Технология пәнінің мұғалімі: Ербасова А. Мақсаты: Оқушыларға қазақ халқының тоқу дәстүрін қалыптастыру, өнерге бейімдеу, талғампаздығын, әсемдік ерекшеліктерін, - презентация

1 Технология пәнінің мұғалімі: Ербасова А

2 Мақсаты: Оқушыларға қазақ халқының тоқу дәстүрін қалыптастыру, өнерге бейімдеу, талғампаздығын, әсемдік ерекшеліктерін, жеке басына қажет нәрсені тоқып алу мүмкіндігін арттыру. Білімділігі: өз бетімен меңгерген білімін тереңдете түсу. Дамытушылығы: өнер мен уақыт саясатын ұштастыруға машықтау. Тәрбиелілігі: ұлттық өнерге қызығушылығын арттыру, әсемдікке тәрбиелеу.

3 Тоқу өнері - Қазақ халқының ежелден қолданылып келе жатқан дәстүрі. Бұл өнер қазіргі талап тілектер тұрғысынан шығармашылықпен байытылып тұрмыспен бірге ұласа дамып келеді. Сондықтан да әр адам киген киімінің қазіргі сән үлгісіне сәйкес бола отырып, өзінің талғампаздығын, қайталанбас даралығын танытуға тырысады. Міне осыған орай бізге көмекке келген өнердің бір түрі – тоқу. Тоқумен айналысқанда адам жеке басына аса қажет нәрсені жасау үшін ғана тоқымайды, сонымен бірге осы тоқу үстінде түрлі-түсті бояулар әлемінің үйлесімділігі, түрлі фасондар, түрлі тоқу әдістері, оның талғамын, шеберлігін, ой-өрісін жетілдіріп көркемдікті сезіну қабілетін дамытады. Соған орай тоқу ісі де басқа істер сияқты үйренуді, ізденуді талап етеді.

4 Қолданбалы қолөнер кілем алаша жаға,жең Тоқылатын бұйымдар тұтқыш кеудеше шұлық, қолғап

5 Тоқуға арналған құралдар Тоқу жіптері Тоқу жіптері Жүн Жүн Мақта Мақта Вискоза Вискоза синтетика синтетика Тоқитын заттар Тоқитын заттар 1-10 дейінгі сымдар 1-10 дейінгі сымдар Ілмек Ілмек

6 Шикізатты өңдеу жүн Жабағы Жазғытұры қырқылады Күзем Күзде қырқылады Түбіт Ешкі Жүнінен алынады Сұрыптайды Тазартып жуады Өңдейді Түтеді тарайды Шүйкелейді Ұршықпен иіреді ширатады

7 Тоқыма әліппесі Жіпті шумақтап сол алақанға аласыз Жіпті бас бармақтан сағат тіліне қарсы айналдырып шығасыз Сосын б ү гілген с ұқ сауса ққ а орай алып, оны сол ала қ аны ң ыз ғ а жіпті ң ұ шымен қ осып қ ысы ң ыз Енді екі сымды біріктіріп, басбармақтың ішкі жағындағы жіпке кіргізіңіз Сымдарды оңға бұрып, саусақтағы жіпті іліп алыңыз Оны үлкен саусақтағы шалудан өткізіңіз

8 Шалудың түрлері Осыдан кейін оны бас бармақтағы шалудан өткізіңіз,одан соң бас бармақтағы шалуды түсіре сала оны жіптің астына келтіресіз де, бас бармақпен сұқ саусақты қарама-қарсы жылжытып, сымдардағы жіпті қатты тартасыз Енді жіптерді саусақтардан шығармай тұрып, сол қолдың бас бармағын солға қарай жылжыта қойсаңыз, сонда шалу пайда болады Оңға шалу. Оң қолдағы сымның ұшын сол жақ сымға, өзінен әрі қарай, солдан оңға өткізеді де, онымен сұқ саусақта жатқан жіпті іліп алып, жаңа шалу тартып шығарады Теріс шалу. Оң сымның ұшын сол қолдағы шалудан оңнан солға, яғни, өзіне қарай өткізеді де, сол жақ сымдағы шалу, оның алдындағы жіпті іліп алып, жаңа шалу тартып шығарады

9 Шұлық тоқу технологиясы Тоқу технологиясы негізгі шалуОңға шалу Теріс шалуҚосымша шалу Сымға 40 шалу алынып 5см орамалша әдісімен тоқылады грамм жіп, 4 сым қажет. Бұйымға теріс жағынан белгі салынады 1оң шалу,1 теріс шалу қайталана береді 2 оң шалу, 2 теріс шалу қайталана береді Орамалша тоқу Резина өрнегі Өкше шығаруға 3-4 сымдар қатысады, шалуды тең үшке бөліп, ортаңғы бөліктегі шалуды тоқу екі шетіндегіні қысқарту Шұлықтың басын қысқарту. Екі жағынан бір-бірден қысқартып, соңында екі шалуды ішіне түй Шұлық аяқ киімі

10 Ілмек бізбен тоқу технологиясы Негізгі шалу: тізбек бірнеше үлпілдек шалудан жасалған тізбектер алғашқы немесе тоқылуға тиіс бар бұйымның бастапқы негізі болып табылады. Ілмектің ұшына бір шалу жасайды да жіпті ілмекке орап, алғашқы шалудың ортасынан өткізіп алады,осылайша қайталана береді. Қысқа шалу. Ілмекті тізбектегі 3 шалудың алдынан артына қарай өткізеді. Содан соң ілмекке жіпті орап, оны ілмектегі екі шалудан өткізіп алады Жай шалу. Ілмекті тізбектегі 3 шалудың алдынан кері қарай өткізеді. Ілмекке жіпті орап, шалып алады да, сонан соң жіпті тағы орап, оны ілмектегі екі шалудан өткізіп алады.

