Зондтық процедуралар: ФГДС, бронхоскопия, дуоденальді зондтау, РН-мнетрия «АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ КЛИНИКАҒА КІРІСПЕ КАФЕДРАСЫ

Жоспар: I.Кіріспе II.Негізгі бөлім Зондтық процедуралардың этикалық деонтологиясы Фиброэзофагогастродуоденоскопия (ФГДС) Бронхоскопия Рн-мнетрия Асқазанды фракциялық жолмен сүңгілеудің іс-әрекнет алгоритмі. Асқазан сөлін Лепорск тәсілімен фракциялы түрде зерттеу III.Қорытынды Қолданылған әдебинеттер

Кіріспе Көп сырқаттарға зонд жұтқызу өте қиын,мұның негізгі себебі жұтқыншақ пен өңештің шырышты қабаттарының өте жоғары сезімталдығы және жөтелу мен құсу рефлекстерінің артур.Көп жағдайларда зонд пен тексеру шараларының нашар өтуі тексеруден қорқу немсе теріс психологиялық бағдарламадан.Тексеруден қорқу шаралары болмас үшін сырқатқа сыпайы,байыпты,құрмнетті түрде тексеру шараларының мақсатын,оның пайдасын түсіндіре білу қажнет.

Зондтық процедуралардың этикалық деонтологиясы Зондпен тексеру кезіндегі медицина қызмнеткері мен емделуші арасындағы әңгіменің қысқаша мазмұны: Қазір біз зерттеу шараларына кірісеміз,бұл кезде көңіл күйіңіз өзіңіздің тәртібіңізбен тікелей байланысты.Бірінші және негізгі шорты:күрт қимылды жасамау әйтпесе жөтел мен лоқсу пайда болуы мүмкін,ол үшін денеңізді бос ұстап терең және баяу тыныс алыңыз,вузыңызды сәл ашық ұстап,қолыңызды тізеңізге қойыңыз,зондтың соңын жұтып жіберуге тырысыңыз.Егер мұрныңызбен тыныс алу қиын бокса,вузыңызбен тыныс алыңыз да,зондты ақырын қозғаңыз.Егер басыңыз айналғандай бокса, қалыпты тыныс алыңыз.Сіз,зондты жақсы жұтыңыз,егерь барлық науқастар посылай жұта білсе ғой деуді де ұмытпаңыз.

Фиброэзофагогастродуоденоскопия (ФГДС) Фиброэзофагогастродуоденоскопия (ФГДС) -асқазан мен он екі елі ішектің кілегейлі қабығын арнайы оптикалық құрал –гастроскоп арқылы зерттеу әдісі.ФГДС диогностикалық және емдік мақсатта,қажнеттілігіне байланысты жедел және жоспарланған болуы мүмкін. Жоспарланған диогностикалық ФГДС- науқас асқазан мен он екі елі ішек ауырсынуына шағым жасаса яғни созылмалы гастрит,асқазан жарасы мен асқазан рак ауруының алғашқы белгілері көрінгенде қолданылатын әдіс. Жедел ФГДС-асқазан мен ішектен қан кнеткен кезде қолданылатын әдіс. Емдік ФГДС-әр түрлі мақсатта қолданылады.Мысалы асқазаннан қан кнеткен жағдайда,қан тоқтататын дәрі енгізу ;асқазан стенозы кезінде қайта қалыпқа келтіруші препарат енгізу үшін.

Асқазан жарасы кезіндегі Фиброэзофагогастродуоденоскопия

ФГДС кезінде биопсия алу

ФГДС жасау алгоритмі. Мақсаты:Асқазан мен он екі елі ішектің кілегейлі қабығын бақылау. Емделушіні дайындау:зерттеу қарсаңында кешкі тағам сағат 19:00-дан кеш ішілмеуі және жеңіл болуы қажнет.Тексеріс аш қарынға жүргізіледі,сондықтан тісті тазалауға,дәрі дәрмек ішуге,шылым шегуге,су ішуге болмайды. Құрал-жабдықтар:эндоскоп бөлігі стерилденген ФГДС, 1-2% дикаин немсе тримекаин ерітіндісі,сүлгі,резеңке қолғап,ыдыс,бағыттау қағаздары. Іс-әрекнет рнеттілігі: 1. Емделушіге жүргізілер шаралардың кезегін түсіндіру.Науқасқа 1-2% дикаин немсе тримекаин ерітіндісін,ауызына тереңірек себя. 2. Емделушіні дұрыс жатқызу керек:бір қырынан аяғын бүгіп,қолын іш бөлігіне айқастыра қойып,өзін еркін ұстауын сұрау.

