Мавзўъ «Коррупсия – мафњум, моњият, омилњо, оќибат ва заминањои аксуламал» Номзади илмњои њуќуќшиносї Ѓафорова Н.А. - презентация

1 Мавзўъ «Коррупсия – мафњум, моњият, омилњо, оќибат ва заминањои аксуламал» Номзади илмњои њуќуќшиносї Ѓафорова Н.А.

2 Наќшаи мавзўъ Мафњум ва нишонањои коррупсия Мафњум ва нишонањои коррупсия Љанбањои сиёсии коррупсия Љанбањои сиёсии коррупсия Коррупсия дар соњаи иќтисодиёт Коррупсия дар соњаи иќтисодиёт Моњияти иљтимоии коррупсия Моњияти иљтимоии коррупсия Намудњо ва шаклњои зоњиршавии коррупсия Намудњо ва шаклњои зоњиршавии коррупсия Заминахои хукукии аксуламал бо коррупсия дар Љумхурии Тољикистон Заминахои хукукии аксуламал бо коррупсия дар Љумхурии Тољикистон Чорањои пешгирикунандаи зиддикоррупсионї Чорањои пешгирикунандаи зиддикоррупсионї

3 Аз Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон ба Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон аз с. Коррупсия дар ќатори дигар зуњуроти хавфноки љањони муосир асосњои давлатдориро суст карда, садди роњи инкишофи љомеа мегардад. Мубориза бар зидди ин падидаи нангин ва паст кардани он ба самти афзалиятноки сиёсати давлатї табдил ёфтааст. Эмомалї Рањмон

4 Коррупсия яке аз масъалањои доѓи рўзи тамоми мамлакатњои љањон, аз љумла Тољикистон аст. Коррупсия яке аз масъалањои доѓи рўзи тамоми мамлакатњои љањон, аз љумла Тољикистон аст. Мубориза бо ин падидаи номатлуб бо тарзу усулњои гуногун пурзўр мешавад. Мубориза бо ин падидаи номатлуб бо тарзу усулњои гуногун пурзўр мешавад. Коррупция – яке аз монеањои асосї дар роњи рушди умумумиллї, пешрафти иќтисод, бењбудии иљтимої, татбиќи муваффаќонаи њуќуќ ва озодињои инсон мањсуб мешавад. Коррупция – яке аз монеањои асосї дар роњи рушди умумумиллї, пешрафти иќтисод, бењбудии иљтимої, татбиќи муваффаќонаи њуќуќ ва озодињои инсон мањсуб мешавад. Коррупсия – боварии шањрвандонро ба давлат, ояндаи нек коста месозад. Коррупсия – боварии шањрвандонро ба давлат, ояндаи нек коста месозад. Коррупсия – табаќањои камбизоати ањолиро аз имкони комёб шудан ба сатњи шоистаи зиндагї мањрум мекунад. Коррупсия – табаќањои камбизоати ањолиро аз имкони комёб шудан ба сатњи шоистаи зиндагї мањрум мекунад. Коррупсия – ба идоракунии корњои давлатию љамъиятї, истењсолу таќсимоти неъматњои моддї, алоќањои байни одамон, расму русум ва анъанањои ба миён омада робитаи зич дорад, вобаста ба ин хусусияти иљтимої, сиёсї, иќтисодї, њуќуќї, фархангиро дорад. Коррупсия – ба идоракунии корњои давлатию љамъиятї, истењсолу таќсимоти неъматњои моддї, алоќањои байни одамон, расму русум ва анъанањои ба миён омада робитаи зич дорад, вобаста ба ин хусусияти иљтимої, сиёсї, иќтисодї, њуќуќї, фархангиро дорад.

5 Коррупсия чист? ришва додан; ришва додан; сўиистифода аз мансаб; сўиистифода аз мансаб; пораситонї; пораситонї; судхўрї; судхўрї; хушомад намудан; хушомад намудан; сохтакорї; сохтакорї; баромадан аз њадди ваколатњо; баромадан аз њадди ваколатњо; азонихудкунї, исрофкорї; азонихудкунї, исрофкорї; хешутаборчигї; хешутаборчигї; мањдудкунии раќобат; мањдудкунии раќобат; монеъгї кардан барои амалї њуќуќу манфиатњои шахсони њуќуќї ва воќеї. монеъгї кардан барои амалї њуќуќу манфиатњои шахсони њуќуќї ва воќеї. ва диг. ва диг.

6 МАФ њ УМ ВА НИШОНА њ ОИ КОРРУПСИЯ Коррупсия ( калимаи лотинї corruptio – бо пора ба худ тобеъ кардан, харида гирифтан, ришва додан) – зуњуроти хавфноки љамъиятї дар соњаи сиёсат ё идоракунии давлатї мебошад, ки дар истифодаи ќасдонаи вазъи хизматии худ аз љониби намояндагони њокимият барои ѓайриќонунї ба даст даровардани неъматњои моддию ѓайримоддї ва имтиёзњо дар шакли дилхоњ, њамчунин харида гирифтани ин шахсон ифода мегардад. Коррупсия ( калимаи лотинї corruptio – бо пора ба худ тобеъ кардан, харида гирифтан, ришва додан) – зуњуроти хавфноки љамъиятї дар соњаи сиёсат ё идоракунии давлатї мебошад, ки дар истифодаи ќасдонаи вазъи хизматии худ аз љониби намояндагони њокимият барои ѓайриќонунї ба даст даровардани неъматњои моддию ѓайримоддї ва имтиёзњо дар шакли дилхоњ, њамчунин харида гирифтани ин шахсон ифода мегардад.

7 Дар адабиёти хуќуќї оид ба мафњуми коррупсия аќидахо гуногунанд: Коррупсия – сўиистифода аз ваколатхои мансабї мебошад, ки бо маќсади ѓаразнок содир мешавад. Коррупсия – сўиистифода аз ваколатхои мансабї мебошад, ки бо маќсади ѓаразнок содир мешавад. Коррупсия – сўистифода аз вазъи хизматї, ки ба манфиатњои шахсї содир мешавад, њамчунин сўиистифодаи ѓаразнок аз вазъи хизматї, ки дар харида гирифтани хизматчиёни давлатї ифода мегардад. Коррупсия – сўистифода аз вазъи хизматї, ки ба манфиатњои шахсї содир мешавад, њамчунин сўиистифодаи ѓаразнок аз вазъи хизматї, ки дар харида гирифтани хизматчиёни давлатї ифода мегардад. Коррупсия – унсури љинояткории муташаккил аст. Коррупсия – унсури љинояткории муташаккил аст. Коррупсия – тарзи дилхоњи ќасдона вайрон кардани ваколатњои хизматї аз љониби шахси мансабдор мебошад. Коррупсия – тарзи дилхоњи ќасдона вайрон кардани ваколатњои хизматї аз љониби шахси мансабдор мебошад. Коррупсия – ин порагирї аст. Коррупсия – ин порагирї аст.

8 Мафњуми коррупсия ва зоњиршавии он дар фањмиши моњияти иљтимоии ин њодиса асос меёбад. Мафњуми коррупсия ва зоњиршавии он дар фањмиши моњияти иљтимоии ин њодиса асос меёбад. Моњияти коррупсия дар он ифода мегардад, ки вай тартиби муќарраршудаи фаъолияти дастгоњи давлатиро вайрон месозад, ки дар натиља дигаргуншавии (деформатсияи) њокимият ба амал меояд. Моњияти коррупсия дар он ифода мегардад, ки вай тартиби муќарраршудаи фаъолияти дастгоњи давлатиро вайрон месозад, ки дар натиља дигаргуншавии (деформатсияи) њокимият ба амал меояд.

9 МАФ њ УМ ВА НИШОНА њ ОИ КОРРУПСИЯ Дар санадњои меъёрї-њуќуќии байналмиллалї мафњумхои гуногуни коррупсия истифода шудаанд. Дар замони муосир мафњуми бештар маъмули он, ки Конгресси нўњуми СММ пешнињод кардааст истифода мешавад: Дар санадњои меъёрї-њуќуќии байналмиллалї мафњумхои гуногуни коррупсия истифода шудаанд. Дар замони муосир мафњуми бештар маъмули он, ки Конгресси нўњуми СММ пешнињод кардааст истифода мешавад: Коррупсия сўиистифода аз њокимияти давлатї барои ба даст овардани фоида бо маќсадњои шахсї мебошад. Коррупсия сўиистифода аз њокимияти давлатї барои ба даст овардани фоида бо маќсадњои шахсї мебошад.

10 МАФ њ УМ ВА НИШОНА њ ОИ КОРРУПСИЯ Моддаи 1 Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» муќаррар кардааст : Моддаи 1 Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» муќаррар кардааст : Коррупсия кирдори (њаракат ё бењаракатии) шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ё ба онњо баробаркардашудае мебошад, ки маќоми худ ё имкониятњои онро бо маќсади ба манфиати худ ё шахсони дигар ба даст овардани неъматњои моддї ва ѓайримоддї, бартарият ва имтиёзњои дигари бо ќонунњо пешбининашуда истифода мебаранд, инчунин ба ин шахсон ваъда додан, таклиф ё пешкаш намудани ин гуна неъмату бартариятњо бо маќсади моилкунї ва ќадркунии онњо барои иљрои ин ё он кирдор (њаракат ё бењаракатї) ба манфиати шахсони воќеию њуќуќї мебошад. Коррупсия кирдори (њаракат ё бењаракатии) шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ё ба онњо баробаркардашудае мебошад, ки маќоми худ ё имкониятњои онро бо маќсади ба манфиати худ ё шахсони дигар ба даст овардани неъматњои моддї ва ѓайримоддї, бартарият ва имтиёзњои дигари бо ќонунњо пешбининашуда истифода мебаранд, инчунин ба ин шахсон ваъда додан, таклиф ё пешкаш намудани ин гуна неъмату бартариятњо бо маќсади моилкунї ва ќадркунии онњо барои иљрои ин ё он кирдор (њаракат ё бењаракатї) ба манфиати шахсони воќеию њуќуќї мебошад.

11 Кирдорњои коррупсионї дорои чунин нишонањоянд: ин кирдорњо аз љониби шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор, шахсоне ки ба шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор баробар карда шудаанд, инчунин шахсоне, ки ба ин шахсони мансабдори номбурда ѓайриќонунї неъматњои моддї ва ѓайримоддиро пешнињод менамоянд; ин кирдорњо аз љониби шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор, шахсоне ки ба шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор баробар карда шудаанд, инчунин шахсоне, ки ба ин шахсони мансабдори номбурда ѓайриќонунї неъматњои моддї ва ѓайримоддиро пешнињод менамоянд; шахсони номбурда маќоми худ ё имкониятњои онро бар хилофи манфиатњои хизмати давлатї истифода мебаранд; шахсони номбурда маќоми худ ё имкониятњои онро бар хилофи манфиатњои хизмати давлатї истифода мебаранд; ангезаи ин кирдорњо ѓараз ё њавасмандии шахсї мебошад. ангезаи ин кирдорњо ѓараз ё њавасмандии шахсї мебошад.

12 Субъектњои кирдорњои коррупсионї: шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор; шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор; шахсоне, ки ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор баробар карда шудаанд; шахсоне, ки ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор баробар карда шудаанд; шахсоне, ки ѓайриќонунї ба шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ва шахсони ба онњо баробаркардашуда неъматњои моддї ва ѓайримоддиро пешнињод менамоянд. шахсоне, ки ѓайриќонунї ба шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ва шахсони ба онњо баробаркардашуда неъматњои моддї ва ѓайримоддиро пешнињод менамоянд.

