MAVZU:BOLALARDA ZAHARLANISHINI OLDINI OLISH VA DAVOLASH CHORALARI TAYYORLADI:TURDALIYEV NURMUHAMMAD

OZIQ-OVQATDAN ZAHARLANISH ALOMATLARI, BIRINCHI TEZ YORDAM KORSATISH, OLDINI OLISH REJA: 1) OVQATDAN ZAHARLANISH ALOMATLARI 2) OVQATDAN ZAHARLANISHDA BIRINCHI YORDAM 3)ZAHARLANISHDA QABUL QILINADIGAN VOSITALAR 4)QACHON SHIFOKORGA MUROJAAT QILISH KERAK 5)OVQATDAN ZAHARLANISHNI OLDINI OLISH

OVQATDAN ZAHARLANISH ALOMATLARI ZAHARLANISHNING DASTLABKI BELGILARI SIFATSIZ OZIQ- OVQATLARNI ISTEMOL QILGANDAN SONG YARIM SOAT ICHIDA KUZATILISHI MUMKIN, LEKIN KOPINCHA 4-6 SOAT ICHIDA, BAZAN ESA BIR KUNDAN KEYIN PAYDO BOLADI. ZAHARLANISHNING ODATIY ALOMATLARI: ICH KETISH (AXLAT, SUVLI, BADBOY HIDLI, HAZM BOLMAY QOLGAN OZIQ-OVQAT QOLDIQLARI BILAN); KUCHLI KONGIL AYNISHI KOP MARTA QAYT QILISH.

BUNDAN TASHQARI, ZAIFLIK, BOSH AYLANISHI, TANA HARORATINING KOTARILISHI, VARAJA QILISH, OSHQOZON SOHASIDA OGIRLIK VA OGRIQLI SPAZMLAR, METEORIZM KOP MIQDORDA SOLAK AJRALISHI XARAKTERLIDIR. YODDA TUTING KOPINCHA ZAHARLANISHNI SUT VA SUT MAHSULOTLARI, KREMLI TORT VA PISHIRIQLAR, YUMSHOQ PISHLOQ, QAYNATILGAN KOLBASA, PASHTETLAR, TUXUM, UYDA TAYYORLANGAN MAYONEZ, MAYONEZ YOKI SMETANALI SALATLAR, POMIDOR VA POMIDOR SHARBATI KELTIRIB CHIQARADI.

OVQATDAN ZAHARLANISHDA BIRINCHI YORDAM OZIQ-OVQATDAN ZAHARLANISHINING DASTLABKI BELGILARIDA BEMOR OSHQOZONINI BOSHATISH UCHUN UNI YUVISH KERAK. YUVISH UCHUN QOGOZ FILTR YOKI TORT QATLAMLI DOKADAN OTKAZILGAN KALIY PERMANGANATNING (MARGANSOVKA) KUCHSIZ (OCH PUSHTI) ERITMASI ISHLATILISHI MUMKIN. BUNDAN TASHQARI, ISTEMOL SODASI ERITMASI (1 LITR QAYNATILGAN SUV UCHUN 1 CHOY QOSHIQ) YOKI OSH TUZI (5 LITR SUV UCHUN «TOGCHASIZ» HOLDA 2 OSH QOSHIQ) HAM TOGRI KELADI. YUVISH UCHUN ERITMA OLDINDAN 8-10 LITR MIQDORDA TAYYORLANISHI KERAK. U ORGANIZMNING GIPOTERMIYASIGA OLIB KELMASLIGI, SHUNINGDEK ICHAK PERISTALTIKASINI SEKINLASHTIRMASLIGI UCHUN ALBATTA ILIQ (35-37 °C HARORATDA) BOLISHI KERAK. BIRINCHI QABUL QILISHDA 2-3 DAN 5-6 STAKAN SUYUQLIKNI ICHISH KERAK, SONGRA IKKI BARMOQ BILAN TILNING ILDIZINI QOZGATIB, QAYT QILISHNI CHAQIRISH KERAK. YUVISH JARAYONI QAYT MASSASIDA FAQAT TOZA SUV BOLMAGUNICHA TAKRORLANADI.

OSHQOZONNI YUVGANDAN SONG, TORT MAROTABA HAR 15 DAQIQADA QAYNATILGAN SUV BILAN ENTEROSORBENTLARNI QABUL QILISH TAVSIYA ETILADI. BEMORNI TINCHLIKDA QOLDIRISH, AGAR VARAJA QILAYOTGAN BOLSA, ISSIQ QILIB ORANTIRISH KERAK. BIRINCHI KUN OVQATLANISHDAN SAQLANGAN YAXSHIROQDIR, IKKINCHI KUNI ESA BULYON, GURUCHLI SABZAVOTLI SHORVALAR KIRITISH VA TAOMNOMANI ASTA-SEKIN KENGAYTIRISH MUMKIN. TOLIQ TUZALIB KETGUNGA QADAR OSHQOZON SHILLIQ QAVATINI QOZGATISH XUSUSIYATIGA EGA BOLGAN MARINADLANGAN, ACHCHIQ, SHOR VA DUDLANGAN MAHSULOTLARNI ISTEMOL QILISHDAN QOCHISH KERAK. BEMORGA QAYNATILGAN SUV, ACHCHIQ QILIB DAMLANMAGAN SHIRIN CHOY, MEVALI MORSLAR, KISEL ICHISH TAVSIYA ETILADI. GAZLANGAN ICHIMLIKLAR TAQIQLANADI.

