Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университеті Факультет: Медицина Орындаған: Тагаров М.С, СТК-240 Қабылдаған Шотаев.С

1,Полимерлер 2,Физико-механикалық қасиеттері 3,Ортопедиялық стоматология да полимерлерді қолдану

Бірінші топтағы матреиалдардың полимерлерінің немасе сополимерлерінің молекулаларының структурасы ұзын тізбектелген мономерлерден тұрады, мысалы метилметакрилат б ө лшектері. Тізбектелген молекулалар иіліп оралып жатады. Материал ө зіне т ә н еріткіштерде яруге бейім. Бұл топтағы материалдарға Этакрил жатады. Екінші топтағы материалдардың полимерлерінің молекулаларының структурасы ұзын тізбектеліп, бір-бірімен кейбір жерлерде байламдар арқылы жалғасқан, мысалы глинольдің диметакрил эфирі. Тізбектер бір-брімен жалғасқандықтан еркін орын алмастыра алмайды. Бұндай материалдар ешбір еріткіштерде ісінеді. Бұл топтың ө кілі ретінде Акрелді айтуға болады. Үшінші топтағы материалдардың полимерлерінің молекулаларының ұзын тізбектері құрамында фторы бар каучук термин жалғастырылған. Егілген сополимерлердің ө те ұсақ б ө лшектері бұл топтың материалдарына соққыға т ө зімділік ж ә не эластикалық сияқты қасиеттер береді. Бұл топтың негізгі ө кілдері ретінде «Фторакс», «Акронил» сияқты материалдарды келтіруге болады.

Стоматологияда қолданылатын акрилаты пластмассалар екі заттың қоспасынан тұрады. Полимер – ұнтақ ж ә не мономер – сұйық. Этакрилдің ұнтағы үш эфирдің сополимері: метил ж ә не этил эфирлерінің меракрилді қышқылдарымен, акрил қышқылының метил эфирінің қосындылары. Қатынастары 89:8:2. Этакрилдің мономері метилакрилат ж ә не метилметакрилатың қосындыларынан тұрады. Қатынастары 89:8:2. Мономердің құрамында ингибитор гидрохинон (0,005%) ж ә не пластификатор дибутилфталат (1%) бар. Фторакс – құрамында фтор бар акрилаттардың сополимері. Фторакс пластмассасының физикалық ж ә не химиялық қасиеттері ө те жақсы: химиялық тұрақтылығы ж ә не мықтылығы ө те жоғары. Ол жартылай м ө лдір түсі ауыз қуысының жұмсақ тканьдеріне мейлінше жақын. Акронил – метилметакрилатың сополимері, құрамында поливиниэтилал бар. Мономерінің құрамында пластмассаның молекулалық байланысы күшейтетін диметакрилат триэтиленгликоль бар ж ә не ингибитор антиескірткіш қосылған. Акронил басқа материалдармен салыстырғанда технологиялық к ө рсеткіштері жоғары ж ә не суда ісіну к ө рсеткіші т ө мен. Бакрил – басқа материалдармен салыстырғанда ө те берік, мықты алмалык- салмалык тістерді жасауға қолданылатын негізгі акрилаты пластмасса. Бакрил полимерінің құрамында эластомер бар. Бакрилдің құрамында полимеризация дан кейінгі болатын мономердің қалдығының д ә режесі де т ө мен 0,2-0,3%.

Полимер ж ә не мономер қосылғанда химиялық реакция – полимеризация жүреді. Полимеризация дегеніміз т ө менгі молекулалы затратдың химиялық реакциясынан пайда болатын жоғарғы молекулалы зат алу. Бұл пластмассаларды алудың үш технологиялық жолы бар: а) полимер мен мономер қосындысының қамырт ә різдес түрінде үлкен қысымның ә серімен полимеризация лоу; ә ) полимер мен мономер қосындысын қыл т ә різдес түрінде құю; б) полимер мен мономер қосындысын құм тексте түрінде құю.