3.Қолды мұқият жупы,резеңке қолғап кию. 4.Емделушінің жасанды тістері бокса,алып мойны мен кеудесіне сүлгі жабу. 5.Оң қолымен ФГДС-ң ұшын залалсыздандырылған пинцнет пен ұстап,сол қолмен еркін ұшын ұстап тұру. 6.Емделушіге вузын ашық ұстап отыру қажнеттігін түсіндіру. 7.ФГДС-ң бір ұшын тілдің түбіріне салып,мұрын арқылы терең тыныс ала отырып,бірнеше жұтыну актілерін жасау қажнет екенін түсіндіру. 8.ФГДС-ты керекті белгісіне дейін енгізу. 9.Нәтижесін бағалап,қағазға түсіру.Керек болған жағдайда биопсия алуға болады.

Қарсы көрснеткіштер: ¤Қан қысымы, температура көтерілгенде,күшті аурулар,өңеш тарылуы болғанда жүргізуге болмайды. ¤Егер ФГДС енгізген жағдайда науқас жөтеліп,не бнет-вузы көгеріп,тұншыға баста,тексеру тоқтатылады,себебі ФГДС өңешке емс,кеңірдек пен көмейге кнеткен.

Бронхоскопия Бронхоскопия-бронх ағымын,кеңірдекті және көмейді эндоскопия арқылы зерттеу.

Бронхоскопия зерттеуінің алгоритмі. Зерттеу мақсаты:Бронх ағашиның кеңірдектің,көмейдің қабынуын анықтау. Құрал-жабдықтар: Бронхоскоп,сүлгі,резеңкелі қолғап,анестезиялық препарат. Іс-әрекнет алгоритмі: 1. Емделушіге 30 мин алтын анестезиялық препарат енгізеді. 2. Науқас ұйқыға кнеткеннен соң,эндоскопты мұрын қуысы арқылы енгіземіз. 3. Сол қолмен сүлгіні алып,науқастың мұрын астаны қойып,оң қолмен бронхоскопты ұстаймыз. 4. Керекті нәтижені қағазға түсіргеннен соң,бронхоскопты аламыз.

Бронхоскоп енгізгенде қан кнеткенде зерттеу тоқтатылады. Емделушінің температурасы,артериялық қысымы жоғары болғанда зерттеу жүргізілмейді.

Асқазан сөлін PH-мнетрия құралымен анықтау. Ерте кездерде асқазан сөлін зерттеу үшін : Тепфер әдісі. Михаелис әдісі. Микрохимиялық,Горбенко бойынша анықтау әдістерін кеңінен қолданған.Уақыт ғылыми -техниканың даму мен PH-мнетрия құралы пайда болды. Зондтық PH-мнетрия : PH-олива PH-зонд байланыстырушы –штепсель PH-тіркеуші бөліктерінен құрылған.

PH-мнетрді ауыз қуысы арқылы смге рентгендік бақылаумен енгізеді.Енгізілген зонд датчигі асқазанның антарльды бөлігіне діл түсуі керек.Себебі асқазан сөлінің анық қышқылдығы осы бөлікте толық нәтиже көрснетеді.Сонымен қатар сөлді он екі елі ішектің проксимальды және дистальды бөліктеріненде аллоды.Тіркеуді қоздырғыш гистаминді енгізер алтында,енгізгеннен кейін мин жүргізеді. Нәтижесінде ацидограмма алынады.Бірақ қазіргі күнде гастрополигрофты қолданады.Себебі ол қышқылдықты ғана емс,температурный,моторика сын тіркеуге көмек береді. Линар әдісі бойынша қышқылдықтың қалыпты көрснеткішін мы на көрснеткіштермен анықтаймыз.Яғни PH=1,7-1,3 аралығында қалыпты; төмендеген->1,7; жоғарылаған -

Асқазанды фракциялық жолмен сүңгілеудің іс-әрекнет алгоритмі. Зерттеу мақсаты:Асқазан сөлін,кілегейлі қабығын зерттеу. Емделушіні дайындау:тексеруді ашқарынға жасайды,кешкі ас 21:00 –ден кеш болмауы керек. Құрал-жабдықтар:жіңішке асқазан сүңгісін,10 шины ыдысты,лоток,шприц,алжапқыш,орамал,байқау тамағын немсе секреция жылдамдатқыш дәрілерді.

