Қаббылдаған: Молдашева З.Б Ортттындағандар: Даулетбаева К.К ЖТД: 610 Баллық шақтағы ауруларды интеграция лап жүргізу стратегиясы (БШАИЖ)
Жоспар I Кіріспе: II Негізгі б ө лім: 1. Баллы қ ша қ та ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргізу стратегиясы ма қ сайты, міндеттері 2. Баллы қ ша қ та ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргізу стратегиясы кезе ң ділігі 3. Баллы қ ша қ та ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргізу стратегиясы кезіндегі аллодын алу шаралары. III Қ орытыеды: IV Пайдалан ғ ан ә дебиеттер
XX 90 жилдары Д ү нии ж ү зілік денсаулы қ са қ тау ж ә не Балалар қ оры ЮНИСЕФ ар қ илы Баллы қ ша қ та ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргізу стратегиясы сажалыеды. Қ азіргі та ң да б ұ л ба ғ варлама д ү нии ж ү зіндегі 100 астам мемлекетте енгізілген ж ә не ба ғ варламанны ң компьютерлік н ұ с қ асы сажалын ғ ан, ол н ұ с қ а ар қ илы медицина сласины ң қ изметкерлері баллы қ ша қ та ғ ы негізгі аурулар туралы қ ыс қ а уа қ ыт аралы ғ тттында құ еды м ә ліметтер, суреттер ж ә не видеорал к ө ріп ө з білімдерін ши ң доу ғ а м ү мкіндік аллоды. Ол ө з кезегінде балаларды ң ө лім жа ғ дайыны ң санин азайтуда ма ң езды рол ат қ арады.
Б ұ л стратегия ар қ илы д ә рігерлер баланны ң ө су барысььььтттында денсаулы ғ ын қ ор ғ ау ма қ сайттттында ата- аналар ғ а ке ң ес беру ар қ илы баланны д ұ рысьььь к ү ту, вакциналарды уа қ ытилы ортындоу, психикалы қ ж ә не физикалы қ дамуын ба ғ алау,д ұ рысьььь тема қ тану м ә селлері туралы, д ә рі-д ә рмэктерді тиімді пайдалану туралы а қ параттармен қ амтемасиз етеді.Б ұ л стратегия ө зіні ң қ арапайымдилы ғ сына байланнысты аубылды қ мэкендеред балалар денсаулы ғ ын қ ор ғ ауди да ө ті пайдалы.
Ерте жеста ғ ы балаларды ң ауруы мен ө лімін т ө мендету ж ә не Қ аза қ стан Республикасы Денсаулы қ са қ тау министрлігіні ң 2008 жил ғ ы 19 желто қ санта ғ ы « Қ аза қ стан Республикастттында бала жастттында ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргiзу ж ә не верьте жеста ғ ы балаларды дамыту ә дісін енгізу туралы» 656 б ұ йры ғ ын ортындоу ма қ сайттттында, Астана қ ласины ң медициналы қ ұ йымдартттында Д ү нииж ү зілік денсаулы қ са қ тау ұ йымы мен Біріккен Ұ лотар Ұ йымыны ң Балалар қ оры ұ сын ғ ан бала жастттында ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргiзу (БЖАИЖ) ж ә не верьте жеста ғ ы балаларды дамыту ә дісі енгізілген.
Ә лемде жил сайын 5 жас қ а толкай жатып 10 миллиона астам бала к ө з ж ұ моды. Бала ө лімі себебіні ң е ң ү клен ү лесін бас қ армады у ә ждер: тыныс желдарыны ң жіті вирус ты инфекция лары, негізінен пневмония, диарея, тема қ тануды ң б ұ збылуы аллоды.
5 жасқа дейінгі балалар арастттында өлім көрсеткіші(миллион): 1-пневмония 2-диарея 3- малярия 4- қилбылша 5-вич
Бала жастттында ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргiзу стратегиясы (БЖАИЖ) – б ұ л баланны ң денсаулы ғ ын жа қ сарту ғ а, 0-ден 5 жас қ а дейінгі балалар ғ а медициналы қ к ө мэк к ө рсету сапасын же ғ арбылату ғ а, бала ө лімін, ауруы мен м ү гедектілікті ң ауырлы ғ ын ж ә не жиелілігін т ө мендетуге, балаларды ң дамуы мен ө суін жа қ сарту ғ а ба ғ ыттал ғ ан негізгі стратегия.
