СУЧАСНАЯ ДЗІЦЯЧАЯ ЛІТАРАТУРА Дапаможнік па дысцыпліне Беларуская дзіцячая літаратура Аўтар: Пятроўская Таццяна Міхайлаўна, выкладчык беларускай мовы і. - презентация

1 СУЧАСНАЯ ДЗІЦЯЧАЯ ЛІТАРАТУРА Дапаможнік па дысцыпліне Беларуская дзіцячая літаратура Аўтар: Пятроўская Таццяна Міхайлаўна, выкладчык беларускай мовы і літаратуры

2 Дадзены дапаможнік створаны для навучэнцаў спецыяльнасцей Пачатковая адукацыя, Дашкольная адукацыя. Дапаможнік быў створаны па абектыўных прычынах. На дадзены момент достатков мала друкаванай літаратуры, прысвечанай сучаснай дзіцячай літаратуры, у той час як у Інтэрнэце інфармацыі па гэтай теме – шмат. Такім чинам, дадзены дапаможнік абядноўвае ўсю інфармацыю з самых розных крыніц.

3 СУЧАСНАЯ ДЗІЦЯЧАЯ ЛІТАРАТУРА ПРАМЕЖАК ЧАСУ: *Якія язвы адбываліся ў гиты час, як яны маглі паўплываць на літаруру для дзяцей?

4 ПЕРАБУДОВА:КАМЕРЦЫЯЛІЗАЦЫЯ Раней выдавецтвам дзіцячых кніг у асноўным займалася дзярдава, зараз неабходна пабудаваць свой кніжны рынок

5 БЕЛАРУСІЗАЦЫЯ У початку 90-тых адбылася чарговая беларусізацыя з увядзеннем беларускай мовы ў дзіцячыя сады і школы

6 СВАБОДА СЛОВА Свапода слова спрыяла ўзнікненню новых тем і ў дзіцячай літаратуры. Да того ж, на месса заказных вершаў прыйшлі сапраўдныя патрыятычныя.

7 ТЭХНІЧНЫ ПРАГРЭС Таксама абумовіў зяўленне новых тем, по ігнараваць яго сёння немагчыма.

8 НОВЫЯ ЖАНРЫ Насамрэч новые данры ў дзіцячай паэзіі ўзнікаюць даволі рэдка. Адзін з іх – комікс, але не сказать, каб ён быў даволі распаўсюдданы.

9 НОВЫЯ ТЭМЫ Хрысціянскія матывы ў паэзіі. Хрысціянскія матывы ў дзіцячай паэзіі – гэта верши, якія наблідаюць маленькіх чытачоў да хрысціянскай культуры.

10 ХРЫСЦІЯНСКІЯ МАТЫВЫ Шмат такіх вершаў у Артура Вольскага: Шмат такіх вершаў у Артура Вольскага: Вялікдзень, Вялікдзень – цудоўнейшы дзень! Як сонечка ўзыйдзе, адступіцца цень

11 НОВЫЯ ТЭМЫ Па-новаму загучала патрыятычная тема. Калі раней быть патрыётам сваёй краіны означала быть ёй карыснай, то сёння патрыятызм пачынаецца з польш натуральной люпові да ўсяго, што цябе окрудает.

12 ПАТРЫЯТЫЧНЫЯ ТЭМЫ Напрыклад, верш Алеся Бадака Беларусачка достатков лёгкі для ўспрымання: Твар румяненькі, Белая хустачка. Я ўжо ведаю: Я – беларусачка! І хочу Так, як тата і мама, Родны край свой любіць Я так сама!

13 НОВЫЯ ТЭМЫ Тэхнічны прагрэс, насычанасць інфармацыяй, дзіцяці ўжо значная раней спасцігае гиты свет. Фактычна зараз сціраецца меда паміж дарослай і дзіцячай літаратурай.

14 ТЭХНІЧНЫ ПРАГРЭС Цікава, што такія верши достатков хатка губляюць сваю навізну. Напрыклад, верш Тэлеантэны К. Жука ўжо, напэўна, страціў сваю актуальнасць як верш пра сучасны тэхнічны прагрэс: Яны нацелены ў вышыні, Яны нацелены ў вышыні, Каб праслухаць Шар зямны. Над імі – Толькі крик гусіны Ды журавоў лятуць кліны.

15 ТЭХНІЧНЫ ПРАГРЭС У гитым сэнсе верш Верш для маленькіх моднікаў А. Хадановіча передаче дасведчанасць сучаснага дзіцяці ў многіх пытаннях: У гитым сэнсе верш Верш для маленькіх моднікаў А. Хадановіча передаче дасведчанасць сучаснага дзіцяці ў многіх пытаннях: Міма смеццевага бака Бег на паводку собака. Прычасаны быў страна. Павадок ад Сэн-Ларанa. Хвост гору, як антэна, І ашыйнік ад Кардэна. І наморднік ад Вэрсачэ, Бо собака быў кусачи

16 СТАНІСЛАЎ ШУШКЕВІЧ Нарадзіўся г. у вёсцы Бакінава Дзяржынскага раёна Менскай вобласці ў сям'і беззямельнага селяніна.

17 Пісьменнік выдаў каля 30 кніг, польш як дваццаць з іх прысвечаны дзецям. Апошняя кніга – Птушыны ранок (2001)

18 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча З казкі пачаў свой пісьменніцкі шлях. Першая казка Звярыны бали (верша ванная). Ідэя: ліслівасць, дагаджэнне прынідаюць человека.

19 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча Галоўны герой – хмель. Ён не пабаяўся льва. Калі звери даведаліся, што ідзе леў, пачалі рыхтаваць яму стол, дагаддалі яму. Чмель да проста сеў за стол. Гэтым учынкам былі ўраданы госьці.

20 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча Чмелік стаў цяпер героем Не малым: Не было яму спокою Ад хвалы.

21 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча Едзе страшная Яга. Едзе страшная Яга. Старая Яга мяняе ступу на новенькую машину.

22 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча Казка-быль пра репку Казка-быль пра репку У жыцці так проста не бывает. Каб нешта дасягнуць, треба прыкладаць намаганні.

23 Казка-быль пра репку Перакажыце казку па ланцужку. Перакажыце казку па ланцужку.

24 КАЗКІ Станіслава Шушкевіча Ліса з магнітафонам (1979). Ліса з магнітафонам (1979). Ліса не займаецца нейкай карыснай справай, а толькі пляже інтрыгі

25 Ліса з магнітафонам *Якія народная казкі пра лісу вы ведаеце?

26 Ліса з магнітафонам Прыдумайце іншы альтэрнатыўны канец казкі. 1) Шчаслівы канец для лісы: інтрыга ўдалася 2) Трагічны канец для лісы: ліса ўпадае ў дэпрэсію

27 Колькі кіпцікаў ў кошкі Ідэя: з вопытам прыходзяць веды.

28 Хрыпаты пеўнік Ідэя: треба слухаць маці. Яна дрэннага не парае.

29 Дванаццаць пасланцаў Пералічыце назвы беларускіх месяцаў. Растлумачце назвы. Пералічыце назвы беларускіх месяцаў. Растлумачце назвы. Гульня: устаньце па месяцах.