Плстмассаның химиялық, физико-механикалық к ө рсеткіштеріне полимер мен мономердің салмақ қатынастарының ә сері бара. Пластмасса дегеніміз табиғи затратдан химиялық жолдармен алынатын немасе т ө менгі молекулалық затратдан синтез арқылы түзілетін күрделі органикалық затрат. Табиғатта пластмассаның негізін құрайтын затрат: табиғи газ, тасс к ө мір, мұнай, торф ж ә не басқа табиғи затрат. Пластмассалар жеке (плексиглас, полистирол) ж ә не бірнеше полимерлердің (аминопластмассалар, фенопластар ж ә не сополимерлер) қосындысынан тұруы мүмкін. Жоғарғы температураның пластмассаның физикалық, механикалық ж ә не химиялық қасиеттеріне тигізетін ә серіне байланысты пластмассалар термопластикалық ж ә не термореактивтік болып екіге б ө лінеді. Термопластикалық пластмассалар жоғарғы температурада жұмсарады. Ал температура т ө мендегенде ө зінің құрамын ө згертпестен, қайтадан қатаяды. Термопластикалық полимерлерге мина материалдар жатады полиметилметакрилат, полистирол, капрон, поливинилхлорид, полиэтилен, полипропилен, фторопласт, поликарбонат. Полиэтилен мен полипропиленнің құрамы біртұтасс.

. Олар акрильді ж ә не метакрильді қышқылдардың полимерлерін немасе сополимерлері. Термореативті полимерлерге бакелит, аминопласт, фенопласт жатады жылға дейін бакелиттен (икс алан, стоматит, эфнелит) негізгі материалдар жасалынған. Кейін бұл затрат кейбір кемістіктеріне байланысты жаппай қолданылудан ығып қалған. Пластмассаны қолдану үшін оған қойылатын негізгі талаптарды білу қажет. Пластмассалар организм үшін оның зиянсыз болуы, ауыз қуысының шырышты қабықтарын тітіркендірмей ж ә не ауыз сілекейімен реакцияға түспеуі, ауыз қуысының кілегей қабығымен түстес болып ж ә не ө зінің түсін ұзақ уақыт ө згертпеуі, технологиялық алу жолдарының оңай ж ә не құнының тарзан болуы, кейбір физикалық ж ә не механикалық к ө рсеткіштерінің талапқа сайтт болуы, басқа материалдармен оңай ж ә не берік байланысуы, метал мен ж ә не басқа пластмассалармен химиялық байланысқа түспеуі, пластмасса дан жасалған жасанды тістер сынған жағдайда оңай ж ө нделуі қажет.

Т ә уелсіз мемлекеттер бірлестігінде шығатын жасанды тіс жасау үшін шығарылатын ө німдердің ішінде жоғарғы талаптарға сайтт материалдар акрилаты полимерлер болып отыр. Қазіргі уақытта стоматология да кең қолданылатын материалдар: этакрил немасе АКР – 15, фторакс, акронил, бакрил. Бұл материалдардың бір-бірінен айырмашылығы олардың физикалық, механикалық немасе химиялық қасиеттерінде. Мысалы: фторакстың беріктігі, мықтылығы, соққыға тұрақтылығы ж ә не басқа к ө рсеткіштері этакрилден 1,5-2 асе жоғары. Технологиялық алу жолдары бірдей бокса да, температуралық ереже жоғарыда к ө рсетілген затратдың физикалық ж ә не механикалық к ө рсеткіштеріне ә р түрлі ә сер етеді.

1-ші ә діс: жұмысшы модель ден балу из композициясымен каркасты шешеді ж ә не кювета негізіне гипстейді. Бұл кезде ер т ә різді б ө лімінің балауызы кювета қоры деңгейінде болуын қадағалайды, кламмерлер мен доғалар толық гипспен жабылу керек. Гипс қатқан соң 2- ші жартысының формасын аллоды. 2- ші ә діс бойынша тіс пен каркасты жұмысшы мүсінмен бірге гипстейді. Каркастың бірігіп орналасуының алтын алуды пластмассаны прессовка жасаған доғаның аймағында гипсті 5 мм қалыңдықта кесіп алып тасстайық. гипстеу кезінде кюветаның гипсі осы алаңға ө тіп жақсы ұсталынып тұрады, поляризация, полировка жасайттмыз.

1-Аболмасов Н.Г., Аболмасов Н.Н., Бычков В.А., Аль- Хаким А. Ортопедическая стоматология М, – В.Н Копейкин Руководство по ортопедической стоматологии.., М., с. 3-Трезубов В.Н., Щербаков А.С., Мишнёв Л.М. 3- Ортопедическая стоматология (факультетский курс)- СПб – 576 с. 4-Рузуддинов С.Р., Темирбаев М.А., Алтынбеков К.Д. Ортопедическая стоматология., Алматы, – 621 с. 5-Google,com