/Аб жыцці і творчасці Р.А.Баравіковай/

Калі б мне давялося нарадзіцца яшчэ раз,я зноў почала б пісаць верши і толькі на беларускай мове, спеўнай,мілагучнай,зі- хоткай,якая найбольш ад іншых прыдатная, менавіта,для паэзіі. Раіса Баравікова

Жыццёвыя сцежкі Баравікова Раіса Андрэеўна (поэтесса) нарадзілася 11 мая 1947 года ў в.Пешкі Бярозаўскага раона, Брэсцкай вобласці.У виску Цяхцін бацькі пераехалі ў 1965 годзе,калі Раіса Андрэеўна скончыла школу.У 1965 годзе Р.Баравікова становіцца літсупрацоўнікам Быхаўскай раоннай газеты Маяк Прыдняпроўя.У 1966 годзе,пасля сустрэчы з Аляксеем Пысіным,поступает ў літаратурны інстытут імя Горкага ў Маскве.Пасля заканчэння інстытута (1971) працавала рэдактарам на кінастутыі Беларусфільм ( ).З 1972 па 1977 гаты зяўлялася карэспандэнтам газеты Літаратура і Мастацтва.З 1977 па 1983 гаты займалася літаратурнай дзейнасцю.У гадах працуе літкансультантам рэдакцыі газеты Чырвоная змена.Працавала намеснікам галоўнага рэдактара аддзела культуры часопіса Алеся,а потом галоўным рэдактарам часопіса. У другу Раіса Андрэеўна з 1960 года.

Першы зборнік вершаў выйшаў у 1974 годзе і называўся Рамонкавы берагю Потым былі-Слухаю сэрца (1978 г.),Такое кароткае лета (1981 г.),Адгукнуся голасам желейкі (1984 г.),Каханне(1987 г.),Пад не бампер шага спаткання(1991 г.),Сад на капялюшыку каханай(1993 г.). Паэтэса выступает і як празаік.Напісала аповесць Кватарантка(1980 г.),кнігу казак і апавяданняў Галенчыны Я,альбом Планета Цікаўных хлопчыкаў,Казкі з Гербарыя,Казачныя аповесці пра міжпланетнага пажерніка і іншых мамурыкаў(2010 г.),Вячэра манекенаў(2002 г.),Кава для дамавіка(2013 г.) і інш.

Раіса Андрэеўна Баравікова так сама працуе і ў женры драматургіі.Зяўляецца аўтарам пес Барбара Радзівіл (пастаўлена ў 1994 годзе театрам-лабараторыяй беларускай драматургіі Вольная сцена і Пятля часу(1996 г). У творчасці Раісы Андрэеўны Баравіковай дамінуе тэма кахання,прага высокага духоўнага ідэалу,роздум пра час,абавязак перед сваім народам,доля женчыны,пошук чалавечага шчасця. Раіса Баравікова-талант самобытный,своеасаблівы,дар,дадзены ёй ад дня нараджэння разам з той неверагоднай женоцкасцю,якая,відавочна,і абумовіла адданасць паэткі одной теме-теме кахання,-гаворыць М.Кісліцына ў артикуле Пад небам кахання

Сямейны альбомм: Бацькі Раісы Андрэеўны Баравіковай

Ніна Андрэеўна Баравікова Андрэй Мікалаевіч Баравікоў

Бацькі Раісы Баравіковай з дзецьмі, Раіса Андрэеўна Баравікова З сынам і дачкой

Перыяд творчасці,связаны з Цяхціном Дзяцінства паэткі прайшло на Брэстчыне,а юнацтва,сталасць связаны з Цяхціном. -Канечне,нема першай радзімы,другой.Цяхцін-одна з крыніц манго натхнення.Нарадзілася ў сэрцы і много вершаў,прысвечаных нашей пяшчотнай Друці,маляўнічай прыдруцкай прыродзе,Крынкам і славутему Бялыніцкаму-Бірулю… У сваіх творах з вялікім задавальненнем ужываю слова каринка(женчыны так у Цяхціне называюсь яготы).Мне хтось з літаратараў сказаў,што ў перакладзе на расійскую-гэта і ёсць тая самая смакоўніца.Люблю слухаць аповеты старых людзей.Неяк пачула,што праз Цяхцін праходзіў Кацяранінскі шлях.І цяпер,ідучы на Крынкі,можно згледзець роўныя радкі старых бяроз.Магчема,па гэтым шляху ехаў Аляксандр Пушкін…

