Zahiriddin Muhammad Bobur hayoti va ijodi. Boburnoma
Temuriy shahzoda Zahiriddin Muhammad Bobur yil 14-fevralda Andijonda tugildi. Bobur Vatanimiz tarixidagi takrorlanmas siymolardan biridir. U nafaqat yirik adib, buyuk tarixchi, ulkan olim, balki mohir sarkarda va davlat arbobi ham edi. Uning ijodi mana shu sohalar bilan chambarchas bogliq holda yuzaga keldi. Uning mustaqil siyosiy faoliyati juda erta – otasi Umarshayx mirzoning kutilmaganda vafot etishi munosabati bilan boshlandi. Oshanda u bor-yogi 12 yoshda edi. Shoir
Boburning yagona maqsadi Boburning yagona maqsadi yirik va mustahkam markazlashgan davlat tuzishdan iborat edi. Bu maqsad amalga oshdi. Biroq u ozi tugilib osgan yurtda – Movarounnahrda emas, balki undan ancha olisda – Hindistonda amalga oshdi.
Boburdan bizga uning devonlari, «Boburnoma»si, bir qator ilmiy, tarixiy, diniy- falsafiy va axloqiy-talimiy ruhdagi asarlaridan iborat meros qoldi. U Xoja Ubaydullohning «Risolayi volidiya»sini ozbekchalashtirdi, musulmon axloqiga oid «Mubayyin» nomli masnaviyni yaratdi, «Xatti Boburiy»ni ixtiro qildi. Boburning
Bir necha muddat oldin podsholikni Humoyunga topshirgan Bobur 1530-yil 26- dekabrda, 47 yoshida ozi asos solgan saltanat poytaxti Agrada vafot etdi va osha yerda dafn etildi. Keyinchalik, 1539-yil, vasiyatiga muvofiq, xoki Kobulga keltirilib, ozi bunyod ettirgan «Bogi Bobur»ga
1993-yil 23-dekabrda tashkil etilgan Xalqaro Bobur jamgarmasi Bobur ijodini organishda katta ishlarni amalga oshirdi. Jamgarmaning ilmiy ekspeditsiyasi 10 dan ortiq Sharq mamlakatlari boylab ilmiy safarlar uyushtirib, Bobur va boburiylar qadamjolari, ularning ilmiy merosiga oid yangi malumotlar toplab, ularni ilmiy istemolga kiritdi. Mazkur malumotlar asosida 10 dan ziyod ilmiy, hujjatli, badiiy asarlar, 10 ga yaqin hujjatli, videofilmlar yaratildi. Xalqaro Bobur jamgarmasi
Tarixi Rashidiydan «U turli gozal fazilatlar, maqtovga loyiq sifatlarga ega podshoh edi. Barcha sifatlari ichida shijoat va muruvvatpeshaligi ustun kelar edi».
@uzbek_tilim Hasanxoja Nisoriy «Chigatoy sultonlarining eng sarasi va zor shijoatlisi edi».
@uzbek_tilim Javoharlal Neru «Bobur dilbar shaxs, Uygonish davrining tipik hukmdori, mard va tadbirkor odam bolgan, u sanatni, adabiyotni sevardi, hayotdan huzur olishni yaxshi korardi. Uning nabirasi Akbar yana ham dilbarroq bolib, kop yaxshi fazilatlarga ega bolgan».
@uzbek_tilim Pirimqul Qodirov «Bobur mirzo soz bilan jonli tasvir yaratish mahoratini mukammal egallagan adib edi. Buni ozi ham sezardi. Shuning uchun umrining oxirida ogli Humoyunga «Boburnoma»ni tugallab taqdim etganida unga bir ruboiy ilova qiladi
«Boburnoma» – adabiy va tarixiy ahamiyatga molik asar. Unda oz davridagi koplab kishilarning turli vaziyatlardagi kechin malari, Osiyoning koplab toglari, daryolari, ormon va chollari, iqlimi, aholisi, ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy ahvoli haqidagi malumotlar jamlangan. Boburnoma
«Boburnoma» – ozbek nasrining gozal namunasi. Ungacha Yusuf xos Hojibning «Qutadgu bilig» asari muqaddimasida, Rabguziy ijodida nasr namunalari uchrar edi. Alisher Navoiy uni yuqori pogonaga olib chiqdi. Biroq «Boburnoma» bu borada ozbek nasrining oziga xos kashfiyoti sifatida yuz korsatdi. Boburnoma
Boburnoma Asarda tarixning Bobur yashab otgan davri voqelari ifodalangan. Bu voqealar Andijon, Samarqand, Xojand, Hirotdan boshlab Kobul va Agragacha bolgan qamrovga ega. Yani unda Orta Osiyodan boshlab Hindistongacha bolgan masofadagi deyarli 50 yillik voqealar haqqoniy ifoda va bahosini topgan.
@uzbek_tilim Foydalanilgan adabiyot: Adabiyot [Matn] 10-sinf: darslik-majmua: /Boqijon Toxliyev, Bahodir Karimov, Komila Usmonova. – Toshkent: «Ozbekiston milliy ensiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, 2017.