13 Шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор: шахсоне, ки мансаби давлатии њокимияти давлатиро ишѓол мекунанд; шахсоне, ки мансаби давлатии њокимияти давлатиро ишѓол мекунанд; шахсоне, ки мансаби давлатии хизмати давлатиро (мансабњои сиёсї ва маъмурии хизмати давлатї) шиѓол мекунанд; шахсоне, ки мансаби давлатии хизмати давлатиро (мансабњои сиёсї ва маъмурии хизмати давлатї) шиѓол мекунанд; шахсоне, ки мансабњои давлатии хизмати давлатии маќомоти њифзи њуќуќро ишѓол мекунанд; шахсоне, ки мансабњои давлатии хизмати давлатии маќомоти њифзи њуќуќро ишѓол мекунанд; шахсоне, ки мансабхои давлатии хизмати давлатии љузъу томњои Ќуввањои мусаллањи ЉТ-ро ишѓол мекунанд; шахсоне, ки мансабхои давлатии хизмати давлатии љузъу томњои Ќуввањои мусаллањи ЉТ-ро ишѓол мекунанд; шахсони мансабдори субъектњои хољагидори давлатї; шахсони мансабдори субъектњои хољагидори давлатї; Шахсони мансабдори субъектњои хољагидоре, ки њиссаи давлат дар моликияти онњо на кам аз нисфро ташкил медињад. Шахсони мансабдори субъектњои хољагидоре, ки њиссаи давлат дар моликияти онњо на кам аз нисфро ташкил медињад.

14 1) шахсони мансабдори маќомоти худидоракунии мањаллї; 1) шахсони мансабдори маќомоти худидоракунии мањаллї; 2) шахсони мансабдори ташкилотњо новобаста аз шакли моликият, иттињодияњои љамъиятї, хизбњои сиёсї ва ташкилотњои динї; 2) шахсони мансабдори ташкилотњо новобаста аз шакли моликият, иттињодияњои љамъиятї, хизбњои сиёсї ва ташкилотњои динї; 3) шахсоне, ки ба сифати номзад ба вазифањои давлатии интихобї ва аъзои маќомоти давлатии интихобї ба ќайд гирифта шудаанд; 3) шахсоне, ки ба сифати номзад ба вазифањои давлатии интихобї ва аъзои маќомоти давлатии интихобї ба ќайд гирифта шудаанд; 4) шахсони мансабдори давлатњои хориљї ва ташкилотњои байналмилалї, ки бо шахсони мансабдор, маќомоти давлатї, шахсони воќеї ва њуќуќии ЉТ муносибат доранд. 4) шахсони мансабдори давлатњои хориљї ва ташкилотњои байналмилалї, ки бо шахсони мансабдор, маќомоти давлатї, шахсони воќеї ва њуќуќии ЉТ муносибат доранд. Шахсоне, ки ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор баробар карда шудаанд:

15 Шахси мансабдори давлатї – шахсе, ки ба таври доимї, муваќќатї ё бо ваколати махсус мансабњои давлатии њокимиятї давлатї ва мансабњои давлатии хизмати давлатиро барои амалї намудани њокимияти давлатї ва салоњияти маќомоти давлатї ишѓол менамояд. – шахсе, ки ба таври доимї, муваќќатї ё бо ваколати махсус мансабњои давлатии њокимиятї давлатї ва мансабњои давлатии хизмати давлатиро барои амалї намудани њокимияти давлатї ва салоњияти маќомоти давлатї ишѓол менамояд.

16 Гирифтани пора яке аз шаклњои зоњиршавии коррупсия аст. Гирифтани пора – аз љониби шахси мансабдор шахсан ё ба воситаи миёнарав гирифтани пора дар намуди пул, ќоѓазњои ќимматнок, дигар амвол ё фоидаи дорои характери амволї дошта, барои иљро кардан ё накардани амали муайян ба манфиати порадињанда ё намояндагони ў, агар чунин њаракат (бењаракатї) ба доираи ваколатњои хизматии шахси мансабдор дохил бошанд ё он вобаста ба ќудрати мавќеи мансабиаш ба чунин њаракат (бењаракатї) мусоидат карда метавонад, њамчунин барои пуштибонии умумї ё сањлангорї дар хизмат. Гирифтани пора – аз љониби шахси мансабдор шахсан ё ба воситаи миёнарав гирифтани пора дар намуди пул, ќоѓазњои ќимматнок, дигар амвол ё фоидаи дорои характери амволї дошта, барои иљро кардан ё накардани амали муайян ба манфиати порадињанда ё намояндагони ў, агар чунин њаракат (бењаракатї) ба доираи ваколатњои хизматии шахси мансабдор дохил бошанд ё он вобаста ба ќудрати мавќеи мансабиаш ба чунин њаракат (бењаракатї) мусоидат карда метавонад, њамчунин барои пуштибонии умумї ё сањлангорї дар хизмат. (ќисми 1 моддаи 319 Кодекси Љиноятии ЉТ) (ќисми 1 моддаи 319 Кодекси Љиноятии ЉТ)

17 Гирифтани пора « Мздоимство», «лихоимство» - истилоњњои ќадимаи русї буда бо гирифтани пора алоќаманд аст. « Мздоимство», «лихоимство» - истилоњњои ќадимаи русї буда бо гирифтани пора алоќаманд аст. «Мздоимство» - гирифтани пора барои њаракати (бењаракатии) ќонунї аст. «Мздоимство» - гирифтани пора барои њаракати (бењаракатии) ќонунї аст. (ќ. 1 м. 319 КЉ ЉТ). (ќ. 1 м. 319 КЉ ЉТ). «Лихоимство» - гирифтани пора барои њаракатњои (бењаракатии) ѓайриќонунї аст. (ќ.2 м. 319 КЉ ЉТ). «Лихоимство» - гирифтани пора барои њаракатњои (бењаракатии) ѓайриќонунї аст. (ќ.2 м. 319 КЉ ЉТ).

18 Истифодаи маќом ё имкониятњои он њамчун нишонаи кирдори коррупсионї ифода мегардад дар: - истифодаи якдафъагї; - истифодаи якдафъагї; - истифодаи такрорї; - истифодаи такрорї; - истифодаи мунтазам; - истифодаи мунтазам; - барќарор намудани алоќањои устувори як ё якчанд шахсони мансабдор бо шахсон ё гурўњњои алоњида. - барќарор намудани алоќањои устувори як ё якчанд шахсони мансабдор бо шахсон ё гурўњњои алоњида.

19 Аз рўи тарзи истифодаи маќом ё имкониятњои он дар кирдори коррупсионї фарќ карда мешавад: - сўистифода аз њокимият ки, фаќат аз љониби шахси мансабдор содир мешавад (азонихудкунї, баромадан аз њадди ваколатњои хизматї, непотизм ва ѓ.); - сўистифода аз њокимият ки, фаќат аз љониби шахси мансабдор содир мешавад (азонихудкунї, баромадан аз њадди ваколатњои хизматї, непотизм ва ѓ.); - сўистифода аз њокимият, ки онро шахси мансабдор дар якљоягї бо дигар шахсони мансабдор, намояндагони бахши хусусї ва шахсони алоњида содир мекунад (гирифтани пора, тасарруф бо маслињати пешакї ва ѓ.); - сўистифода аз њокимият, ки онро шахси мансабдор дар якљоягї бо дигар шахсони мансабдор, намояндагони бахши хусусї ва шахсони алоњида содир мекунад (гирифтани пора, тасарруф бо маслињати пешакї ва ѓ.); - барќарор шудани алоќањои устувори як ё якчанд шахсони мансабдор бо шахсон ё гурўњњои алоњида. - барќарор шудани алоќањои устувори як ё якчанд шахсони мансабдор бо шахсон ё гурўњњои алоњида.

20 Фарки ришва аз тухфа Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» (к.1 м. 10 ва к.1 м. 12) аз чониби шахсони мансабдор кабул намудани тухфахоро дар шакли «армуѓонњои рамзї дар чорабинињои расмї ва маросимњои дигар, ки арзиши умумии онхо дар давоми сол аз 100 нишондињанда барои њисобњо набояд зиёд бошад» ичозат медихад. Аз ин хотир дар атрофи масъалаи фаркияти пора (ришва) аз тухфа суолоти зиёде садо медиханд. Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» (к.1 м. 10 ва к.1 м. 12) аз чониби шахсони мансабдор кабул намудани тухфахоро дар шакли «армуѓонњои рамзї дар чорабинињои расмї ва маросимњои дигар, ки арзиши умумии онхо дар давоми сол аз 100 нишондињанда барои њисобњо набояд зиёд бошад» ичозат медихад. Аз ин хотир дар атрофи масъалаи фаркияти пора (ришва) аз тухфа суолоти зиёде садо медиханд.

21 Фарки ришва аз тухфа 1) Хакконият - яъне тўњфа эътирофи он аст, ки шахси тўњфагиранда вокеан њам зимни ичрои вазифахои хизматии худ амалхои шоёнеро анчом дода, ин шахс (тухфагиранда) чунин кадршиносии тухфадихандаро ба хеч васила «хавасманд» накардааст; 1) Хакконият - яъне тўњфа эътирофи он аст, ки шахси тўњфагиранда вокеан њам зимни ичрои вазифахои хизматии худ амалхои шоёнеро анчом дода, ин шахс (тухфагиранда) чунин кадршиносии тухфадихандаро ба хеч васила «хавасманд» накардааст; 2) Мустакилият- тўњфаи мазкур мустакилият, яъне дар оянда аз чониби тўњфагиранда озодона ичро кардани вазифањои ўро бахусус дар мавриди ба манфаиатхои тухфадиханда дахл кардани онхо, хифз намояд; 2) Мустакилият- тўњфаи мазкур мустакилият, яъне дар оянда аз чониби тўњфагиранда озодона ичро кардани вазифањои ўро бахусус дар мавриди ба манфаиатхои тухфадиханда дахл кардани онхо, хифз намояд;

22 Фарќи ришва аз тўњфа 3)Ройгон будан – тўњфагиранда ба таври њамешагї аз хама гуна ухдадорихои ба ивази ин тухфа амали чавобиеро ба манфиати тухфадиханда ва аъзои оила ё хешовандони ў анљом додан бояд озод бошад; 3)Ройгон будан – тўњфагиранда ба таври њамешагї аз хама гуна ухдадорихои ба ивази ин тухфа амали чавобиеро ба манфиати тухфадиханда ва аъзои оила ё хешовандони ў анљом додан бояд озод бошад; 4) Шаффофият – тухфагиранда барои ба рохбарияти ташкилоти худ, мизочони он, хамкорон, васоити ахбори умум ё ахли чомеа дар бораи ин тухфа ошкоро хабар додан хозир буда тавонад. (ниг. Управление конфликтом интересов. Бастаи маводи таълимии СХИР (ОЭСР). Париж 2004) 4) Шаффофият – тухфагиранда барои ба рохбарияти ташкилоти худ, мизочони он, хамкорон, васоити ахбори умум ё ахли чомеа дар бораи ин тухфа ошкоро хабар додан хозир буда тавонад. (ниг. Управление конфликтом интересов. Бастаи маводи таълимии СХИР (ОЭСР). Париж 2004)

23 ЉАНБАЊОИ СИЁСИИ КОРРУПСИЯ ЧИ МАЪНО ДОРАД ВА КАДОМ САМТХОИ ОНРО ШУМО МЕДОНЕД?

24 ЉАНБАЊОИ СИЁСИИ КОРРУПСИЯ Коррупсияи сиёсї дар амалхои зерини дар чараёни интихобот содиршаванда ифода мегардад: Коррупсияи сиёсї дар амалхои зерини дар чараёни интихобот содиршаванда ифода мегардад: а) пуштибонию сарпарастии сиёсї нисбати номзадхо ва хизбхои алохида бо истифода аз имконияту ресурсхои маъмурї; а) пуштибонию сарпарастии сиёсї нисбати номзадхо ва хизбхои алохида бо истифода аз имконияту ресурсхои маъмурї; б) харидани интихобкунандагон (овозхо) – хизматрасонии бепул аз номи номзад ва ё ташкилотхои пуштибони ў (корхои ободонї, фурўши молњо бо нарххои арзон ё таќсимоти бепули онхо, супоридани тўњфахо ва дигар икдомот аз номи номзад); б) харидани интихобкунандагон (овозхо) – хизматрасонии бепул аз номи номзад ва ё ташкилотхои пуштибони ў (корхои ободонї, фурўши молњо бо нарххои арзон ё таќсимоти бепули онхо, супоридани тўњфахо ва дигар икдомот аз номи номзад);

25 ЉАНБАЊОИ СИЁСИИ КОРРУПСИЯ в) маблаггузории маъракахои интихоботи бо баромадан аз хадди фондхои интихоботї (аз чумла вайронкунии лимитхо), ба ихтиёрдории номзадхо ва хизбхои алохида вогузор кардани фондхои љамъиятї, офисхо ва кадрхо; в) маблаггузории маъракахои интихоботи бо баромадан аз хадди фондхои интихоботї (аз чумла вайронкунии лимитхо), ба ихтиёрдории номзадхо ва хизбхои алохида вогузор кардани фондхои љамъиятї, офисхо ва кадрхо; г) аз чониби номзад истифода бурдани имкониятхои ташкилоти худ, сафарбар намудани кормандон ба маъракахои ташвикотию тарѓиботї; г) аз чониби номзад истифода бурдани имкониятхои ташкилоти худ, сафарбар намудани кормандон ба маъракахои ташвикотию тарѓиботї; д)ѓайриконуни рад кардан аз бакайдгирии номзад ё бекор намудани бакайдгирии номзад, сохтакории натичахои интихобот ва ѓайра. д)ѓайриконуни рад кардан аз бакайдгирии номзад ё бекор намудани бакайдгирии номзад, сохтакории натичахои интихобот ва ѓайра.

