savdo-sotiq - торговля xizmat qilmoq - служить topi bilan sotish - продовать оптом pul muomalasi - денежное обращение qollamoq - использовать foydalanmoq - пользоваться joriy etmoq – внедрить kelishuv - соглашение pul ayirboshlash - денежный обмен qimmatboho qogozlar - акции naqd pul - наличные деньги kimoshdi savdosi- аукцион tadbirkor - предприниматель raqobat - соперничество inqiroz - кризис tartibga solmoq - упорядочить

Qadimdan Orta Osiyoning barcha shaharlarida bozorlar bolgan. Bozorlar boshqa shahar yoki atrofdagi qishloqlardan keluvchilar uchun asosiy savdo-sotiq markazi sifatida xizmat qilgan. Shuning uchun shahar darvozasidan kirish bilan bozor boshlangan. Asosiy maydon va kochalardan oldi-sotdi qilish uchun foydalanishgan.

Tarixdan malumki,savdogarlar olib kelgan mollarni topi bilan sotish usulini qollaganlar. Ilgari tarozidan ham foydalanishmagan,hotto meva,qovun- tarvuz ham tarozida tortilgan emas. Sotuvchi bilan xarridor aibatta savdolashganlar. Savdolashish orqali xarid qilish qonuni hisoblangan.

Endilikda bozor menejmenti savdo- sotiqni tashkil etishga xizmat qilmoqda. Xaridorga xizmat korsatishni yaxshilash orqali bozor faoliyati kengaymoqda. Tadbirkorlar yordamida oldi-sotdi uchun qulay sharoitlar yaratilmoqda.

bajarmoq, ishlatmoq, foydalanmoq, qollamoq, xizmat qilmoq, joriy etmoq Biror narsa, obyektni ishlatish, qollash, undan foydalanish manolarini ifodalashda bajarmoq, ishlatmoq, foydalanmoq, qollamoq, xizmat qilmoq, joriy etmoq kabi fellar faol ishlatiladi. Masalan:Yurtimizda savdo qilishda som ishlatiladi.

Qavs ichidagi sozlardan mosini tanlab, fellini shakillantiring va gaplarni kochirib yozing. 1. Pul muomalasi bolmagan davrda mahsulot ayirboshlash orqalisavdo(olinmoq, qilinmoq). 2. Daromadingizni kopaytirishda banklar imtiyozlaridan(qollamoq, foydalanmoq). 3. Supermarketlar savdo madaniyatini korsatishga(xizmat qilmoq, foyda qilmoq). 4. Aholini ijtimoiy jihatdan qollab-quvvatlash uchun soliq(qollamoq, joriy etmoq). 5. Bazan pul muomalasida qimmatbaho qogozlar ham(bajarilmoq, ishlatmoq).

filmidan lavha.

Matndan qollanish va foydalanishni ifodalovchi fel shakllarini aniqlang. Ular qatnashgan gaplarni kochirib oling va tarjima qiling.

Odamlar oz mablaglari va qimmatbahobuyumlarini qadimdan turli joylarda saqlashgan. Masalan, Vavilon va Misrda pullarni saqlashda xramlardan foydalanishgani malum. Orta osiyoliklar esa oltin va kumush tangalar uchun xumlardan foydalanishgan. Qimmatbaho buyumlar uchun sandiqlar ishlatilgan. Banklar vazifasini otgan zamonlarda savdogarlar va sudxorlar bajarganlar. Malum shartlar yoki kelishuvlar orqali qarzga yoki garovga pul berish yolga qoyilgan. Sudxor pul muomalasida vositachi vazifasini bajargan. Keyinchalik pul ayirboshlash va kredit berish banklar orqali amalgam oshiradi. Bank operatsiyalarida pul naqd hisob yuritishga xizmat qiladi. Naqd pulsiz hisob-kitoblarda turli qimmatbaho qogozlar, omonat daftarchalari, cheklar qollanadi. Naqd pul sifatida som va chet el valutalari ishlatiladi.

Bank xizmatidan foydalanish pul otkazish plastik kartochka foizga pul qoyishkredit olish