2-SEMINAR Pedagogika shaxs tarbiyasi va rivojlanishi togrisidagi fan. Ilmiy- pedagogik tadqiqotlar metodologiyasi va metodlari Bajardi: Sharipov Sh Tekshirdi: Ortiqov O

Reja: 1. Pedagogika fani va uning asosiy kotegoriyalari. 2. Pedagogik fanlar tizimi. 3. Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi. 4. Ilmiy pedagogik tadqiqotlarni tashkil etish va otkazish.

Foydalanish uchun adabiyotlar: Ibragimov X.I. Pedagogika nazariyasi T.: Fan va texnologiyalar nashriyoti Pedagogika. M.Toxtaxojaevaning umumiy taxriri ostida. – T.: Ozbekiston faylasuflari Milliy jamiyati, Askariva O.M., Xaitboev M., Nishonov S. Pedagogika –T.: Ozbekiston faylasuflari Milliy jamiyati, Ibragimov X.I. Abdullaeva SH. Pedagogika nazariyasi. –T.: Fan va texnologiyalarnashriyoti, Elektron ta`lim resurslari

1 - Pedagogika predmeti. Pedagogika (yunoncha - paidagogike bolib, paidagogos «bola» va «etaklayman») ijtimoiy tarbiyaning umumiy qonuniyatlari, muayyan jamiyatda yagona ijtimoiy maqsadga muvofiq yosh avlodni tarbiyalash hamda unga talim berishning mohiyati va muammolarini organadigan fan. Pedagogika fani shaxsni rivojlantirishning ikki muhim jihati – uni oqitish va tarbiyalashga asosiy etiborni qaratganligi bois didaktika (talim nazariyasi) va tarbiya nazariyasi fanning muhim tarkibiy qismlari hisoblanadi

Didaktika (talim nazariyasi, yunoncha didaktikos «orgatuvchi», didasko «organuvchi») talimning nazariy jihatlari, talim jarayonining mohiyati, tamoyillari, qonuniyatlari, oqituvchi va oqituvchi faoliyatlari, talimning maqsadi, mazmuni, shakl, metod, vositalari, natijasi, talim jarayonini takomillashtirish yollari va hokazo muammolarni tadqiq etadi.

Tarbiya nazariyasi – pedagogikaning muhim tarkibiy qismlaridan biri bolib, tarbiya jarayoni mazmuni, shakl, metod, vosita va usullari, uni tashkil etish muammolarini organadi.

Tarbiya muayyan, aniq maqsad hamda ijtimoiy-tarixiy tajriba asosida yosh avlodni har tamonlama ostirish, uning ongi, xulq-atvori va dunyoqarashini tarkib toptiruvchi uzluksiz jarayonidir.

Tarbiya turlari: iqtisod tarbiyasi, aqliy, axloqiy jismoniy tarbiyasi, estetik tarbiya, gigenik tarbiya, ekologik tarbiya, mehnat tarbiyasi, …

SHarqda buyuk allomalar - Muhammad Muso al-Xorazmiy, Abu Nasr Forobiy, Abu Rayќon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Ahmad al-Fargoniy, garbda esa T.Mor, T.Kampanella, E.Rotterdamskiy, F.Rable, M.Montenь va boshqalar tomonidan har tomonlama rivojlangan, ruhiy va jismoniy jihatdan soglom, antik dunyo va burjaziya davri yutuqlari asosida ilmiy bilimlarni ozlashtira olgan shaxsni tarbiyalash goyasi ilgari surildi va puxta asoslab berildi. Aynan shu davrda pedagogika fani asoslari muayyan tizimga solindi va ilmiy jihatdan asoslandi. Bu orinda pedagogika fani rivojiga ozining munosib hissasini qoshgan mutafakkirlar: Garbda - Ya.A.Komenskiy, D.Didro, J.J.Russo, F.Gerbart, V.V.Disterveg, A.S.Makarenko, V.A.Suxomlinskiy, SHarqda I.Ibrat, S.Siddiqiy, A.SHakuriy, S.Ayniy, A.Avloniy, A.Fitrat, H.H.Niyoziy, M.Abdurashidov, M.Behbudiylar shaxsga talim berish va uni tarbiyalash borasidagi šarashlarni yanada boyitdilar hamda talim tizimiga ilm-fan, texnika yangiliklarini tadbiq etish, oqitishni yangi tizim (izchil, uzluksiz, asoslangan) asosida tashkil etish kabi goyalarni ilgari surdilar.

Pedagogika faning maqsadi: Mavjud sharoitda pedagogika fani barkamol shaxs va malakali mutaxassisni tayyorlashga yonaltirilgan ijtimoiy harakat istiqbollari, bu boradagi muammolar va ularni hal etish yollarini tadqiq qilish.

Ozbekiston Respublikasda demokratik, insonparvar hamda huquqiy jamiyatni barpo etish sharoitida mazkur fan yuksak manaviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrni tarbiyalash tizimini ishlab chiqish, milliy istiqlol goyasi asosida talim va tarbiya nazariyasini ijodiy rivojlantirish Vazifasini hal etadi. Mazkur jarayonda quyidagi vazifalarni bajarishga etibor qaratiladi:

Manaviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrni tarbiyalashga yonaltirilgan pedagogik jarayonning mohiyatini organish SHaxsni har tomonlama kamol toptirish qonuniyatlarini aniqlash. Ijtimoiy taraqqiyot darajasidan kelib chiqqan holda, rivojlangan xorijiy mamlakatlar talim tizimi tajribasini organish asosida uzluksiz talim tizimini takomillashtirish. Talim muassasalari hamda, ularda faoliyat olib borayotgan pedagoglar faoliyati mazmunini asoslash.

