10сынып «Геометрия» пəнінен оқу бағдарламасы (қоғамдық- гуманитарлық бағыт)

1. Түсінік хат

Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы 1080 Қаулысымен бекітілген орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген.

Геометрия – бізді қоршаған əлемдегі кеңістіктік формаларды моделдеп қана қоймай, олардың қасиеттерінің арасындағы логикалық байланыстарды орнататын математиканың бөлімі.

Геометрияны оқыту көптеген мамандықтарды меңгеруге қажетті кеңістіктік жəне логикалық ойлауды дамытуға мүмкіндік береді.

Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы сыныптарда геометрия курсын оқу пəні ретінде оқытудың мақсаты:

барлық оқушыларды одан əрі жоғары мектепте оқуын жалғастыруы үшін геометрия облысындағы математикалық дайындықтың қажетті деңгейімен қамтамасыз ету;

оқушыларға салалас пəндерді оқып білуге қажетті геометриялық білім мен біліктердің жүйесін меңгерту болып табылады.

5. Геометрия курсын оқып білу интеллектуалды дамыған тұлғаны тəрбиелеуде келесі мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған:

логикалық ойлауды одан əрі дамыту;

тұрақты кеңістіктік түсініктерді жəне кеңістіктік елестерді дамыту;

кеңістіктік фигураларды кескіндеу дағдыларын дамыту;

геометриялық білім негізінде практикалық жəне математикалық іс-əрекеттер дағдыларын дамыту;

бейнелік ойлауды жəне функционалдық сауаттылықты дамыту;

графикалық сауаттылықты, эстетикалық талғамды дамыту;

геометрия тарихымен жəне оның ғылыми-техникалық прогрестің дамуына əсерін таныстыру арқылы тұлғаның мəдениетін тəрбиелеу.

6. Көрсетілген мақсаттарға сəйкес оқытудың келесі міндеттері шешілуі

тиіс:

болашақ практикалық қызметіне қажетті негізгі стереометриялық деректер мен əдістер туралы білім жүйесін қалыптастыру;

дедукциялық ойлау (тура əдіс, қарсы ұйғару əдісі) дағдыларын дамыту;

жазық жəне кеңістіктік фигуралардың қасиеттері туралы теориялық білім қорын кеңейту;

кеңістіктік фигуралардың кескіндерін салу біліктігі мен дағдыларын дамыту;

күрделілігі əртүрлі суреттердегі геометриялық фигураларды танып білу, есептерді шешу кезінде қосымша салулар мен көмекші сызбаларды пайдалану біліктігі мен дағдыларын дамыту;

нақтылы объектіні бір немесе бірнеше геометриялық фигуралар түрінде бере білу біліктігі мен дағдыларын дамыту;

есептеуге жəне дəлелдеуге арналған геометриялық есептерді шешу біліктігі мен дағдыларын дамыту;

геометриялық есептерді шешуде алгебраны жəне тригонометрияны қолдану біліктігі мен дағдыларын дамыту;

практикалық мазмұнды есептерді шешуде геометриялық əдістерді қолдану біліктігі мен дағдыларын қалыптастыру.

Жалпы білім беретін мектептегі қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы геометрия курсының негізгі мазмұндық-əдістемелік бағыттары:

геометриялық фигуралар мен олардың қасиеттерінің бағыты;

векторлық-координаталық бағыт;

шамаларды өлшеу бағыты;

функционалдық бағыт.

10-11 сынып геометрия курсында оқушылар кеңістіктік геометриялық фигуралармен (екіжақты бұрыш, жартыкеңістік, көпжақтар, айналу денелері) жəне олардың қасиеттерімен танысады.

Оқушылар оқып біледі:

кеңістіктегі геометриялық фигуралардың өзара орналасуын;

геометриялық шамаларды (екіжақты бұрыштарды, беттің ауданын, геометриялық дененің көлемін) өлшеуді;

көпжақтардың, айналу денелерінің жəне олардың жазықтықпен қималарының кескіндерін салуды;

кеңістіктегі нүктелердің жəне векторлардың координаталарын.

