20-м.ш.м.р варринчи чёваш литератури (40-50=улсем) (А?Е?Алка: П?П?Хусанкай: А?С?Артемьев пултарулёх. тёрёх) Урок эпиграф. Урок эпиграф. «Пир.н ёрёва «Пир.н ёрёва шёпа пу=ран шёлса ачашламар.: анчах эпир Тёван =.р-шывпа тёван халёх ум.нче тёван халёх ум.нче тив.=е =ухатмарёмёр» А?Е?Алка А?Е?Алка
М.нле аталаннё-ха вёр=ё вёхёт.нче чёваш литератури Чёваш писател.сем пурте тен. пекех вёр=ё хир.нче пулнё; Чёваш писател.сем пурте тен. пекех вёр=ё хир.нче пулнё; Писатель вёл – халёхён малти рет.нчи =ынни: т.р.с те чён сёмах ёсти; Писатель вёл – халёхён малти рет.нчи =ынни: т.р.с те чён сёмах ёсти; +ар пичет.нче вёй хунё =ырав=ёсем% Леонид Агаков: Илпек Микулай.: Илле Тукташ: Ухсай Яккёв.: Пет.р Хусанкай: Василий Ржанов т?ыт?те; +ар пичет.нче вёй хунё =ырав=ёсем% Леонид Агаков: Илпек Микулай.: Илле Тукташ: Ухсай Яккёв.: Пет.р Хусанкай: Василий Ржанов т?ыт?те; Рота командир.сем% Андрей Петтоки: Александр Алка: Тихён Пет.ркки; взвод комиссар.сем – Иван Вашки: Григорий Краснов-К.=.нни; =ар врач. – Ку=ма Пайраш? Рота командир.сем% Андрей Петтоки: Александр Алка: Тихён Пет.ркки; взвод комиссар.сем – Иван Вашки: Григорий Краснов-К.=.нни; =ар врач. – Ку=ма Пайраш? Вёр=ё =ул.сенче чёваш поэч.сем 16 поэма =ырнё; Вёр=ё =ул.сенче чёваш поэч.сем 16 поэма =ырнё; =улсенче пысёк произведенисем сахал пичетленн.; =улсенче пысёк произведенисем сахал пичетленн.; Пуринчен ытла поэзипе публицистика вёйлё аталаннё? Пуринчен ытла поэзипе публицистика вёйлё аталаннё?
Александр Егорович Алка Поэт салтак Александр Егорович Алка сёввисенче них=ан с\нми патриотизм х.р\лл.н =улёмланса ялкёшать? Поэт салтак Александр Егорович Алка сёввисенче них=ан с\нми патриотизм х.р\лл.н =улёмланса ялкёшать? Таса чунлё совет салтак. хёй.н Тёван =.р-шывне чун- ч.ререн парёнса юратни ёна хаяр =апё=усенче те вёй- хёват парса тёнё? Таса чунлё совет салтак. хёй.н Тёван =.р-шывне чун- ч.ререн парёнса юратни ёна хаяр =апё=усенче те вёй- хёват парса тёнё? 1939 =улта А?Алкана +ара иле==.; 1939 =улта А?Алкана +ара иле==.; Вёр=ён малтанхи кун.сенчех =апё=ёва к.рет; Вёр=ён малтанхи кун.сенчех =апё=ёва к.рет; Сапер вёл - =.нтерсе пынё чух чи малта: чакнё чух чи хы=алта; саперсем пурнё=ра п.рре анчах йёнёша==.; Сапер вёл - =.нтерсе пынё чух чи малта: чакнё чух чи хы=алта; саперсем пурнё=ра п.рре анчах йёнёша==.; Вёр=ё вёхёт.нче =ырнё сёвёсен к.некине «Тёватё =улталёк» ят парать; Вёр=ё вёхёт.нче =ырнё сёвёсен к.некине «Тёватё =улталёк» ят парать; +апё=усенче паттёрлёх кётартнёшён 4 =ар орден. тата 4 медаль илме тив.= пулнё; +апё=усенче паттёрлёх кётартнёшён 4 =ар орден. тата 4 медаль илме тив.= пулнё; 1970 =улта чёваш халёх поэч. ятне панё? 1970 =улта чёваш халёх поэч. ятне панё?