11 Өрнектер түрлері Ағылшын резинасыТор көз өрнегіШахмат өрнегіБукле өрнегі Ілмек арқылы тоқылатын өрнектер

12 Букле өрнегін тоқу 1. І -- І -- І -- І -- І -- І -- І -- І 1. І -- І -- І -- І -- І -- І -- І -- І 2. І -- І -- І -- І -- І -- І -- І -- І 2. І -- І -- І -- І -- І -- І -- І -- І 3. І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І 5. І І І І І І І І І 6. І І І І І І І І І 6. І І І І І І І І І Мұндағы І - оң шалу, теріс шалу деп санағанда Мұндағы І - оң шалу, теріс шалу деп санағанда

13 Шахмат өрнегін тоқу 1. І І І І І І І І І І І І 2. І І І І І І І І І І І І 3. І І І І І І І І І І І І 4. І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І І Мұндағы І – оң шалу, - – теріс шалу

14 Бақытты сәтойыны (оқыта үйрету ойындары)(модульдік технология бойынша) (оқыта үйрету ойындары)(модульдік технология бойынша) Құрал жабдығы: Құрал жабдығы: Шарлар салынған қапшық немесе кішкене бөшке. Шарлар салынған қапшық немесе кішкене бөшке. Секундомер (сағат) Секундомер (сағат) Ортақ бағалау парағы ( қосымша) Ортақ бағалау парағы ( қосымша) Фишкалар Фишкалар Үй тапсырмасы ( әр команда екі сұрақтан) Үй тапсырмасы ( әр команда екі сұрақтан) Конкурс тапсырмалары Конкурс тапсырмалары Жауап үлгілері Жауап үлгілері Ойынның жүру барысы. Ойынның жүру барысы. Сынып 2 не 3 командаға бөлінеді, әр команданың өз капитаны және атауы болады. Сынып 2 не 3 командаға бөлінеді, әр команданың өз капитаны және атауы болады.

15 І –гейм «Бой сергіту» Командаларға 10 сұрақтан беріліп, оларды талдауға 5 минут бөлінеді. Команданың бір өкілі жауап береді, ал бәсекелес команда жауаптың дұрыстығын үлгі бойынша қадағалап отырады. Сұрақтарға ең көп жауап берген команда ұтады.

16 ІІ- гейм « Бөшкеден шыққан бас қатырғылар » Команда мүшелері бөшкеден (қапшықтан) нөмірлері бар шарлар алып шығады. Жүргізуші әр нөмірге жұмбақ немесе сұрақ оқиды.Өз ішінде талқылаған соң, команда капитандары жауап береді.

17 ІІІ – гейм « Жұмбақтас » Мұнда жүргізушінің сұрағына жылдамырақ жауап берген команда ұтады. Егер жауап дайын болса, команда көк жалаушаны немесе қолын көтереді.

18 Ұйқасын тап Өнер - таусылмас азық... Бүгінгі істі... Өнерлінің он саусағы тең... Еңбек - өнер өрісі... Үлгісі көптің өрнегі көп... Өнерсіздің бір саусағы кем Өрнегі көптің ермегі көп Өнер - өмір жемісі Ертеңге қалдырма Жұтамас байлық Асыл қайшы пішуге сән.. Күміс қасық ішуге сәнКітап - білім бұлағы... Білім - өмір шырағы

19 ІV- гейм. «Сен-маған, мен- саған». Командалар бір-біріне 2 сұрақтан қояды.

20 1.Жасырылған сөзді тап. Бірінші сан бағана нөмірі, ал екінші сан – жол нөмірі 2. Жасырылған сөзге сәйкес мақал- мәтел жаз. Б а ғ а н ж о л ЕШР 2 НСИ 3 КБТ 3,11,12,23,31,1 1,21,13,21,11,3

21 V-гейм. «Көсемдікке ұмтылу» Сұрақтарға барлық ойыншылар жауап береді. Ең көп дұрыс жауап берген команда ұтады: Ал ең көп дұрыс жауап берген (4-7) балалар өз командасына қосымша ұпай, өздеріне баға:4-5 жауап-4 бал-«4» бағасын, 6-7 жауап-5 балл-«5» бағасын алады 2,3,4,5-ші геймдерге талқылауға бір минуттан беріледі. Егер бірден жауап берілсе, онда осы үнемделген уақытын команда басқа сұрақты талдағанда пайдаланады. Әрбір дұрыс жауапқа команда 1 балл немесе фишка (барлық фишкалар бір түсті алады)

22 Қорытындылау: Өнер, Еңбек деген сөздерді қатыстырып қорытынды талдау Бағалау.бағалау парағы бойынша баға қою

23