26 ОКИБАТХОИ КОРРУПСИЯИ СИЁС ї Коррупсияи сиёсї метавонад боиси ташаккулёбии клептократияи (аз klepto – дуздидан ва kratos – њукмрони кардан:) – низоми сиёсие гардад, ки дар он давлат аз чониби шахсоне идора карда мешавад, ки ришвахўриро ба сифати тарзи хаёт ќабул кардаанд. Коррупсияи сиёсї метавонад боиси ташаккулёбии клептократияи (аз klepto – дуздидан ва kratos – њукмрони кардан:) – низоми сиёсие гардад, ки дар он давлат аз чониби шахсоне идора карда мешавад, ки ришвахўриро ба сифати тарзи хаёт ќабул кардаанд.

27 Окибатхои коррупсияи сиёсї Пиромуни дарачаи баланди сирояткунандагии клептократия метавон аз суханони клептократи машхур – Мобиту Сесе Секо хулоса кард: «Дар кишвари мо њама кас фурўхта ва њама чиз харида мешавад. Дар ин ширкати тиљоратї њар як тикаи (бурдаи) њокимияти расмї чун воситаи мубодила ва табдилдињї ба пулу мол истифода мешавад.» Пиромуни дарачаи баланди сирояткунандагии клептократия метавон аз суханони клептократи машхур – Мобиту Сесе Секо хулоса кард: «Дар кишвари мо њама кас фурўхта ва њама чиз харида мешавад. Дар ин ширкати тиљоратї њар як тикаи (бурдаи) њокимияти расмї чун воситаи мубодила ва табдилдињї ба пулу мол истифода мешавад.»

28 Окибатхои коррупсияи сиёси Мобиту Сесе Секо – охирин диктатори Чумхурии Демократии Конго (собик Зоир) дар 32 соли хукмрониаш зиёда аз 5 миллиард долларро тасарруф намудааст. Мобиту Сесе Секо – охирин диктатори Чумхурии Демократии Конго (собик Зоир) дар 32 соли хукмрониаш зиёда аз 5 миллиард долларро тасарруф намудааст.

29 Оќибатњои коррупсияи сиёсї Окибати дигари коррупсияи сиёсї ин паст гаштани обрўи байналмиллалии кишвар, тањдиди инзивои (изолятсияи) иќтисодию сиёсии он мебошад. Кишварњои абарќудрат зимни кўшишњои азнавтаќсимкунии минтаќањои нуфуз дар љахони имрўза метавонанд коррупсияро њамчун бањона барои дахолат ба корњои дохилии кишварњои љавон истифода баранд. Окибати дигари коррупсияи сиёсї ин паст гаштани обрўи байналмиллалии кишвар, тањдиди инзивои (изолятсияи) иќтисодию сиёсии он мебошад. Кишварњои абарќудрат зимни кўшишњои азнавтаќсимкунии минтаќањои нуфуз дар љахони имрўза метавонанд коррупсияро њамчун бањона барои дахолат ба корњои дохилии кишварњои љавон истифода баранд.

30 Оќибатхои коррупсияи сиёсї Ливои мубориза бо коррупсия инчунин метавонад барои номуътадил кардани вазъияти чамъиятї-сиёсии давлатї мушаххас истифода бурда шуда, барои сари кудрат омадани шахсони тасоддуфї мусодат кунад. Чунончи, Адолф Гитлер бо муттахамкунии Чумхурии Веймари ба рохи коррупсия сари кудрат омада буд. Ливои мубориза бо коррупсия инчунин метавонад барои номуътадил кардани вазъияти чамъиятї-сиёсии давлатї мушаххас истифода бурда шуда, барои сари кудрат омадани шахсони тасоддуфї мусодат кунад. Чунончи, Адолф Гитлер бо муттахамкунии Чумхурии Веймари ба рохи коррупсия сари кудрат омада буд.

31 Окибатхои коррупсияи сиёси Президенти Киргизистон Аскар Акаев, ки барои тахкими демократия дар Киргизистон хизматхои зиёд карда буд, мачбур шуд, ки аз кишвар гурезад, зеро ташкилкунандагони «инкилоби бахмалї» ва хокимияти нав ўро дар коррупсия ва азонихудкунї муттањам карданд. Президенти Киргизистон Аскар Акаев, ки барои тахкими демократия дар Киргизистон хизматхои зиёд карда буд, мачбур шуд, ки аз кишвар гурезад, зеро ташкилкунандагони «инкилоби бахмалї» ва хокимияти нав ўро дар коррупсия ва азонихудкунї муттањам карданд.

32 ЉАНБАЊОИ СИЁСИИ КОРРУПСИЯ Коррупсияи сиёсї метавонад ба њуќуќи дастрасии баробар доштани шањрвандон ба хизмати давлатї таъсири љиддї расонад. Коррупсияи сиёсї метавонад ба њуќуќи дастрасии баробар доштани шањрвандон ба хизмати давлатї таъсири љиддї расонад.

33 Кадом роххои таъсири онро дар ин самт Шумо медонед? Фурухташавии шахси мансабдор, ки масъалаи љобаљогузории кадрхоро њалл мекунад; Фурухташавии шахси мансабдор, ки масъалаи љобаљогузории кадрхоро њалл мекунад; Пуштибонї аз љониби шахси бонуфуз; Пуштибонї аз љониби шахси бонуфуз; Хешутаборчигї; Хешутаборчигї; Непотизм; Непотизм; протексионизм ва ѓ. протексионизм ва ѓ.

34 Коррупсияи сиёсї барои амалї намудани њуќуќї шахрвандон барои мурољиат ба маќомоти давлатї монеаи љиддї ба хисоб меравад: - дастнорасии шахсони мансабдор; - мамониат барои ба дасти шахсони мансабдор расидани мурољиат; - аз рўи мурољиатњо ќабул намудани ќарорњои беасосу ѓайриќонунї; - таъќиби шањрванд вобаста ба мурољиати ў ба маќомоти давлатї ё барои танќиди дар ин мурољиат дарљёфта ва ѓайра. Коррупсияи сиёсї барои амалї намудани њуќуќї шахрвандон барои мурољиат ба маќомоти давлатї монеаи љиддї ба хисоб меравад: - дастнорасии шахсони мансабдор; - мамониат барои ба дасти шахсони мансабдор расидани мурољиат; - аз рўи мурољиатњо ќабул намудани ќарорњои беасосу ѓайриќонунї; - таъќиби шањрванд вобаста ба мурољиати ў ба маќомоти давлатї ё барои танќиди дар ин мурољиат дарљёфта ва ѓайра.

35 Коррупсия дар иктисодиёт Коррупсия – монеаи чидди дар рохи пешрафти иктисодии давлат ва баланд бардоштани самаранокии падидахои бозоргони мебошад Коррупсия – монеаи чидди дар рохи пешрафти иктисодии давлат ва баланд бардоштани самаранокии падидахои бозоргони мебошад

36 Коррупсия дар иктисодиёт Коррупсия дар сохаи иктисодиёт: Коррупсия дар сохаи иктисодиёт: 1) ба саркашї намудан аз иљрои ўњдадорињо доир ба супоридани андозњо, бољњои гумрукї ва дигар пардохтњои давлатї мусоидат намуда, иќтисоди паспардагиро васеъ ва ќудрати молиявии давлатро барои иљрои барномањои иљтимої суст менамояд; 1) ба саркашї намудан аз иљрои ўњдадорињо доир ба супоридани андозњо, бољњои гумрукї ва дигар пардохтњои давлатї мусоидат намуда, иќтисоди паспардагиро васеъ ва ќудрати молиявии давлатро барои иљрои барномањои иљтимої суст менамояд; 2) дар назари сармоягузорони ватанию хориљї љазобияти иќтисодиёти кишварро барои сармоягузорї кам менамояд; 2) дар назари сармоягузорони ватанию хориљї љазобияти иќтисодиёти кишварро барои сармоягузорї кам менамояд;

37 САБАБЊО ВА ОЌИБАТЊОИ ИЌТИСОДИИ КОРРУПСИЯ 3) ба истифодаи ѓайрисамаранок, азонихудкунї ва исрофкории кўмаки техникї ва башардустонаи хориљї, захирањои молиявии ватанї, аз љумла маблаѓњои буљетї замина мегузорад; 3) ба истифодаи ѓайрисамаранок, азонихудкунї ва исрофкории кўмаки техникї ва башардустонаи хориљї, захирањои молиявии ватанї, аз љумла маблаѓњои буљетї замина мегузорад; 4) барои ѓайриќонунї ба фаъолияти соњибкорї машѓулшавии шахсони мансабдор, ихтисор ва мањдудкунии раќобат дар бозори мол (кор ва хизмат), дахолат ба фаъолияти субъектњои хољагидор ва пайдоиши нобаробарии шароит барои соњибкорї мусоидат менамояд; 4) барои ѓайриќонунї ба фаъолияти соњибкорї машѓулшавии шахсони мансабдор, ихтисор ва мањдудкунии раќобат дар бозори мол (кор ва хизмат), дахолат ба фаъолияти субъектњои хољагидор ва пайдоиши нобаробарии шароит барои соњибкорї мусоидат менамояд; 5) иќтидори иќтисодї, мудофиавї ва истиќлолияти миллии давлатро заиф менамояд. 5) иќтидори иќтисодї, мудофиавї ва истиќлолияти миллии давлатро заиф менамояд.

38 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Коррупсия маблагхои калонхачмро аз тараккиёти ичтимои дур карда, бухрони бучаро афзун менамояд ва ичроиши барномахои давлатиро мушкил месозад. Коррупсия маблагхои калонхачмро аз тараккиёти ичтимои дур карда, бухрони бучаро афзун менамояд ва ичроиши барномахои давлатиро мушкил месозад.

39 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Окибатхои манфии коррупсия: Окибатхои манфии коррупсия: - фаркияти чиддиро байни арзишхои эълоншуда ва вокеъи дар назар дошта дар аъзоёни чамъият «стандарти дугонаи» ахлок ва рафторро ташаккул медихад. Аз ин лихоз дар чамъият ченаки хама чиз пул мешавад, ахамияти инсон бо андозаи дороии шахсии вай, новобаста аз шаклхои ба даст овардани он бахо дода мешавад, боиси девальватсияи коидахои ахлок, хукукхои дини, афкори чамъияти ва гайра мегардад; - фаркияти чиддиро байни арзишхои эълоншуда ва вокеъи дар назар дошта дар аъзоёни чамъият «стандарти дугонаи» ахлок ва рафторро ташаккул медихад. Аз ин лихоз дар чамъият ченаки хама чиз пул мешавад, ахамияти инсон бо андозаи дороии шахсии вай, новобаста аз шаклхои ба даст овардани он бахо дода мешавад, боиси девальватсияи коидахои ахлок, хукукхои дини, афкори чамъияти ва гайра мегардад;

40 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Окибатхои манфии коррупсия: Окибатхои манфии коррупсия: -конун бе кудрат ва беамал мегардад, дар шуури чамъияти таасурот оиди химоянашаванда будани шахрванд хам дар назди хокимият ва хам дар назди чинояткори ташаккул меёбад; -конун бе кудрат ва беамал мегардад, дар шуури чамъияти таасурот оиди химоянашаванда будани шахрванд хам дар назди хокимият ва хам дар назди чинояткори ташаккул меёбад;

41 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Окибатхои манфии коррупсия: Окибатхои манфии коррупсия: - ба таксимоти ноодилонаи сарватхои чамъияти ба манфиати гуруххои хурд аз хисоби табакахои тахкиршудаи ахоли, бошиддат шудани чудошавии ичтимои ва нобаробарии иктисодии ахолии, кашшок гаштани кисми зиёди ахоли ва баланд гаштани шиддатнокии ичтимои дар давлат мусоидат мекунад. - ба таксимоти ноодилонаи сарватхои чамъияти ба манфиати гуруххои хурд аз хисоби табакахои тахкиршудаи ахоли, бошиддат шудани чудошавии ичтимои ва нобаробарии иктисодии ахолии, кашшок гаштани кисми зиёди ахоли ва баланд гаштани шиддатнокии ичтимои дар давлат мусоидат мекунад.

