Respublikada neonatal yordamni tashkillashtirishning dolzarb muammolarini. Neonatologiyaning tarixi va vazifalari: glossariy definitsiyalari, statistik. korsatkichlar. Olim korsatkichlari. Tirik tugilganlik mezonlari. CHaqaloqlik davrining asosiy tushunchalari. Tugruqdan oldingi patronaj, antenatal parvarish. Ozbekiston Respublikasi Sogliqni Saqlash tizimidagi yangi tugilgan chaqaloqlar va tugruq, yordami kursatish xizmatiga doir normativ aktlar va buyruqlar. Onalik va bolalikni himoya qiladigan davlat dasturlari. ANDIJON DAVLAT TIBBIYOT INSTITUTI fakul`tet pediatriya va neonatologiya kafedrasi

Neonatologiya ni dolzarb muammolari Neonatologiya ni 3 ta asosiy dolzarb muammolari bor Chala tugilgan chaqaloqlar koplbgi Neonatol davrda olim kopligi Parvarish qilish

Unda neonatologiyadagi dolzarb muammolardan sanalgan kam vaznli bolalarni parvarish va reabilitatsiya qilish, perinatal yuqumli asoratlar va neonatol sepsis, homila va yangi tugilgan chaqaloqlar hayotini jarrohlik amaliyoti yordamida saqlab qolish, ularda endoskopik jarrohlik muolajalari otkazish, homilaning tugma nuqsonlarida malakali akusherlik yordamini korsatish va bu jarayonda bevosita hamshiralarning ham munosib ishtirokini taminlash singari muhim masalalar xususida soz yuritildi.

2012 yildan boshlab mamlakatimizda perinatal yordamni tashkillashtirish maqsadida yurtimizning barcha hududlaridagi tugruq majmualari viloyat Perinatal markazlariga aylantirildi. Ayni paytda mamlakatimizda 17 viloyat perinatal markazi faoliyat korsatmoqda. – Markazimizda noyob operatsiyalar ham amalga oshirilayotgani bois hatto qoshni davlatlardan kelgan bemorlarga ham malakali tibbiy xizmat korsatilmoqda, – dedi Respublika Perinatal markazi ginekologiya bolimi mudiri Jahongir Gafurov. – Qabul qilish va tashxis qoyish, homiladorlar patologiyasi, tugruqxona bolimlari, onalar va chaqaloqlar reanimatsiya bolimi, neonatol jarrohlik, chala tugilgan chaqaloqlarni parvarish qilish, ginekologiya bolimlari, laboratoriya hamda qoshimcha xizmatlar faoliyat korsatmoqda. Eng songgi tashxis qoyish va davolash uskunalari bilan jihozlangan markazda malakali mutaxassislar zamonaviy davolash usullaridan keng foydalanmoqda. RPMda har yili ortacha 6 ming chaqaloq dunyoga keladi. Ularning 38 foizi poytaxtga va 62 foizi hududiy filiallarimizga togri keladi. Shuningdek, ushbu korsatkichlarning 67 foizi patologik korinishdagi tugruqlardir.

Neonatologiyaning asosiy yo'nalishlari quyidagilar: homilador ayolning sog'lig'i holatidagi og'ishlarning homila va yangi tug'ilgan chaqaloqning rivojlanishiga ta'sirini o'rganish; yangi tug'ilgan chaqaloqning bachadondan tashqariga funktsional va metabolik moslashuvini o'rganish; yangi tug'ilgan chaqaloqlarning reanimatsiyasi va intensiv terapiyasi; immunitet holatini shakllantirishni o'rganish; irsiy va tug'ma kasalliklarni o'rganish; ushbu davrda dori vositalarining farmakokinetikasi va farmakodinamikasi xususiyatlarini hisobga olgan holda kasalliklarni tashxislash, davolashning maxsus usullarini ishlab chiqish; kasal yangi tug'ilgan chaqaloqlarni reabilitatsiya qilish; muhim yo'nalishlardan biri sog'lom va kasal bolalarni ovqatlantirish va oziqlantirish masalalari.