30 Пайшоў коўзацца каток Пайшоў коўзацца каток На рачулку, на ледок. Як імчаўся, на ходу Праваліўся у ваду. Замачыў ён чаравічкі, I касцюм, і рукавічкі. Нетрывалы быў ледок, Непаслушны быў каток. А яму ж казала маці, Каб лавіў мышей у хаце, Каб маленькіх калыхаў I на печи цёплай спаў.

31 Прачытайце верш. Пастарайцеся перадаць яе без слоў. Пачытайце вырезана. Пачытайце з разной інтанацыяй. 1) Груба, з порокам. 2) Ласкава, пяшчотна

32 Пракалоў камеры ножку Пракалоў камеры ножку Аб поломанную дашку. Нясе маці сына ў хату, Дастае бінты і вату. Куды ж цябе ліха нанесла? Ну сядай, сынок, у кресла! Будзем ножку бінтаваць, Рану ёдам заліваць.

33 Слёзы коцяцца па товары, Плача, войкае камеры, Аж рагочуць каля хаты Камарыкі-камераты: Вытры слёзы, памаўчы, Больш па дошцы не скачи! Выцер носік, выцер товарык, Заікаецца камеры: Вось як ножку залечу, Насміхацца адвучу.

34 АРТУР ВОЛЬСКІ Артур Вольскі, сапр. Артур ЗЭЙДЭЛЬ- ВОЛЬСКІ (23 верасня 1924, Койданава, цяпер Дзяржынск Мінскай вобл. 5 верасня 2002[1][2], Мінск) беларускі пісьменнік. Артур Вольскі, сапр. Артур ЗЭЙДЭЛЬ- ВОЛЬСКІ (23 верасня 1924, Койданава, цяпер Дзяржынск Мінскай вобл. 5 верасня 2002[1][2], Мінск) беларускі пісьменнік. Нарадзіўся ў сям'і пісьменніка. Вучыўся ў Віцебскім мастацкім вучылішчы ( ), працаваў мастаком у БДТ-2 (Уральск). Нарадзіўся ў сям'і пісьменніка. Вучыўся ў Віцебскім мастацкім вучылішчы ( ), працаваў мастаком у БДТ-2 (Уральск).

35

36 ПРЫРОДА – асноўная тема Асноўная тема твораў А. Вольскага - прыгажосць родной природы і неабходнасць беражлівых адносін да яе. Паэт стварае маляўнічыя пейзажные карціны і цікавыя вобразы насельнікаў беларускіх лясоў у цикле вершаў «Здароў, зялёны пор».

37 ПАЗНАВАЛЬНАЕ ЗНАЧЭННЕ Паэт не абмяжоўваецца паэтызацыяй толькі родной природы. Задавальняючы цікавасць маленькіх чытачоў усім незвычайным, А. Вольскі адпраўляецца з чытачамі (апо слухачамі) у зоопарк. Цыкл вершаў «Еду ў госці да слана» знаёміць дзяцей з самымі рознымі жыхарамі зоопарка (слоном, тиграм, бегемотам, гіенай, кенгуру і інш.).

38 ІНТЭРНАЦЫЯНАЛЬНАЯ ДРУЖБА Пісьменнік адлюстроўвае і дзіцячыя забавы (верши «Козачка», «Дзедаў госць»), звяртаецца да темы інтэрнацыянальнай дружбы (верш «Дзеці»), морской тематыкі (верши «Параход», «Караблікі», «Мой брат»), што связана з уласнай біяграфіяй А. Вольскага (служыў у Ваенна-марскім флоце).

39 Не менш важной у творчасці пісьменніка з'яўляецца і тема саб-роўства, якая вельмі крана льна пададзена на прыкладзе чарнічкі і зялёнага лісточка (верш «Чарнічка»), які хаваў і абараняў сваю саброўку ад лесных жыхароў, а так сама выступаетт галоўнай у казках «Сцяпан Вялікі Пан» і «Граф Глінскі- Папялінскі», дзе Лісіца ў потах і Кот Максім не пакідаюць саброў у бядзе, а наадварот, дапамагаюць ім вырашаць складаныя жыццёвыя пытанні. Не менш важной у творчасці пісьменніка з'яўляецца і тема саб-роўства, якая вельмі крана льна пададзена на прыкладзе чарнічкі і зялёнага лісточка (верш «Чарнічка»), які хаваў і абараняў сваю саброўку ад лесных жыхароў, а так сама выступаетт галоўнай у казках «Сцяпан Вялікі Пан» і «Граф Глінскі- Папялінскі», дзе Лісіца ў потах і Кот Максім не пакідаюць саброў у бядзе, а наадварот, дапамагаюць ім вырашаць складаныя жыццёвыя пытанні.

40 ЭПІТЭТ Эпітэт (ад стар.-греч. πίθετον «прыкладзенае») азначэнне пры слове, якое ўплывае на яго вырезанасць. Выяўляецца пера важна прыметнікам, але так сама прыслоўем ("горяча любіць"), назоўнікам ("весялосці шум"), лічэбнікам ("другое жыццё"), дзеясловам ("даданне забыцца"). Эпітэт (ад стар.-греч. πίθετον «прыкладзенае») азначэнне пры слове, якое ўплывае на яго вырезанасць. Выяўляецца пера важна прыметнікам, але так сама прыслоўем ("горяча любіць"), назоўнікам ("весялосці шум"), лічэбнікам ("другое жыццё"), дзеясловам ("даданне забыцца").стар.-греч. словепрыметнікампрыслоўемназоўнікам лічэбнікам дзеясловамстар.-греч. словепрыметнікампрыслоўемназоўнікам лічэбнікам дзеясловам

41 МЕТПФАРА Метафара троп, слова апо вырез, якія ужываюцца ў переносным значэнні, у основе якога ляжыць неназванное параўнанне предмета з якім-небудзь іншым на подставе іх агульнай прыкметы. Тэрмін належыць Арыстоцелю і связаны з яго разумением мастацтва як пераймання жыцця. Метафара троп, слова апо вырез, якія ужываюцца ў переносным значэнні, у основе якога ляжыць неназванное параўнанне предмета з якім-небудзь іншым на подставе іх агульнай прыкметы. Тэрмін належыць Арыстоцелю і связаны з яго разумением мастацтва як пераймання жыцця. Арыстоцелю

42 КРАСАВІК, ЧАРНІЧКА, КАРАБЛІКІ Вызначце ўсе магчымыя эпітэты, ахарактарызуйце іх Вызначце ўсе магчымыя эпітэты, ахарактарызуйце іх Перарабіце верш Караблікі, выкарыстоўваючы сінонімы Перарабіце верш Караблікі, выкарыстоўваючы сінонімы

43 КАЛЫХАНКА КОНКУРС ЧЫТАЛЬНІКАЎ КОНКУРС ЧЫТАЛЬНІКАЎ

44 АД А ДА Я ПРАФЕСІЯ МАЯ Растлумачыць кожную прафесію шляхам гульні ХТО Я?

45 Рапота ў группах Верш у меху Верш у меху Група прыдумвае да выбранного верша формы рапоты

46 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Жанравая разнастайнасць, займальнасць, гумарыстычная накiраванасць вершаý Артура Вольскага. Жанравая разнастайнасць, займальнасць, гумарыстычная накiраванасць вершаý Артура Вольскага. Паэтызацыя природы, займальнасць, элементы гульнi, прыём антрапамарфiзму ý вершах А. Вольскага «Мухалоýка», «Козачка», «Чарнiчка», «Пчолка», «Зязюля» i iнш. Паэтызацыя природы, займальнасць, элементы гульнi, прыём антрапамарфiзму ý вершах А. Вольскага «Мухалоýка», «Козачка», «Чарнiчка», «Пчолка», «Зязюля» i iнш.

