Mavzu:Kompyuter tarmogining tavsifi.Kompyuter tarmoqlari turlari. Reja: 1.Kompyuter tarmoq haqida malumot. 2.Kompyuter tarmoq turlari. 3.Kompyuter tarmoqning vazifasi.

Kompyuter tarmog'i - ma'lumot almashish maqsadida ikki yoki undan ko'p hisoblash qurilmalarini bir-biriga ulash amaliyotidir. Kompyuter tarmoqlari apparat va dasturiy ta'minotning kombinatsiyasi bilan qurilgan. Eslatma: Ushbu sahifada simsiz tarmoqlar va kompyuter tarmoqlari haqida gap ketmoqda. Quyidagi mavzularga ham qarang: ijtimoiy tarmoq ishbilarmonlik tarmog'i

Kompyuter tarmoqlarini tasniflash va tarmoqlar tarmog'i Kompyuter tarmoqlari turli xil shakllarda tasniflanishi mumkin. Bir yondashuv tarmoqning turini geografik hududga qarab belgilaydi. Mahalliy tarmoqlar (LANlar), masalan, odatda bitta uy, maktab yoki kichik ofis binolarini o'z ichiga oladi, keng tarmoqli tarmoqlar (WAN'lar) shaharlarga, shtatlarga, hatto butun dunyoga tarqaladi. Internet - bu dunyodagi eng yirik WAN. Mahalliy tarmoqlar

Tarmoq dizayni Kompyuter tarmoqlari ham dizayn uslubida farq qiladi. Tarmoq dizaynining ikki asosiy shakli "mijoz / server" va "peer to peer" deb ataladi. Mijoz-server tarmoqlari mijoz-kompyuterlar va boshqa mijoz qurilmalari tomonidan kiritilgan elektron pochta, veb-sahifalar, fayllar yoki ilovalarni saqlaydigan markazlashtirilgan server kompyuterlariga ega. Aksincha, peer-to-peer tarmog'ida barcha qurilmalar bir xil funktsiyalarni qo'llab-quvvatlashga moyildir. Mijoz-server tarmoqlari bizneslarda va peer-to-peer tarmoqlarida juda keng tarqalgan bo'lib, uylarda keng tarqalgan.

Tarmoq topologiyasi uning joylashishini yoki tuzilishini axborot oqimining nuqtai nazaridan belgilaydi. Masalan, avtobuslar tarmog'ida, masalan, barcha kompyuterlar umumiy tarmoq orqali ulashadilar va muloqot qiladilar, biroq yulduzlar tarmog'ida barcha ma'lumotlar bitta markaziy qurilmadan o'tadi. Tarmoq topologiyalarining umumiy turlari avtobus, yulduz, ring tarmoqlari va tarmoq tarmoqlarini o'z ichiga oladi.

Tarmoq protokollari Kompyuter qurilmalari tomonidan ishlatiladigan aloqa tillariga tarmoq protokoli deb ataladi. Kompyuter tarmoqlarini tasniflashning yana bir yo'li ular qo'llab-quvvatlaydigan protokollar to'plami. Tarmoqlar ko'pincha har bir maxsus dastur bilan bir nechta protokollarni amalga oshiradilar. Ommabop protokollarga TCP / IP - Internetda va uy tarmoqlarida tez-tez uchraydi

Kompyuter tarmog'i apparat va dasturiy ta'minot Tarmoqli routerlar, ulanish nuqtalari va tarmoq kabellari, jumladan, maxsus aloqa vositalari, tarmoqni jismonan birlashtiradi. Tarmoq operatsion tizimlari va boshqa dasturiy ilovalar tarmoq trafigini hosil qiladi va foydalanuvchilarga foydali narsalarni qilish imkonini beradi.

Biznes kompyuter tarmoqlari Kichik va uy ofislari (SOHO) uylari uy tarmoqlarida mavjud bo'lgan shunga o'xshash texnologiyadan foydalanadi. Tadbirkorlar ko'pincha qo'shimcha aloqa, ma'lumotni saqlash va xavfsizlik talablari bilan o'z tarmoqlarini turli yo'llar bilan kengaytirishni talab qiladilar, ayniqsa, biznes katta. Agar uy tarmog'i odatda bitta LAN sifatida ishlayotgan bo'lsa, biznes tarmog'i bir nechta LANni o'z ichiga oladi. Ko'p joylarda binolarga ega bo'lgan kompaniyalar ushbu filiallarni birlashtirish uchun keng tarmoqli tarmoqlardan foydalanadilar

Ayrim uy xo'jaliklari tomonidan mavjud bo'lgan va ishlatilishi mumkin bo'lsa-da, IP-aloqa orqali ovoz va tarmoqni saqlash va zahira texnologiyalari biznesda keng tarqalgan. Katta kompaniyalar, shuningdek, o'zlarining ichki veb-saytlarini intranet deb atashadi va ular ishchi-ish muloqotlariga yordam beradi.