42 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: 1.Хукуки баробар ба хизмати давлати, бинобар пахн гаштани фактхои непотизм, протексионизм, махаллгарои ва г. мушкил гаштааст. 1.Хукуки баробар ба хизмати давлати, бинобар пахн гаштани фактхои непотизм, протексионизм, махаллгарои ва г. мушкил гаштааст.

43 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: 2. Хукукхои баробар барои гирифтани маълумот, бахусус маълумоти оли бинобар пахн шудани ходисахои ришвахури, бартарияти шаклхои пулакии тахсил дар муассисахои олии таълими, ки дар натича гирифтани чунин маълумот барои табакахои камбизоати ахолии гайриимкон гаштааст, вайрон карда мешавад. 2. Хукукхои баробар барои гирифтани маълумот, бахусус маълумоти оли бинобар пахн шудани ходисахои ришвахури, бартарияти шаклхои пулакии тахсил дар муассисахои олии таълими, ки дар натича гирифтани чунин маълумот барои табакахои камбизоати ахолии гайриимкон гаштааст, вайрон карда мешавад.

44 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: 3.Нобаробарии имкониятхо вобаста ба суиистеъмол дар иштирок ва голибият дар ауксионхо ва тендерхо оиди хусусигардонии амволи давлати, хариди давлатии мол (ко рва хизматрасони), гирифтани карзхо, замин, дигар сарватхои молияви ва табии чой доранд. 3.Нобаробарии имкониятхо вобаста ба суиистеъмол дар иштирок ва голибият дар ауксионхо ва тендерхо оиди хусусигардонии амволи давлати, хариди давлатии мол (ко рва хизматрасони), гирифтани карзхо, замин, дигар сарватхои молияви ва табии чой доранд.

45 МОЊИЯТИ ИЉТИМОИИ КОРРУПСИЯ Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: Масъалахои халталаб оид ба таъмини баробарии имкониятхои аъзоёни чамъият: 4. Ба имконияти хукуки амалан хамаи одамон ба адолати суди нигох накарда, дар баъзе холатхо коррупсия ба баробарии хамаи шахрвандон дар назди суд, баррасии бегаразона ва одилонаи корхо дар судхо мамониат мекунад. 4. Ба имконияти хукуки амалан хамаи одамон ба адолати суди нигох накарда, дар баъзе холатхо коррупсия ба баробарии хамаи шахрвандон дар назди суд, баррасии бегаразона ва одилонаи корхо дар судхо мамониат мекунад.

46 НАМУДЊО ВА ШАКЛЊОИ ЗОЊИРЁБИИ КОРРУПСИЯ Коррупсия аз рўи бахшњои пањншавї: Коррупсия аз рўи бахшњои пањншавї: Коррупсия дар бахши давлатї - кирдорњои коррупсионии шахсони мансабдори маќомоти њокимияти давлатї ва идоракунї, њифзи њуќуќ, хизматчиёни њарбї, маќомоти худидораи мањаллї, муассисањо, ташкилот ва корхонањои давлатиро дар бар мегирад. Коррупсия дар бахши давлатї - кирдорњои коррупсионии шахсони мансабдори маќомоти њокимияти давлатї ва идоракунї, њифзи њуќуќ, хизматчиёни њарбї, маќомоти худидораи мањаллї, муассисањо, ташкилот ва корхонањои давлатиро дар бар мегирад.

47 НАМУДЊО ВА ШАКЛЊОИ ЗОЊИРЁБИИ КОРРУПСИЯ Коррупсия аз рўи бахшњои пањншавї: Коррупсия аз рўи бахшњои пањншавї: Коррупсия дар бахши хусусї аз он лињоз љой дошта метавонад, ки хизматчиёни ташкилотњои тиљоратї ва љамъиятї низ захирањои шахсан ба онњо тааллуќнадоштаро ихтиёрдорї намуда, имконият доранд ин ваколатњоро ба манфиати шахсї бар зарари ин ташкилотњо истифода баранд. Коррупсия дар бахши хусусї аз он лињоз љой дошта метавонад, ки хизматчиёни ташкилотњои тиљоратї ва љамъиятї низ захирањои шахсан ба онњо тааллуќнадоштаро ихтиёрдорї намуда, имконият доранд ин ваколатњоро ба манфиати шахсї бар зарари ин ташкилотњо истифода баранд.

48 НАМУДЊО ВА ШАКЛЊОИ ЗОЊИРЁБИИ КОРРУПСИЯ Аз рўи самтњои фаъолият коррупсия: Аз рўи самтњои фаъолият коррупсия: 1) дар маќомоти њокимияти давлатї ва идоракунї; 1) дар маќомоти њокимияти давлатї ва идоракунї; 2) дар маќомоти њифзи њуќуќ; 2) дар маќомоти њифзи њуќуќ; 3) дар соњаи андоз ва гумрук; 3) дар соњаи андоз ва гумрук; 4) дар сохторњои низомї; 4) дар сохторњои низомї; 5) дар соњаи тандурустї; 5) дар соњаи тандурустї; 6) дар соњаи маориф; 6) дар соњаи маориф; 7) дар соњаи хољагии манзилї-коммуналї; 7) дар соњаи хољагии манзилї-коммуналї; 8) дар соњаи кишоварзї ва ѓайра. 8) дар соњаи кишоварзї ва ѓайра.

49 Рейтинги гирифтани пора аз љониби шахсони мансабдор: автоиснспексия; автоиснспексия; дохилшавї ба мактаби олї; дохилшавї ба мактаби олї; судњо; судњо; баќайдгирии љои истиќомат; гирифтани шиноснома; баќайдгирии љои истиќомат; гирифтани шиноснома; Комиссириати њарбї; Комиссириати њарбї; ба кор ќабул шудан; ба кор ќабул шудан; «Вечерний Душанбе», 26 июни соли 2008, 26

50 Заминахои хукукии аксуламал бо коррупсия дар Точикистон

51 Заминахои њуќуќии аксуламал бо коррупсия дар Тољикистон Яке аз муњимтарин самтњои аксуламал бо коррупсия ба миён овардан ва такмили заминањои њуќуќї мебошад. Яке аз муњимтарин самтњои аксуламал бо коррупсия ба миён овардан ва такмили заминањои њуќуќї мебошад.

52 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Низоми ќонунгузории зиддикоррупсионии ЉТ-ро Конститутсия, санадхои њуќуќии байналмиллалии эътирофнамудаи ЉТ, ќонунхои конститутсионї, ќонунњо, ќарорњои МН ва ММ Маљлиси Олии ЉТ, фармоњхои Президенти ЉТ, ќарорњои Њукумати ЉТ ва дигар асноди меъёрии њуќуќї ташкил медињанд. Низоми ќонунгузории зиддикоррупсионии ЉТ-ро Конститутсия, санадхои њуќуќии байналмиллалии эътирофнамудаи ЉТ, ќонунхои конститутсионї, ќонунњо, ќарорњои МН ва ММ Маљлиси Олии ЉТ, фармоњхои Президенти ЉТ, ќарорњои Њукумати ЉТ ва дигар асноди меъёрии њуќуќї ташкил медињанд.

53 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Аз рўи андозаи фарогирии масъалањои мубориза бар зидди коррупсия: Аз рўи андозаи фарогирии масъалањои мубориза бар зидди коррупсия: - санадњои ѓоявї- бунёї; - санадњои ѓоявї- бунёї; - санадњои махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда; - санадњои махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда; - санадњои соњавии дорои меъёрњои зиддикоррупсионї. - санадњои соњавии дорои меъёрњои зиддикоррупсионї.

54 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Санадхои меъёрї-хукукии ѓоявї- бунёдї: Конститутсияи ЉТ, санадњои њуќуќии байналмилалии эътирофнамудаи ЉТ, ќонунњои конститутсионии ЉТ мебошанд. Санадхои меъёрї-хукукии ѓоявї- бунёдї: Конститутсияи ЉТ, санадњои њуќуќии байналмилалии эътирофнамудаи ЉТ, ќонунњои конститутсионии ЉТ мебошанд.

55 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Санадхои меъёрї-њуќуќии махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда: Санадхои меъёрї-њуќуќии махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда: Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия»; Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия»; Ќонуни ЉТ « Дар бораи санљиши фаъолияти субъектњои хољагидор дар ЉТ»; Ќонуни ЉТ « Дар бораи санљиши фаъолияти субъектњои хољагидор дар ЉТ»; Ќонуни ЉТ «Дар бораи ворид намудани таѓйиру иловањо ба Кодекси мурофиавии љиноятии ЧТ» аз 12 маи соли 2007; Ќонуни ЉТ «Дар бораи ворид намудани таѓйиру иловањо ба Кодекси мурофиавии љиноятии ЧТ» аз 12 маи соли 2007;

56 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Санадхои меъёрї-хуќуќии махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда: Санадхои меъёрї-хуќуќии махсус ба масъалаи мубориза бар зидди коррупсия бахшидашуда: Фармони Президенти ЉТ «Дар бораи тадбирхои иловагии пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисодиёт ва ришвахури (коррупсия)» аз 21 июли соли 1999, 1262; Фармони Президенти ЉТ «Дар бораи тадбирхои иловагии пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисодиёт ва ришвахури (коррупсия)» аз 21 июли соли 1999, 1262; Кодекси одоби хизматчии давлатї (бо Фармони Президенти ЉТ аз 14 июни соли 2004, 1343 тасдиќ карда шудааст) Кодекси одоби хизматчии давлатї (бо Фармони Президенти ЉТ аз 14 июни соли 2004, 1343 тасдиќ карда шудааст) Стратегияи давлатї оид ба мубориза бар зидди коррупсия барои солхои Стратегияи давлатї оид ба мубориза бар зидди коррупсия барои солхои

57 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Санадхои меъёрї-њуќуќии соњавии дорои меъёрхои зиддикоррупсионї: Санадхои меъёрї-њуќуќии соњавии дорои меъёрхои зиддикоррупсионї: Ќонунњои ЉТ : Ќонунњои ЉТ : « Дар бораи хизмати давлатї»; « Дар бораи хизмати давлатї»; «Дар бораи хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонї»; «Дар бораи хариди давлатии мол, кор ва хизматрасонї»; «Дар бораи назорати давлатии молиявї»; «Дар бораи назорати давлатии молиявї»; «Дар бораи фаъолияти аудиторї»; «Дар бораи фаъолияти аудиторї»; «Дар бораи бахисобгирии бухгалтерї»; «Дар бораи бахисобгирии бухгалтерї»;

58 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Санадхои меъёрї-њуќуќии соњавии дорои меъёрњои зиддикоррупсионї: Санадхои меъёрї-њуќуќии соњавии дорои меъёрњои зиддикоррупсионї: Ќонуни ЉТ «Дар бораи хусусигардони»; Ќонуни ЉТ «Дар бораи хусусигардони»; Ќонуни ЉТ «Дар бораи дастгири ва њифзи давлатии соњибкорї»; Ќонуни ЉТ «Дар бораи дастгири ва њифзи давлатии соњибкорї»; Кодекси андози Љумњурии Тољикистон; Кодекси андози Љумњурии Тољикистон; Кодекси гумруки Љумњурии Тољикистон; Кодекси гумруки Љумњурии Тољикистон; Кодекси мењнати Љумњурии Тољикистон; Кодекси мењнати Љумњурии Тољикистон; Кодекси граждании Љумњурии Тољикистон; Кодекси граждании Љумњурии Тољикистон; Кодекси љиноятии Љумњурии Тољикистон Кодекси љиноятии Љумњурии Тољикистон Дигар санадњои меъёрї-њуќуќии Љумњурии Тољикистон. Дигар санадњои меъёрї-њуќуќии Љумњурии Тољикистон.

