Скачать презентацию
1
Жылулық құбылыстар
2
Денемен жұмыс істемей немсе дене өзі жұмыс істемей тұрғандағы ішкі энергичның өзгеру процесі. Денемен жұмыс істемей немсе дене өзі жұмыс істемей тұрғандағы ішкі энергичның өзгеру процесі. ЖылуөткізгіштікСәулелену Жылуөткізгіштік Сәулелену
3
Берілген мысалдардағы ішкі энергичның өзгерісін тандер Ішкі энергичның өзгеру әдістері
4
Дененің қыздырғанда қажетті немсе ол суығанда бөлінетін жилу мөлшеері заттың тегіне,масса сына және оның температура сының өзгеруіне тәуелді. Заттың меншікті жилусыйымдылығы массы 1 кг заттың температура сын 1 0 С өзгерту үшін қажет жилу мөлшеерін көрсетеді. Белгіленуі: С. Өлшеем бірлігі: 1 Дж / кг 0 С Q = cm(t 2 – t 1 ) Российская газета Российская газета Жылу берілу кезінде ішкі энергичның өзгеруінің өлшеемі Жылу мөлшеері Q
5
1.Жылуөткізгіштік кезінде дененің өзі көбірек бөлігінен азырақ қыздырылған бөлігіне өтпейді. Жылу қалай беріледі? 2.Салмақсыздық кезінде жилу беріле ме? 3.Түрлі затратдың жилу өткізгіштігі түрлішее болады. Неліктен? Жылуөткізуші затрат: жақсы Металдар,олардың қоспалары,қатты затрат... на шар Сұйықтар,гайдар,ауа,жер… Энергияның дененің көбірек қыздырылған бөлігінен дененің басқа азырақ қыздырылған бөлігіне тікелей немсе аралық денелер арқылы берілу құбылысы Жылуөткізгіштік… Ерекшееліктері:
6
Неліктен аязда металл ағаштан салқындау, ал қыздырғанда ыссылау болып келеді? Қыста аяғымыз қай етікте тез тонады: тар болғанда ма әлде кен болғанда ма? Түсіндір. Қыста аяғымыз қай етікте тез тонады: тар болғанда ма әлде кен болғанда ма? Түсіндір. Ыстық су құйылған стакандағы ағаш қасық металл қасыққа қарағанда жил дам қызады. Неге? Қай шәйнекте су тез қайнайды: жаңа әлде ескі, қабырғасында қағы бар? (Шәйнектер бірдей) Қай шәйнекте су тез қайнайды: жаңа әлде ескі, қабырғасында қағы бар? (Шәйнектер бірдей) Неге Орта азия тұрғындары ыстық күні мақтадан жасалған киімдер киеді?
7
Отын жанғанда (көмір,мұнай,газ) көміртектің бір атомы, оттектің екі атомы мен қосылады. Нәтижеде өте мол энергия бөлінеді. массы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жилу мөлшеерін көрсетеді. Белгіленуі : q Өлшеем бірлігі: 1 Дж / кг. массы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жилу мөлшеерін көрсетеді. Белгіленуі : q Өлшеем бірлігі: 1 Дж / кг. Российская газета Российская газета Отынның энергиясы Меншікті жану жилуы Q =q*m
8
Балқу 2. Молекулалар энергиясы және олардың орналасуы қалай өзгереді? 1.Балқу кезінде дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді? 4.Балқу кезінде дененің температурасы өзгере ме? 3. Дене қай уақытта балқи бастарды? Молекулалар жил дамдығы аркады. Дененің ішкі энергиясы аркады. Дене балқу температура сына дейін қызғанда оның кристаллдық торы бұзыла бастарды. Қыздыру энергиясы тордың бұзылуына жұмсалады. заттың қатты күйден сұйық күйге өтуі. Дене энергичны қабылдайды.