Tarmoq va Internet 1990-yillarda World Wide Web (WWW) yaratilishi bilan kompyuter tarmoqlarining ommaviyligi keskin oshdi. Dunyo bo'ylab Internet-serverlarida ishlaydigan umumiy veb- saytlar, peer to peer (P2P) fayl almashish tizimlari va boshqa xizmatlar

Mahalliy tarmoqlar bir korxona, muassasaning bir yoki qancha yaqin binolardagi abonentlarni boglaydi. Mahalliy tarmoqlar juda keng tarqalgan. CHunki % axborot o`sha tarmoq atrofida aylanib yuradi. Mahalliy tarmoqlar har qanday strukturaga ega bo`lishi mumkin. Lekin undagi kompyuterlar yuqori tezlikka ega yagona axborot uzatish kanali bilan boglangan bo`ladi. Mahalliy tarmoq yaratishdan maqsad–tashkilotlar, Oliy o`quv yurtlarida mavjud kompyuter parki va uning resurslari (printer, skaner, katalog va fayllari) dan unumli, tejamli foydalanishdir..

Barcha kompyuterlar uchun yagona tezkor axborot uzatish kanalining bo`lishi-bunday tarmoqning ajralib turuvchi xususiyati. Odatda, uzatish kanali ma`lumotlarni uzatish qobiliyatini yuqori bo`lishini ta`minlaydigan koaksial sim va optik to`qima simlardan iborat bo`ladi. Koaksial simning asosiy afzalligi, uning katta kenglikda ishchi chastotalariga ega bo`lganligi tufayli katta hajmdagi ma`lumotlar oqimini yuqori tezlikda uzatishi mumkinligidadir. Bu imkoniyat yuqori tezlik bilan ishlaydigan mahalliy kompyuter tarmoqlarini yaratish imkoniyatini beradi..

Koaksial simlarning ikkinchi afzalligi ularning turli tashqi qarshiliklarga chidamliligi va nisbatan uzoq masofalarga ma`lumotlarni uzatishi mumkinligidadir. Optik to`qimali simlarning afzalligi esa harqanday tashqi qarshililarga chidamliligi, ma`lumotlarni uzoq masofalarga o`zgartirishsiz va tez uzatishi( koaksial simlarga nisbatan 10 baravar tez) dadir.

Aslida, mahalliy kompyuter tarmoqlari ingichka(Ethernet) koaksial sim yoki vitaya para(Toking ring) asosida quriladi. Odatda bunday koaksial simlar yordamida tashkil qilingan tarmoq umumiy shina orqali birlashtiriladi. Bu esa ba`zibir noqulayliklarga olib keladi. Masalan, koaksial simning biror joyida uzilish sodir bo`lsa, tarmoq kompyuterlari ishlamay qoladi. Sim uzilgan joyni topish ba`zan amrimahol bo`lib qoladi.

SHuning uchun hozirda maxalliy kompyuter tarmoqlarini yaratish strukturalash printsipiga asoslanmoqda. Bunda har bir struktura alohida «vitaya para» simlari bilan ulangan bir necha kompyuterlar tarmoq adapterlari(moslovchilari) orqali boglangan shaklda tuziladi. Tarmoqni kengaytirish imkoniyati ham vujudga keladi. Bunday kompyuter tar-moqlarida kommutatsi maqsadida qo`shimcha yangi elektron qurilma– xab(Hub) ishlatiladi.

Har bir xab 8 dan 30 tagacha ulash joylariga ega. Bu ulash joylariga kompyuter yoki boshqa xab ulanishi mumkin. Demak, xab – sistemaning asosiy qismi bo`lib, uning ishlashi va imkoniyatlarini belgilaydi. Xablarda portlar holatini nazorat qiluvchi ko`rsatkich mavjud. Bu esa kontaktlarning yomon holatini, simlarning zararlanganligini va boshqa vaziyatlarni tez hal qilib boradi.