59 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ а) Моњият, меъёрњо ва љанбањои зиддикоррупсионии Конститутсия Љуњмурии Точикистон а) Моњият, меъёрњо ва љанбањои зиддикоррупсионии Конститутсия Љуњмурии Точикистон Заминаи аз њама мусоид барои коррупсия дар њама давру замонњо номуайян будани доираи ваколат ва бењудудии њокимият мањсуб меёбад. Тибќи шарњи нисбатан маъмултарини омилњои коррупсия, ки аз љониби профессор Роберт Клитгаард дар шакли баробарии математики пешнињод шудааст –сатњи коррупсия ба дараљаи инњисори (монполияи) њокимият бо љамъи озодии амали мансабдор ва тарњи њисоботдихандагї баробар аст. Яъне: Заминаи аз њама мусоид барои коррупсия дар њама давру замонњо номуайян будани доираи ваколат ва бењудудии њокимият мањсуб меёбад. Тибќи шарњи нисбатан маъмултарини омилњои коррупсия, ки аз љониби профессор Роберт Клитгаард дар шакли баробарии математики пешнињод шудааст –сатњи коррупсия ба дараљаи инњисори (монполияи) њокимият бо љамъи озодии амали мансабдор ва тарњи њисоботдихандагї баробар аст. Яъне: Коррупсия = инњисор + озодии амал – њисоботдихандагї Коррупсия = инњисор + озодии амал – њисоботдихандагї

60 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Чорањои мањдудкунии њокимият, ки Конститутсия пешбини мекунад: Чорањои мањдудкунии њокимият, ки Конститутсия пешбини мекунад: - таљзияи хокимияти давлатї ба се шохаи мустаќили њамдигарро аз худкомагї ва суиистеъмол боздоранда (моддаи 9); - таљзияи хокимияти давлатї ба се шохаи мустаќили њамдигарро аз худкомагї ва суиистеъмол боздоранда (моддаи 9); - эътирофи халк ба сифати сарчашмаи ягонаи њокимияти давлатї, истиќлолияти он дар идоракунии давлатї ва аз љониби он бевосита ё тавассути намояндагони худ, инчунин тавассути интихоботу райъпурсињо ба амал баровардани ин њокимият (м.6); - эътирофи халк ба сифати сарчашмаи ягонаи њокимияти давлатї, истиќлолияти он дар идоракунии давлатї ва аз љониби он бевосита ё тавассути намояндагони худ, инчунин тавассути интихоботу райъпурсињо ба амал баровардани ин њокимият (м.6);

61 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонуни нав њуќуќвайронкунињои коррупсиониро даќиќ ба навъњо – интизомї, маъмурї ва чиноятї људо намуда, таркибњои мушаххас инчунин то андозае тартиби татбиќи онњоро мукаррар намудааст. Ќонуни нав њуќуќвайронкунињои коррупсиониро даќиќ ба навъњо – интизомї, маъмурї ва чиноятї људо намуда, таркибњои мушаххас инчунин то андозае тартиби татбиќи онњоро мукаррар намудааст.

62 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Моддаи 11 Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» таркиби њуќуќвайронкунињои барои коррупсия шароит бавучудоваранда, яъне њуќуќвайронкунињои интизомии коррупсионї ва навъњои мучозоти интизомиро барои содиркунии онњо бевосита муайян намудааст. Моддаи 11 Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» таркиби њуќуќвайронкунињои барои коррупсия шароит бавучудоваранда, яъне њуќуќвайронкунињои интизомии коррупсионї ва навъњои мучозоти интизомиро барои содиркунии онњо бевосита муайян намудааст.

63 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Доир ба љавобгарии љиноятї барои кирдорњои коррупсионї бояд ќайд кард, ки кирдорхои дар моддаи 12 Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» пешбинишуда метавонанд дар сурати таркиби љиноятро ташкил доданашон љиноят њисобида шаванд. Доир ба љавобгарии љиноятї барои кирдорњои коррупсионї бояд ќайд кард, ки кирдорхои дар моддаи 12 Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» пешбинишуда метавонанд дар сурати таркиби љиноятро ташкил доданашон љиноят њисобида шаванд.

64 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонуни ЉТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» Ќонун барои содиркунии кирдорњои коррупсиони инчунин љавобгарии њуќуќи-граждании шахсони њуќуќиро (љавобгарии корпоративиро) пешбинї намудааст. Ќонун барои содиркунии кирдорњои коррупсиони инчунин љавобгарии њуќуќи-граждании шахсони њуќуќиро (љавобгарии корпоративиро) пешбинї намудааст. Чунончи мутобики кисми сеюми моддаи 12 Ќонун содиркунии ду ва зиёда њуќуќвайронкунии маъмурии ба коррупсия алоќаманд ё дар давоми сол, баъди додани љазои маъмурї такроран содир намудани чунин њуќуќвайронкунї, барои дар асоси даъвои прокурор бо ќарори суд барњам додани шахси њуќуќї ё ќатъ намудани фаъолияти соњибкори инфиродї асос мегардад Чунончи мутобики кисми сеюми моддаи 12 Ќонун содиркунии ду ва зиёда њуќуќвайронкунии маъмурии ба коррупсия алоќаманд ё дар давоми сол, баъди додани љазои маъмурї такроран содир намудани чунин њуќуќвайронкунї, барои дар асоси даъвои прокурор бо ќарори суд барњам додани шахси њуќуќї ё ќатъ намудани фаъолияти соњибкори инфиродї асос мегардад

65 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Дигар навигарии Ќонун, ин муќаррар намудани љавобгарї барои кабули карорњои хусусияти коррупсионидоштаи тариќи коллегиалї ( дастчамъї) кабулшуда мебошад. Дигар навигарии Ќонун, ин муќаррар намудани љавобгарї барои кабули карорњои хусусияти коррупсионидоштаи тариќи коллегиалї ( дастчамъї) кабулшуда мебошад. Амалия нишон медихад, ки баъзе шахсони мансабдор ваколатњои худро ба манфиатњои шахсиашон истифода бурда, ин гуна амалњоро дар шакли ќарорњои маќомоти коллегиалї (мачлисхои вакилони халќ, љамоатњо, маљлисњои умумї, љаласањои раёсатњо, шурои коллективњои мењнатї ва ѓайра) ба расмият медароранд, ки ин дар натиља боиси аз љавобгарї халос хўрдани онњо мегардид. Амалия нишон медихад, ки баъзе шахсони мансабдор ваколатњои худро ба манфиатњои шахсиашон истифода бурда, ин гуна амалњоро дар шакли ќарорњои маќомоти коллегиалї (мачлисхои вакилони халќ, љамоатњо, маљлисњои умумї, љаласањои раёсатњо, шурои коллективњои мењнатї ва ѓайра) ба расмият медароранд, ки ин дар натиља боиси аз љавобгарї халос хўрдани онњо мегардид.

66 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Бинобар ин, дар моддаи 13 Ќонун мукаррар шудааст, ки љавобгарї барои ќабули ќарори хусусияти коррупсионидошта, ки аз тарафи маќомоти коллегиалї ќабул шудааст, дар сурате, ки он бевосита ба манфиати роњбари ин маќом ё хешовандони наздики ў ё ба манфиати шахсони сеюм равона шуда, роњбари маќоми мазкур ба ќабули ин ќарор фаъолона мусоидат намуда бошад ё ба ќабули он фаъолона мамониат накарда бошад, пурра ба ўњдаи роњбари ин маќом гузошта мешавад. Бинобар ин, дар моддаи 13 Ќонун мукаррар шудааст, ки љавобгарї барои ќабули ќарори хусусияти коррупсионидошта, ки аз тарафи маќомоти коллегиалї ќабул шудааст, дар сурате, ки он бевосита ба манфиати роњбари ин маќом ё хешовандони наздики ў ё ба манфиати шахсони сеюм равона шуда, роњбари маќоми мазкур ба ќабули ин ќарор фаъолона мусоидат намуда бошад ё ба ќабули он фаъолона мамониат накарда бошад, пурра ба ўњдаи роњбари ин маќом гузошта мешавад.

67 Стратегияи мубориза бо коррупсия дарЉумњурии Тољикистон барои солњои Бо Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз тасдиќ шудааст.

68 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои Стратегияи мазкур аз муќаддима, 2 фасл, 5 боб иборат аст. Стратегияи мазкур аз муќаддима, 2 фасл, 5 боб иборат аст. Муќаддима. Муќаддима. Фасли I. Чорањои мубориза бо коррупсия дар Љумњурии Тољикистон. Фасли I. Чорањои мубориза бо коррупсия дар Љумњурии Тољикистон. Боби 1. Чорањои иљтимоию иќтисодии пешгирии коррупсия. Боби 1. Чорањои иљтимоию иќтисодии пешгирии коррупсия. Боби 2. Чорањои ташкилию њуќуќии мубориза бо коррупсия. Боби 2. Чорањои ташкилию њуќуќии мубориза бо коррупсия.

69 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои Боби 3. Фаъолияти судњо ва маќомоти њифзи њуќуќ. Татбиќи њуќуќ дар соњаи муќобилият бо коррупсия. Боби 3. Фаъолияти судњо ва маќомоти њифзи њуќуќ. Татбиќи њуќуќ дар соњаи муќобилият бо коррупсия. Боби 4. Иштироки љомеаи шањрвандї дар мубориза бо коррупсия. Боби 4. Иштироки љомеаи шањрвандї дар мубориза бо коррупсия. Боби 5. Њамкорињои байналмилалї дар соњаи мубориза бо коррупсия. Боби 5. Њамкорињои байналмилалї дар соњаи мубориза бо коррупсия. Фасли II. Наќшаи тадбирњои иљрои стратегияи мубориза бо коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои Фасли II. Наќшаи тадбирњои иљрои стратегияи мубориза бо коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои

70 Стратегияи мубориза ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои (минбаъд - Стратегия) ќисми људонашавандаи Барномаи давлатии мубориза бо љинояткорї дар Љумњурии Тољикистон барои солњои буда, њуљљати барномавии сиёсати зиддикоррупсионии Љумњурии Тољикистон мебошад, ки принсип ва муносибатњои асосии онро муайян менамояд. Стратегияи мубориза ба коррупсия дар Љумњурии Тољикистон барои солњои (минбаъд - Стратегия) ќисми људонашавандаи Барномаи давлатии мубориза бо љинояткорї дар Љумњурии Тољикистон барои солњои буда, њуљљати барномавии сиёсати зиддикоррупсионии Љумњурии Тољикистон мебошад, ки принсип ва муносибатњои асосии онро муайян менамояд.

71 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои Вазифањои Стратегия иборат аст аз: Вазифањои Стратегия иборат аст аз: - таъмини њифзи њуќуќ, озодї ва манфиатњои ќонунии инсон ва шањрванд, инчунин љамъият ва давлат аз коррупсия; - таъмини њифзи њуќуќ, озодї ва манфиатњои ќонунии инсон ва шањрванд, инчунин љамъият ва давлат аз коррупсия; - амалї сохтани асосњои маъёрии њуќуќии пешгирї, ошкор ва барњам додани њуќуќвайронкунињои коррупсионї; - амалї сохтани асосњои маъёрии њуќуќии пешгирї, ошкор ва барњам додани њуќуќвайронкунињои коррупсионї;

72 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои Вазифањои Стратегия иборат аст аз: Вазифањои Стратегия иборат аст аз: - муносибсозии шакл, усул ва воситањои муќобилият ба коррупсия; - муносибсозии шакл, усул ва воситањои муќобилият ба коррупсия; - васеъ намудани татбики чорањои пешгирикунанда дар мубориза бо коррупсия; - васеъ намудани татбики чорањои пешгирикунанда дар мубориза бо коррупсия; - њамкорї бо сохторњои љомеаи шањрвандї; - њамкорї бо сохторњои љомеаи шањрвандї; - васеъ ва фаъол гардонидани њамкорињои байналмилалии Тољикистон дар соњаи мубориза бо коррупсия. - васеъ ва фаъол гардонидани њамкорињои байналмилалии Тољикистон дар соњаи мубориза бо коррупсия.