А?Е?АЛКА ИЮН,Н 22-М,Ш, Сасартёк тревога янрар. ирпе? Сасартёк п.р харёс тёрса Эпир в.тл.х вит.р: сёрт урлё: хирпе Васкарёмёр аслё вёр=а. Эпир – малтисемчч.; =.нме =.кленсе К.рейр.м.р =улём ёшне: Ахлатр. тавралёх шартах ч.тренсе: Тем шёхёрч.% хёш. – хёшне! Вёл вут пек снаряд-м.н шартлатр. =умра: С\ килч.: с\ кайр. х.р\??? П.рех =ир.п шанчёк =уралч. чунра: Ун яч. – асту - +.нтер\? Эпир =.кленсен хёй каять вирелле? -Эпир чурасен йёх. мар? Эпир ир.к халёх: п.р харёс тёрса К.ретп.р вут-=улём ёшне? Эпир п.рре мар вёр=са курнё вёр=а: Ак курёпёр% хёш. – хёшне! Чунра сив.нмест пурнё= панё х.р\: Пёшал шёпланмасть алёра? Чи шанчёклё.м.т – пулас +.нтер\ +\рет пир.нпе вёр=ёра?
Петр Петрович Хусанкай Петр Петрович Хусанкай П?П?Хусанкай – чёваш халёх поэч.: К?Иванов тата +е=п.л Мишши яч.лл. премисен лауреач.; П?П?Хусанкай – чёваш халёх поэч.: К?Иванов тата +е=п.л Мишши яч.лл. премисен лауреач.; Чун.пе Хусанкай - =еп.= лирик: ёс.пе - =ив.ч философ:.=.-х.л.пе – халёхён талантлё =ырав=и; Чун.пе Хусанкай - =еп.= лирик: ёс.пе - =ив.ч философ:.=.-х.л.пе – халёхён талантлё =ырав=и; П?Хусанкай пултарулёх. анлё: пысёк? Лирик: историк: этнограф: критик: ч.лхе=.: публицист: тёлмач – вёл сёмах искусствин пур жанр.пе те =ырнё; П?Хусанкай пултарулёх. анлё: пысёк? Лирик: историк: этнограф: критик: ч.лхе=.: публицист: тёлмач – вёл сёмах искусствин пур жанр.пе те =ырнё; Хусанкай произведений.сем% «Магнитту»: «Таня»: «+.нтер\ юрри»: «+ир.м улттё»: «Аслё ч.ре»: «Пулч. вёр=ё» т?ыт?те; Хусанкай произведений.сем% «Магнитту»: «Таня»: «+.нтер\ юрри»: «+ир.м улттё»: «Аслё ч.ре»: «Пулч. вёр=ё» т?ыт?те; 178 поэт произведенине ку=арнё Хусанкай? Тата м.нле ку=арнё! 178 поэт произведенине ку=арнё Хусанкай? Тата м.нле ку=арнё!
Александр Спиридонович Артемьев 1924 – 1998 Прозаик: сёвё=: ку=ару=ё: чёваш халёх писател.; Прозаик: сёвё=: ку=ару=ё: чёваш халёх писател.; +ынсен чун.сене тарёнрах кётартнине пулах А?Артемьев хайлав.сем вулакансене тыткёна иле==.: в.=не =итиччен вулаттарса п.термес.р те алёран кайма==.: асра юла==.: шухёша яра==.; +ынсен чун.сене тарёнрах кётартнине пулах А?Артемьев хайлав.сем вулакансене тыткёна иле==.: в.=не =итиччен вулаттарса п.термес.р те алёран кайма==.: асра юла==.: шухёша яра==.; 18 =ул тултараспа Х.рл. +ар ретне тёнё? +ар.=не в.ренн. хы==ён Тёван =.р-шывшён пынё Аслё вёр=а тухса кайнё; 18 =ул тултараспа Х.рл. +ар ретне тёнё? +ар.=не в.ренн. хы==ён Тёван =.р-шывшён пынё Аслё вёр=а тухса кайнё; Курск п.кки: Карпат тёв.сем: Х.вел Тухё= Прусси: Маньчжури ??? Курск п.кки: Карпат тёв.сем: Х.вел Тухё= Прусси: Маньчжури ??? «Салтак калав.сем»: «Шурё =\=л. х.р»: «Тёвёл ум.н»: «Салампи»: «Алтёр =ёлтёр»: «+ёлтёр =умёр.»: «Сим.с ылтён» хайлав.сем – халёхён юратнё к.некисем? «Салтак калав.сем»: «Шурё =\=л. х.р»: «Тёвёл ум.н»: «Салампи»: «Алтёр =ёлтёр»: «+ёлтёр =умёр.»: «Сим.с ылтён» хайлав.сем – халёхён юратнё к.некисем?