ZAHARLANISHDA QABUL QILINADIGAN VOSITALAR ZAHARLANISHLARDA ENTEROSORBENTSLAR QABUL QILINADI. USHBU DORILAR TOKSINLAR, ZAHARLAR, MIKROBLAR VA BAKTERIYALARNI BOGLAYDI VA ORGANIZMDAN CHIQARIB TASHLAYDI VA QONGA ZAHARLI MODDALARNI KIRISHIGA TOSQINLIK QILADI. ULAR ZAHARLANISH ALOMATLARINI YOQOTISHGA VA INSONNING HOLATINI MEYORGA KELTIRISHGA YORDAM BERADI. QAYT QILISH VA ICH KETISHDAN KELIB CHIQQAN SUVSIZLANISHNI OLDINI OLISH UCHUN MAXSUS TUZ ERITMALARI ISHLATILADI, ULAR YOQOTILGAN SUYUQLIK ORINI TOLDIRADI VA ELEKTROLITLAR YOQOTILISHI NATIJASIDA BUZILGAN KISLOTA-ISHQOR MUVOZANATINI TIKLAYDI. ODATDA ULAR QAYNATILGAN SUVDA ERITILISHI KERAK BOLGAN KUKUN SHAKLIDA BOLADI. OLINGAN ERITMA HAR BIR KILOGRAMM TANA VAZNI UCHUN 10 ML MIQDORDA HAR BIR DEFAKATSIYADAN KEYIN KICHIK QULTUMLAR BILAN ICHILISHI KERAK. AGAR DIAREYA QAYD QILISH BILAN KECHADIGAN BOLSA, UNDA HAR BIR QAYT QILISHDAN KEYIN QOSHIMCHA RAVISHDA HAR BIR KILOGRAMM TANA VAZNIGA 10 ML MIQDORDA ERITMA ICHISH KERAK.

ZAHARLANISHDA QABUL QILINADIGAN VOSITALAR ZAHARLANISHLARDA ENTEROSORBENTSLAR QABUL QILINADI. USHBU DORILAR TOKSINLAR, ZAHARLAR, MIKROBLAR VA BAKTERIYALARNI BOGLAYDI VA ORGANIZMDAN CHIQARIB TASHLAYDI VA QONGA ZAHARLI MODDALARNI KIRISHIGA TOSQINLIK QILADI. ULAR ZAHARLANISH ALOMATLARINI YOQOTISHGA VA INSONNING HOLATINI MEYORGA KELTIRISHGA YORDAM BERADI. QAYT QILISH VA ICH KETISHDAN KELIB CHIQQAN SUVSIZLANISHNI OLDINI OLISH UCHUN MAXSUS TUZ ERITMALARI ISHLATILADI, ULAR YOQOTILGAN SUYUQLIK ORINI TOLDIRADI VA ELEKTROLITLAR YOQOTILISHI NATIJASIDA BUZILGAN KISLOTA-ISHQOR MUVOZANATINI TIKLAYDI. ODATDA ULAR QAYNATILGAN SUVDA ERITILISHI KERAK BOLGAN KUKUN SHAKLIDA BOLADI. OLINGAN ERITMA HAR BIR KILOGRAMM TANA VAZNI UCHUN 10 ML MIQDORDA HAR BIR DEFAKATSIYADAN KEYIN KICHIK QULTUMLAR BILAN ICHILISHI KERAK. AGAR DIAREYA QAYD QILISH BILAN KECHADIGAN BOLSA, UNDA HAR BIR QAYT QILISHDAN KEYIN QOSHIMCHA RAVISHDA HAR BIR KILOGRAMM TANA VAZNIGA 10 ML MIQDORDA ERITMA ICHISH KERAK.