73 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои Стратегия бо назардошти вазъи имрўзаи коррупсия дар кишвар самтњои афзалиятнок ва усулњои зерини мубориза бо коррупсияро муайян кардааст: Стратегия бо назардошти вазъи имрўзаи коррупсия дар кишвар самтњои афзалиятнок ва усулњои зерини мубориза бо коррупсияро муайян кардааст: 1)Баланд бардоштани фаъолнокии иштироки ањолї дар мубориза бо коррупсия ва фароњам овардани фазои оммавии зиддикоррупсионї; 2)Бартараф намудани сабаб ва шароитњои мусоидаткунандаи коррупсия;

74 Стратегияи мубориза бо коррупсия дар ЧТ барои солхои )Таъмини истифодаи маќсаднок ва судманди маблаѓњои буљетї бо роњи амалї сохтани назорати давлатии молиявї; 4)Андешидани тадбирњои татбиќи њуќуќ; 5)Пешгирї, ошкор ва бартараф намудани кирдорњои коррупсионї дар маќомоти идоракунии давлатї, маќомоти судї, њифзи њуќуќ, андозу гумрук ва сохторњои низомї, соњањои маориф ва њифзи саломатии ањолї.

75 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Фармони Президенти Чумхурии Точикистон «Дар бораи чорахои аввалиндарачаи пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва корррупсия (ришвахури)» аз 21 июли соли Фармони Президенти Чумхурии Точикистон «Дар бораи чорахои аввалиндарачаи пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва корррупсия (ришвахури)» аз 21 июли соли Фармони мазкур бори аввал мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва коррупсияро сохаи афзалиятноки сиёсати давлати эътироф намуд. Фармони мазкур бори аввал мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва коррупсияро сохаи афзалиятноки сиёсати давлати эътироф намуд.

76 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Мукаррароти Фармони Президенти ЧТ «Дар бораи чорахои аввалиндарачаи пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва корррупсия (ришвахури)» ахамияти худро то имруз гум накардааст. Мукаррароти Фармони Президенти ЧТ «Дар бораи чорахои аввалиндарачаи пурзур намудани мубориза бар зидди чинояткори дар сохаи иктисод ва корррупсия (ришвахури)» ахамияти худро то имруз гум накардааст.

77 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Кодекси одоби хизматчии давлати - Фармони Президенти ЧТ аз 14 июни соли Кодекси одоби хизматчии давлати - Фармони Президенти ЧТ аз 14 июни соли Коррупсия - ин истифодаи ваколатхои боваршуда ба манфиатхои шахси мебошад. Бовчидони (росткавли) бошад, маънии баракс – махз ба манфиатхои чомеа истифода шудани ваколатхои боваршударо дорад. Коррупсия - ин истифодаи ваколатхои боваршуда ба манфиатхои шахси мебошад. Бовчидони (росткавли) бошад, маънии баракс – махз ба манфиатхои чомеа истифода шудани ваколатхои боваршударо дорад.

78 ЗАМИНАЊОИ ЊУЌУЌИИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ ДАР ТОЉИКИСТОН НИЗОМИ ЌОНУНГУЗОРИИ ЗИДДИКОРРУПСИОНИИ МИЛЛЇ Аз ин нигох асноди меъёри-хукукии ба таъмини бовичдони (росткавли) ва бегарази дар хизмати давлати равонашударо, ки Кодекси одоби хизматчии давлати аз зумраи онхост, метавон бидуни шак ба категорияи асноди меъёри-хукукии зиддикоррупсиони мансуб донист. Аз ин нигох асноди меъёри-хукукии ба таъмини бовичдони (росткавли) ва бегарази дар хизмати давлати равонашударо, ки Кодекси одоби хизматчии давлати аз зумраи онхост, метавон бидуни шак ба категорияи асноди меъёри-хукукии зиддикоррупсиони мансуб донист. Кодекси одоби хизматчии давлати, ки бо Фармони Президенти Чумхурии Точикистон аз 14 июни соли тасдик шудааст, аз 4 фасл ва 21 банд ибрат аст. Кодекси одоби хизматчии давлати, ки бо Фармони Президенти Чумхурии Точикистон аз 14 июни соли тасдик шудааст, аз 4 фасл ва 21 банд ибрат аст.

79 САНАДЊОИ ЊУЌУЌИИ БАЙНАЛМИЛЛАЛЇ ДАР СОЊАИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ а) Санадњои амалкунандаи байналмиллалї дар соњаи аксуламал бо коррупсия а) Санадњои амалкунандаи байналмиллалї дар соњаи аксуламал бо коррупсия Мубориза бар зидди коррупсия заминањои хеле васеи меъёрї-њуќуќии байналмиллалї дорад, ки аз конвенсияхо, муоихидахо, кодексхо, коидахо, накшахо, тавсияхо ва дигар асониди меъёри-хукукии сершумори байналмилалию минтакави иборат мебошанд. Мубориза бар зидди коррупсия заминањои хеле васеи меъёрї-њуќуќии байналмиллалї дорад, ки аз конвенсияхо, муоихидахо, кодексхо, коидахо, накшахо, тавсияхо ва дигар асониди меъёри-хукукии сершумори байналмилалию минтакави иборат мебошанд. - Конвенсияи СММ зидди коррупсия аз 31 октябри соли 2003; - Конвенсияи СММ зидди коррупсия аз 31 октябри соли 2003; - Конвенсияи СММ муќобили љинояткории муташаккилонаи трансмиллї аз 15 ноябри соли 2000; - Конвенсияи СММ муќобили љинояткории муташаккилонаи трансмиллї аз 15 ноябри соли 2000; - Кодекси байналмиллалии рафтори шахсони мансабдори давлатї (резолютсияи Маљмааи Умумии СММ 51/59 от 28 январи 1997); - Кодекси байналмиллалии рафтори шахсони мансабдори давлатї (резолютсияи Маљмааи Умумии СММ 51/59 от 28 январи 1997);

80 САНАДЊОИ ЊУЌУЌИИ БАЙНАЛМИЛЛАЛЇ ДАР СОЊАИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ - Стандартњои умумии мубориза бар зидди коррупсия дар идорањо ва маќомоти полис (Интерпол. с. 2002); - Стандартњои умумии мубориза бар зидди коррупсия дар идорањо ва маќомоти полис (Интерпол. с. 2002); - Конвенсияи Шурои Аврупо оид ба љавобгарии њуќуќї- гражданї барои коррупсия ( Страсбург, 4 ноябри 1999); - Конвенсияи Шурои Аврупо оид ба љавобгарии њуќуќї- гражданї барои коррупсия ( Страсбург, 4 ноябри 1999); - Конвенсияи Шурои Аврупо оид ба љавобгарии љиноятї барои коррупсия (Страсбург, 4 ноябри 1998); - Конвенсияи Шурои Аврупо оид ба љавобгарии љиноятї барои коррупсия (Страсбург, 4 ноябри 1998); - Конвенсияи Созмони Њамкорињои Иќтисодї ва Рушд аз 21 ноябри соли 1997 оид ба мубориза бар зидди мукофотдињї ба шахсони мансабдори хориљї зимни муомилоти тиљоратии байналмиллалї; - Конвенсияи Созмони Њамкорињои Иќтисодї ва Рушд аз 21 ноябри соли 1997 оид ба мубориза бар зидди мукофотдињї ба шахсони мансабдори хориљї зимни муомилоти тиљоратии байналмиллалї; - Наќшаи амалњо оид ба мубориза бар зидди коррупсия барои кишварњои иќтисодиёташон дар њолї гузарриш ќарордошта (Истамбул, 12 сентябри 2003 ва ѓайра. - Наќшаи амалњо оид ба мубориза бар зидди коррупсия барои кишварњои иќтисодиёташон дар њолї гузарриш ќарордошта (Истамбул, 12 сентябри 2003 ва ѓайра.

81 САНАДЊОИ ЊУЌУЌИИ БАЙНАЛМИЛЛАЛЇ ДАР СОЊАИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ Конвенсияи СММ зидди коррупсия. Конвенсияи СММ зидди коррупсия. Яке аз санадхои мухимтарину хамачанбатарини меъёрї-њуќуќии байналмиллалї дар соњаи мубориза бар зидди коррупсия Конвенсияи СММ зидди коррупсия мебошад, ки дар љаласаи 58-уми Ассамблеяи генералии СММ аз 31 октябри соли 2003 ќабул шуда, Љумњурии Тољикистон 25 сентябри соли 2006 онро имзо кардааст. Бо карори Мачлиси намояндагони Мачлиси Олии ЧТ аз 16 апрели соли 2008 ин Конвенсия тасдик карда шудааст. Яке аз санадхои мухимтарину хамачанбатарини меъёрї-њуќуќии байналмиллалї дар соњаи мубориза бар зидди коррупсия Конвенсияи СММ зидди коррупсия мебошад, ки дар љаласаи 58-уми Ассамблеяи генералии СММ аз 31 октябри соли 2003 ќабул шуда, Љумњурии Тољикистон 25 сентябри соли 2006 онро имзо кардааст. Бо карори Мачлиси намояндагони Мачлиси Олии ЧТ аз 16 апрели соли 2008 ин Конвенсия тасдик карда шудааст.

82 САНАДЊОИ ЊУЌУЌИИ БАЙНАЛМИЛЛАЛЇ ДАР СОЊАИ АКСУЛАМАЛ БО КОРРУПСИЯ Ин Конвенсия 9 декабри соли 2003 дар шахри Мерид, Мексика барои имзокуни (хамрохшави) боз гардида, мохи декабри соли 2005, баъди оне, ки тибки моддаи 68-и хамин Конвенсия микдори зарурии кишвархо( 30) онро ба тасвиб расониданд эътибор пайдо кард. Ин Конвенсия 9 декабри соли 2003 дар шахри Мерид, Мексика барои имзокуни (хамрохшави) боз гардида, мохи декабри соли 2005, баъди оне, ки тибки моддаи 68-и хамин Конвенсия микдори зарурии кишвархо( 30) онро ба тасвиб расониданд эътибор пайдо кард. Айни хол 140 кишвар Конвенсияро имзо намуда, 91 кишвар аллакай онро ба тасвиб расонидааст. Айни хол 140 кишвар Конвенсияро имзо намуда, 91 кишвар аллакай онро ба тасвиб расонидааст.

83 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Кирдорњои коррупсионї ба навъњои зерин људо мешаванд: Кирдорњои коррупсионї ба навъњои зерин људо мешаванд: а) њуќуќвайронкунињои интизомии барои коррупсия шароит бавуљудоваранда; а) њуќуќвайронкунињои интизомии барои коррупсия шароит бавуљудоваранда; б) њуќуќвайронкунињои маъмурии ба коррупсия алоќаманд; б) њуќуќвайронкунињои маъмурии ба коррупсия алоќаманд; в) љиноятњои хусусияти коррупсионидошта. в) љиноятњои хусусияти коррупсионидошта. г) деликтхои (њуќуќвайронкунињои) хукуки- граждании ба коррупсмя алокаманд г) деликтхои (њуќуќвайронкунињои) хукуки- граждании ба коррупсмя алокаманд

84 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Љиноятњои хусусияти коррупсионидошта Љиноятњои хусусияти коррупсионидошта Љиноятњои хусусияти коррупсионидошта, кирдорњои ѓаразноки дар Кисми махсуси Кодекси љиноятии ЉТ пешбинигардидае њисоб мешаванд, ки аз тарафи шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ва шахсони ба онњо баробаркардашуда бо истифодаи маќоми хизматї содир шудаанд, ё ба ѓайриќонунї пешнињод неъматњои моддиву ѓайримоддї, бартарият ва хизматрасонии ѓайриќонунї ба онњо вобастаанд. Љиноятњои хусусияти коррупсионидошта, кирдорњои ѓаразноки дар Кисми махсуси Кодекси љиноятии ЉТ пешбинигардидае њисоб мешаванд, ки аз тарафи шахсони ба иљрои вазифањои давлатї ваколатдор ва шахсони ба онњо баробаркардашуда бо истифодаи маќоми хизматї содир шудаанд, ё ба ѓайриќонунї пешнињод неъматњои моддиву ѓайримоддї, бартарият ва хизматрасонии ѓайриќонунї ба онњо вобастаанд. Кодекси чиноятии ЧТ аксар шаклхои зохиршавии кирдорхои коррупсиониро фаро гирад хам, фасли махсуси ба чиноятхои коррупсиони бахшидашуда надошта, ин чиноятхо дар таркиби фаслу бобхои гуногун оварда шудаанд. Кодекси чиноятии ЧТ аксар шаклхои зохиршавии кирдорхои коррупсиониро фаро гирад хам, фасли махсуси ба чиноятхои коррупсиони бахшидашуда надошта, ин чиноятхо дар таркиби фаслу бобхои гуногун оварда шудаанд.