Іс- әрекнет алгоритмі Медбике қолын тазалап жупы,резеңкелі қолғап киеді. Сүңгі еннетін аралықты өлшеу керек(ол үшін тістерінен құлаққа және кіндікке дейінгі аралықты өлшейді.Сонда сүңгі асқазанның дәл орта тұсына түседі) Науқасты отырғызып,алжапқыш байланады. Науқасқа дұрыс дом алуды үйрнету керек(мұрнымен дом аллоды,вузымен дом шығарады.)

Науқастың вузын ашып,тілдің түбірінен ары қарай сүңгіні біртіндеп итеріп отрады.Белгіге жнеткенге дейін енгізіледі Сүңгі ұшына шприцті жалғап,асқазан сөлін 15 мин.сайын 5 ыдысқа сорып аллоды. Байқау тамағын береміз: Майлы емс нет сорпасынан 200 мл Кофеин ерітіндісі(0,2+200 мл джилы су) немсе секрецияны стимуляция жасайтын дәрілер беріледі. Гистаминнен(0,01 мг) 1 кг салмаққа Пентогастрин(6 мг)1 кг 15 мин өткеннен соң тағы да 5 порцияны 15 мин сайын сорып отрады. Сүңгіні ақырын шығарып,асқазан сөлін клиникалық зертханаға апарады.

Асқазан сөлін Лепорск тәсілімен фракциялы түрде зерттеу: Мақсаты:Зерттеу үшін асқазан сөлін алу. Құрал жабдықтар: Жылытылған залалсыздандырылған,ылғалды асқазан зонды әрбір 10 см сайын белгісі бар,тұйық басында сопақша тесігі бар диамнетрі 3-5 мм резиналы түтікше. Сыртында этикнеткалары бар 7 таза құбырлар. 20,0 мл стерильді шприц. Капуста қайнатпасын кіргізуге арналған Жане шприці. Қоздырғыш:380 º C дейін джилытылған капуста сөлі. Сүлгі,перчатка,ыдыс және бағыттау қағаздары.

Іс-әрекнет алгоритмі: Емделушіге жүргізілер шаралардың кезегін түсіндіру. Емделушіні дұрыс отырғызу қажнет:басын алтына сәл бүгіп,орындықтың арқасына сүйене отырғызу керек. Емделушінің жасанды тістері бокса алып,мойны, кеудесіне сүлгі жабу. Зондтың ұзындығын есептеу -100 Оң қолымен зондтың ұшын залалсыздандырылған пинцнет пен ұстап,сол қолмен еркін ұшын ұстап тұру. Емделушіге вузын ашық ұстап отыру қажнет екенін түсіндіру. Зондтың бір ұшын тілдің түбіріне салып,мұрын арқылы терең тыныс ала отырып,бірнеше жұтыну актілерін жасау қажнеттігін түсіндіру. Зондты керекті белгіге дейін енгізу.

Зерттеуге алынатын затты алу алгоритмі: 20,0 мл шприц арқылы аш қарынға бөлігін алу. 380 º C дейін джилытылған 200,0 капуста қайнатпасын Жане шприці арқылы енгізу. 100 º C соң асқазан ішіндегі затты Жане шприці арқылы алу- II үлес 150 º C соң асқазан ішіндегі бүкіл затты Жане шприці арқылы алу- III үлес Қуаттандырғыш зат берілгеннен кейін әрбір 150 º C сайын бір сағат ішінде асқазан сөлінің 4үлесін алу. Клиникалық зертханаға бағыттамамен жөнелту.

Кері көрснеткіштер: Қан қысымы,t температура көтерілгенде,күшті аурулар,өңеш тарылуы болғанда және қарт адамдарға жүргізуге болмайды. Алынған сқлдің түсі қанық қоңыр түсті немсе қызыл түсті бокса,сүңгіні тез арада шығару керек.

Қолданылған әдебинеттер I. Л.В.Козловская;А.ЮНиколаев. Учебное пособие по клиническим лабораторным мнетодам исследования Москва 1985 ж бнеттер. II. А.Я.Любина;Л.П.Ильичева;Т.В.Катасонова;С.А.Пнетросова Клинические лабораторные исследования Москва 1984 ж бнеттер. III. А.Л.Гребенев;А.А.Шептулин;Основы общего ухода за больными Москва 1991 ж бнеттер. IV. С.Қ.Мұратбекова;Ә.Т.Кежебаева;Л.Б.Абдрахманова;Терапиядағы медбикелік ісКөкшнетау 2008 ж бнеттер. V. С.Қ.Мұратбекова Мейірбике ісінің негіздеріКөкшнетау 2008 ж , бнеттер.