Геометрияны оқыту үдерісінде жаратылыстану-математикалық жəне қоғамдық-гуманитарлық циклдегі оқу пəндерімен пəнаралық байланыстар жүзеге асырылады. – «Алгебра жəне анализ бастамалары» пəнімен пəнаралық байланыс:

теңдеулер мен теңсіздіктерді жəне олардың жүйелерін құрастыру жəне

шешу;

теңсіздіктерді дəлелдеу;

геометриялық шамалардың қатынасына арналған есептерді шешуде пропорцияның қасиеттерін қолдану;

квадрат түбірдің қасиеттерін жəне санның модулін қолдану;

кейбір бұрыштардағы тригонометриялық функциялардың мəндерін қолдану;

тригонометриялық функциялардың қасиеттерін қолдану;

геометриялық есептерді алгебралық əдіспен шешу кезінде тепе-тең түрлендірулерді қолдану;

геометриялық есептерді шешу кезінде тригонометриялық өрнектердің тепе-тең түрлендірулерін қолдану. – «Физика» пəнімен пəнаралық байланыс:

геометриялық есептерді құрастыру жəне шешу кезінде физикалық үдерістерді сипаттау;

векторлық алгебраны физикалық үдерістер моделінде түсіндіру;

стереометриялық аппараттың көмегімен оптикалық құбылыстарды сипаттау;

көпжақтарды оқу барысында қатты заттың кристалдық құрылымын пайдалану;

кеңістіктік фигуралардың өзара орналасуын оқу барысында ғарыштық объектілер мен бүкіл ғаламдық құрылымдардың орналасуын пайдалану.

– «География» пəнімен пəнаралық байланыс:

ендік пен бойлықты доға мен шеңбердің градустық өлшемі ретінде түсіндіру;

ендіктер мен мередиандарды сфераның жазықтықпен қималары ретінде түсіндіру;

географиалық объектілердің (таулардың биіктігі, ойпаттың тереңдігі жəне т.б.) сандық сипаттамаларын табу.

– «Биология» пəнімен пəнаралық байланыс:

биологиялық құрылымдардағы симметриялар. 15. «Химия» пəнімен пəнаралық байланыс:

атомдағы электрондардың кеңістіктік орналасуы;

органикалық қоспалардағы химиялық байланыстардың симметриясы;

көпжақтарды оқу барысында əртүрлі заттар молекулаларының формаларын пайдалану.

16. «Информатика» пəнімен пəнаралық байланыс:

дайын сызбалар бойынша есептерді шешу, кеңістіктік денелерді бейнелеу мен динамикалық жағдайларды жаңғырту үшін мультимедиялық құралдарды пайдалану;

қолданбалы программалар пакеттерін пайдаланып координаталық жазықтықта нүктелер жиынын салу;

кеңістіктегі геометриялық жағдайларды бейнелеу үшін графикалық 3D программалар пакеттерін пайдалану.

17. «Технология» пəнімен пəнаралық байланыс:

сызу жəне өлшеу құралдарын пайдалану;

геометриялық фигураларды кескіндеу кезінде сызу дағдыларын пайдалану;

нақтылы объектілердің сызықтық жəне бұрыштық элементтерін өлшеудің əртүрлі əдістерін қолдану.

18. Қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы пəндермен пəнаралық байланыстар:

геометриялық ұғымдардың пайда болу жəне даму тарихымен танысу;

қоғамның қазіргі даму кезеңінде əртүрлі геометриялық есептердің пайда болуын қамтамасыз ету;

мəдени ескерткіштерде кездесетін геометриялық фигуралардың қасиеттерімен танысу;

математикалық терминдермен сөздік қорын байыту; сөйлемді сауатты құрастыруға үйрету;

дедукциялық ойлауды, талдауды жəне дəлелдеуді жүзеге асыру кезінде өз ойын сауатты айта білуге үйрету. – «Геометрия» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

10-сыныпта – аптасына 1 сағаттан, оқу жылында барлығы 34 сағатты құрайды;

11-сыныпта – аптасына 1 сағаттан, оқу жылында барлығы 34 сағатты құрайды.

Оқыту нəтижелері оқушылардың дайындық деңгейiне қойылатын талаптарда көрсетілген жəне ол оқытудың қорытынды нəтижелерінің жүйесін береді, оған жету оқушының орта мектеп курсы бойынша оң нəтижелі аттестациясының міндетті шарты болып табылады.

Оқу пəнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны

– 9-сынып геометрия курсын қайталау (2 сағ.).

– Түзулер мен жазықтықтардың параллельдігі (9 сағ.):

стереометрияның негізгі ұғымдары мен аксиомалары, стереометрия аксиомаларының салдарлары; кеңістіктегі екі түзудің өзара орналасуы; кеңістіктегі параллель түзулердің қасиеттері; айқас түзулердің белгісі;

түзу мен жазықтықтың өзара орналасуы;

түзу мен жазықтықтың параллельдігі, түзу мен жазықтықтың параллельдік белгісі; екі жазықтықтың өзара орналасуы;

жазықтықтардың параллельдігі, жазықтықтардың параллельдік белгісі, параллель жазықтықтардың қасиеттері. – Түзулер мен жазықтықтардың перпендикулярлығы (10 сағ.): кеңістіктегі түзулердің арасындағы бұрыш; түзулердің перпендикулярлығы;

түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығы, түзу мен жазықтықтың перпендикулярлық белгісі;

перпендикуляр түзу мен жазықтықтың қасиеттері;

жазықтыққа түсірілген перпендикуляр жəне көлбеу, көлбеудің жазықтықтағы проекциясы;

үш перпендикуляр туралы теорема;

нүктеден жазықтыққа дейінгі қашықтық, түзулер мен жазықтықтардың арақашықтығы;

түзу мен жазықтықтың арасындағы бұрыш, екіжақты бұрыш, екі жазықтықтың арасындағы бұрыш; перпендикуляр жазықтықтар, екі жазықтықтың перпендикулярлық белгісі;

түзулер мен жазықтықтардың өзара орналасуына арналған практикалық мазмұнды есептер. – Кеңістіктегі координаталар жəне векторлар (9 сағ.):

кеңістіктегі тікбұрышты координаталар жүйесі, кесіндінің ортасының координаталары, екі нүктенің арақашықтығы; кеңістіктегі векторлар;

компланар жəне компланар емес векторлар, векторды үш компланар емес векторлар бойынша жіктеу;

кеңістіктегі вектордың координаталары, координаталары берілген векторларға амалдар қолдану; координаталары берілген векторлардың скалярлық көбейтіндісі; есептерді шешуде векторларды қолдану. – «Қайталау. Есептер шығару (4 сағ.)».

Р/сСабақ тақырыбы

Сағат саныМерзімі Қолданылған әдебиет Көрнекіліктер

техникалық құралдар Ескертулер

9-сынып геометрия курсын қайталау2

Сұрақтар мен тапсырмалар

11Үшбұрыштар 1 Геометрия 9 Сызбалар

22Төртбұрыштар 1 оқулықфигуралар

І тарау. Түзулер мен жазықтықтардың паралельдігі9

33§1.Стереометрия аксиомалары1 Аксиомалар

44§2.Аксиомалардың қарапайым салдарлары1 1-5

55Кеңістіктегі екі түзудің орналасуы1Геометрия, 10 фигуралар1-5

66Есептер шығару1 В.Гусев, И.Бекбоев 6,7

77Үшінші түзуге паралель екі түзу 1

88Түзу мен жазықтық паралельтік белгісі1 8-15

99§6.Жазықтықтардың параллельдігі1

1010§7.Параллель жазықтықтардың қасиеттері1 Әдістемелік құрал геометрия 10макеттер 5-9

Қайталау

1111Бақылау жұмысы1

ІІ тарау. Түзу мен жазықтықтардың перпендикулярлығы10

1212§10. Кеңістіктегі түзулердің арасындағы бұрыш. Түзулердің перпендикулярлығы 1геометрия

7-11Электронды оқулық 37

1313§11.Түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығы1

1414§12.Перпендикуляр түзу мен жазықтықтың қасиеттері1 Геометрия, 1 В.Гусев, 0 Интерактивті тақта38

1515§13.Перпендикуляр және көлбеу1

1616§14.Үш перпендикуляр туралы теорема1 И.Бекбоев39

1717§15.Түзулер мен жазықтықтардың арақашықтығы 140

1818§16.Түзу мен жазықтықтың арасындағы бұрыш1геометрия

7-11макеттер42-44

1919§17.Екі жазықтықтың арасындағы бұрыш.Екі жақты бұрыш1

2020§18.Екі жазықтықтың перпендикулярлық белгісі1 фигураларҚайталау

2121Бақылау жұмысы 31

ІІІ тарау.Кеңістіктегі координаталар мен векторлар9Геометрия, 10

2222§19.Кеңістіктегі тік бұрышты координаталар жүйесі 1В.Гусев,Слайд

2323§20.Нүктелердің арақашықтығы1И.Бекбоев

2424§21Кеңістіктегі параллель көшіру1

2525§22.Вектор. Кеңістіктегі векторлардың координаталары 1

2626 §23.Векторларға амалдар қолдану1Әдістемелік құралЭлектронды оқулық 5-10 есептер

2727§24Векторларды жіктеу 1

2828§25.Векторлардың скаляр көбейтіндісі1 Геометрия, 10 В.Гусев, макеттер 5-10 есептер

2929§26.Векторлардың қолданылуы1

3030Бақылау жұмысы 41 И.Бекбоевфигуралар Қайталау

Қайталау4

3131Стерометрия аксиомалары1 Әдістемелік құрал Интерактивті тақта

3232Кеңістіктегі түзулердің өзара орналасуы1

3333Қайталау есептері

3434Бақылау жұмысы1 Қайталау