definitsiyalari Uru g lanish – tuxum hujayra va spermatozoidning qushilishi. Pusht – uruglangan tuxum hujayraning bachadon devoriga birikishi. Homila – Uruglanishning 7-8 haftasidan song rivojlanadigan pusht (embrional davrning oxiridan to tugilgungacha) Tugruq – Homiladorlik muddatidan qat`iy nazar, tana vazni 500 grammdan ortiq yoki gestatsion yoshi 22 va undan ortiq haftalik tirik yoki olik homilaning onadan toliq ajralishi. Tugilish – bola tugilishi bilan kechadigan fiziologik jarayon. Abort – homiladorlikning toxtashi (tana vazni 500 grammgacha yoki gestatsiya muddati 22 haftagacha bolgan homilaning oz-ozidan ona organizmidan ajralishi). Sun`iy abort - tibbiy korsatmalarga kora yoki ayol xohishiga kora homiladorlikning toxtatish. Homila tushishi – gestatsiya muddati 22 haftagacha bolgan homilaning ona organizmidan ajralishi. Xavfli abort – minimal tibbiy standartlarga mos bolmagan sharoitda va etarli malakaga ega bolmagan shaxs tomonidan homiladorlikni toxtatish yoki homilani ona organizmidan sun`iy ajratish. Tirik tugilish – homiladorlikning muddatidan qat`iy nazar homilaning ona organizmidan toliq ajralishidir, bu vaqtda yoldoshning ajralishi yoki kindikning kesilishiga bogliq bolmagan holda, homila nafas olishi yoki unda boshqa tiriklik belgilaridan birortasi, ya`ni yurak urishi, kindik pulsatsiyasi, mushaklar harakati bolishi mumkin. Olik tugilish - homiladorlikning muddatidan qat`iy nazar, homilaning ona organizmidan toliq ajralishidan oldin nobud bolishi, bunda tiriklik belgilarining birortasi ham kuzatilmaydi. Letal oqibatning kelib chiqish vaqtiga qarab, homilaning antenatal va intranatal olimi, Yangi tugilgan chaqaloqning esa postnatal olimi farqlanadi.

Antenatal olim – tugruq boshlangunga qadar yuzaga keladi; Intranatal olim – tugruq vaqtida yuzaga keladi; Postnatal olim – tirik bola tugilgandan song yuzaga keladi. Perinatal davr – homila hayotining 22 – haftasidan boshlab, tugilgandan song 7- kunigacha bolgan davr. Neonatal davr (chaqaloqlik davri) – tugilgandan 28 kungacha bolgan davr. 12 Neonatal olim – Yangi tugilgan chaqaloqlar hayotini toliq 28 kuni davomida kuzatiladi. Bu olim korsatkichiga erta neonatal va kechki neonatal olim kiradi. Erta neonatal olim – Yangi tugilgan chaqaloqlar hayotining dastlabki 7 kuni davomida yuzaga keladi. Kechki neonatal olim - Yangi tugilgan chaqaloqlar hayotining dastlabki 7 kunidan song, toliq 28- kunigacha yuzaga keladi. Homiladorlik muddati (gestatsion yosh ) – oxirgi hayzning birinchi kunidan to tugilgunicha hisoblanadi va toliq haftalarda yoki toliq kunlarda belgilanadi. Oxirgi hayzning birinchi kuni «0» kun, 0-6 kun «toliq 0 hafta», 7-13 kun esa toliq 1 hafta deb hisoblanadi, demak homila hayotining 40 haftasi toliq 39 haftaga togri keladi. Homiladorlik davrini davomiyligiga qarab tugruq turlari quyidagilarga bolinadi: Vaqtidan ilgari tugruq – homiladorlikning 22- haftasidan toliq 37- haftasigacha (259 kun) bolgan tugruq. Vaqtidagi tugruq – homiladorlikning toliq 37- haftasidan toliq 42- haftasigacha ( ) bolgan tugruq.