85 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Нишонахои кирдорхои коррупсиони: - равона будан ба паст задани обруи хизмати расми (хизмати давлати, инчунин хизмат дар дигар сохторхое, ки бо максади пешгирии коррупсия ичро вазифа дар онхо ба хизмати давлати баробар карда шудаааст); - равона будан ба паст задани обруи хизмати расми (хизмати давлати, инчунин хизмат дар дигар сохторхое, ки бо максади пешгирии коррупсия ичро вазифа дар онхо ба хизмати давлати баробар карда шудаааст); - гайриконуни будани неъмату бартариятхои аз чониби хизматчиён кабулшаванда ё ба онхо пешниходшаванда; - гайриконуни будани неъмату бартариятхои аз чониби хизматчиён кабулшаванда ё ба онхо пешниходшаванда; - аз чониби шахси гунахгор бар зарари манфаихои хизмати истифода шудани ваколатњои хизматии худ ё имкониятњои ба он вобастабуда; - аз чониби шахси гунахгор бар зарари манфаихои хизмати истифода шудани ваколатњои хизматии худ ё имкониятњои ба он вобастабуда; - ба доираи субъектони кирдорхои коррупсиони шомил будани шахси гунахгор; - ба доираи субъектони кирдорхои коррупсиони шомил будани шахси гунахгор; - ба паст задани обруи хизмати давлати ё хизмати ба он баробаркардашуда касди бевосита ё бавосита доштани шахси гунахгор. - ба паст задани обруи хизмати давлати ё хизмати ба он баробаркардашуда касди бевосита ё бавосита доштани шахси гунахгор.

86 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Унсурхои хоси таркиби чиноятхои коррупсиони Унсурхои хоси таркиби чиноятхои коррупсиони Субъекти чиноят – дар мавриди коррупсия аз харду чониб ё лоакал аз як чониб шахси мансабдор тибки шархи дар Кодекси чиноятии ЧТ додашудаи он баромад мекунад. Дар ин маврид бояд дар назар дошт, ки Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» ва санадхои хукукии байналмиллали на танхо шахсони мансабдори давлати, балки рохбарон ва кормандони сохторхои тичоратиро низ дар холатхои дахлдор ба сифати субъекти кирдорхои коррупсиони эътироф менамоянд. Субъекти чиноят – дар мавриди коррупсия аз харду чониб ё лоакал аз як чониб шахси мансабдор тибки шархи дар Кодекси чиноятии ЧТ додашудаи он баромад мекунад. Дар ин маврид бояд дар назар дошт, ки Конуни ЧТ «Дар бораи мубориза бар зидди коррупсия» ва санадхои хукукии байналмиллали на танхо шахсони мансабдори давлати, балки рохбарон ва кормандони сохторхои тичоратиро низ дар холатхои дахлдор ба сифати субъекти кирдорхои коррупсиони эътироф менамоянд. Тарафи субъективии чиноятхои коррупсиониро касди ба гаразмандии шахси ё дигар навъ манфиатдори асосёфта ташкил медихад. Тарафи субъективии чиноятхои коррупсиониро касди ба гаразмандии шахси ё дигар навъ манфиатдори асосёфта ташкил медихад.

87 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Объекти чиноятхои хусусияти коррупсионидошта - фаъолияти муътадили бо конун ё дигар санадхои меъёри-хукуки танзимшудаи макомоти давлати, макомоти худидораи махалли, дигар муассисахои давлати, сохторхои гайридавлатии тичорати ва гайртичорати, хукук ва манфиатхои конунии шахрвандон, ташкилоту корхонахо, манфиатхои давлат ва чамъият махсуб меёбад. Объекти чиноятхои хусусияти коррупсионидошта - фаъолияти муътадили бо конун ё дигар санадхои меъёри-хукуки танзимшудаи макомоти давлати, макомоти худидораи махалли, дигар муассисахои давлати, сохторхои гайридавлатии тичорати ва гайртичорати, хукук ва манфиатхои конунии шахрвандон, ташкилоту корхонахо, манфиатхои давлат ва чамъият махсуб меёбад.

88 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Тарафи объективии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта дар истифодаи макоми хизмати ё имкониятхои он аз чониби шахсони мансабдор бархилофи манфиатхои хизмат барои ба даст овардани неъмату бартариятхои модди ё гайримоддии ба конунхо пешбининашуда, инчунин ба ин шахсон ваъда додан, таклиф кардан ё пешниход намудани ин гуна неъмату бартариятхои гайриконуни бо максади моликуни ё кадркунии онхо барои ичрои амал (беамали) ба манфиатхои шахсони вокеи ва хукуки зохир мегардад. Тарафи объективии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта дар истифодаи макоми хизмати ё имкониятхои он аз чониби шахсони мансабдор бархилофи манфиатхои хизмат барои ба даст овардани неъмату бартариятхои модди ё гайримоддии ба конунхо пешбининашуда, инчунин ба ин шахсон ваъда додан, таклиф кардан ё пешниход намудани ин гуна неъмату бартариятхои гайриконуни бо максади моликуни ё кадркунии онхо барои ичрои амал (беамали) ба манфиатхои шахсони вокеи ва хукуки зохир мегардад.

89 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Аз хамин нуктаи назар Дустурмали бахисобгирии омории чиноятхои хусусияти коррупсионидошта ва фехристи чунин чиноятхо, ки бо карори Хукумати ЧТ аз 7 сентябри соли 2006, 414 тасдик шудааст, 41 номгуй чиноятхои дар Кодекси чиноятии ЧТ пешбинишударо пешбини мекард, ки дар холатхои муайян ба гурухи чиноятхои хусусияти коррупсионидошта мансуб дониста мешаванд. Аз хамин нуктаи назар Дустурмали бахисобгирии омории чиноятхои хусусияти коррупсионидошта ва фехристи чунин чиноятхо, ки бо карори Хукумати ЧТ аз 7 сентябри соли 2006, 414 тасдик шудааст, 41 номгуй чиноятхои дар Кодекси чиноятии ЧТ пешбинишударо пешбини мекард, ки дар холатхои муайян ба гурухи чиноятхои хусусияти коррупсионидошта мансуб дониста мешаванд. Конуни ЧТ «Дар бораи ворид намудани тагйиру иловахо ба Кодекси мурофиавии чиноятии ЧТ» аз 12 маи соли 2007, 250 ин номгуйро тагйир дода, аз фехристи чиноятхои хусусияти коррупсионидошта ду чиноятро (м.м. 340 ва 393 КЧ ЧТ) хорич намуда, ба он се чинояти дигарро (м.м. 293, 315 ва 326 КЧ ЧТ) дохил намуд. Конуни ЧТ «Дар бораи ворид намудани тагйиру иловахо ба Кодекси мурофиавии чиноятии ЧТ» аз 12 маи соли 2007, 250 ин номгуйро тагйир дода, аз фехристи чиноятхои хусусияти коррупсионидошта ду чиноятро (м.м. 340 ва 393 КЧ ЧТ) хорич намуда, ба он се чинояти дигарро (м.м. 293, 315 ва 326 КЧ ЧТ) дохил намуд.

90 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Фехристи нихоии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта: Фехристи нихоии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта: - азонихудкунї ё исрофкорї бо истифодаи ваколати мансабдорї (м.245 ќ.2 банди «г»), ќисмњои 3 ва 4 хамин модда – агар кирдорхои дар ин бандхо зикршуда бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошанд); - азонихудкунї ё исрофкорї бо истифодаи ваколати мансабдорї (м.245 ќ.2 банди «г»), ќисмњои 3 ва 4 хамин модда – агар кирдорхои дар ин бандхо зикршуда бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошанд); - тасарруфи пулу моли ба тариќи кредит додашуда (м.246)- агар он бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошад; - тасарруфи пулу моли ба тариќи кредит додашуда (м.246)- агар он бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошад; - ќаллобї, бо истифодаи маќоми хизматї (моддаи 247 ќисми 2 банди «г»), ќисмњои 3 ва 4 моддаи мазкур – агар кирдорхои дар ин бандхо зикршуда бо истифодаи маќоми хизматї содир шуда бошанд; - ќаллобї, бо истифодаи маќоми хизматї (моддаи 247 ќисми 2 банди «г»), ќисмњои 3 ва 4 моддаи мазкур – агар кирдорхои дар ин бандхо зикршуда бо истифодаи маќоми хизматї содир шуда бошанд; - тасарруфи фондњои кўмаки хориљї (м.257) - агар он бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошад; - тасарруфи фондњои кўмаки хориљї (м.257) - агар он бо истифодаи ваколати мансабдорї содир шуда бошад;

91 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - монеъ шудан ба фаъолияти ќонунии соњибкорї (м.258); - монеъ шудан ба фаъолияти ќонунии соњибкорї (м.258); - баќайдгирии ањди ѓайриќонунї бо замин (м.261); - баќайдгирии ањди ѓайриќонунї бо замин (м.261); - ба расмият даровардани (ќонунї гардонидани) маблаѓњои пулї ё амволи дигари ѓайриќонунї ба даст овардашуда (м.262); - ба расмият даровардани (ќонунї гардонидани) маблаѓњои пулї ё амволи дигари ѓайриќонунї ба даст овардашуда (м.262); - ѓайриќонунї гирифтани кредит (м.264) – агар он аз чониби рохбари ташкилоту корхона новобаста аз шакли моликият содир шуда бошад; - ѓайриќонунї гирифтани кредит (м.264) – агар он аз чониби рохбари ташкилоту корхона новобаста аз шакли моликият содир шуда бошад; - ѓайриќонунї додани кредит (м.265); - ѓайриќонунї додани кредит (м.265); - ѓайриќонунї истифода бурдани маблаѓ (м.268); - ѓайриќонунї истифода бурдани маблаѓ (м.268); - кирдори инњисорї (монополистї) ва мањдуд кардани раќобат бо истифодаи маќоми хизматї (м.273 ќ.3 б. «в»); - кирдори инњисорї (монополистї) ва мањдуд кардани раќобат бо истифодаи маќоми хизматї (м.273 ќ.3 б. «в»);

92 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - бадќасдона вайрон кардани ќоидањои баргузории тиљорати оммавї, тендер ё музоядањо (ауксион) (м.274); - бадќасдона вайрон кардани ќоидањои баргузории тиљорати оммавї, тендер ё музоядањо (ауксион) (м.274); - ифшои сирри тиљоратї ё бонкї (м.278): - ифшои сирри тиљоратї ё бонкї (м.278): - ришвадињии тиљоратї (м.279); - ришвадињии тиљоратї (м.279); - ришвадињї ба иштирокчиён ё ташкилотчиёни мусобиќањои касбии варзишї ва озмунњои намоишии тиљоратї (м.280); - ришвадињї ба иштирокчиён ё ташкилотчиёни мусобиќањои касбии варзишї ва озмунњои намоишии тиљоратї (м.280); - аз хориља барнагардонидани воситањо бо асъори хориљї (м.287); - аз хориља барнагардонидани воситањо бо асъори хориљї (м.287); - контрабанда (ќочоќ) аз љониби шахси мансабдор бо истифодаи маќоми хизматї (289 ќ.3 банди «б»), ќисми 4-и хамин модда агар дар гурухи муташаккил субъекти чинояти коррупсиони иштирок дошта бошад; - контрабанда (ќочоќ) аз љониби шахси мансабдор бо истифодаи маќоми хизматї (289 ќ.3 банди «б»), ќисми 4-и хамин модда агар дар гурухи муташаккил субъекти чинояти коррупсиони иштирок дошта бошад; - саркашї аз пардохтњои гумрукї бо истифодаи маќоми хизматї (м.291 ќ.2 банди «б»); - саркашї аз пардохтњои гумрукї бо истифодаи маќоми хизматї (м.291 ќ.2 банди «б»);