Атал ғ ан стратегия клиникалы қ ж ә не аурухана ғ а жат қ зуды ң ү лгілі на қ ты хаттемаларын ж ү ргізу, д ә рі- д ә рмэктермен жабды қ тау ж ә не оны ү йлесімді пайдалану, медициналы қ қ изметшілер құ румыны ң к ә сіби біліктерін арттыру ж ә не уа қ тын ү немдеу, балалар ғ а к ү тім жасайтын т ұ л ғ алармен қ арым- қ атсынас жасау ғ а ж ә не орал ғ а ке ң ес берегу назарды шо ғ ырлаедыру ар қ илы медициналы қ қ измет к ө рсетуді ң тиімділігін же ғ арбылатады.
БЖАИЖ ма қ сатиры: н ә рестелік ж ә не балалар ө ліміні ң к ө рсеткішін т ө мендету; 5 жас қ а дейінгі балаларды ң ауру ғ а шаллоды ғ ушилы қ пен м ү гедектікті т ө мендету. БЖАИЖ стратегиясыны ң басты ма қ сайты ауруды ң қ ауіпті белгілерін ба ғ алау, медициналы қ қ изметкерге қ ай кездері міндетті ә рі ш ұғ был т ү ред желы ғ у қ мажет, д ұ рысьььь емізу, тема қ таедыру ж ә не баланны д ұ рысьььь к ү ту м ә селлері болып таббылады.
БЖАИЖ міндеттері: 1) медициналы қ ұ йымдарды ң, е ң бастысы БМСК қ изметкерлерін БЖАИЖ ба ғ варламассына ү йретуге; 2) 5 жас қ а дейінгі балаларды ө мірге ү йретуге халы қ ты ж ә не қ ауіпті белгілерге ата-аналарды ү йрету; 3) АМСК медициналы қ қ изметкерлерінде БЖАИЖ да ғ дбыларын бекіту ж ә не медициналы қ қ изметкерлеріні ң базары қ ба ғ варламаларын дайтындоуда БЖАИЖ енгізуге; 4) мониторинг ж ү ргізу – бас қ армады себептередн с ә билерді ң ө лімін т ө мендету ү шін барлы қ м ү мкіндіктерді қ алдану ғ а м ү мкіндік береді.
Интеграция ж ү ргізу процессі бірнеше кезе ң нет ұ рады, оны ә рбір д ә рігер ортындоуы қ мажет: 1. кезе ң.Ба ғ а бері ң із. Д ә рігер амбулатория ғ а келген нау қ асты ң жа ғ дайсына ба ғ а береді, бала денсаулы ғ ын ауырлататын дайттар туралы анассынан с ұ райды.Д ә рігер нау қ асты тексереді. 2. Ауруларды жікте ң із. Д ә рігер нау қ асты ң жа ғ дайсына ба ғ а беріп оны тексергеннен со ң баланны ң қ ай симптомы ш ұғ был ем қ мажет ететінін анны қ тайны. 3.Емін анны қ та ң из.Баланны ң жа ғ дайсына байланнысты д ә рігер о ғ ан стационарда немесе ү где ем ж ү ргізетін ем та ғ айтттындайды. 4. Баланны емде ң із. Д ә рігер ж ә не мейірбике тексеруінен кейін бала жа ғ дайсына байланнысты ем ж ү ргізу.Анассына д ә ріні қ алой беруді ү йрету,диета ж ә не режим туралы толы қ м ә лімет беру. 5. Анасын а қ паратпен қ мату. Д ә рігер анассына баланны қ сссайта тексеруге келетін уа қ тын сссайтады. 6. Қ сссайта тексеру.Интеграция ж ү ргізу процессі нау қ ас балаларды анны қ тау ғ а к ө мэктеседі.Баланны ң жа ғ дайын қ сссайта тексеру ар қ илы ем тиімділігін ба ғ алойды.
1. Ба ғ алау. Б ұ л кезе ң де амбулатория ғ а келген нау қ асты бірнеше этап бойцынша тексереміз. анамнез жинау симптомдарды ң қ ауіптілік д ә режесін ба ғ алау негізгі симптомдарын анны қ тау тема қ тану режиміне ба ғ а беру Атал ғ андрей шектелген белгілерге ба ғ а беріледі. 2 ай мен 5 жас аралы ғ тттында балаларда- ж ө тел немесе тыныс алуды ң қ итындоуы, диарея, саедыра қ тау, құ ла ққ а байланнысты м ә селлер ;1 апта мен 2 ай аралы ғ тттында балаларда- бактериальды инфекция, диарея.