9
…заттың сұйық сұйық күйден қатты күйге өту процесі Сұйық эергияны береді 2. Молекулалар энергиясы және олардың орналасуы қалай өзгереді? 1. Дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді? 5.Қатаю кезінде дененің температурасы қалай өзгереді? Қатаю 3. Дене қай уақытта қатая бастарды? 4.Қатаю кезінде дененің температурасы өзгере ме?
10
балқу қыздыру қатаю салқындау Меншікті балансу жилуы- қайнау температура сында алынған 1 кг сұйықта толығымен буға айналдыруға қажет жилу мөлшеері. Белгіленуі:Өлшеем бірлігі: Жұтылады QБөлінеді Q t балқу= t қатаю
11
Графикті оқимыз Графикті оқимыз 1. Қай уақытта дененнің балқуы басталады? 4. Қанша уақытқа созылды:а)қатты дененің қыздырылуы; б)дененің балқуы; с)сұйықтың қатаюы? 2.Қай уақытта дене қатаяды? 3. Дененің балқу температурасы қаншаға тең,қатаюы шее?
12
1.Қайнау –бұл сұйықтың тек үстінгі бетінде емс,сонымен қатар оның ішінде де бу көпіршіктерінің панда болуымен жүретін қарқынды кебуі. 2.Қайнау-бұл әрбір сұйықтың белгілі бір өзіндік тұрақты температурада буға айналу процесі. 3.Қайнау процесінде жилу жұтылады. 3.Атмосфералық қысымның өзгеруімен қайнау температура сады өзгереді:қысым артқанда,қайнау температура сады аркады. Есте сақта
13
…заттың сұйық күйден газ күйіне өту процесі 2. Молекулалар энергиясы және олардың орналасуы қалай өзгереді? 1. Дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді? 4. Булану кезінде дененің температурасы өзгере ме? Кебу- сұйықтың бетінен бөлшеектер( молекулалар, атом дар) ұшып шығатын процесс. Булану Сұйықтың кебу жил дамдығы: 1)заттын тегіне; 2)бетінің ауданына; 3)сұйық температура сына; 4)сұйық бетінен будың жойылу жил дамдығына тәуелді 3. Булану кезінде дененің молекула лары қалай өзгереді?
14
…заттын газ күйінен сұйық күйге өту процесі 2. Молекулалар энергиясы және олардың орналасуы қалай өзгереді? 1. Конденсация кезінде дененің ішкі энергиясы қалай өзгереді? 3. Конденсация кезінде дененің молекула лары өзгере ме? Егер балансу процесі жүрсе, хонда сұйыққа белгілі мөлшеерде жилу мөлшеерін беру керек. Булану үшін қажет және конденсация лану кезінде бөлінетін жилу мөлшеерін анықтайтын формула : Q=L*m, L –меншікті балансу жилуы.Конденсация
15
Түсіндір. 1. Егер сұйыққа жел үрсе, балансу процесі қалай жүреді? 2.Неліктен тәрелкедегі су табақтағы судан жил дамырақ буланады?
16
1.Неліктен тастабақтағы су жил дам буланый кетті ? 2.Неліктен таразылардың тепе-теңдігі бұзылады? 3.Неліктен бірнешее күннен кейін әр түрлі сұйықтың деңгейі түрлішее болып келеді? Түсіндір.
17
1.Заттың қатаю кезінде кристалл торы панда болып,бөлшеектің потенциалы кемиді. 2.Булану-заттың сұйық күйден газ күйіне өтуі.. 3. Булану жил дамдығы әр түрлі затратда бірдей емс. 4. Конденсация –бұл бу молекуларының сұйыққа өту процесі. 5. Конденсация пара связана с понижением температуры окружающего воздуха. Есте сақта …
18
Формула: Процесс: балқу қыздыру жану қайнау салқындау Конденсация Қатаю Формулаларды ейске түсірейік.
19
Назар аударғаныңызға рахмет.