47 ЯНКА БРЫЛЬ

48 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Жыццёвы i творчы шлях Я. Брыля. Творчасць Я. Брыля для дзяцей. Агульная характарыстыка твораý. Жыццёвы i творчы шлях Я. Брыля. Творчасць Я. Брыля для дзяцей. Агульная характарыстыка твораý. Экалагiчнае выхаванне, паэтызацыя природы, сцвярджэнне iдэала дабрынi, блiзкасцi да природы ý апавяданнях Я. Брыля «Лiпа i кленiк», «Жыý- быý вожык», «Сняжок i Волечка» ( на выбар). Экалагiчнае выхаванне, паэтызацыя природы, сцвярджэнне iдэала дабрынi, блiзкасцi да природы ý апавяданнях Я. Брыля «Лiпа i кленiк», «Жыý- быý вожык», «Сняжок i Волечка» ( на выбар).

49 Іван Антонавіч Брыль (4 жніўня ліпеня 2006) Пісьменнік беларускай дзіцячай літаратуры

50 ПЕРШЫЯ АПАВЯДАННІ Самыя першыя апавяданнi Я.Брыля для дзяцей вызначаюць суб´ектыўнае, апасродкаванае адлюстраванне жыцця з пазiцыi маленькага человека. Для апавядальнiка галоўнае не столькi азнамленне жыццёвых падзей, колькi адлюстраванне ўраданняў маленькага человека ад iх. У апавяданнях праслежваецца i тема адухаўленне природы.

51 ЖЫЎ-БЫЎ ВОЖЫК Апавяданне «Жыў-быў вожык» дае дзецям звесткi пра вожыка: чым ён харчуецца, якi лад жыцця вядзе. Маленькi апавядальнiк расказвае, як ён кармiў вожыка малачком i яечкам, дзiвiўся яго баязлiвасцi. Бацька i мацi ў гитым апавяданнi паўстаюць як сапраўдныя педагогi. Яны далучаюць сына да разумення природы i разам з тым вучаць адносiцца да жывой iстоты беражлiва i спачувальна.

52 ЛІПА І КЛЁНІК Апавядальнiк нiбы глядзiць на свет вачыма маленькай дзяўчынкi Лiпы. Ёй пайшоў 5- ты год. У яе ёсць неразлучны сабар собака Дзiк. Як у кожнай дзяўчынкi у Лiпы ёсць радасцi – пушыстая белая шубка, якую мама прывезла сваёй любай Снягурачкi з горада. А яшчэ ў яе ёсць клёнiк, якi яна сама пасадзiла. Яна за iм хвалюецца ўзiмку.

53 ТУГА Апавяданне «Туга» маленькi хлопчык Юрка, якога бацькi павезлi на поўдзень сумуе па цётчынай вёсцы, па сястрычке Ιрачке, сабаку Шарыку, кату Базылю i iнш. Таму Юрка бунтуе, крычыць: - Я тут ждохну ў вас!...

54 Выхаваўчае значэнне: Сяброўства паміж человекам і собакам застаецца назаўседы.Сабака заўседы лепшы сабар чалавеку.

55 ЗЯЛЁНАЯ ШКОЛА Асоба маленькага человека, якi праходзiць праз ваенныя выпрабаваннi, стала темай многiх твораў Я. Брыля розных перыядаў. Апавяданне «Зялёная школа» твор закранае адну з самых трагiчных праблем того часу – знiшчэнне яўрэйскай нацыi.

56 УСМЕШКА У творчасцi Я. Брыля неаднаразова закранаецца праблема памiж роднымi i блiзкiмi. У апавяданнi «Усмешка» аутар расказвае пра дзяўчынку 5-6 гадоў, якая едзе па вясковай вулiцы на бычку. Толькi што прайшоў дождж, выглядвае сонца, красуецца вясёлка. Карцiна асветлена люпоўю бацькi да маленькай дачкi.

57 «Сняжок і Волечка» Ідэя: Як выдатна ахоўваў хлопчык сваіх галубкоў, клапаціўся аб іх, даглядаў за імі. І навучыў ката Жандарма, каб польш не бурыў гнязда.

58 Выхаваўчае значэнне: Аберагайце і клапаціцеся аб сваіх жывелах, якіх вы прыручылі.

59 Ліпа і клёнік Падбярыце апісанне да кожнай часткі 1. Ліпа ляжыць на другі пок шашы і чуе сярдзіты сігнал машыны 2. Мама прывезла шубку 3. Ліпа ідзе да вучняў школы і саддае клёнік 4. Снягурачка бяжыць за дзікам 5. Дзяўчына наведвае клёнік 6. Ліпа шкадуе абгрызаныя зайцам дрэвы 7. Ліпе сніцца сон, дзе ўсе дрэвы стаяць у саломе

60 1. Ліпа ляжыць на другі пок шашы і чуе сярдзіты сігнал машыны (5) 1. Ліпа ляжыць на другі пок шашы і чуе сярдзіты сігнал машыны (5) 2. Мама прывезла шубку (3) 2. Мама прывезла шубку (3) 3. Ліпа ідзе да вучняў школы і саддае клёнік (2) 3. Ліпа ідзе да вучняў школы і саддае клёнік (2) 4. Снягурачка бяжыць за дзікам (4) 4. Снягурачка бяжыць за дзікам (4) 5. Дзяўчына наведвае клёнік (1) 5. Дзяўчына наведвае клёнік (1) 6. Ліпа шкадуе абгрызаныя зайцам дрэвы (7) 6. Ліпа шкадуе абгрызаныя зайцам дрэвы (7) 7. Ліпе сніцца сон, дзе ўсе дрэвы стаяць у саломе (6) 7. Ліпе сніцца сон, дзе ўсе дрэвы стаяць у саломе (6)

61 Ліпа і клёнік Вызначце настрой кожнай частцы: трывожны, радасны, радасна- ўсхваляваны, авантурысцкі, пакрыўдданы, трывожна-радасны, усхваляваны Вызначце настрой кожнай частцы: трывожны, радасны, радасна- ўсхваляваны, авантурысцкі, пакрыўдданы, трывожна-радасны, усхваляваны

62 ЖЫЎ-БЫЎ ВОЖЫК Намалюйце малюнак, які максімальна адлюстроўвае змест твора і жыццё вожыка ўвогуле.

63 РЫГОР БАРАДУЛІН

64

65 Рыгор Барадулін Менск Каля Селішчанскага касьцёла на Вушаччыне.

