысуды қысқарту (Қазақстан); -экономикалық шоғырлануды (қосылулар мен бірігулерді) бақылау (Ресей). 7-слайд

9 Саяси сипаттағы артықшылықтар: Саяси сипаттағы артықшылықтар: - Қазақстанның имиджіне қолайлы әсер ету - Отандық бизнес үшін тиімді ақпараттық орта құру Экономикалық сипаттағы артықшылықтар: - Қазақстанның да, ЕБЫҰ-ға мүше басқа елдердің де аумағында тауар нарықтарына кемсітусіз қол жеткізуді және кәсіпкерлердің құқықтарын сақтауды қамтамасыз ету - Бюджет түсімдерін ұлғайту Әлеуметтік сипаттағы артықшылықтар: - Қазақстанда жұмыссыздық деңгейінің арту қаупін төмендету; - Білім беру әлеуетін арттыру. Еуразиялық бәсекелестік жөніндегі ынтымақтастастық ұйымы 8-слайд

10 Нормативтік құқықтық реттеу тетігін жетілдіру 9-слайд РӘТшеңберінде РН-ның бәсекелестікке әсерін бағалау (БӘБ) РӘТ шеңберінде РН-ның бәсекелестікке әсерін бағалау (БӘБ) 1-кезең «Қарапайым мәселелер әдістемесі» бойынша әзірлеуші органның РН-ға өзіндік (ішкі) бағасы 2-кезең Монополияға қарсы орган тарапынан реттеуші норманы талдау 3-кезең Монополияға қарсы органның реттеуші базаға, сондай-ақ мемлекеттік органдардың РН-ды өзіндік бағалауы бойынша қызметіне мониторингі РН-ды монополияға қарсы органға келісуге жіберу туралы шешім қабылдау Сарапшыларды, аккредиттелген ұйымдарды тарта отырып, РН-ды интернет-ресурста кеңінен талқылау Мемлекеттік органдардың қызметін бағалау Қолданыстағы нормативтік құқықтық база (реттеуші нормалар) Қабылданған НҚА-ны (РН-ды) қайта қарау туралы ұсыныстар

11 Кәсіпкерлік қызметке негізсіз мемлекеттік қатысуды қысқарту 10-слайд

12 Қазақстан Республикасының қолданыстағы сатып алу жүйесі 11-слайд Мемлекеттік сатып алу 1 «Самұрық-Қазына» қорының сатып алуы 2 Өзге де ұлттық компаниялардың сатып алуы 3 Жер қойнауын пайдаланушылардың сатып алуы 4 Табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуы 5 Дәрілік заттарды сатып алу 6 ММ, мемлекеттік кәсіпорындар, мемлекет 100% қатысатын АҚ, ЖШС Самұрық-Қазынаның құрамына кіретін компаниялар тобы (600-ге жуық компания) ҚазАгро, Зерде, Парасат, … Жер қойнауын пайдаланушылар Табиғи монополиялар субъектілері «СҚ-Фармация» ЖШС

13 Ұсынылып отырған сатып алу схемасы 12-слайд Сатып алу туралы үлгі заң «Мемлекеттік сатып алу туралы» Заң «Самұрық- Қазына» қорының сатып алу қағидалары Ұлттық компаниялардың сатып алу қағидалары Жер қойнауын пайдаланушы лардың сатып алу қағидалары ТМС-нің сатып алу қағидалары «СК- Фармация» ЖШС-ның сатып алу қағидалары Жоғарыда санамаланған сатып алу қағидалары Сатып алу туралы үлгі заңда белгіленген сатып алуды жүргізудің бірыңғай тәсілдері мен қағидаттарына сәйкес келуі тиіс.

14 Қазақстанда қолданылып отырған Доминанттар тізілімін қалыптастыру схемасы Тауар нарықтар ын талдау (2 айға созылады) Субъектілерді ТІЗІЛІМГЕ енгізу және алып тастау жөнінде ұсыныстар Әдістеме лік кеңес ҚР Үкіметі өкілдерінің қатысуымен өтетін Басқарма Бұйрық, қаулы және нарық субъектілері мен реттеушілерге үзінділер жіберу ТІЗІЛІМГЕ енгізу туралы шешімдерді сотқа шағымдану 5-18 айға созылады (2012 жылы 32% ) КЕМШІЛІКТЕР Нарық субъектілеріне мемлекеттік бағалық реттеуге дейін белгілі бір міндеттемелер мен шектеулер қою; Монополияға қарсы заңнаманы бұзушылықтарға уақтылы ден қоймау; Доминант субъектінің үлесі өзгерген кезде және сотқа шағымдану нәтижелері бойынша тауар нарығына қайта талдау жүргізудің қажеттілігі 13-слайд

15 Табиғи монополиялар салаларын қысқарту 14-слайд газды немесе газ конденсатын сақтау, магистральдық және (немесе) таратушы құбыржолдары арқылы тасымалдау, газ таратушы қондырғыларды және олармен байланысты газ таратушы газ құбырларын пайдалану жөніндегі мұнайды және (немесе) мұнай өнiмдерiн магистральдық құбыржолдары арқылы тасымалдау жөнiндегi электр энергиясын беру және (немесе) тарату жөнiндегi жылу энергиясын өндiру, беру, тарату және (немесе) жабдықтау жөнiндегi электр энергиясын желiге берудi және тұтынуды техникалық диспетчерлендiру жөніндегі, электр энергиясын өндiру- тұтынуды теңгерiмдеудi ұйымдастыру жөніндегі почта байланысының жалпыға бiрдей қолжетiмдi қызметтерi су шаруашылығы және (немесе) кәрiз жүйелерi концессия шарттары бойынша темiр жол көлiгi объектiлерi бар темiр жолқызметтерi, магистральдық темiр жол желiлерi қызметтерi кiрме жолдар порттар, әуежайлар телекоммуникациялардың әмбебап қызметтерін қоспағанда, телекоммуникациялар аэронавигация телекоммуникациялар желiлерiн ортақ пайдаланудағы телекоммуникациялар желiлерiне қосуға технологиялық жағынан байланысты кәбiлдiк кәрiздер мен өзге де негiзгi құралдарды мүлiктiк жалдауға (жалға) немесе пайдалануға беру жөнiндегi

16 Назарларыңызға рахмет! Астана қаласы, 2013 жыл Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік)