Mustaqillik yillarida Ozbekistonning iqtisodiy, manaviy va madaniy taraqqiyoti Mustaqillik yillarida Ozbekistonning iqtisodiy, manaviy va madaniy taraqqiyoti Fan oqituvchisi: Yoldoshev Farrux
Reja: Tarixiy xotiraning tiklanishi. Inson xotirasi boqiy. Milliy urf-odatlar, qadriyatlar va ananalarning tiklanishi. Manaviyat targiboti.
Shuning uchun ham mamlakat rahbariyati istiqlolning dastlabki paytidanoq bu borada zarur choralar kordi yili Alisher Navoiy tavalludining 550-yilligi keng nishonlandi. Alisher Navoiy nomida Davlat mukofoti tasis etildi. Adabiyot institutiga Alisher Navoiy nomi berildi. Navoiy haykali Toshkentning Komsomol koli deb nomlangan istirohat bogiga ornatildi va bu bog Alisher Navoiy nomidagi Ozbekiston Milliy bogi deb ataladigan boldi. Ozbekiston suveren davlat sifatida ijtimoiy-siyosiy hayotda manaviy yangilanish jarayonini amalga oshirmasdan mustaqillikni har tomonlama mustahkamlab bolmasligini hayotning ozi korsatdi.
1994-yilni hukumat qarori bilan mamlakatimizda Ulugbek yili, deb elon qilinishi, uning 600-yilligini Ozbekistonda va jahon miqyosida, xususan, YuNESKO qarorgohi Parijda keng nishonlanishi ham buyuk allomalar qoldirgan meros umuminsoniy qadriyatga aylanganligining nishonasidir yil Amir Temur tavalludining 660 yilligi ham keng miqyosda nishonlandi. Mamlakat Prezidenti 1996-yilni Amir Temur yili deb atash togrisida farmon qabul qildi. Temur tuzuklari bir necha tilda chop etildi. Osha davr tarixiy-madaniy yodgorliklari tiklanib, yozma adabiyotlar ilmiy muomalaga kiritildi. Juda qisqa fursatda Toshkentda bobokalonimizning dunyoviy shani va shavkatiga mos keladigan Temuriylar tarixi davlat muzeyi qurildi.
Hukumatning maxsus qaroriga binoan, 1999-yil dekabrda Xorazmda Muhammad Rizo Erniyozbek ogli Ogahiy tavalludining 190 yilligi, Nukusda Ajiniyoz Qosiboy ogli tavalludining 175 yilligi, 1998-yil oktabrda esa Fargonada Ahmad al-Fargoniy tavalludining 1200 yilligi keng nishonlandi. Islom olamining zabardast allomalari bolmish Imom Ismoil Buxoriyning 1225 yilligi, Imom Abu Iso Termiziyning 1200 yilligi, Mahmud Zamaxshariyning 920 yilligi, Najmiddin Kubroning 850 yilligi, Bahouddin Naqshbandiyning 675 yilligi, Xoja Ahror Valiyning 600 yilligi va boshqa allomalarning yubileylari keng nishonlandi.
1993-yil Toshkentda, 1996-yil Samarqand va Shahrisabzda Amir Temur haykali ochildi. Shu yili Samarqand va Shahrisabz shaharlari «Amir Temur» ordeni bilan mukofotlandi. Yodda tuting
Milliy urf-odatlar, qadriyatlar va ananalarning tiklanishi. Istiqlol sharofati bilan xalqimizning milliy-manaviy merosini tiklash va yangilash hamda xalqimiz ongiga yetkazish va turmushiga singdirish muhim vazifalardan biri sifatida kun tartibiga qoyildi. Yodda tuting! Ozbekistonda rasman 3 ta xotira kuni mavjud: 1) 1999-yildan boshlab 9 may – «Xotira va qadrlash kuni 2) 2001-yildan etiboran 31-avgust – «Qatagon qurbonlarini yod etish kuni»; 3) 2017-yildan boshlab 2-sentabr – Ozbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov xotirasi kuni.
