Заң факультеті «Құқықтану» кафедрасы «Экология» пәнінен Заң факультеті «Құқықтану» кафедрасы «Экология» пәнінен «Топырақ тіршілік ортасының органикалық топтары» Орындаған: Сатканова Г. ҚҚ-15 Астана-2014 «Топырақ тіршілік ортасының органикалық топтары» Орындаған: Сатканова Г. ҚҚ-15 Астана-2014
Топырақ - тіршілік ортасы Топырақ құрлықтың беткі қабаты. Топырақ қабатын педосфера (грекше "под ос"ммаяк) қабығы деп атайды. Ол үнемі литосфера мен және атмосфера мен жанасып жатады.
Топырақ Беткі кабатында органикалық затратды ыдыратушы ұсақ азғалар тіршілік етеді. Топырақ ішіндегі саңылауларды газдар қоспасы және су ертінділері толтырып тұрады. Топырақ қабатын педосфера (грекше "под ос"ммаяк) қабығы деп атайды. Топырақ борпылдақ (саңылаулары мол) құрылымды болып каледі. Ішіндегі саңылауларды газдар қоспасы және су ертінділері толтырып тұрады. Тірі организм мен құрылымы да, дамуы да тығыз байланысты ортаның бірі- топырақ.
Топырақ кұрамы жағынан негізгі үш қабаттан тұрады. Олар бір-бірінен морфологиялық және химиялық құрамына қарай айырма жасайды. 1. Перегнойлы аккумалятивті - шөгінді шіріндіге бай қабат. Бұл қабатта пайда болған органикалық затратдың біразы судың шаюымен төменгі қабатқа өтеді. 3. Топырақ пайда болған ең негізгі қабат (материнская порода) яғни аналық жыныс. 2. Шайылу горизонты - мұнда жоғарғы қабаттан шайылып келген затрат жена лады. Бұл қабаттағы топырықтың құрамы да түрлі-түрлі болады. Сазды күлгін, қарашірікті, алюминий мен темір тотықтары да араласады. Сондықтан бұл қабат беткі қабаттан гөрі қатылау, тығыздау болады.
Топырақтану ғылымының негізін орыс ғалымы В.В.Докучаев қалады. Петербургте басылып шыққаң «Орыстың қара топырағы» (1883 ж.) аты еңбегінде топырақтың дүрыс анықтамасы, оның қасиеттері туралы ғылыми негізделген түсініктер берілген. топырақ түзілу процесінің бес факторға байланысты екенін анықтады. бастапқы аналық жыныстар ауа райы жер бедері уақыт өсімдік жануар
Топырақ түрлері Сазды топырақ Құламаларда тұрақты жене су бұзып кетуіне қарсы кале алтын топырақ; жолдың негізі үшін жақсы материал болып табылады. Құмайт топырақ Ылғалды және құрғақ күйінде байланысы жақсы топырақ: құрғақ және тым ылғалды жерлерде жолға себуге пайдаланады. Шым тезекті топырақ Ылғалдылықтың тұрақсыздану кезінде көлемдік өзгерістерге зорь бейімі бар, қаты сығылатын оранды грунт, жол себуге қолданылмайды.
Топырақта тіршілік ететін ағзалардың экологиялық топтары. Микрофауна – топырақтағы өте ұсақ ағзалар (қарапайымдылар,колор аткалар,тихоходтар мен нематодтар және т.б.). Олар үшін топырақ – макросу тоған жүйесі. Мезофауна – недәуір ірілеу ағзалар (0,1 – ден 2-3 мм – ге дейінгі) жиынтығы, негізінен буынаяқтылар (кенелер,алғашқы қанатсыз жәндіктер мен қанатылардың ұсақ түрлері, қырықаяқтар және басқалар). Мезофауна – недәуір ірілеу ағзалар (0,1 – ден 2-3 мм – ге дейінгі) жиынтығы, негізінен буынаяқтылар (кенелер,алғашқы қанатсыз жәндіктер мен қанатылардың ұсақ түрлері, қырықаяқтар және басқалар). Макрофауна – 2-20 мм.-ге дейінгі көлемдегі денелі жәндіктер (құрттар,қырықаяқтар,жәндікт ер,шаянтәрізділер).
Тіршілік ортасымен байланысы бойынша топырақ жануарлары негізгі үш экологиялық топқа бөлінеді: геобионттар - үнемі топырақта тіршілік ететін организмдер. Олардың бүкіл даму циклы топырақта жүреді (жауын құрттары); геоксендер - топырақты кейде уақытша немесе қорғаныс ретінде пайдаланатын организмдер (тарақандар, кемірушілер жәңе басқа да інде тіршілік ететін сүтқоректі организмдер). геофиллер - тіршілік циклының жоқ легенде бір фазаны міндетті түрде топырақта ететін организмдер (шегірткалер, кейбір қоңыздар).
Назарларыңызға Рахмет!