Прылашчу голле цёплымі рукамі і паднясу галінку да шчакі. І,калі нехта кіне ў бок мой камень Мяне затуляць дрэвы-землякі Наша вёска такая ціхая! Хоць да сэрца кладзі! Сонца ліпенем тихание, Цішыня на Друці… Быў на початку нейкі просты клопат. І весь Цяхцін,Асмолаўка і луг… Упёрлася ў патыліцу Еўропа, А ў тварьь сасонак малатих паўкруг…

Бераг да берега-дрэмле рака. Левы-як доля скупая,размыты. Ды не збяднее ў цяхцінца рука, ты не здрабнее душа з дабрабыту… Лёгка гучаць радкі аб мілай сэрцу вёсцы Цяхцін,бо тут нарадзіўся батька,цяпер жыве матуля,сюты часта прыязджее славутая поэтесса,каб адпачыць душой,дакрануцца сэрцам да родных мясцін. Вёска ціхая,дрэвы-землякі,малатыя сасонкі,дрэмле рака,-знаёмыя славы напаўняюцца новым сэнсам,яны апавядаюць аб малой радзіме,апавядаюць шчыра,з любоўю.Запамінаюцца.

Творы аб маці і бацьку -Цяхцін-радзіма манго таты.Тут он нарадзіўся,вырос,тут жылі і працавалі яго бацькі,дзяты,прадзеты.Дарэчы,прадзеда цяхцінцы звалі Алімпей,он не меў адукацыі,пасвіў кароў,але верши складаў.Пэўна ад яго передаўся талант- пісаць Бацька-Баравікоў Андрэй Мікалаевіч ( гг.)-удзельнік войны,дайшоў да Берліна,працаваў лесніком у Цяхцінскім лясніцтве. Раіса Андрэеўна ўспамінае: -Прыехала ў Цяхцін пасля ўдалых уступных экзаменаў у літатартурны інстытут у Маскве.Бацька запытаўся:Ну і кім же ты станешь праз 5 гадоў?Я адказала няўпэнена: Відаць,поэтам… Значыць,нікім,-узтихнуў батька.І толькі напрыканцы ягонага жыцця,калі я атрымала Дзяржеўную прэмію за кнігу лірыкі Люстэрка для самотнай,нешта зварухнулася ў бацькі.Ён быў працаўніком зямлі і паэзія была для яго незразумелаю,раскошаю.Але маёй працы ў рэдакцыі часопіса Алесяон радаваўся. Пэўна передалася дачцэ батькава любоў да зямлі,высокая адказнасць за сваё чалавечае існаванне,глыбокі патрыятызм не на словах,а з саміх патаемных глыбінь души,з сэрца.

Маці-Ніна Уладзіміраўна-нарадзілася ў 1925 г.у Брэсцкай вобласці,вучылася ў польской школе добра,на 4-5,удзельнічала у мастацкай самадзейнасці,помніць,як пасля спектакля за выдатнае выкананне ролі прымала ў падарунак ляльку.Пісала верши і спявала песні. Вось адзін верш,запісан са слоў Ніны Уладзіміраўны: А ў тым густым полі Птушка вжэ не летіт Відаць на коноплю(трава) Паутіной светлой Снуюцца нітачкі Чэпляцца о людзі Пасуцца авечкі Ан зара абудзіць А як не пабудзіць Самі стоят у хлеве Дзівуцца людзі Як не стыдно Еве Не пасёт авечак І татку не слухае Наробіць лялечак Бавіцца глупюха