66 Рыхтуемся да экзамена Жыццёвы i творчы шлях Рыгора Барадулiна. Жанравая разнастайнасць дзiцячай паэзii (верши, казкi, дарты, скорагаворкi, прымаýкi, задачкi, забаýлянкi). Жыццёвы i творчы шлях Рыгора Барадулiна. Жанравая разнастайнасць дзiцячай паэзii (верши, казкi, дарты, скорагаворкi, прымаýкi, задачкi, забаýлянкi). Псiхалагiзм, вобразы дзяцей у вершах Р. Барадулiна («Ай! Не буду! Не хочу!», «Раскiрдач», «Не такое… Не такi». Пытанне ýсiм). Псiхалагiзм, вобразы дзяцей у вершах Р. Барадулiна («Ай! Не буду! Не хочу!», «Раскiрдач», «Не такое… Не такi». Пытанне ýсiм). Вершы Р. Барадулiна пра жывел i птушак, пейзажные замалёýкi. Шматфарбнасць, займальнасць, пазнавальнасць. Прыём антрапамарфiзму. («Экзамен», «Пеýнiк – весялун», «Красавiк», «У дожджык» i iнш). Вершы Р. Барадулiна пра жывел i птушак, пейзажные замалёýкi. Шматфарбнасць, займальнасць, пазнавальнасць. Прыём антрапамарфiзму. («Экзамен», «Пеýнiк – весялун», «Красавiк», «У дожджык» i iнш).

67 ПАЧАТАК Галоўны выток барадулiнскай дзiцячай паэзii – вопыт народной творчасцi, мудрай педагогiкi. Свае першыя творы для дзяцей Р.Барадулiн напiсаў у початку далёкiх 1960-х гг., калi ў самога падрастала дачка Ιлона. Сваiм першым творам ён лiчыць напiсаную спецыяльна для дачушкi па просьбе мамы «Калыханку». Вобразны свет сваiх калыханак Р. Барадулiн насялiў i любiмым персанадам гэтага данру – катом.

68 У ЦЭНТРЫ - ГУЛЬНЯ У кожным творы паэта прысутнiчае запрашэнне да гульнi. Аўтарскiя лiчылкi, у адрозненне ад фальклорных, перш за ўсё сюжэтныя. Н-д, маленькi Цiмошак губляе ў лазовым кошыку кошак («Колькi кошак у кашы?»). Актывiзуе думку дзiцяцi. Кожны паэтычны радок – гэта новая прыгода. У лiчылцы-загадцы дзецi пiльна сочаць за гарэзлiвымi кошкамi.

69 ЗАГАДКІ Шырокае прызнанне маюць загадкi Р.Барадулiна. Кожная загадка заахвочвае да максiмальнай аддачы разумовых здольнасцей дзяцей..

70 КАЗКА Пашыраючы сферу псiхалагiчнага жыцця герояў, Барадулiн прыходзiць да лiтаратурнай апрацоўкi такога няпростага i прывабнага фальклорнага данру, як казка.У замысле апрацаванай казкi «Мех шэрых, мех белых» (па матывах народной «Мужык, мядзведзь i лiса»), вiдавочна жыццёвая iсцiна: нiшто на зямлi без працы не даецца.

71 У аснову барадулiнскай «Бабулiнай казкi» так сама лёг народны сюжэт пра казу i семярых казлянят, якiх з´еў злы воўк. Зачын казкi «Бедненькiя сiроткi, Беленькiя казляняткi, Летняю ночкай кароткай Не стала Ιхняга таткi. Са злымi-злымi вачыма, З iкластаю Пашчай-пасткай, З´еў яго люты ваўчыла Ι костачкi перахраскаў.

72 ПЕЙЗАЖЫ Ў КАЗКАХ Даспадобы дзецям апiсанне адухоўленых з´яў природы. Р.Барадулiн – непаўторны пейзажыст. Вершы пра жывёл развiваюць пачуццё прыгодага як найпершы элемент чалавечнасцi. Верш-казка «Экзамены» знаёмiць з прадстаўнiкамi жывёльнага, птушынага i насякомага свету.

73 Колькі РАНІЦ МЕСЦІЦЬ РАНЕЦ, ВІНАВАТЫ ТУТ НЕ СШЫТКТІ Вызначце тему і ідэю вершаў

74 СЕМ ЯНОТАЎ, РЭГУЛІРОЎШЧЫК Вызначце выхаваўчае значэнне вершаў. Вызначце выхаваўчае значэнне вершаў. Перакажыце змест па прынцыпу ЛанцужоК Перакажыце змест па прынцыпу ЛанцужоК

75 НА ШАШЫ Алітэрацыя – паўтор гукаў. Алітэрацыя – паўтор гукаў. Складзіце кластар Алітэрацыя ў дзіцячай літаратуры Складзіце кластар Алітэрацыя ў дзіцячай літаратуры

76 АЛЕГ ЛОЙКА

77 Алег Лойка (Алег Антонавіч Лойка)) (1 траўня 1931, Слонім, Гарадзенская вобласць 19 лістапада 2008, Слонім) беларускі паэт, пісьменьнік, крытык, літаратуразнавец, навуковец, пэдагог. Доктар філалагічных навук (1969). Прафесар (1971). Сябра- карэспандэнт АН Беларусі

78 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Паэтызацыя родной природы, далучэнне дзяцей да свету прыгажосцi ý творах А. Лойкi. («Навальнiца», «У зiмовым лесе», «Верабей», «Як Тоня рэха шукала»). Паэтызацыя родной природы, далучэнне дзяцей да свету прыгажосцi ý творах А. Лойкi. («Навальнiца», «У зiмовым лесе», «Верабей», «Як Тоня рэха шукала»). Бiяграфiчныя звесткi i творчы шлях Алега Лойкi. Агульная характарыстыка творчасцi дзя дзяцей. Бiяграфiчныя звесткi i творчы шлях Алега Лойкi. Агульная характарыстыка творчасцi дзя дзяцей. Фальклорныя традыцыi ý паэзii А. Лойкi. Казачнае i рэальнае, гумар, дарт, гiпербала. («Пра дзеда Аяяй i бабу Оёёй», «Як дзед Аяяй збiраý грыбы», «Спрытны ýнучак, як каýпой»). Фальклорныя традыцыi ý паэзii А. Лойкi. Казачнае i рэальнае, гумар, дарт, гiпербала. («Пра дзеда Аяяй i бабу Оёёй», «Як дзед Аяяй збiраý грыбы», «Спрытны ýнучак, як каýпой»).

79 АСАБЛІВАСЦІ КАЗАК У казках найполей галоўную ролю ўсё ж адыгрывае чалавек: герой дзейнічае на фоне природы апо пры актыўным удзеле апошняй, калі ён спаўняе свае подзвігі. У А. Лойкі некалькі іншы аспект. У казцы «Чаму не старэе дуб» галоўнай дзеючай істотай становіцца славутае дрэва, а чалавек прысутнічае толькі як фон.

80 «Чаму не старэе дуб» У казцы «Чаму не старэе дуб» узнімаецца філасофскае пытанне адносін да жыцця, яго зменлівасці і працягласці. Малады дупок спочатку лічыць гады па тыднях, губляе лісты і трывожыцца, што старэе, але знаходзіць выхад: чатыры тыдні - усяго месяц, значыць зноў малады, і гэтак далей аж да дзясяткаў гадоў

81 Этычна-маральная праблематыка У зпорніку «Кніжка Надзейкі» (1987) яна становіцца стрыжнявой, паколькі гераіняй усіх вершаў з'яўляецца дзяўчынка Надзейка. У займальнай форме паэт паказвае ўсе варункі і турпоты сваёй маленькай гераіні, падкрэслівае яе самастойнасць, што немала-важна для дзіцяці ў такім узросце, яе трывогі і клопаты, паколькі новая апратка выклікае ў яе страх («Цыгейка»).

