Көшпелілер өркениетінің әлем мәдениетіне қосқан үлесі Қайталау

Тауда жүруге ыңғайлы алиса жилқы Ұзақ жүруге ыңғайлы шыдамды қазанат Түрікменстанның ақалтеке жилқысының арғы тегі ұшқыр тұлпар Сақтардың жорықтарынан кейін Европада, Кіші Азияда, Жерорта теңізінің бойында, Мысырда атпен бірге жаратылған кентаврлар туралы аңыз тараған. Кентавр басы адам, денесі ат тәріздес мақұлық. Жылқы өсіру

Ұлы Жібек жолы Қытайда басталып, Римге барып аяқталған. Елдер арасындағы қарым- қатынас пен айырбас Б.з.б. 3-2 мыңжилдықтарға жатады. Жібек алтын мен бірге халықаралық валютаға айналды. Асыл тұқымды арғымақтар, түйелер, пілдер, арыстандар, киіктер, қаршыға т.б. тасылды. Римнен, Византиядан, Үндістаннан, Ираннан т.б. Елдерден өндірілетін тауарлар тасылды. Б.з.б. 6-3 ғ.ғ. сақтар Қытаймен, Үндістан және Персиямен суда –сатық жүргізіп тұрған.

А ң с т и л і Көшпелілердің, оның ішінде сақ – скифтердің өзіндік дәстүрлі бейнелеу өнері Аң стиліндегі өнер туындыларында көбіне бұғы, елік, арқар, таутеке, самұрық құс, барыс, қасқыр бейнелері кездеседі Көшпелілердің б.з.б. 8 ғасырда бастау алып, б.з.б. 3 ғасырларға дейін, яғни 500 жил дай аралықта жасалған аң стиліндегі бұйымдары Орта Азия мен Қазақстан, Сібір, Оңтүстік Шығыс Еуропа аймағынан табылған

Грек тарихшысы Арриан көшпелілердің әскери қару- жарақтарының ерекшелігін суреттеп жазған: «Скифтер өздерін және аттарын берік сауытпен мұқият қорғаған». Шірік – Рабат қаласының орнынан табылған сақ жауынгерінің темір қару- жарағы мен сауыт – сайманы балды. Б.з.б. 6 ғ. аяғында темірден не қола аралас темірден жасалған қанжарлар кездеседі. Б.з.б. 6 ғ. аяғында темірден не қола аралас темірден жасалған қанжарлар кездеседі. Мыс: Солт Қазақстандағы Айдабол қорымы

Антропология – белгілі бір аймақта өмір сүрген халықтардың түр – түсі, бет пішініндегі ұқсастық, өзгерістерді зерттейді. Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бас сүйегін М.М. Герасимов зерттеген. Жамбыл облысындағы Ойжайлау қорымынан табылған адамның бас сүйегі үлкен, беті кішкене, мұрны таңқылау Монғолоидтық белгілер Солтүстік және Шығыс Қазақстан жерін мекендеген сақтарда көбірек байқалады. Жетісу жерін мекендеген ежелгі үйсіндердің бас мүсінін байырғы адамдардың бас сүйегі бойынша М. Герасимов жасаған.

Б.з.б. 5-3 мың жил Тас дәуірінің соңғы кезеңі Тас өңдеу техникасының гүлденген кезі Еңбек құралдары: дәнүккіш, келі, балта Басты ерекшелігі өндіруші шаруашылық панда балды Табиғи климатық жағдайы бүгінгі күнге ұқсас балды Қоғамдық еңбек бөлінісі панда бола баста ты Қыш құмыралар замены

Мыс – тас дәуірі (Энеолит) (Б.з.б – 1800 жил) Мыс – тас дәуірі (Энеолит) (Б.з.б – 1800 жил) Еңбек бөлінісі қалыптасты Аталық ру орнай баста ты Аталық ру орнай баста ты Мал шаруашылығ ы Егіншілік

Ежелгі адамдардың қоршаған орта туралы түсінігі Пиктография – тасқа түсірілген хат суреттер Анимизм – жан мен рухтың байланысы Тотемизм – шығу тегін жануарлармен байланыстыру Магия – сиқыршылық, тылсым күшке сенуді білдіреді Фетишизм – белгілі бір материалдық затқа ерекше қасиетті деп табуны

Қола дәуірі (б.з.б. 2 м.ж пен 1 м.ж) Мыс + қалайы = қола Қарқаралы Ақшатау Зырянов Жезқазған Нарын, Қалба

Қытай директорінде ғұн (сунну) атауы б.з.б. ІІІ ғасырдың аяғында панда балды. Қытайдың солтүстігінде Байкалдан Ордосқа дейінгі аралықты мекендеген. Шығыстанушы ғалым Л.Н. Гумилев бұл оқиғаның б.з.б. 209 ж. болған дейді. Мөде: «Жер дегеніміз – мемлекеттің негізі, оны қалай береміз?»- деді.

Үйсіндер

Қаңлылар туралы директор Б.з.б. 6 ғасырда Иран жазбаларында Археологиялы қ директор Қытайдың Цянь Ханьшу аты тарихи директорінде Қытай тарихшысы Сыма Цяньның Тарих жазбаларында