А?Артемьев? «Сим.с ылтён» - психологилле повесть Пове=ри сёнарсем Валентин Актаев – т.п сёнар; Валентин Актаев – т.п сёнар; Варсун Аюхин; Варсун Аюхин; Аристарх Савиров – колхоз председател.; Аристарх Савиров – колхоз председател.; Натали инке – Валентин амёш.; Натали инке – Валентин амёш.; Пет.р мучи (Петр Михалч) – Валентин ашш.; Пет.р мучи (Петр Михалч) – Валентин ашш.; Нина Атласкина – хёмла=ёсен звеньевой.; Нина Атласкина – хёмла=ёсен звеньевой.; Федор Иванович Кузнецов – колхоз тим.р=и; Федор Иванович Кузнецов – колхоз тим.р=и; Урхи мучи – утар=ё Урхи мучи – утар=ё
Ваттисен сёмах.сем Тёван =.р-шыв =инчен калаканнисем –Тăван çĕр-шыв сывă пулсан тăван йăву та пулĕ сан; –Тăван çĕр-шывран хакли çук; –Паттăрсем çапăçу хирĕнче çуралаççĕ; –Вăрçăра – вилĕм, мирте – пурнăç; –Ан пултăр вăрçă нихăçан; –Тăван çĕр-шывсăр этем юрăсăр шăпчăк пек: унăн савăнăçĕ те, хуйхи те çук; –Тăван çĕр-шывра хĕвел те ăшăрах; –Тăван çĕрĕн тусанĕ те тăван, пылчăкĕ те пылак; –Тĕнчере тăван кĕтесрен, тăван çĕртен, тăван халăхран хакли нимĕн те çук.
Юлташ =инчен калаканнисем –Хăвна вилме тивсен те юлташна çăлса хăвар; –Юлташсăр çын – тымарсăр йывăç; –Юлташсăр çын – çунатсăр кайăк; –Юлташ çук пулсан – тупма тăрăш, тупсан – упрама тăрăш; –Чăн-чăн юлташ инкекре палăрать; –Юлташна ан пăрах – юлмăн хăрах; –Пĕччен йывăçа çил ытларах тустарать; –Туслăх çынна çунат хушать; –Шанчăклă тусăн хакĕ çук; –Юлташу хăвăнтан ăслă пултăр; –Юлташпа – вăйсăрри те вăйлă; –Туслăхра – вăй та, çĕнтерÿ те; –Пĕр-пĕрне пулăшасси – çĕнтерÿ тăвасси.
Т.р.сл.хпе чёнлёх =инчен –Тÿрĕ пурăннине нимĕн те çитмест; –Суяпа инçе каяймăн; –Чăнлăха хĕç витмест; –Тĕрĕслĕх вутра та çунмасть, шывра та путмасть; –Тĕрĕслĕхе мухтаççĕ, ултава ылханаççĕ; –Пĕрре улталăн, иккĕ улталăн, виççĕмĕшĕнче ларса макăрăн; –Ырă ĕç хăйне хăех мухтать; –Ы рут пуласси тихаран паллă, ыр çын пуласси ачаран паллă; –Усал ĕç тусан халăх умĕнче ырă ят илтеймĕн; –Кам ĕçре чыслă, вăл хисепе тивĕçлĕ; –Халăх ĕçĕшĕн тăр хăюллă, яту ĕмĕре юлĕ мухтавлă; –Аçу-аннÿн, чăваш халăхĕн тата аслă çĕр-шывăн тивĕçлĕ ывăлĕ пул. Çын пул!
«Çĕр çинче этем нумай, çынни сахал»,- тет пĕр сăввинче Петĕр Эйзин. «Çĕр çинче этем нумай, çынни сахал»,- тет пĕр сăввинче Петĕр Эйзин. Кам вăл этем? Кам вăл çын? Кам вăл этем? Кам вăл çын? Çын пулас тесен ырă шухăшлă, ырă ĕçлĕ, ырă чунлă пулмалла. Чи çывăх çыннăмăрсене – аттепе аннене, асаттепе асаннене, аппасемпе йăмăксене, пиччесемпе шăллăмсене, тăван-хурăнташа, юлташсене – юратса ăнлансан, кирлĕ чухне пулăшма ÿркенмесен, хисеплесен, упрама тăрăшсан çеç, чунра ырлăх пулсан çеç Çын ятне илме пулать. Çын пулас тесен ырă шухăшлă, ырă ĕçлĕ, ырă чунлă пулмалла. Чи çывăх çыннăмăрсене – аттепе аннене, асаттепе асаннене, аппасемпе йăмăксене, пиччесемпе шăллăмсене, тăван-хурăнташа, юлташсене – юратса ăнлансан, кирлĕ чухне пулăшма ÿркенмесен, хисеплесен, упрама тăрăшсан çеç, чунра ырлăх пулсан çеç Çын ятне илме пулать. Пĕтĕмлетÿ: А.Алка, П.Хусанкай сăвви-поэмисенчи паттăр салтаксем; А.Артемьевăн «Симĕс ылтăн» повеçĕнчи тĕп сăнар Валентин – чăн-чăн Çынсем. Пĕтĕмлетÿ: А.Алка, П.Хусанкай сăвви-поэмисенчи паттăр салтаксем; А.Артемьевăн «Симĕс ылтăн» повеçĕнчи тĕп сăнар Валентин – чăн-чăн Çынсем.