У гаты ваеннага ліхалецця дапамагала маці па гаспадарцы,пайшла ўвосень за сенам у болота(там стажкі стаялі з лета),застудзіла ногі,і з тае пары ногі баляць,з цяжкасцю ходзіць.У 1965 годзе семья переехала ў в.Цяхцін Бялыніцкага раона,Магілёўскай вобласці,дзе і жылі на вуліцы Лясной. Ты з пагляда сатиры паволоку Прыхавай,мая мама,слезу Бо не раз я,напэўна,здалёку Да цябе ўсё сваё прывязу. Невядомае шчасце,ці гора За яго гэтым ранкам даруй. Я не знаю,чем готы адораць, Ты не плач,а за лёс-пацалуй…

Самы дарагі чалавек на свете-мама.З ёй можно гаварыць бясконца,яна ўсё разуме,усё даруе,дасць случную жыццёвую параду. Як ціха яблыні шумяць У нашим садзе. Мы адвячоркам ля окна З тобой прысядзем. Пачну расказваць пра себе,- Табе цікава, А мне лавіць бы на сабе Пагляд ласковый.

Вершы,прысвечаныя Цяхціну Быў на початку нейкі просты клопат І весь Цяхцін,Асмолаўка і луг… Упёрлася у патыліцу Еўропа, А ў тварьь сасонак малатих паўкруг І голова пайшла зялоным кругам… Ад кухні,ад саіх женочых спраў, Я з гэтым лесам,быццам з добрым другам Вітаюся.І он мене пазнаў. Прылашчу голле цёплымі рукамі І паднясу галінку да шчакі. І,калі нехта кіне ў бок мой камень,- Мяне затуляць дрэвы-землякі.

Наша вёска такая ціхая! Хоць да сэрца кладзі! Сонца ліпенем тихание Цішыня на Друці. Над жытамі не лётае Ні аса,ні пчела Бусляняты не клёкаюць Над садамі села! Наша вёска такая ціхая! У ёй і печень маўчыць! Сэрца тоненька пікае І імкнецца уцячы. Вечарамі хаваецца У чарот.у аир… Цішыня разліваецца І па сэрцу.Павер- Усё роўна прыцягвае, Усё роўна лечу… Голас ціха выцягвае,прыпісацца хочу у цішыні…

Зіма размашиста пазначыць Сумётам схіл барагавы І немагчема ўжо зыначыць,як лёс,той накід снегавы.Абую матчины валонкі І папрастую наўздагон Туты,дзе тонкія сасонкі Журбою высветлять пагляд Туты,дзе хіліць долу голле Цяжкая снежная кайма Сасонкі,речка,потом поле, І большага ў мене нема.

Па снезе мама йезд да студні Пейзаж адзін малююсь будні, І гоіць думкі светам гэтым,- Аплаканым і зноў апетым, А ноччу размаўляе з тым…- Халодным,змрочным,неживым,- Куты сыходзіць усё живое Далёкае і дарагое, Адкуль не вяртаецца ніхто…

Творы аб Вялікай Айчыннай вайне ў Прыдруцкім краі Я з тих жытоў,я з той зямлі, Што здаўна лічыцца лесною, Дзе ўсе чацвёртыя ляглі Пад пераможною весною, А я стаю над той весной як перед брацкаю магілай

Аб тих,каму не далічыла. Шукаюць виску Стэфанова Аблокі сорок два гаты… Дзядок з косой сядзеў на дровах Стаяла цётка ля граты Хлапчук выцягваў з пальца стрэму Над дошкай з гэблікам карпеў… Дзяліла маці дзецям семкі І бурачынне несла ў хлеў.

Вядома ж,мінулае стогоддзе-гэта стогоддзе наших бацькоў-прыгожых,мудрых,нужных людзей,на чий лёс прыйшла одна з самых жорсткіх,самых страшных і доўгіх войнаў- Вялікая Айчынная вайна.Яны выстаялі і падарылі людству Перамогу. Не за себе,я за землю ў адказе, Хай назвать ручных гімнаў не складу. Але,як той солдат ва ўсякім разе, Я за яе бесстрашна ўпаду.