ZAHARLANISHDA QABUL QILINADIGAN VOSITALAR Qayt qilish va ich ketishdan kelib chiqqan suvsizlanishni oldini olish uchun maxsus tuz eritmalari ishlatiladi, ular yoqotilgan suyuqlik orini toldiradi va elektrolitlar yoqotilishi natijasida buzilgan kislota- ishqor Zaharlanishlarda enterosorbentslar qabul qilinadi. Ushbu dorilar toksinlar, zaharlar, mikroblar va bakteriyalarni boglaydi va organizmdan chiqarib tashlaydi va qonga zaharli moddalarni kirishiga tosqinlik qiladi. Ular zaharlanish alomatlarini yoqotishga va insonning holatini meyorga keltirishga yordam beradi. muvozanatini tiklaydi. Odatda ular qaynatilgan suvda eritilishi kerak bolgan kukun shaklida boladi. Olingan eritma har bir kilogramm tana vazni uchun 10 ml miqdorda har bir defakatsiyadan keyin kichik qultumlar bilan ichilishi kerak. Agar diareya qayd qilish bilan kechadigan bolsa, unda har bir qayt qilishdan keyin qoshimcha ravishda har bir kilogramm tana vazniga 10 ml miqdorda eritma ichish kerak.

QACHON SHIFOKORGA MUROJAAT QILISH KERAK Kopincha zaharlanish belgilari bir hafta ichida mustaqil ravishda otadi, bunda simptomatik davolash yetarli boladi. Biroq, ayrim hollarda zaharlanish xavfli boladi. Quyidagi hollarda tibbiy yordamga murojaat qilish kerak: Ichak va oshqozon kasalliklari fonida kuchli bosh ogrigi, buyrak, jigar va boshqa ichki azolar sohasida ogriq hissi kuzatilsa; Bemorda yuqori isitma, kuchli terlash, chanqoqlik hissi kuzatilsa;isitma Yosh bola yoki qariya zaharlangan bolsa; Qoziqorin bilan zaharlaganlikka shubha bolsa; Kuchli qusish, diareya ikki kun davomida saqlanib tursa; Zaharlanish belgilari bir haftadan uzoq davom etsa.

OVQATDAN ZAHARLANISHNI OLDINI OLISH Oziq-ovqatdan zaharlanishni oldini olishning eng yaxshi usuli ovqatlanish gigienasi qoidalariga, ovqatni togri saqlash va elementar ogohlikka rioya qilishdir.ovqatlanish gigienasi qoidalariga Ovqatning rangiga, hidiga va tamiga etibor bering. Noxush chirigan hid, tamning nordonligi, tilning achishi sergak torttirishi kerak. Mahsulot sifati buzilganligi belgisi sifatida uning konsistentsiyasi ozgarishi, uning yuzasida shilliq hosil bolishi ham xizmat qilishi mumkin. Mogor bilan qoplangan, buzilgan meva va sabzavotlarni, shishgan konserva bankalari va sut va sut mahsulotlari paketlarini afsuslanmasdan tashlab yuborish kerak. Temir qopqoq bilan «yopilgan» banka oziga xos ovoz bilan ochilishi kerak, bu uning germetik yopilganini korsatadi. Agar ovoz bolmasa, konservalarni istemol qilmaslik kerak. Sotib olayotganda, mahsulotning ishlab chiqarish muddati va yaroqlik muddati, oramning yaxlitligini tekshirish kerak. Shuningdek, muzlatgichni muntazam ravishda kozdan kechirish lozim.

BOSHQA EHTIYOT CHORALARI: MAYONEZ QOSHILGAN TAYYOR SALATLAR SOTIB OLMANG: ULARNING SIFATI TEZDA BUZILADI. PISHIRISHNING ISSIQLIK REJIMIGA RIOYA QILING. OVQATLANISH VA OVQAT TAYYORLASHDAN OLDIN SABZAVOT VA MEVALARNI, IDISHLAR VA BOSHQA OSHXONA BUYUMLARINI YAXSHILAB YUVIB TASHLANG. TUXUMNI CHAQISHDAN OLDIN UNI SOVUN BILAN YUVING. OSHXONA SOCHIQLARINI, IDISHLARNI YUVISH UCHUN MOCHALKANI TEZ-TEZ ALMASHTIRIB TURISH KERAK, ULARNING BARCHASI OZIDA PATOGEN BAKTERIYALARNI TOPLAYDI. BIR NECHTA KESISH UCHUN TAXTACHALAR BOLISHI KERAK. KOKATLAR, SABZAVOT VA MEVALAR, PISHLOQLAR VA KOLBASA MAHSULOTLARI KESILADIGAN TAXTACHA VA XOM GOSHT KESILADIGAN TAXTACHA ALOHIDA-ALOHIDA BOLISHI KERAK. SOVUTGICHNING BITTA QISMIDA XOM GOSHT VA TAYYOR OVQATLARNI SAQLAMANG. OLDINDAN JUDA KOP OZIQ-OVQAT TAYYORLAMANG. SOVUTGICHDA PISHIRILGAN OVQAT UCH KUNDAN ORTIQ SAQLANMASLIGI KERAK JAMOAT OVQATLANISH JOYLARINI ETIBOR BILAN TANLANG.