Ozbekiston Respublikasi Oliy va Orta Maxsus Talim Vazirligi Toshkent Moliya Instituti Magistratura Bolimi Axborot Texnologiyalari kafedrasi LABORATORIYA ISHI 2 Mavzu:Kichik korxonalarning moliyaviy natijalarini hisoblash Tekshirdi: Sattorov M. Tekshirdi: Sattorov M. Bajardi: A-3 guruh magistranti Bajardi: A-3 guruh magistranti Tursunov D. Tursunov D. TOSHKENT 2010
Mavzu: Kichik korxonalarning moliyaviy natijalarini hisoblash Reja: 1. Nazariy qism. 2. Amaliy qism. Nazariy qism Nazariy qism Moliyaviy natijalarni hisoblash uchun moliyaviy modellar qollaniladi. Moliyaviy model korxonadagi pul oqimlari harakatini izohlaydi. Ozbekistonda 4 ta moliyaviy model qabul qilingan. 1. Normativga asosan foydani tarqatish (kichik korxonalar, mikrofirmalar); 2. Normativga asosan daromadni tarqatish (magazin, kafe, restoran, bozor); 3. Aksionerlik jamiyatlarida, korporatsiyalarda, konsernlarda qollaniladi. 4. Gaznachilikka otgan byudjet tashkilotlarida qollaniladi. Kichik biznes subyektlari I Model asosida faoliyat olib borishadi. Korxonada 1 yil davomida pul oqimlarini harakatini izohlashda moliyaviy model qollaniladi. Kichik biznes subyektlarini 2 toifaga ajratamiz: 1) Ishlab chiqarish, qurilish, transport (savdodan tashqari hammasi); 2) Savdo tashkilotlari va umumovqatlanish korxonalari. Birinchi model quyidagi formulalardan tashkil topgan: I. T = T M/S - QQS 20% bu yerda: T- 1 yil davomida korxonaning sof tushumi; T M/S – mahsulot sotishdan olingan tushum; QQS- qoshilgan qiymat soligi. II. F B = T - Xarajatlar bu yerda: F B – balans foyda.
III. III.F T = F B ± Sh S – S B - T T 10% 11% gacha bu yerda: F T – tarqatiladigan foyda (soliqga tortilguncha foyda); ± Sh S – shtraflar saldosi, agar (+) bolsa bizga shtraf tolashgan, agar (-) bolsa biz shtraf tolaganmiz; S B – byudjetga foydadan soliq; T T – tasischiga tolov. IV. F S = F T – F rez 5% bu yerda: F S – sof foyda; F rez – rezerv fondi (zaxira fondi). V. T M/S = H pr * Hajm(1yil) Shu formulalar asosida kichik korxonalar smeta va yillik hisobot tuzadi. Amaliy qism. Masalaning sharti: Berilgan kichik korxona Nilufar. Bu korxona muzqaymoq ishlab chiqaradi. Mahsulot narxi 1000 som va 1 yilda ta ishlab chiqaradi. VarVariiantantVarVariiantanti Narx som Hajm Xa ra- jat % Ish- chi so- ni Orta- cha i/h Aso- siy vosita m.s Ijara to- lov m.s Mu- ko- fot, som Yor- dam puli
Masalaning yechilishi: T M/S = 1000 * = som Mahsulot sotishdan tushum 60 mln. som. H pr = = 1000 som Bu korxonada 10 ta ishchi ishlaydi va ortacha oylik som. I/h. f = 10 * * 12 = som Mukofot = 10kishi * 40000som * 4oy = som Yordam puli = 5kishi * 50000som * 12oy = som Xarajat = * 30% = som Nilufar kichik korxonasining xarajatlar va daromadlar smetasi somda. 1T M/S QQS (1*20/120) T (1-2) Mahsulot tannarxi (xarajat) I/h f F B (3-4) ± Sh S C B (6*10%) T T (6*4%) F T ( ) Mukofot D X/R (5+6) Iste'mol fondi (a+b) a)M/h f (5+11) b)Yordam puli Rentabellik darajasi (13/12*100)34, F rez (10*5%) F S ( )