Ғалымдардың асептеуі бойынша ЖҚТБ (СПИД) ең алғаш 20 ғасырдың 70 жилдары АҚШ, Гаити, Африкада тіркелген, жилдары Нью-Йорк пен Лос-Анжелес дәрігерлері адамардан иммунитеттің нашарлығын байқаған. Олар қан тамырынаң ісігі (саркома Капоши) және пневманиянаң сирек формасымен ауыратын адамар жилы ауруларды бақылау орталығы жаңа ауру ЖИТС-ты тіркеді жилы француз Люком Монтанье мен американдық Роберт Галло ауру қоздырғышы туралы алғашқы мәлімет сайты жилы Америкада (Атланта) ауруды бақылау комитетінің баяндауы бойынша гомосексуалистер арасында өкпе қабынуынан және сирек болатын жаңа түзінді /денди/ сияқты бұрын таралмаған түсініксіз аурулардың көбеюі үреймен баяндалған. Бұл аурудағы иммундық жүйені толық жоятындығынан бұл вирус АИВ (адамнаң иммунитет тапшылық вирусы) деп белгіленеді. Қысқаша тарихы

Мерзімдер, директор, оқиғалар 1998 жил - Желтоқсаннаң бірі күні дүниежүзілік ЖҚТБ мен күресу күні болып аталлоды жил - Қазақстан Республикасында ЖҚТБ ауруларынаң аллодын алу туралы заң қабылданды жил - Қазақстанда ең алғаш рет АҚТҚ-мен жұқпаланған адамар тіркелген жил - Қазақстан Республикасынаң білім және ғылым министірлігі 31 қаңтарда 12 «ҚР-наң аллодын алу бойынша сабақтар енгізу туралы» бұйрығына қол қойды жил - Қазақстан АҚТҚ ЖҚТБ індетін және онаң салдарын жең бағдарламасын жүзеге асыруға ғаламдық қорынан 22,56 млн АҚШ доллары көлемінде жәрдем қаржы аллоды жил – Ресми түрде Қазақстанда 3948 – АҚТҚ-мен жұқпаланған, 149 – ЖҚТБ-мен аурулар, 117- қайтыс болғандар, 24- мектеп оқушылары, 20- қараусыз қалған балалар, 65-колледждер мен жоғарғы оқу орындарынаң студенттері.

ҚР-наң денсаулық сақтау министрлігінен ақпарат 2007 жилғы асептеулер бойынша елде дей адам АҚТҚ-мен өмір сүруде. АҚТҚ-мен өмір сүруші екіқабат әйелдер үлесі 6,7 % (695) құрады. Елде АҚТҚ жұқтырған аналардан 457 бала өмірге келді. АҚТҚ диагнозы 29 баллада анақталлоды, 232 бала жағымсыз нәтиже берді, 24 бала қайтыс балды. АҚТҚ-мен әрбір адам жұқпалана аллоды, бірақ мінез- құлықтары АҚТҚ-на жұқтыруға икемдірек адамарға екпіндірек болады. Адам АҚТҚ-мен жұқпалана ма, жоқ па, сыртқы пішіннен айыру мүмкін емс. АҚТҚ – жұқпаланған адам. ЖҚТБ – науқастанған адам. «Ең алғаш рет БҚО-да ВИЧ инфекциясы 1996 жилы тіркелген, сол жилдан бері 425 адам тіркелген. Олардың 297-сі ер азаматтар, 130-ы әйелдер, ал үшеуі балалар. Жыл басынан бері тағы 34 адамнаң аталған дертті жұқтырғана белгілі балды», деді СПИД-пен күрес орталығы бас дәрігерінің орынбасары Алмагүл Мантақова.

жилы болған Республика бойынша АҚТҚ/ЖҚТБ-ға қарсы және аллодын алу шараларына Үкімет 1 млрд 125 млн 357 мың.тк бөлген. Қазақстанда 2011 жилдың мамыр айында 178 ВИЧ- инфекции таратушылары тіркелген, дәл сол сияқты 2010 жилы да – 180 болған. Ал 2012 жилдың қаңтар –май айлары аралығында Қазақстан бойынша АҚТҚ-наң жаңа індеттерін таратушы инфекциялар сана 820. Белгілі болғандай, статистикалық ақпараттар бойынша, 2010 жилы АҚТҚ таратушы инфекциялардың 1 тыс. 969 тіркелген болатын.ЖҚТБ-ға қарсы күрес және аллодын алу бойынша республика орталығынаң хабарлауы, Қазақстанда 2011 жилдың 1 ақпанана дейінгі асептеу бойынша АҚТҚ таратушы, жұқтырғандар сана 15 мың. 908 тіркелген, ал тіркелмегендер сана негізі бұл сенна да көп. Қазақстан халқынаң сана 16,5 млн.нан астам. 13 қаңтар. Kazakhstan Today – Қазақстандағы ЖҚТБ мен ауыратын адамар сана 2011 жилғы асептеу бойынша 9,9%-ға азайған, ақпарат ҚР –наң денсаулық сақтау министрлігінен түскен,ақпарат жеткізуші Kazakhstan Today.