2. Ауруларды жікте ң із.Б ұ л кезе ң де анны қ тал ғ ан симптомдарды біріктіру ар қ илы белгілі ж ү йоге келтіру ж ә не ем барысььььын анны қ тау, режим та ғ айтындоу ғ а м ү мкіндік береді.БШАИЖ ба ғ варламастттында ауруларды жіктеу 3 т ү с ар қ илы ж ү ргізіледі: қ избыл нау қ асты тез арада стационар ғ а жат қ изу керек, сары амбулаторный ем қ аббылдоу керек, жасбыл нау қ ас ү где емделуге болады. 3. Емін анны қ та ң из. Егер нау қ ас қ избыл торта бокса, оны тексеріп бол ғ аннан кейін стационар ғ а дейін керекті д ә рілерін беру. Егер нау қ ас сары торта бокса емін стационар ғ а бар ғ аннан кейін ж ү ргізу жеспарлы т ү ред. Нау қ ас жасбыл торта бокса анассына баланны к ү ту туралы н ұ с қ аулы қ тар беру. 4. Баланны емде ң із. Та ғ айтттындал ғ ан ем ж ү ргізіледі ж ә не анассына баланны ң д ә рілерін уа қ ытилы беру,режим ж ә не диетанны са қ тау туралы н ұ с қ аулы қ тар береді.
Ба ғ варламанны ж ү ргізу барысььььтттында негізгі м ә селе д ә рігер мен нау қ ас арастттында ғ ы ынтыма қ тесты қ,егерьь нау қ ас д ә рігерді ң ке ң естерін ортттындамаса ауруын ас қ ыедырып аллоды сол себепті д ә рігерлер нау қ асты ң тілін таба білуі қ мажет.13 ғ асырда ө мір с ү рген сириялы қ д ә рігерді ң с ө здері : «Біз ү шеуміз- сен, ауру ж ә не мен.Егер сен аурумен боксан сендер екеу боластттындар ж ә не мені же ң есіндер, егерьь екеуміз біріксек біз ауруды же ң еміз.»
Қ аза қ стенда БЖАИЖ ба ғ варламасы 10 жилдам астам уа қ ыт бойцы ж ұ мыс сажалуда, ал Астанада т ә жірбие ж ү зінде енгізу 5 жилдам астам уа қ сыты құ райды. Соеды қ тан м ә жілісте ат қ арбыл ғ ан ж ұ мыстын қ орытыедбылары туралы к ө п айтбылды. Астана қ аластттында БЖАИЖ ба ғ варламасын енгізу бойцынша ұ йымдастырушилы қ ж ә не ат қ арушилы қ ү лес қ ос қ анны ү шін келесі медициналы қ ұ йымдар: Қ аллы қ балалар ж ұқ палы аурулар ауруханасы, 1 қ аллы қ балалар ауруханасы, 5 қ алалаы қ емхана, 7 қ аллы қ емхана ал ғ ыс хатпен марапатталлоды.
Астана қ паласы Денсаулы қ са қ тау бас қ армасыны ң 2010 жил ғ ы 18 қ рашада ғ ы «Бала жастттында ғ ы ауруларды интеграция лап ж ү ргiзу ба ғ варламаларын енгізу туралы» 930- ө б ұ йры ғ сына с ә йкес 2010 жилды ң 1 желто қ санинан бастап «О қ у- клиникалы қ ппорталы ғ ы» ЖШС базастттында БЖАИЖ ппорталы ғ ы құ рбылды, БЖАИЖ ба ғ варламасы бойцынша жергілікті ү йлестіруші А.М. Таупеева та ғ айтттындаллоды.
Орталы ққ а б ө лек дай б ө лінді, оны ң ума ғ ы 75 кв.м. Ол БЖАИЖ Орталы қ тарсына қ ойбыл ғ ан талаптар негізінде жабды қ тал ғ ан ж ә не қ аллы қ балалар ж ұқ палы аурулар ауруханасы базастттында о қ у б ө лмесі б ө лінген. Сонымен қ атар АМСК ұ йымдартттында т ә жірибелік саба қ тар ж ү ргізу ү шін жа ғ дайлар сажал ғ ан