Ыбырай Алтынсарин ( )

Ыбырай Алтынсарин (шин аты Ибраһим, ) қазақтың аса көрнекті ағартушы- педагоги, жазушы, этнограф, фольклоршы, қоғам қайраткері

Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды. Ол 1841 жилы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген. Әкесінен арте айырылған ол атасының - белгілі би және старшин Балқожа Жаңбыршиннің қолында тәрбиеленді.

Әлгі мектеп ақыры 1850 жилы ашылады да, оған қабылданған отиз қазақ баласының бірі – тоғыз жасар Ыбырай болады. Ыбырай мектепте сабақты инта қойып оқиды, 1857 жилы оқуын "өте жақсы" денег бағамен бітіріп шығып, 1859 жылдың тамызына дейін өзінің туған елінде тілмаштық қызмет атқарады. Қалада оқып, қазақ дала сына беймәлім жаңалықтардан хабар дар болып, ой-өрісі кеңейген зерделі бозбаланың екі жил дай елде болуы қазақ қоғамының жағдайын тереңірек түсініп, жаңаша сезінуіне, өзіндік ойға келуіне мүмкіндік береді.

1860 жилы Орынбор бекінісінде (Торғай) қазақ балалары үшін мектеп ашу тапсырылады, әрі сол мектепке орыс тілінің мұғалімі болып белгілінеді.

1883 жилы Торғай облысының әскери губернаторы на жолдаған баяндамасында ол: "Қазақтарға – осы дарынды, ақыл-есі мол халыққа – кешікпей рухани және қоғамдық даму жолына түсетін дұрыс бағыт беру қалай денегмен де аса қажет болып отыр", – деп жажды. Осы жолда Ыбырай көп қиыншылықтар да кездестірді. Ел ішіндегі ескішілдік, парақорлық пен өсек-аяң оның жанны күйзелтті. "Заман посылай болған соң, амалин тауып, мүмкіндігі бар жердь қазақ халқының елдігін бұзып, болашағын бүлдіріп жатқан жауыздыққа қарсы күресе беру керек" деп канады.