Баяндаушы: А. Рагатова Ғылыми жетекші: в.ғ.к., доцент Байкенов М.Т.

Зерттеу мақсаты: Шаруашылық жағдайында сиырлардың іріңді пододерматитпен зақымдануында емдік-алдын алу шараларының тиімді схема сын өңдеу және оны шаруашылықта қолданылатын әдістермен салыстыру. Зерттеу міндеттері: - Шаруашылық жағдайында сиырлардың физиологиялық статусын анықтау - Шаруашылық жағдайында сиырларда іріңді пододерматиттің таралуын және клиникалық байқалуын оқып зерттеу. - Іріңді пододерматит кезінде қара ала тұқымды сиырларда қанның морфологиялық және биохимиялық көрсеткіштерін, тұяқ тері негізінің гистоморфологиялық өзгерістерін зерттеу. - Мал шаруашылық тәжіребиесіне іріңді пододерматитпен ауырған сиырларға жаңа кешенді әдісті өңдеп, енгізу. - Шаруашылықта қолданылатын әдіспен өңделген әдістің тиімділігін салыстыру.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы: Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларға емдеудің кешенді схемасы ұсынылды. Шаруашылық жағдайында іріңді пододерматитпен ауырған сиырларға осы кешенді әдісті қолданудың тиімділігі анықталды.

Жұмыстың тәжіребиелік құндылығы: Жүргізілген зерттеу негізінде өндірістік мал шаруашылығында қолдану үшін іріңді пододерматитпен ауырған сиырларды алдын алу және емдеу бойынша тәжіребиелік ұсыныстар берілді.

Ірі қара мал да-да аяқтың дистальді бөлік ауруларының құрылымы

Қан сынамаларын зерттеу

Сиырлардың ужасы Ірінді пододерматитпен ауырған сиырлар саны Сиырлардың дене салмағы (кг) Ірінді пододерматитпе н ауырған сиырлар саны бас% % ,5 62, және одна жоғары ,8 56,2 Барлығы Сиырлардың ужасына және әртүрлі дене салмағына байланысты тұяқтың ірінді пододерматитпен ауыру жиілігі

Емдеу схемасы 1 – бақылаушы топ (бес бас) - шаруашылықта қолданылатын схема бойынша ем жүргізілді (жареный тазарту, жареный сутегі тотығымен, 5%-қ спірт ерітіндісімен өңдеп, АСД3 фракциясы жағылып, дәкелі таңба салынды. 2 – тәжіребиелік топ (бес бас) – келесі схема бойынша ем жүргізілді (жареный тазарту, жареный хирургиялық өңдеу, Сараптаушы қоспа және бұлшық сетке Нитокс 200 препараты енгізілді.

Іріңді пододерматит кезінде кешенді қоспаны дайындау үшін компоненттер

Жануарлар Гемоглобин г/л Эритроцит *10 12 /л Лейкоцит*10 9 /л Клиникалық сау жануарлар 92,5±2,34*6,0±0,17*6,9±0,60 Тәжіребиелік топ (сауыққаннан кейін) 89,5±1,36*6,8±0,33*7,0±0,27 Сау және ірінді пододерматитпен ауырған сиырларда қанының морфологиялық көрсеткіштері

Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларда кандағы гемоглобин құрамының өзгеру динамикасы

Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларда қандағы лейкоциттер құрамының өзгергу динамикасы

Сау және ірінді пододерматитпен ауырған сиырлар қанының биохимиялық көрсеткіштер динамикасы Жануарлар Кальций моль/л Фосфор моль/л Каротин моль/л Жалпы ақуыз г/л Сілтілі резерв, % Клиника бойынша сау жануарлар 2,28±0,091,52±0,081,44±0,057,77±0,30*136,2±7,69 * Тәжіребиелік топ (сауққаннаң кейінгі) 2,15±0,071,46±0,051,35±0,0,027,92±0,42*130,2±4,36 *

Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларда қан сарысуындағы жалпы ақ зат динамикасы