82 Этычна-маральная праблематыка Асабліва паэтызуецца беражлівасць і працавітасць («Лейка», «У садзе»), мастацкія захапленні дзяўчынкі («Надзейчына песня», «Пра ваўка») і інш. Займальнасць такіх твораў значнаяя, пазнавальная магчымасць высокая, по паэт імкнецца размаўляць са сваім чытачом хоць і з лагоднай усмешкай, але на сур'ёзным узроўні.

83 ГУМАР У ПАЭЗІІ Гумар паэта і яго прыхільнасць да фальклора заўвадаецца ў зпорніку Пра дзеда Аяяй і бабу Оёёй (1984). Праз паводзіны бабкі і дзеда аўтар папярэджвае развіццё дрэнных звычак у дзяцей. У творах прысутнічае абсурд і гіпербала.

84 ГІПЕРБАЛА Гіпербала – Стылістычны прыём – празмернае перапольшанне якіх- небудзь уласцівасцяў адлюстроўванага предмета.

85 ПРА БАБКУ І ТЭЛЕВІЗАР У бабкі Оёёй сапсаваўся тэлевізар. Яна смешна прычытае. Калі прыходзіць майстар, высвятляецца, што треба было проста выцерці пыл.

86 ГІПЕРБАЛА Перарабіце сказы, каб атрымалася гіпербала Я вельмі шмат зеў Я вельмі шмат зеў Ён доўга плакаў Ён доўга плакаў Ён стаміўся Ён стаміўся Ён лянівы Ён лянівы

87 СПРЫТНЫ ЎНУЧАК, ЯК КАЎБОЙ Знайдзіце гіпербалу ў творы. Вызначце выхаваўчае значэнне твора.

88 ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫЯ ВЕРШЫ Суаднясіце выхаваўчае значэнне, пазнавальнае значэнне вершаў і іх назвы Вызначце пазнавальнае значэнне вершаў Вызначце пазнавальнае значэнне вершаў Знайдзіце і выпішыце ўсе эпітэты, якія адпавядаюць темам, дапоўніце сваімі Знайдзіце і выпішыце ўсе эпітэты, якія адпавядаюць темам, дапоўніце сваімі - Зіма - Верабей - Пасля навальніцы

89 СУНІЦЫ, ДЗЕ НАЧУЕ СОНЦА Зрабіце інсцэніроўку верша Адкажыце на пытанні ў вершах

90 НІЛ ГІЛЕВІЧ

91 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Нiл Гiлевiч. Звесткi пра жыццё i творчасць. Шматграннасць творчай дзейнасцi. Нiл Гiлевiч. Звесткi пра жыццё i творчасць. Шматграннасць творчай дзейнасцi. Фальклорныя матывы i данры ý паэзii Н. Гiлевiча. (кнiгi «Сiнi домiк, сiнi дом», «Загадкi»). Фальклорныя матывы i данры ý паэзii Н. Гiлевiча. (кнiгi «Сiнi домiк, сiнi дом», «Загадкi»). Тэма беражлiвых адносiн да природы ý паэзii Н. Гiлевiча. Свет природы i дзяцiнства ý верши «Верабей», «Кветкi», «Чатыры пары – чатыры дары», «Дождж – грыбасей», «Добры чалавек»). Тэма беражлiвых адносiн да природы ý паэзii Н. Гiлевiча. Свет природы i дзяцiнства ý верши «Верабей», «Кветкi», «Чатыры пары – чатыры дары», «Дождж – грыбасей», «Добры чалавек»).

92 Фальклорныя матывы Дзiцячая паэзiя Н.Гiлевiча цесна связана з традыцыямi народной педагогiкi i вуснай паэтычнай творчасцi. Паэт звяртаецца да творчага i выхава ӯ чага вопыту папярэднiх пакалення ӯ як яскравага ӯ зору ӯ заемаадносiн дарослых i дзяцей, Асаблiва плены набытак паэт мае ӯ данры загадкi. Дзiцячая паэзiя Н.Гiлевiча цесна связана з традыцыямi народной педагогiкi i вуснай паэтычнай творчасцi. Паэт звяртаецца да творчага i выхава ӯ чага вопыту папярэднiх пакалення ӯ як яскравага ӯ зору ӯ заемаадносiн дарослых i дзяцей, Асаблiва плены набытак паэт мае ӯ данры загадкi.

93 ЗАГАДКІ Загадкамi паэт запрашае дзяцей да займальнай гульнi, якая выводзiць iх за межы звыклага, будзённага ӯ свет незвычайнай паэтычнай вобразнасцi i раскрыленай фантазii.

94 Прырода Тэматычнае адзiнства ӯ творчасцi Н.Гiлевiча складаюць верши пра родную прыроду, якiя маюць вырезную эстэтыка-экалагiчную скiраванасць у выхаваннi дзяцей. У верши «Цуд товары ӯ ся – я праспа ӯ …» паэт заваблiвае ӯ свет чаро ӯ най, казачнай прыгажосцi. Белы колер снегу передаче святочны, радасны настрой чалавечай душы. У верши «Наша ёлка» ён передаче атмасферу навагодняга дзяцiнства.

95 ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫ ВЕРШЫ Снег прыносiць дзецям вясёлыя забавы, дае цiкавы занятак. Зiма радасная часiна для дзятвы. З узнёслым жыццялюбным пафасам Н.Гiлевiч апявае вясну. Гэтую пару года паэт любiць асаблiва, складае ёй лiрычныя гiмны, оды i песнi. Снег прыносiць дзецям вясёлыя забавы, дае цiкавы занятак. Зiма радасная часiна для дзятвы. З узнёслым жыццялюбным пафасам Н.Гiлевiч апявае вясну. Гэтую пару года паэт любiць асаблiва, складае ёй лiрычныя гiмны, оды i песнi.

96 ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫ ВЕРШЫ Вясна ӯ яго творах – гэта вiтанне разбудданай навакольнай природы, эмацыйна-непасрэднае захапленне кветкамi i птушкамi, сонцам i першым дожджыкам, пакланенне красе роднага краю. У верши «Вiтаю вясну» паэт псiхалагiчна ярка паказвае, як дзя ӯ чынка ӯ горадзе дзiвiцца прыгажосцi, iмкне насустрач цяплу i зелянiне, святлу i птушыным спевам.

97 Узаемаадносiны дарослых i дзяцей Узаемаадносiны дарослых i дзяцей – асобная тема ӯ паэзii, якая раскрываецца ӯ вершах «Хто з бабуляй пойдзе ӯ лес?», «Светлафор».

98 Загадка Загадка кароткае паэтычна-вобразнае апiсанне предмета апо з'явы, якое даецца, як правiла, у форме пытання i адгадваецца па другарадных адзнаках, па прыкметах падабенства.Загадка, як i прыказка, прымаўка i частушка, адносiцца да фальклорных данраў малых форм. Лiчыцца, што галоўная функцыя загадкi развiваць у человека мастацка-вобразнае мысленне, паэтычы погляд на рэчаiснасць.