Xalqimizning azaliy qadriyati, sevimli bayrami hisoblanmish Navroz bayramining xalqimizga qaytib berilishi mamlakat tarixida katta voqea boldi yildan boshlab mamlakatda Prezident farmoniga kora, 21-mart – Navroz umumxalq bayrami sifatida nishonlanadigan boldi. Qadimiy xalq bayrami – Navrozning tiklanishini respublikamizning butun aholisi mamnuniyat bilan maqullab, kotarinki ruhda kutib oldi va hozirda ham ardoqli bayram sifatida nishonlamoqda. Ozbekiston hali sovetlar qaramogida turgan ogir kunlarda Islom Karimov xalq xohish-irodasiga quloq tutib, unutilmas tarixiy hujjatga imzo chekdi yil 2-iyun kuni Musulmonlarning Saudiya Arabistoniga haj qilishi togrisidagi farmonini elon qildi yil ozbek palovi YuNESKOning nomoddiy madaniy meros royxatiga kiritildi.
Mamlakatda Islom dini omilidan unumli foydalanish, uning boy manaviy va madaniy qadriyat sifatidagi imkoniyatlarini kengaytirish choralari korildi. Jumladan, 1990-yilda musulmonlarning Haj ziyoratiga borishini kafolatlaydigan Prezidentning maxsus farmoni qabul qilindi yil 27-martda Ozbekiston Prezidentining Roza hayitini dam olish kuni deb elon qilish togrisidagi farmoniga kora musulmonlar hayotidagi qutlug sanalar – Qurbon va Ramazon hayit kunlarini doimiy ravishda bayram qilish va ularning dam olish kunlari deb elon qilinishi ham aynan xalqimiz konglidagi ish boldi. Mustaqillik sharofati bilan Islom nuri haftanomasi, Hidoyat jurnali dunyoga keldi, koplab diniy-axloqiy adabiyotlar chop etila boshlandi. Jumladan, Imom Buxoriyning tort jilddan iborat, Imom Termiziyning bir jildli hadis kitoblari, boshqa allomalarning qator asarlari yuz minglab nusxalarda chop etildi. Quroni Karim sakkiz marta, jami bir million nusxada nashr etildi. Bu muqaddas kitob yurtimizda ilk bor 1992-yil Quronning ozbekcha tarjima nusxasi
2004-yili esa Toshkent Islom universitetida Quroni Karimning shayx Abdulaziz Mansur tarjimasida izohli nashri tayyorlandi hamda chop etildi. Ozbekiston musulmonlari erkinlik va qulay imkoniyatlarga ega bolmoqdalar. Ular bevosita hukumat yordamida har yili muqaddas haj va umra amallarini ado etish imkoniyatiga erishdilar. Agar sovet davrida mamlakatimiz fuqarolaridan 3–4 kishigina haj safarini ado etgan bolsa, 2016-yilga qadar har yili 5000 dan ortiq fuqarolarimiz hoji bolib qaytishadi. Tabiiyki, manaviy-ruhiy poklanish, qadriyatlarning tiklanishi bir kunda boladigan jarayon emas, balki u bizdan muntazam ravishda izchillik bilan ish olib borishimizni talab etadi. Imom Abu Mansur al- Moturidiy tavalludining 1130 yilligini nishonlash togrisidagi, Burhoniddin al- Marginoniy tavalludining hijriy sana boyicha 910 yilligini nishonlash togrisidagi Ozbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari fi krimizning yaqqol isbotidir yili esa Abduxoliq Gijduvoniy tavalludining 900 yilligi keng nishonlandi.
1997-yil – Xiva va Buxoro shaharlarining 2500 yillik yubileyi nishonlandi yil – Termiz shahrining 2500 yillik yubileyi nishonlandi yil – Shahrisabz shahrining 2700 yilligi nishonlandi yil – Nukus shahrining 70 yilligi nishonlandi va shahar Dostlik ordeni bilan mukofotlandi yil – Qarshi shahrining 2700 yilligi nishonlandi yil – Xorazm Mamun akademiyasining 1000 yilligi nishonlandi yil – Samarqand shahrining 2750 yillik yubileyi otkazildi yil – Margilon shahrining 2000 yillik yubileyi otkazildi yil – Ozbekiston Respublikasi poytaxti Toshkent shahrining 2200 yilligiga bagishlangan tantanali marosim otkazildi.
Etiboringiz uchun rahmat