Биогаз

Биогаз қатты және сұйық күйдегі органикалық қалдықтардың метандық ашуы кезінде түзілетін жанғыш газ. Биогаз ағаш өңдеу, тамақ өнеркәсіптерінің қалдықтары ашығанда, ақаба суларда түзіледі. Оның құрамында 55 65% метан және 35 45% көмір қышқыл газы болады. Биогазды тез жетіліп, мол биомасса беретін балдырларды және басқа да микроорганизмдерді арнайы өсіріп, ашыту арқылы да алуға болады. Ол отын есебінде қолданылады. Органикалық қалдықтардың ашып, ыдырау процесі кезінде түзілетін көмірқышқыл газы атмосфераға сіңіп, оның молаюына әсерін тигізеді.газметанкөмір қышқыл газыбиомассаатмосфераға Негізгі ұғымдар Оның негізгі компоненттері: метан (СН4) – %, көмірқышқыл газы (СО2) – 28 – 43%, сонымен қатар өте аз мөлшерде басқа гайдар, мысалы күкірттісутек (Н2S).

Тарихы Биогаз Европа мен Америкада. Бүгінгі күнде Европада анаэробты шіру қондырғылардың - 44%, Солтүстік Америкада - 14%. ЕО елдерінде жұмыс істейтін биогазды қондырғыларын бірнеше топқа бөлуге болады. Олардың ішінен ең негізгі үшеуі: агротамақтық топ (67,5%), тамақтық емс өндіріс чтобы (15%) және өндірістік емс топ (9,6%). Данияда 1999 жилдың Қазан айына дейін жилдары арасында салынған 20 орталандандырылған биогазды қоңдырғы жұмыс істеген. Германияда 400-ге жуық метантенк көлемі м 3 аз көлемді фермерлік қондырғы жұмыс істеуде. Австрияда 1997 ж. дейін 46 аз көлемді фермерлік қондырғылар жұмыс істеді ж. тағы 10 фермерлік және 5 үлкен қоңдырғы ашылды. Жамбыл облысында Жуалы ауданында «Қошқар ата» ауылында биогаз алу мен қолданудың биотехнологиясы іске суда.

Биогаз өндірісіне әсер ететін факторлар Метан органикалық зааттардың анаэробты ыдырауының нәтижесінде пайда болады. Ашу үрдісіне әсер ететін факторлар: Температура Орта ылғалдылығы рН ортасы C : N : P қатынасы Шикізаттың беткі бөлшектерінің ауданы Субстратты беру жиілілігі Орталандыру қосындылары

Биогаз алу принципі

Температура Метан бактерия лары өзінің өмір қызметін 0-70C температура мөлшерінде көрсетеді. 90C температураға дейін өмір сүре алтын кейбір штамдардан басқа, температура 70 оC-тан жоғары бокса, олар өліп қалады. Төмен температура д а олар тірі қалады, алайда өзінің өмір қызметін тоқтатады.

Шикізат Биогаз өндірісіне лайық, органикалық ығындылардың тізімі: қи, құс тезегі, сериалы бытыраның бір түйірі, фекальдық тұнба, балық цехтарының ығындылары(қан, май, шекқарын), шөп, тұрмыс қоқыстары, сүт зауыттарының ығындылары – тұзды және тәтті сүт сарысу, биодизель өндірісінің ығындылары – биодизель өндірісіндегі техникалық глицерин, шырын өндірісіндегі ығындылар – жоміс-жидек, көкөніс, жүзім сығындылары, балдырлар, крахмал өндірісінің ығындылары, қартопты қайта өңдеу,чипсылар өндірісінің ығындылары – қабықтар, шіріген клубни, кофе қойыртпағы.жоміс-жидек көкөніскрахмалкофе

Экология Биогаздың пайда болуы, атмосфераға метанның көптеп шығарылуын азайтады. Метан парниктік эффекте СО 2 қарағанда көп кері әсерін тигізеді және атмосфера да 12 жилға дейін сақталады.СО 2 Метанды биогаз өндеуде пайдалану, ғаламдық жилынудың алтын алудың бір жолы болып табылады. Ауыл шаруашылық өнімдерін өндеу, оларды тыңайтқыштар ретінде қолдану, жер асты суларына жүк түсірмейді.

Реакторда шикізат ыдыраған кезде, метан түзуші бактериялар пайда болады, яғни осы бактериялардың көмегімен биогаз яғни табиғи газ алынады. Оларды алғаш рет орыс ғалымы В.Л. Омелянский ашқан болатын. Сол себепті бактерия ғалымның атымен аталған. Methanobacillus omelianskii Methanococcus Methanosarcіna

Экономикалықпайдасы Экономикалық пайдасы отын мен электроэнергия үнемделеді; тыңайтқыш пен гербицид үнемделеді; биогаз және биотыңайтқышты сатуға болады; ауылшарушылық өсіміктерінің өнімі жоғарылайды; үй жануарлары мен құстарға жом қоспалары қолданылады; биогаз қондырғылары бір жил шамасында шығымын өтейді; органикалық қалдықтар жинақталмай, қолданылуына байланысты, ауа тазартылып, респираторлық және көз аурулары азаяды; органикалық қалдықтардағы микроорганизмдердің жойылуына байланысты эпидемиялық жағдай жақсарады; экологиялық таза тыңайтқыш қолданылуына байланысты экологиялық таза ауылшаруашылық өнімдерден денсаулық жақсарады; терек, көмір, ағаш отынды жинауға, тасымалдауға, кептіруге жіберілетін уақыт, қаржы үнемделеді және сақтау урны қажет болмайды; органикалық қалдықтардағы шөп тұқымдарының жойылуына байланысты, арамшөпті жинауға жіберілетін уақыт үнемделеді.

Экологиялық пайдасы ашық сақталтын көңнен түзілетін метанның (парник газы) атмосфераға бөлінуі азаяды; көмір, ағаш отындарының жану өнімдері мен көмірқышқыл газдың бөлінуі азаяды; жағымсыз иісті азот қосылыстарыммен ауаның ластануы азаяды; көңмен су ресурстарының ластануы азаяды; ағаштар (роман) отын ретінде қолданудан сақталады; химиялық тыңайтқыштарды қолдану азаяды.