Ilgor pedagogik tajribalarni umumlashtirish va amaliyotga joriy etish. Pedagoglarni pedagogika nazariyasiga oid bilimlar hamda talim- tarbiya usullari bilan qurollantirish. Talim-tarbiya birligi hamda ijtimoiy tarbiya yonalishlari ortasidagi ozaro aloqadorlikni taminlashning pedagogik shart-sharoitlarini organish. Oqitish hamda tarbiyalash jarayonining samarali texnologiyalarini yaratish. Oila tarbiyasini muvaffaqiyatli tashkil etish yuzasidan ota-onalar uchun ilmiy-metodik tavsiyalarni ishlab chiqish.

1 - Pedagogika fanining asosiy kategoriyalari. Bizga yaxshi malumki, har bir fan ozining tayanch tushunchalari, qonuniyatlari, tamoyillari, qoidalari tizimiga ega. Aynan mana shu holat uning fan sifatida etirof etilishini kafolatlaydi. Fanning mohiyatini ochib beruvchi eng muhim, asosiy tushuncha kategoriya deb ataladi. Pedagogika fanining asosiy kategoriyalari shaxs kamolotini taminlash, talim va tarbiya samaradorligiga erishishga haratilgan jarayonlarning umumiy mohiyatini yoritadi.

Pedagogik aning eng muhim kategoriya lari shaxs tarbiya talim konikma malaka Malumot bilim rivojlanish

1Тузувчи ИШМУҲАМЕДОВ Р.Ж ПЕДАГОГИК ФАНЛАР ТИЗИМИДА Surdopedagogika va surdopsixologiya – eshitish qobiliyati buzilgan bolalarni rivojlantirish, oqitish va tarbiyalash masalalarini organadi. Коррекцион (махсус) педагогика – ривожланишида турли психологик ва физиологик нуқсонлари бўлган болаларни тарбиялаш ва ўқитиш билан боғлиқ муаммоларни ўрганади. Boshlangich talim pedagogikasi – boshlangich sinflar oquvchilarini tarbiyalash, ularga talim berish, ularning oziga xos psixologik hamda fiziologik xususiyatlarini tadqiq etish, shuningdek, ularni intellektual, manaviy- axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish masalalarini organadi. Boshlangich talim pedagogikasi – boshlangich sinflar oquvchilarini tarbiyalash, ularga talim berish, ularning oziga xos psixologik hamda fiziologik xususiyatlarini tadqiq etish, shuningdek, ularni intellektual, manaviy- axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish masalalarini organadi. Androgogik pedagogika Kattalarni oqitish Androgogik pedagogika Kattalarni oqitish Maktabgacha talim pedagogikasi – maktabgacha talim yoshidagi bolalarni tarbiyalash, ularni intellektual, manaviy-axloqiy va jismoniy jihatdan kamolotga yetkazish masalalarini organadi. ПЕДАГО ГИК ФАНЛАР ТИЗИМИ ДА ПЕДАГО ГИК ФАНЛАР ТИЗИМИ ДА Umumiy pedagogika– maktab yoshidagi bolalarni tarbiyalash va ularga talim berishmasalalarini organadi.

1Тузувчи ИШМУҲАМЕДОВ Р.Ж.17 ПЕДАГОГИК ФАНЛАР ТИЗИМИДА Pedagogik mahorat – bolajak oqituvchilarning kasbiy mahoratlarini oshirish, takomillashtirish muammolarini organadi. Ijtimoiy pedagogika – ijtimoiy munosabatlar jarayonida pedagogik goyalarning tutgan orni va roli, shaxsni kasbiy va ijtimoiy faoliyatga yonaltirish muammolarini organadi. Logopediya va nutqiy buzilishlar psixologiyasi – nutqi, shuningdek, motorli-harakatlanish doirasida murakkab nuqsonlari bolgan bolalar (kor, soqov va kar bolalar)ni rivojlantirish, oqitish va tarbiyalash masalalarini organadi. Metodika – xususiy fanlarni oqitish xususiyatlarini organadi. Metodika – xususiy fanlarni oqitish xususiyatlarini organadi. Pedagogik texnologiya – talim va tarbiya jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiyalarni qollash, texnologik yondashuv asosida talim va tarbiya jarayonining samaradorligini oshirish muammolarini organadi. ПЕДАГО ГИК ФАНЛАР ТИЗИМИ ПЕДАГО ГИК ФАНЛАР ТИЗИМИ Pedagogika tarixi – talim va tarbiyaning yuzaga kelishi, taraqqiy etishi, muayyan tarixiy davrlarda yetakchi orin egallagan pedagogik fikrlar taraqqiyoti masalalarini organadi.

4 - Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi. 1. Falsafa 2. Iqtisod 3. Sotsiologiya 4. Etika 5. Estetika 6. Fiziologiya 7. Gigiena 8. Psixologiya 9. Tarix 10. Madaniyatshunoslik

Pedagogikning ilmiy-tadqiqot metodlari: Pedagogik kuzatish metodi. Suhbat metodi. Anketa metodi. Intervyu metodi. Talim muassasasi hujjatlarini tahlil qilish Test metodi. Pedagogik tahlil metodi. Bolalar ijodini organish metodi. Pedagogik tajriba metodi. Matematik-statistik metod.