Митта Ва=лей. «Тав сана!» Кам т\ссе ирттерч. =ынпа тан: Кам ырра усал теме хёймар.: Усала айваннён пу= таймар.: +ав калатёр п.т.м кёмёлтан% +амрёк.м.р харама каймар.? Пултаруллё тусём! Тав сана! Эп кунта вун =ич. =ул пулмарём: Пуласса та: ахёртнех: сунмарём: Анчах сан тивлетл. сёнарна Ч.р. хальл.н ч.ремре упрарём? Вёй параттён: ывёнса =итсен: Сас параттён: шухёша кайсассён: Е х.велл. =умёр пек ачашшён Ислететт.н: чун типсе килсен??? Ахаль мар эп тайёлса каласшён% Чёвашсен п.р лайёх сёмах пур – Юлташ пултёр хёвёнтан маттур!
А?Е?Алка «Бранденбург хапхи ум.нче» Нумай уй-хирсем тёрёх утрёмёр: шурёмёр Шари! =ухёрса в.=екен вут-х.м айён Тёшман йёвине аркатасч. тесе? Тёватё =улта: тен: =ухалч.-т.р =ур.м.р? С.м вил.м умне тарёхса шунё майён +.р сён. =апатч. пек =амрёк т.се? Нумай =.р-шыва: юлташсем: =итсе куртёмёр Пит вёрём =улсем пулч.= юнлё: тар- шурлё: +апах \кермер.м.р хамёр чыса% Урал тёв.нчен килсе ялкёшнё вутёмёр Хёюллён в.=ет Бранденбург хапхи урлё: Рейхстаг иш.лет фашистла йынёшса?
Ет.рне район.нчи чёваш =ырав=исем Аслё вёр=ё хир.нче Леонид Яковлевич Агаков ( ): +уткасси ял.% «Партизан Мурат»: «Ылтён вёчёра»: «Салтак ачисем»: «П.р хулара»: «Шанчёк»: «П.ч.к партизансем»: «Юманлёхра =апла пулнё»: «Кёсёя»; Леонид Яковлевич Агаков ( ): +уткасси ял.% «Партизан Мурат»: «Ылтён вёчёра»: «Салтак ачисем»: «П.р хулара»: «Шанчёк»: «П.ч.к партизансем»: «Юманлёхра =апла пулнё»: «Кёсёя»; Алексей Фомич Медведев ( ): Орапакасси ял.% «Юлташ й.р.пе»: «Урапа та п.р й.рпе чупмасть»: «Улму==исем =е=кене ларсан»: «Ылтён уй»: «Тулли пучах»; Алексей Фомич Медведев ( ): Орапакасси ял.% «Юлташ й.р.пе»: «Урапа та п.р й.рпе чупмасть»: «Улму==исем =е=кене ларсан»: «Ылтён уй»: «Тулли пучах»; Алексей Михайлович Чистяков ( ): Полянки ял.% «Горе на моторе»: «Крутые ступени»: «Землю украшают люди»: «Огненный мост»: «За Днепром широким»: «Юбилейный номер»: «Две смерти Захара Ильича»; Алексей Михайлович Чистяков ( ): Полянки ял.% «Горе на моторе»: «Крутые ступени»: «Землю украшают люди»: «Огненный мост»: «За Днепром широким»: «Юбилейный номер»: «Две смерти Захара Ильича»; Сергей Павлович Юшков ( ): Атликасси ял.% «Вутлё =умёр»: «К.рен к\л.сем»: «Вутра пи=.хнисем»: «+улёмлё =улсем»: «Вут-=улёмлё =ил-тёвёл»? Сергей Павлович Юшков ( ): Атликасси ял.% «Вутлё =умёр»: «К.рен к\л.сем»: «Вутра пи=.хнисем»: «+улёмлё =улсем»: «Вут-=улёмлё =ил-тёвёл»?