ЖануарларҚан сарысуының бактерицидтік белсенділігі, % Қан сарысуының лизоцимдік белсенділігі, % Клиника бойынша сау жануарлар 30,42±0,8610,99±0,53* Ауру жануарлар 31,09±2,226,87±0,21* Қан сарысуының бактерицидтік қасиетін және лизоцима белсенділігін анықтау

Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларда қан сарысуындағы лизоцимдік белсенділік динамикасы

Емдеу әдісіСиыр саны Процедуралар саны Емдеу курсы (тәуілік) Емдеудің кешендік әдісі Шаруашылықта қолданылатын әдіс және одна жоғары Сиырларда ірінді пододерматитті емдеу нәтижиесі

ҚОРЫТЫНДЫ 1. Емдеу уақытында дене қызуы ші күндері бастапқы көлеміне жетті, бұл уақытта дене қызуы бақылаушы топ малдарында кундері анықталды. Осылайша, кешенді қоспаны қолдануда организмнің жалпы және жеке реакция сына қысқа мерзімде әсерін байқадық. 2. Шаруашылық жағдайында сиырларда іріңді пододерматиттің таралуы- 34% құрады. Клиникалық байқалуын оқып зерттеуде 2010 жылдың 74,9 % құрады, 2011 жилы 25,5% құрады. 3. Тәжіребиелік тортағы ірінді пододерматитпен ауырған сиырлардың гемоглобині ауру басы мен салыстырғанда сауығу уақытында 3,1 г/л. эритроците саны 2,4 г/л жоғарлап, лейкоциттер саны 6,3-ке төмендеді. 4. Мал шаруашылық тәжіребиесіне іріңді пододерматитпен ауырған сиырларға келесі түрдегі өңдеуді жасадық: хирургиялық өңдеуден кейін жаңадан өңделген кешенді қоспаны қолдана отыра Нитокс 200 препараты қолданылды. Үш тәуілік сайын мал сауыққанға дейін ревизия жасалып отряды тенге шығынға емдік шаралардың экономикалық тиімділігі 1 торта 10,7 тенге, 2 торта 25,1 тенгені құрады. Шаруашылықта қолданылатын әдіспен өңделген әдістің тиімділігін салыстырғанда 14,4 теңгені құрады.

6. Іріңді пододерматитпен ауырған сиырларда қоспаны қолдана отырып кешенді емдеу аурудың қолайлы ағымын көрсетті. Кешенді әдіспен емдеген кезде жануарлардың депрессиялық жағдайы төмендеп, жануарлар тез қалпына келді. Клиникалық сауығу дәстүрлі әдіспен салыстырғанда тәуілік арте балды, ал процедуралар саны тен дейін қысқартылды, емдік нәтижиелілік 100%-ға жетті. 7. Шаруашылықта мал ужасының қорытындысы бойынша 5-6 жестағы сиырларда 6 (37,5 %), 6-7 жеста 10 бас сиыр (62,5%) ауруға ұшырады. Мал ужасына байланысты сиырларда ірінді пододерматит жиілігі көбеюі анықталды.

Тәжіребиелік ұсыныстар 1.Ірі қара малда таран аумағында пододерматит тіркелген жағдайда осы өңделген кешенді әдісті ұсынамыз, осы әдісті қолдану нәтежиесінде ауру сиырлардың сауығуымен өнімділігінің қалпына колу уақыты қысқартылады. 2. Сүтті фермалар және кешендер жағдайларында сиырлардың ірінді пододерматитпен ауруын төмендету мақсатымен тұяқтарды әрқашан күтуін, жылда екі ретин тұяқтарды тазартуын және кесуін, белсенді моционмен қамтамасыз етуін ұйымдастыру қажет. 3. Көрсетілген нәтежиелер оқу процессінде хирургиялық цикл пәндерін жүргізуде, сонымен қатар лабораториялық- тәжіребиелік жұмыстар жүргізуде қолдануға ұсынылады.

НАЗАР АУДАРЫП ТЫҢДАҒАНДАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!