Асаблівасць паэзіі Раісы Баравіковай-вырезная рифма ў простих,зразумелых для белоруса словах: Недзе студня ціха рыпае шэпт ляціць аж да галля… Там цяплом астатнім тихание, Як вясновым днём,земля. Пэўна ад того,што славутая землячка Раіса Баравікова так Хораша распавядае пра Цяхцінскі край,пэўна тему,і мясціны тут прывабныя,і гісторыя слаўная,пішуць вучні свае дворы,спрабуюць выказацца ў вершах.Спробы гэтыя яшчэ кволыя,няўмелыя,алеяны сведчаць пра тое,што творчасць сапраўты ўзрушвае,што пераемнасць пакаленняў сапраўты Адчуваецца,што слова Раісы Баравіковай мае свій працяг у шчырых рамках хлопчыкаў і дзяўчынак з Цяхціна.

Адгрымелі грамоты даўно І земля ад пажераў остыла Толькі сэрца ў солдата баліць, Яго сэрца нішто не забыла! Помніць он і горыч,і слёзы, Помніць цяжкасць военных дорог, Што вялі праз спякоту,морозы, Да Берлінскіх святих Перамог. Шэсцьдзесят-ад тих сорок пятих Адзначае краіна ўся Хай не ведаюць войнаў солдаты, Хай шчаслівая будзе земля! Траццякоў Антон.

Радзіма Тут солнца ярка свеціць І воблачкі плывуць У траве гуляюцю дзеці Вяночкі ўсім плятуць. Люблю крынічку ў лузе,ля камня на друці Люблю рамонкаў белых галоўкі ля ракі Прыгоже так вяночак З тих кветачак сплясці Адна ў мене Радзіма Завецца- Беларусь І я тут нарадзілася Марынаю завуць Юрэвіч Марына

Я ганаруся Цяхцінскай старонкай і краем Прыдруцкім І мілай Радзімай я ганаруся, І лесам,і полем,і кветачкай мілай, Валошкай у жыце,што поле ўзрасціла І возерам сінім,ясным,як зоркі І стройной бярозкай,што стан мае тонкі І жеўрукогм,што прыгожыя песні Нашай радзіме пяе ў паднябессі. А вельмі-вельмі яшчэ ганаруся Гісторыяй роднай маёй Беларусі Яе славутымі землякамі, Што нашу Радзіму ўзнялі рукамі Папелыш Паліна

Сэрца,поўнае спагаты да людзей /тыялогі з Р.Баравіковай/

Бібліяграфія 1.Баравікова,Р.А.Адмовіцца ад творчасці-значыць перастаць жыць:Беларусь г.-11.-с.31ё. 2.Баравікова,Р…Тычына М.Адраджэнне-гэта яшчэ і росквіт…Дыялог вядуць паэтка Раіса Баравікова і крытык Міхась Тычына//Беларусь г.-4.-с Баравікова,Р.А. А ў Цяхціне –чабаровы водар…(Гутарку вядуць В.Радоўскі і Раіса Баравікова)//Зара над Друццю.-12 красавіка 2000 г.-с.3. 4.Баравікова,Р.Творчасцю трэба жыць штодня(Гутарка з паэткай Р.Баравіковай)//Беларуская думка г.-3.-с.1- 5.Баравікова,Р.Любіце жыццё//Алеся г.-4.-с.6. 6.Баравікова,Р.Пісьменнік носіць у сабе цэлую планету (Гутарка з паэткай Р.Баравіковай)//Саюзнае веча г.-9 снежня.

Калі вы зацікавіліся творчасцю Раісы Баравіковай, запрашаем Вас у Цяхцінскую сельскую бібліятэку, дзе вы знойездце матэрыял аб жыцці і творчасці паэтэсы.