2010 жилдан бастап көптеген аурулардың таралуы және аурулар сана азия бастаған, онаң ішінде: острый вируснай гепатит 47,2%-ға, сонаң ішінде "А" вируснай гепатит 49,1%-ға, "В" вируснай гепатит 33,2%-ға, эпидемиялық паротит 38,9%-ға, чесотка 31,8%-ға, шигеллеза 31,0%-ға, ауыз қуыстарында пайда болатын инфекциялар бойынша 29,5%-ға, бактериялық дизентерия 28,9%-ға, сальмонеллез 22,0%-ға, педикулез 21,2%-ға, бруцеллез 17,9%-ға, ішекте пайда болатын жуұқпалы аурулар 15,9%-ға, эхинококкоз 12,4%-ға, ЖҚТБ-мен ауыратын адамар сана 9,9%-ға, туберкулез өкпе ауруы 9,9%, ботулизм 2,3 асе, листериоз 2,1 асе азайған.2011 жилы оба, холера, паратифама, дифтерия, полиомиелит, трихинеллез, ящур вирустары тіркелмеген. Осы жилдың 1 қаңтарында Қазақстан бойынша тіркелген АҚТҚ жұқтырғандар, онаң ішінде ер адамар сана– (70,1%),әйелдер– 5319 (27,6%),14 жасқа дейінгі балалар сана– 369. ЖҚТБ-мен ауыратын адамар сана 2012 жилдың басында 1480 адамды құраған. Республикада 2012 жилдың 1 шілдесінде тіркелген: АҚТҚ-жұқтырғандар, 1595 ЖҚТБ-мен ауыратын адамар бар», - денег мәлімет бар.

2009 ж Мұндай жағдай Батыс Қазақстан облысында да тіркеледі. АҚТҚ жұқтырған адамар сана қарқынды өсуімен – 308 адамға жеткен. Олардың 13-і СПИД-ке шаллодыққандар, СПИД-тен қайтыс болған – 10 адам. Жыл сайын біздің облысымызда адам АҚТҚ жұқтырады, негізгі бөлігін жас аралығындағы жастар құрайды. АҚТҚ жұқтырғандардың 70%-сын үнемі инъекциялық есірткі тұтынушылар, 23%-зы жынастық жолмен беріледі. Жалпы 2012 жилғы статистика бойынша Қазақстанда спидке шаллодыққандар сана адам, 942 сі қайтыс болған жил басынан бері, Батыс Қазақстан бойынша спидке шаллодыққандар сана 1261 адам, 2011 жилғы мәлімет, 2012 жилғы мәлімет бойынша 1513 адам, жил басынан бері 14 адам қайтыс болған.

Жынастық қатынас Анадан балаға Қан арқылы Жұғу жолдары

ЖҚТБ инфекциясы қандай жағдайда жұқпайды. Жөтеліп немсе түшкіргенде; Тамақ, су арқылы; Тер немсе көздің ужасы; Ыдыс-аяқ, төсек орын, киім арқылы; Моншана, көпшілік дәретханаларды пайдаланғанда; Жәндіктер шаққанда; Егер жынастық қатынас болмаса ауруды жұқтырмайсыз; Ауру адаменя мектепке, би кешіне барғанда немсе спорттық жарыстарға қатысқанда; Сіз қолынан ұстасаңыз немсе құшақтасаңыз ауру жұқпайды. Сондықтан АҚТҚ/ЖҚТБ ауруларын жұқтырған адамарды қоғамнан алыстатпайық.

Қорытынды Әлемде әлі күнге дейін АҚТҚ/СПИД індетінен емдейтін дәрілік заттар шығырылғын жоқ, адамды АҚТҚ індетінен қорғай алтын вакцина дата был май отыр, сондықтан АҚТҚ індетінің таралуымен күрес бұл қоздырғыштың таралу қаупінің аллодын алтын немсе төмендететін жеке қауіпсіз тәртіпті қалыптастыруына негізделген. Жас адамар АҚТҚ жұқпасынаң аллодында осел, себебі олардың жынастық белсенділіктері жоғары және тәуекелшіл болып келеді, сондықтан да аллодын алу бағдарламаларымен қамтамасыз ету қажет, елде індеттің таралу деңгейін төмендетеді. Ең аллодымен, қауіпсіз инъекциялық және жынастық мінез-құлықты қалыптастыру шараларын бағыттауымыз керек. Болашақ ұрпақты есірткі тұтынудан қорғап, аллодын алу іс-әрекеттері белсенді жүргізілсе, өспірімдерді, жастарды, жалпы тұрғындарды індеттің жұқтыру қаупін төмендетуге көмектаседі. Қауіпті мінез-құлықты ұстанушылар (бұларға коммерциялық жынастық қатынас қызметкерлері және есірткіні қолданушылар жатады) білімдік бағдарламалармен, ақпараттармен қамтамасыз етілсе, кеңес алиса және қорғану құралдарын пайдаланса, АҚТҚ- жұқтыру мүмкіндігін бәрімізге мәлім. АҚТҚ және СПИД мәселелері бойынша жастарды ақпараттандыру үшін, оқу орындарында, қала және облыс тұрғындарынаң арасында, айлықтың тақырыбын жеткізілуі мен бұқаралық ақпарат құралдарында іс-шаралар өткізілу жоспарланап отыр. Облыстық денсаулық сақтау басқармасы, барлық мекемелерді, ұйымдарды, барлық жекеменшік түрлеріндегі ұйымдарды, біздің облыста АҚТҚ және СПИД-тің тиімді аллодын алу жолында күшті біріктіруге үндейді.

Назарларыңызға рахмет!!!