99 Загадка У мiнулым загадка служыла сродкам выпрабавання разумовых здольнасцей, iншасказальная, загадкавая форма з поспехам выкарыстоўвалася ў ваенных i пасольскiх справах. Загадкi, песнi- загадкi надзвычай шырокл ўжывалiся ў вясельных абрадах, напрыклад, з мэтай «праверкi» разумовай сталасцi данiха.У побыце дарэвалюцыйнага сялянства загадка займала важнае месса. У мiнулым загадка служыла сродкам выпрабавання разумовых здольнасцей, iншасказальная, загадкавая форма з поспехам выкарыстоўвалася ў ваенных i пасольскiх справах. Загадкi, песнi- загадкi надзвычай шырокл ўжывалiся ў вясельных абрадах, напрыклад, з мэтай «праверкi» разумовай сталасцi данiха.У побыце дарэвалюцыйнага сялянства загадка займала важнае месса.

100 ЗЁЛКІ Знайдзіце расліну па апісанню: Шматгадовая расліна вышынёй 1 - 1,5 м, часам да 2,5 м. Сцябло прамы, пороздчатый, дагары лямцавы, галінасты. Лісце буйныя, знізу серовойлочные, неровнозубчатые; прыкаранёвае лісце даўгавата-эліптычныя, вострыя, звуданыя ў хвосцік. ДЗІВАСІЛ

101 ЗЁЛКІ Знайдзіце расліну па апісанню: Шматгадовая травяністая расліна вышынёй гл з моцным (камфорным) пахам. Кветкі жоўтыя, сабраныя ў шчыльныя невялікія кошыкі (як гузікі ад кашулі). Карэнішча кароткае, галінастае. Квітнее з чэрвеня амаль да канца верасня. ПІЖМА

102 ЗЁЛКІ Знайдзіце расліну па апісанню: Усе расліна пакрыта густым шарсціста-лямцавая опушенным, «седоватое». Стеблевые лісце чарговыя, цельнокрайніе; кветкі жоўтыя, радзей ярка-арандавыя, сабраны ў суквецці - кошыкі. Квітнее з чэрвеня да верасня. Плод - лятучая сямянка. Усе расліна пакрыта густым шарсціста-лямцавая опушенным, «седоватое». Стеблевые лісце чарговыя, цельнокрайніе; кветкі жоўтыя, радзей ярка-арандавыя, сабраны ў суквецці - кошыкі. Квітнее з чэрвеня да верасня. Плод - лятучая сямянка. СУХАЦВЕТ

103 АДГАДАЙЦЕ ЗЁЛКІ ДЗІВАСІЛ

104 АДГАДАЙЦЕ ЗЁЛКІ ПІЖМА

105 АДГАДАЙЦЕ ЗЁЛКІ СУХАЦВЕТ

106 АДГАДАЙЦЕ ЗЁЛКІ СВЯТАЯННІК

107 ЗАГАДКІ, ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫЯ ВЕРШЫ Аналіз загадак (распісаць усе па прымеце: памер, колер + падказкі для дзяцей) Аналіз загадак (распісаць усе па прымеце: памер, колер + падказкі для дзяцей) Конкурс загадак: Слабае звяно (на кожную групу – 5 чал. – 2 хвіліны) Конкурс загадак: Слабае звяно (на кожную групу – 5 чал. – 2 хвіліны) Аналіз прыродаапісальных вершаў. Размедаваць верши па сезонах. Вызначыць розніцу. Аналіз прыродаапісальных вершаў. Размедаваць верши па сезонах. Вызначыць розніцу.

108 ВЕТЛІВЫ ХЛОПЧЫК, СВЯТЛАФОР Інсцэніроўка вершаў у группах Пераказ верша па прынцыпу ланцужок

109 ЕЎДАКІЯ ЛОСЬ

110 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Еýдакiя Лось. Звесткi пра жыццё i творчасць. Жанравая i тематычная разнастайнасць паэзii (верши – дарты, верши – дыялогi, забаýлянкi, загадкi, скорагаворкi, небылiцы). Еýдакiя Лось. Звесткi пра жыццё i творчасць. Жанравая i тематычная разнастайнасць паэзii (верши – дарты, верши – дыялогi, забаýлянкi, загадкi, скорагаворкi, небылiцы). Адухаýленне природы, яе паэтызацыя ý вершах Е. Лось «Дуб», «Вясёлка», «Сарокi», «Коцiкi», «Чорны дзяцел», «Дажджынка». Месца паэзii Е. Лось у сучаснай лiтаратуры для дашкольнiкаý. Адухаýленне природы, яе паэтызацыя ý вершах Е. Лось «Дуб», «Вясёлка», «Сарокi», «Коцiкi», «Чорны дзяцел», «Дажджынка». Месца паэзii Е. Лось у сучаснай лiтаратуры для дашкольнiкаý. Багаты пазнавальны матэрыял, па- мастацку ýвасоблены ý вершах Е. Лось. Багаты пазнавальны матэрыял, па- мастацку ýвасоблены ý вершах Е. Лось.

111 Еўдакія Лось ( ) нарадзілася ў в. Старына Ушацкага раёна Віцебскай воб- ласці. Яшчэ да вайны сям'я перабралася ў мястэчка Ушачы. Там Е. Лось пасля вайны закончыла сямігодку, вучы-лася ў Глыпоцкім педвучылішчы, а ў 1955 г. закончыла аддзяленне мовы і літаратуры Мінскага педінстытута, працавала на розных творчых пасадах, але асноўным яе заняткам была паэзія. Яна выдала шэраг зпорнікаў цудоўнай лірыкі для дарослага чытача, грунтоўны яе ўклад і ў літаратуру для дзяцей.

112 ПАЭЗІЯ У дзіцячай паэзіі Е. Лось увасоблены цеплыня і пяшчота, прыхавана гарэзлівая смяшынка-хітрынка, якая заўсёды прываблівае малых. Е. Лось дапамагае дзецям асэнсаваць многія незразу-мелыя ім з'явы, адкрывае шмат незвычайнага ў нава-кольным жыцці.

113 ДРУЖБА МІЖ НАРОДАМІ Е. Лось прысвяціла шмат вершаў услаўленню дружбы між народамі. У даступнай форме расказваецца пра кветкі, якія ў нейкай ступені сталі сімвалам Казахстана («Цюльпан»), пра саброўства суседзяў, якіх яднаюць рэкі («Наш Нёман»), а так сама рэчы, набытыя ў Беларусі, становяцца знакам беларускай гасціннасці («Кеды з Мінска») Е. Лось прысвяціла шмат вершаў услаўленню дружбы між народамі. У даступнай форме расказваецца пра кветкі, якія ў нейкай ступені сталі сімвалам Казахстана («Цюльпан»), пра саброўства суседзяў, якіх яднаюць рэкі («Наш Нёман»), а так сама рэчы, набытыя ў Беларусі, становяцца знакам беларускай гасціннасці («Кеды з Мінска»)

114 ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫЯ ВЕРШЫ У прыродаапісальных вершах вырезана праяўляецца і маральна-этычная праблематыка. Паэтэса сцвярддае, што треба аберагаць прыроду, якая служыць чалавеку, ахоўваць кожнае дрэўца, по зялёныя пасадкі ачышчаюць паветра ў горадзе, шанаваць працу чалавечых рук, самім аказваць дапамогу старэйшым. Гэта яскрава вынікае з твораў «Гуляка», «Ох, гарох», «У фруктовы магазін».