O lim k o rsatkichlarini hisoblash formulalari O lik tu g ilish k o rsatkichi: Olik tugilganlar soni x 1000 Barcha tugilganlar soni Erta neonatal o lim k o rsatkichi: Erta neonatal davrda olganlar soni x 1000 Tirik tugilganlar soni Perinatal o lim k o rsatkichi: Olik tugilganlar+Erta neonatal davrda olganlar soni x 1000 Barcha tugilganlar soni Kech neonatal o lim k o rsatkichi: Tirik tugilib hayotining 7-27-kunida olganlar soni x 1000 Tirik tugilganlar soni Neonatal o lim k o rsatkichi: Neonatal davrda olganlar soni x 1000 Tirik tugilganlar soni Postneonatal o lim k o rsatkichi: Tirik tugilib hayotining 28-kunidan 1 yoshgacha olganlar soni x 1000 Tirik tugilganlar so

Sogliqni saqlash tizimining ish sifatining muhim korsatkichlari chaqaloqlar olimi korsatkichlarini kamaytirish hisoblanadi. Ozbyokiston Respublikasi 2000 yil Birlashgan Millatlar tashkilotiga a'zo boldi va oz oldiga ming yillik rivojlanish maqsadlarini qoydi. Ming yillik Deklarasiyaning rivojlantirish soxasining bir bobi chaqaloqlar olimini kamaytirish va 5-yoshgacha bolgan bolalar olimini 1990 yildan 2015 yillargacha 3 dan 2 qismga kamaytirishga qaratilgan. Tirik tugilish - homiladorlik vaqtiga bogliq bolmagan xolda homilani ona organizmidan toliq ajralishi bolib, tugilgandan keyin nafas olsa yoki boshqa xayotiy belgilaridan bittasi bolsa, ya'ni yurak urishi, kindik pulsasiyasi yoki aniq mushaklar harakati kuzatilsa va bu kindik kesilishiga va yoldoshni ajralishiga bogliq bolmagan holda yuzaga kelganda tirik tugilish deyiladi.Butun dunyo sogliqni saqlash tashkiloti - homila ona organizmidan ajralgandan keyin, homiladorlik vaqtiga bogliq bolmagan holda va quyidagi 4-belgidan bittasi bolganda: nafas, yurak urishi, kindik pulsasiyasi yoki mushaklar harakati kuzatilsa tirik tugilgan homila deb atalishini tavsiya qiladi. BJSST mezonlari: 1. Nafas, yurak urishi, kindik pulsasiyasi, mushaklar xarakati 2. Ogirligi -500 gr. 3. Boy uzunligi-25 sm 4. Gestasiya vaqti -22 qafta

Tirik tugilganlik mezonlari 1, "Bola tug'ilish tarixi" (F. 096 / Y). 2."Tibbiy tug'ruq to'g'risida guvohnoma" (F.103 / U-98). 3. "Tug'ilganlik haqidagi guvohnoma". 4. "Yangi tug'ilgan chaqaloqning rivojlanish tarixi" (F. 097 / Y). 5. "Perinatal o'limning tibbiy ma'lumotnomasi" (F / U-98). * Bolaning umrining birinchi kunida bolaning o'lish vaqti to'g'risida yozib olish (0 kuni) to'liq daqiqalar yoki soatlar davomida amalga oshirilishi kerak. Ikkinchi kuni bolaning o'limi (1-kun), uchinchi kun (2-kuni) va umr bo'yi hayotning to'liq kunlari o'lim vaqti haqida hamma kunlarda nishonlanadi. 6. "Tibbiy o'lim to'g'risidagi guvohnoma" (F.106 / U-98). Ichki statistikaning xalqaro taqqoslanishi uchun qabul qilingan mezon Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti (JSST) tekislash va o'lik tug'ilish. Read more at: mertvorozhdennosti-ploda/