93 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - саркашї аз супоридани андозњо ва (ё) пардохтњо аз шахси њуќуќї (м.292); - саркашї аз супоридани андозњо ва (ё) пардохтњо аз шахси њуќуќї (м.292); -саркашии шахси вокеи аз пардохти андоз - м.293 (агар хусусияти коррупсиони дошта бошад); -саркашии шахси вокеи аз пардохти андоз - м.293 (агар хусусияти коррупсиони дошта бошад); - сўистифодаи ваколат аз љониби кормандони ташкилотњои тиљоратї ва дигар ташкилотњо (м.295); - сўистифодаи ваколат аз љониби кормандони ташкилотњои тиљоратї ва дигар ташкилотњо (м.295); - сўистифодаи ваколат аз љониби аудиторњо, судяњои њакамї (м.296);. - сўистифодаи ваколат аз љониби аудиторњо, судяњои њакамї (м.296);. - сўистифода аз ваколатњои мансабї (м.314); - сўистифода аз ваколатњои мансабї (м.314); -беамалї дар иљрои вазифа –м.315 (агар хусусияти коррупсиони дошта бошад); -беамалї дар иљрои вазифа –м.315 (агар хусусияти коррупсиони дошта бошад); - баромадан аз њадди ваколатњои мансабї (м.316); - баромадан аз њадди ваколатњои мансабї (м.316);

94 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - соњибї кардани ваколати шахси мансабдор (м.317); - соњибї кардани ваколати шахси мансабдор (м.317); - иштироки ѓайриќонунї дар фаъолияти соњибкорї (м.318); - иштироки ѓайриќонунї дар фаъолияти соњибкорї (м.318); - гирифтани пора (м.319); - гирифтани пора (м.319); - додани пора (м.320); - додани пора (м.320); - иѓвои порадињї (м.321) - иѓвои порадињї (м.321) - сохтакории хизматї (м.323); - сохтакории хизматї (м.323); - гирифтани мукофот бо роњи тамаъљўї (м.324); - гирифтани мукофот бо роњи тамаъљўї (м.324); - додани мукофот ба хизматчї (м.325); - додани мукофот ба хизматчї (м.325);

95 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - «Ѓайриќонунї иљозат додан ба гирифта гаштан ва нигањдории яроќи оташфишон» (м.326); - «Ѓайриќонунї иљозат додан ба гирифта гаштан ва нигањдории яроќи оташфишон» (м.326); - ѓайриќонунї нигоњ доштани муњофизони шахсї ва истифодаи техникаи љангї бо њамин маќсад (м.327); - ѓайриќонунї нигоњ доштани муњофизони шахсї ва истифодаи техникаи љангї бо њамин маќсад (м.327); - монеъ шудан ба татбиќи адолати судї, тањќиќи ибтидої ва тафтиши пешакї бо истифода аз маќоми хизматї (м.345 ќ.3); - монеъ шудан ба татбиќи адолати судї, тањќиќи ибтидої ва тафтиши пешакї бо истифода аз маќоми хизматї (м.345 ќ.3); - дидаю дониста ба љавобгарии љиноятї кашидани шахси бегуноњ (м.348); - дидаю дониста ба љавобгарии љиноятї кашидани шахси бегуноњ (м.348); - дидаю дониста ѓайриќонунї баровардани њукм, њалнома ё дигар актњои судї (м.349); - дидаю дониста ѓайриќонунї баровардани њукм, њалнома ё дигар актњои судї (м.349);

96 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ - сохтакории далелњои парвандаи љиноятї аз љониби шахси тањќиќи ибтидої гузаронанда, муфаттиш, прокурор ё њимоятгар (м.359 ќ.2-3); - сохтакории далелњои парвандаи љиноятї аз љониби шахси тањќиќи ибтидої гузаронанда, муфаттиш, прокурор ё њимоятгар (м.359 ќ.2-3); - ѓайриќонунї озод кардан аз љавобгарии љиноятї (м.360); - ѓайриќонунї озод кардан аз љавобгарии љиноятї (м.360); - иљро накардани њукми суд, њалномаи суд ё санади дигари судї, инчунин монеъ шудан ба иљрои онњо аз тарафи намояндаи њокимият, хизматчии давлатї, худидораи мањаллї, инчунин хизматчии муассисаи давлатї, ташкилотњои тиљоратї ё дигар ташкилот (м.363). - иљро накардани њукми суд, њалномаи суд ё санади дигари судї, инчунин монеъ шудан ба иљрои онњо аз тарафи намояндаи њокимият, хизматчии давлатї, худидораи мањаллї, инчунин хизматчии муассисаи давлатї, ташкилотњои тиљоратї ё дигар ташкилот (м.363). - сўистеъмоли њокимият ё маќоми хизматї, аз њадди ваколатњои мансабї ва хизматї баромадан ё бефаъолиятии њокимият (м.391); - сўистеъмоли њокимият ё маќоми хизматї, аз њадди ваколатњои мансабї ва хизматї баромадан ё бефаъолиятии њокимият (м.391);

97 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Бояд кайд кард, ки дар масъалаи доираи чиноятхои коррупсиони хисобшаванда дар кишвархои собик Иттиходи Шурави хануз мавкеи ягона руи кор наомадааст. Ба ин категория дар Арманистон 59 йомгуй, Белорус 14 номгуи, Казокистон 12 номгуй, Гурчистон 6 номгуй ва Киргизистон 30 номгуй кирдорхои дар КЧ ин кишвархо пешбинишударо махсуб медонанд. Бояд кайд кард, ки дар масъалаи доираи чиноятхои коррупсиони хисобшаванда дар кишвархои собик Иттиходи Шурави хануз мавкеи ягона руи кор наомадааст. Ба ин категория дар Арманистон 59 йомгуй, Белорус 14 номгуи, Казокистон 12 номгуй, Гурчистон 6 номгуй ва Киргизистон 30 номгуй кирдорхои дар КЧ ин кишвархо пешбинишударо махсуб медонанд. Дар Федератсияи Русия Прокуратураи генерали 9 номгуй, Суди Оли-12 номгуй, ВКД -19 номгуй ва Хадамоти Федералии Амният бошад 33 номгуй чиноятхоро ба ин гурух махсуб медонанд. Дар Федератсияи Русия Прокуратураи генерали 9 номгуй, Суди Оли-12 номгуй, ВКД -19 номгуй ва Хадамоти Федералии Амният бошад 33 номгуй чиноятхоро ба ин гурух махсуб медонанд.

98 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Тафриќаи љиноятхои асосии хусусияти коррупсионидошта Тафриќаи љиноятхои асосии хусусияти коррупсионидошта Навъхои асосии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта чиноятхое мебошанд, ки ба гайриконуни гирифтан ё пешниход намудани неъмату бартариятхои гайриконуни ба ивази истифодаи макоми хизматии шахси мансабдор ё имкониятхои он ба манфиати ашхоси пешниходкунандаи ин неъмату бартариятхо равона шудаанд. Навъхои асосии чиноятхои хусусияти коррупсионидошта чиноятхое мебошанд, ки ба гайриконуни гирифтан ё пешниход намудани неъмату бартариятхои гайриконуни ба ивази истифодаи макоми хизматии шахси мансабдор ё имкониятхои он ба манфиати ашхоси пешниходкунандаи ин неъмату бартариятхо равона шудаанд. Дар санадхои њуќуќии байналмиллалї ќариб тамоми навъњои додану гирифтани пора бо ду истилоњ «ришвахурии фаъол» (активный подкуп)» ва «ришвахурии ѓайрифаъол» (пассивный подкуп)» људо карда мешаванд. Дар санадхои њуќуќии байналмиллалї ќариб тамоми навъњои додану гирифтани пора бо ду истилоњ «ришвахурии фаъол» (активный подкуп)» ва «ришвахурии ѓайрифаъол» (пассивный подкуп)» људо карда мешаванд.

99 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Бояд дар назар дошт, ки тањти мафњуми «ришвахурии фаъол» на додани ришва, ва тањти «ришвахурии гайрифаъол (пассивона)» гирифтани пора дар назар дошта мешавад. Ин албатта маънии онро надорад, ки дар амали ришвахурї њамеша тарафи фаъол пордињанда буда, худи порагиранда пассив мебошад. Дар бисёр њолатњо ташаббускори ин љиноят худи порагиранда мебошад. Сабаби фаъол њисобидани порадињанда он аст, ки истилоњи «подкуп», маънии хариданро (на фурухтанро) дошта, дар амали харидан тарафи фаъол худи харидор аст. Бояд дар назар дошт, ки тањти мафњуми «ришвахурии фаъол» на додани ришва, ва тањти «ришвахурии гайрифаъол (пассивона)» гирифтани пора дар назар дошта мешавад. Ин албатта маънии онро надорад, ки дар амали ришвахурї њамеша тарафи фаъол пордињанда буда, худи порагиранда пассив мебошад. Дар бисёр њолатњо ташаббускори ин љиноят худи порагиранда мебошад. Сабаби фаъол њисобидани порадињанда он аст, ки истилоњи «подкуп», маънии хариданро (на фурухтанро) дошта, дар амали харидан тарафи фаъол худи харидор аст. Конунгузории љиноятии Љумњурии Тољикистон бошад додану гирифтани пораро вобаста ба маќоми хизматии тарафњо ба навъњои гуногун људо мекунад. Конунгузории љиноятии Љумњурии Тољикистон бошад додану гирифтани пораро вобаста ба маќоми хизматии тарафњо ба навъњои гуногун људо мекунад.

100 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Чунончи дар сурати аз љониби шахси мансабдори давлатї гирифтани мукофот ё хизмати ѓайриќонунї чунин кирдор њамчун «гирифтани пора» (моддаи 319 КЉ ), бањо дода мешавад; Чунончи дар сурати аз љониби шахси мансабдори давлатї гирифтани мукофот ё хизмати ѓайриќонунї чунин кирдор њамчун «гирифтани пора» (моддаи 319 КЉ ), бањо дода мешавад; Пешнињод намудани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї ба шахси мансабдори давлати њамчун «додани пора» (моддаи 320 КЉ) арзёбї мегардад. Пешнињод намудани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї ба шахси мансабдори давлати њамчун «додани пора» (моддаи 320 КЉ) арзёбї мегардад.

101 КОРРУПСИЯ ЊАМЧУН ЊУЌУЌВАЙРОНКУНИ Бо роњи тамаъљўї гирифтани њамин гуна мукофот ё хизмат аз љониби хизматчие, ки шахси мансабдор намебошад њамчун «гирифтани мукофот бо роњи тамаъљўї» (моддаи 324 КЉ) њисобида мешавад. Бо роњи тамаъљўї гирифтани њамин гуна мукофот ё хизмат аз љониби хизматчие, ки шахси мансабдор намебошад њамчун «гирифтани мукофот бо роњи тамаъљўї» (моддаи 324 КЉ) њисобида мешавад. Додани њамин гуна мукофот ё хизматрасонї ба хизматчие, ки шахси мансабдор намебошад њамчун «додани мукофот ба хизматчї» (моддаи 325 КЉ) њисобида мешавад. Додани њамин гуна мукофот ё хизматрасонї ба хизматчие, ки шахси мансабдор намебошад њамчун «додани мукофот ба хизматчї» (моддаи 325 КЉ) њисобида мешавад. Гирифтани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї аз љониби шахси мансабдори ташкилоти тиљоратї, инчунин ба чунин шахс додани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї ба чунин шахс њамчун «ришвадињии тиљоратї» ( моддаи 279 КЉ Љумњурии Тољикистон) бањо дода мешавад. Гирифтани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї аз љониби шахси мансабдори ташкилоти тиљоратї, инчунин ба чунин шахс додани мукофот ё хизматрасонии ѓайриќонунї ба чунин шахс њамчун «ришвадињии тиљоратї» ( моддаи 279 КЉ Љумњурии Тољикистон) бањо дода мешавад.