115 Вершы-скорагаворкі Вучобе малых дзетак садзейнічаюць верши-скорагаворкі «Самавар», «Мала шыла...», «Пры кастры - кара», верш пра алфавіт «Смачныя літары»: «"О" нібы фасоль-ка, // "Т" - нібы грыпок, // "I" - нгбы гарошына, // а пад ёй стручок... // Літары запомню // без лішняй гаманы. // Як да не запомнгць: // смачныя яны!» 3. Вучобе малых дзетак садзейнічаюць верши-скорагаворкі «Самавар», «Мала шыла...», «Пры кастры - кара», верш пра алфавіт «Смачныя літары»: «"О" нібы фасоль-ка, // "Т" - нібы грыпок, // "I" - нгбы гарошына, // а пад ёй стручок... // Літары запомню // без лішняй гаманы. // Як да не запомнгць: // смачныя яны!» 3.

116 ВЕРШЫ Знайдзіце на кожны пункт прыклад з хрэстаматыі Знайдзіце на кожны пункт прыклад з хрэстаматыі Групавое заданне. Прачытайце зпорнік, выбраць верши на асобныя темы па группах Групавое заданне. Прачытайце зпорнік, выбраць верши на асобныя темы па группах 1. прырода 2. выхаванне 3. партыятызм 4. забаўляльныя 5. люпоў да бацькоў Казка пра ласку Інсцэніроўка: адна група пасказвае – другая паказвае Казка пра ласку Інсцэніроўка: адна група пасказвае – другая паказвае Ад дуба да дуба – конкурс на чытанне Ад дуба да дуба – конкурс на чытанне Е. Лось – чытаць зпорнік, выбраць верши на асобныя темы па группах Е. Лось – чытаць зпорнік, выбраць верши на асобныя темы па группах 1. прырода 1. прырода 2. выхаванне 2. выхаванне 3. партыятызм 3. партыятызм 4. забаўляльныя 4. забаўляльныя 5. люпоў да бацькоў 5. люпоў да бацькоў

117 КАЗКА ПРА ЛАСКУ Інсцэніроўка казкі. Кожная група паказвае тры пэўных эпізода. Другая група павінна адгадаць.

118 АВЕРЯН ДЗЯРУЖЫНСКІ

119

120 Нарадзіўся 10 чэрвеня 1919 у вёсцы Хляўно Кармянскага раёна Гомельскай вобласці ў сялянскай сям'і.

121 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Авяр'ян Дзеружынскi. Звесткi пра пiсьменнiка. Агляд яго асноýных кнiг для дзяцей («Цуды ёсць на свеце», «Карагод», «Ластаýка», «Той, хто працуе», «Вяселiкi» i iнш.). Авяр'ян Дзеружынскi. Звесткi пра пiсьменнiка. Агляд яго асноýных кнiг для дзяцей («Цуды ёсць на свеце», «Карагод», «Ластаýка», «Той, хто працуе», «Вяселiкi» i iнш.). Гумар i элементы гульнi ý вершах А. Дзеружынскага. Багацце фантазii, вынаходлiвасць аýтара, асаблiвасцi рыфмоýкi, майстэрства дыялогу. («Хто пра што», «Певень курыцы казаý», «Дзе ты быý?», «Вось я яму даý!» i iнш.) Гумар i элементы гульнi ý вершах А. Дзеружынскага. Багацце фантазii, вынаходлiвасць аýтара, асаблiвасцi рыфмоýкi, майстэрства дыялогу. («Хто пра што», «Певень курыцы казаý», «Дзе ты быý?», «Вось я яму даý!» i iнш.) Жанравая i тематычная разнастайнасць паэзii А. Дзеружынскага. Жанравая i тематычная разнастайнасць паэзii А. Дзеружынскага.

122 ПАЭЗІЯ Паэт прыкмячае адметныя асаблівасці знешняга выгляду раслін, гаворыць пра спосаб іх жыцця, пра тое, якую карысць ці шкоду яны могуць прынесці людзям. А. Дзеружынскі знаходзіць трапныя дэталі, параўнанні, якія дапамагаюць дзецям уявіць тую ці іншую расліну, зразумець, чаму яна мае такую назву.

123 ПРЫРОДА Паэт адухаўляе з'явы природы, ужывае вырезныя, даступныя дзецям метафары, якія ажыўляюць малюнак, узмацняюць эмацыянальнасць верша: «Сакавік з згмой сустрэўся - снег на сонцы зачарнеўся. Як заплача тут зіма...»

124 Сатырычныя верши Паэт разумее, што дзеці павінны ўмець аналізаваць свае ўчынкі і паводзіны, даваць ім правільную ацэнку, таму ён вядзе з імі адкрытую размову пра хібы ў іх паводзінах і дрэнныя звычкі. Часам у свае сатырычныя і гумарыстычныя верши А. Дзеружынскі ўводзіць казачныя персанажы.

125 КАЛАБОК Калапок - герой вядомай народной казкі. Як і ў гэтай казцы, ён заняты адным: ён коціцца, уцякае. Толькі ў верши А. Дзеружынскага герой уцякае не ад бабулі, мядзведзя ці ваўка, а перабягае з аднаго гуртка ў другі: уцёк з танцавальнага, з авіяцыйнага, з шахматнага, з драматычнага. Аўтар асуддае павярхоўнасць, легкадумнасць, няздольнасць захапляцца надоўга якой- небудзь справай.

126 КАЗКІ Часцей за ўсё паэт сам прыдумвае сюжэты казак з улікам тых выхаваўчых задач, якія адносіць да асабліва важных. Часам у яго казках сустракаюцца ўзятыя з жыцця сітуацыі, рэалістычныя вобразы («Свежее дзіва»). Звычайна паэт расказвае пра звяроў, птушак, расліны («Здарэнне ў ляску», «Вавёрчыны каралі» і інш.), выкарыстоўвае характэрныя для народных казак прыёмы завастрэння, драматызацыі дзеяння, кантрасту.

127 ПРЫРОДААПІСАЛЬНЫЯ ВЕРШЫ Намаляваць верш – выпісаць тры галоўныя сродкі з верша Намаляваць верш – выпісаць тры галоўныя сродкі з верша Прыдумаць формы рапоты з дадзеным вершам Прыдумаць формы рапоты з дадзеным вершам

128 ДОБРАЕ СЭРЦА Перакажыце змест твора па прынцыпу ланцужок Перакажыце змест твора па прынцыпу ланцужок

129 НІНА ГАЛІНОЎСКАЯ

130 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Своеасаблiвасць творчасцi Нiны Галiноýскай. Тэматычная i данравая разнастайнасць. Своеасаблiвасць творчасцi Нiны Галiноýскай. Тэматычная i данравая разнастайнасць. Свет родной природы, жывельны свет ý творчасцi Нiны Галiноýскай («Ранiцай», «Званочкi», «Восень едзе ý магазiн», «Леý», «Кадан», «Мурка», «Вожык – возчык»). Свет родной природы, жывельны свет ý творчасцi Нiны Галiноýскай («Ранiцай», «Званочкi», «Восень едзе ý магазiн», «Леý», «Кадан», «Мурка», «Вожык – возчык»).

131 Ніна Васільеўна Галіноўская (18 снежня 1935, в. Вялікія Лазіцы Шклоўскага раёна Магілеўскай вобласці) беларуская паэтэса.Нарадзілася ў сялянскай сям'і. У 1955 г. скончыла Магілёўскае дашкольнае педагагічнае вучылішча. Працавала выхавацелькай дзіцячага сада торфапрадпрыемства «Калпеніца» Брэсцкай вобласці, карэктарам газеты «Мінская праўда» ( ). 18 снежня 1935 Шклоўскага раёна 18 снежня 1935 Шклоўскага раёна

132 Заданні для групы: Заданні для групы: 1) Біяграфія (тры даты, тры мясціны, тры факты) 1) Біяграфія (тры даты, тры мясціны, тры факты) 2) Тры лепшыя верши 2) Тры лепшыя верши 3) Інсцэніроўка аднаго верша 3) Інсцэніроўка аднаго верша 4) План-канспект занятку 4) План-канспект занятку

133 ІВАН МУРАВЕЙКА

134 РЫХТУЕМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Ιван Муравейка. Звесткi пра пiсьменнiка. Тэматычная i данравая разнастайнасць творчасцi. Ιван Муравейка. Звесткi пра пiсьменнiка. Тэматычная i данравая разнастайнасць творчасцi. Паэтызацыя родной природы ý вершах Ι. Муравейкi («Ранiца», «На лузе», «Лясное возера»). Паэтызацыя родной природы ý вершах Ι. Муравейкi («Ранiца», «На лузе», «Лясное возера»). Вобразы дашкольнiкаý ý творах Ι. Муравейкi. Таленавiтае адлюстраванне аýтарам асаблiвасцей успрыняцця дашкольнiкаý, iх багатай фантазii (верши «Гром», «Ветрык купаецца», «Я сама», «Андрэй, не дурэй» i iнш). Вобразы дашкольнiкаý ý творах Ι. Муравейкi. Таленавiтае адлюстраванне аýтарам асаблiвасцей успрыняцця дашкольнiкаý, iх багатай фантазii (верши «Гром», «Ветрык купаецца», «Я сама», «Андрэй, не дурэй» i iнш).

135 Муравейка Іван Андрэевіч (н г. у в. Таль) паэт, самабытны і цікавы, на ўсё свае доўгае жыццё застаўся верным роднаму кутку, нікуды не выехаў з Любані. Тут працаваў у раённай газеце, ствараў свае творы, у якіх апяваў Палессе, успамінаў перажытае... Куды толькі ні кідаў яго лес за доўгія гады, але ён заўсёды вяртаўся сюды, на бераг Арэсы. А перажыць давялося сапраўды нямала. Яшчэ ў школьныя гады ў юнака акрэслілася цяга да роднага слова, вызначыліся літаратурныя здольнасці. Муравейка Іван Андрэевіч (н г. у в. Таль) паэт, самабытны і цікавы, на ўсё свае доўгае жыццё застаўся верным роднаму кутку, нікуды не выехаў з Любані. Тут працаваў у раённай газеце, ствараў свае творы, у якіх апяваў Палессе, успамінаў перажытае... Куды толькі ні кідаў яго лес за доўгія гады, але ён заўсёды вяртаўся сюды, на бераг Арэсы. А перажыць давялося сапраўды нямала. Яшчэ ў школьныя гады ў юнака акрэслілася цяга да роднага слова, вызначыліся літаратурныя здольнасці.

136 Тэматычная i данравая разнастайнасць творчасцi У асноўным пісьменнік звяртаецца да паэзіі: верши, загадкі. Тэматычна ўсе яго творы можна раздзяліць на тры групы: 1) Сюжэтныя верши з удзелам дзяцей- дашкольнікаў (Не хвалюйся, мама); 2) Сюжэтныя верши з удзелам природы (Бярозка і вішня); 3) Грамадзянска-патрыятычныя верши (Салют у гонар дзеда)

137 Паэтызацыя родной природы ý вершах Ι. Муравейкi Не вельмі часта звяртаецца да простага апісання природы. Больш у яго сюжэтных вершаў, дзе дзейнічае прырода. Часцей выкарыстоўвае метафару. Прырода паэтызуе менавіта ў нацыянальным аспекце: захапляцца родной прыродай – значыць быть патрыётам.

138 Вобразы дашкольнiкаý ý творах Ι. Муравейкi Вершаў пра дашкольнікаў польш за ўсё у аўтара. Прычым, аўтар не высмейвае нейкія недахопы(трусасць, ляноту), а наадварот падрэслівае лепшыя бакі дзіцячай псіхалогіі. Пры гитым усе падобныя верши не губляюць свайго выхаваўчага і пазнавальнага значэння.

139 Зпорнік Вадзіца з крыніцы Падзяліце ўсе верши на дзве групы: 1) Прыродаапісальныя верши; 2) Вершы пра дзяцей;

140 Прыродаапісальныя верши Знайдзіце ў вершах сінонімы да прыведзеных слоў. Знайдзіце ў вершах усе каляровыя эпітэты. Свяціцца Гучна бецца Знікаюць ЧуеццаЗагудзець Збівае з ног Дае пра сабе ведаць бруіцца пульсуе адцвітаюць Імчыцца шчэбет Зафыркаў грузавік За ногі чапляецца Зіма агрызаецца

141 Вызначце, якая якасць дзіцячай псіхалогіі раскрываецца ў вершах ШЧЫРАСЦЬ ДАСЦІПНАСЦЬ ЧЭСНАСЦЬ ФАНТАЗІЮ НАІЎНАСЦЬ

142 УЛАДЗІМІР ЯГОЎДЗІК

143 РЫХТУМСЯ ДА ЭКЗАМЕНА Тэматычная шматграннасць творчасцi У. Ягоýдзiка дзя дзяцей. (верши «Баравiк», «Жураýлi», «Кнiгаýка», «Рак», «Ласка»). Тэматычная шматграннасць творчасцi У. Ягоýдзiка дзя дзяцей. (верши «Баравiк», «Жураýлi», «Кнiгаýка», «Рак», «Ласка»).

144 ДЭБЮТ Дэбютаваў ў друку ў 1972 годзе як паэт. Аднак займаецца пера важна прозай і драматургіяй. У зпорніку Сонейка, свяці! (1988) былі змешчаны розныя па тематыцы творы. Найпольш папулярнымі сталі Ці вернецца князь Кук, У царстве вадзяніка, Дзівосны карабель.

145 Ці вернецца Кук Гэта казка па-новаму глядзіць на зазюль. Высвятляецца, што яны насамрэч зачараваныя людзі. Каб ператоварыцца, яны павінны знайсці чароўны посах. І па сённяшні дзень Кук шукае тое дрэва, якое дапамода стаць яму человекам.

146 Рэха турыннага рога (2002) Кожнае апавяданне ў гэтай кнізе прысвечана даўно зніклай жывёліне апо птушцы: Тур, Балотная рысь, Хахуля, Расамаха. Аўтар карыстаецца даведнікамі, гістарычнымі дакуметамі. Прыводзіць прычыны знікнення тых ці іншых істот.

147 Цікаўныя бараняты (2003) У кнізе даецца займальнае апісанне жывых істот нашай природы: Пра янотаў, Зубры-вандроўнікі, Цікаўныя выдраняты. Галоўная ідэя заключаецца не толькі, каб пазнаёміць дзяцей з жывёламі, але яшчэ і навучыць ашчадна адносіцца да бяскрыўдных звяроў. У кнізе даецца займальнае апісанне жывых істот нашай природы: Пра янотаў, Зубры-вандроўнікі, Цікаўныя выдраняты. Галоўная ідэя заключаецца не толькі, каб пазнаёміць дзяцей з жывёламі, але яшчэ і навучыць ашчадна адносіцца да бяскрыўдных звяроў.