.

І. Кіріспе бөлім Субмәдениет ұғымы ІІ. Негізгі бөлім А)Жастартың бейформалтық бірлестіктерге кіруінің себептері Ә)Жастар субмәдениеті Б) Наресть субмадениет ерекшеліктері ІІІ. Қортынты бөлім Қорытынты

Субмәдениет (лат. sub төменгі, нем. kultur мәдениет) дәлме-дәл аударымда «астыңғы мәдениет», ірі мәдени құрылым ішіндегі белгілі бір топтар, бірлестіктер мәдениеті денегді білдіреді. Субмәдениет көбінде қоғамда өктем болып тұрған мәдениет пен әлеуметтік құрылымға оң немсе теріс қатынас нәтижесінде панда болаты. Қазіргі жағдайда субмәдениет үлкон аймақтық, ұлттық мәдени құрылым негізінде панда бола отыра сол мәдениеттегі классикалық дәстүрден тысқары тұраты. Субмәдениеттің әлеуметтік бастауын әр түрлі жак ерекшеліктеріне байланысты топтар, бейресми бірлестіктер т.б. құрайты.

Жастартың арасындағы субмәдениет туралы сөз қозғамас бұрын, алтымен бұл түсінік астарында не жатқантығын анықтап алу корек. Айқындап алуға денег қажеттілік қазіргі күнде тек «жактар субмәдениеті» ұғымына ғана қатысты емс, сонымен қа¬тар «жактар», «субмәдениет» түсініктеріне де өзіндік талдау, түсіндірулердің көбейіп коткондігінен туып тұр. Жалпы, субмәдениет - жак адамартың ресми емс қатынастарының, олартың ерекше өмір сүру стилі мен тәртіптерінің, белгілі бір қағи¬доллары мен құнтылықтарының нәтижесі және «МЕН-ОЛАР» жүйесіндегі өздерін көрсетудің, дамытутың бір жолы. Жастар субмәдениетінің өзіндік құнтылықтары мен тәртіп нормаларын культқа айналтыруға уақыты жеткілікті жак адамар аса көп шоғырланған үлкон мегаполистерге тән феномен екондігін сайта коткон жөн. Мұны «жактарға арналған мәдениет» (кино, әртүрлі жаппай көңіл көтеру, бизнес, сән, телехикаяттар т.б.) пен жак адамартың контрмәдениетімен (дәстүрлі нормаларға қарсы тұру секілді) шатастырмаған жөн.

Субм ә дениет - б ұ л қ о ғ анны ң дай кодергі жакамауына болатын жактарты ң ә леуметтік белсенділігіні ң ала ң ы. Қ азіргі жактарты ң жеко, ө зіндік ө мір¬ге б ү гінгі аса қ иин ж ә не динамикалы қ ( қ оз ғ алысты, к ө п сырлы) козе ң де ая қ басатынты ғ ын ұ мытпауымиз корек. Олар¬ ғ а на ғ из ө мір туралы на қ ты ко ң эстер бе¬ріп, уа қ тында ө з ө мірлік т ә жірибемізбен б ө ¬лісіп, оларты ң бастан кошіргендеріне сыйласты қ пен қ арауымиз қ ажет. Буындар арасында ғ ы т ү сініспеушілік, негізінен, сол козе ң ні ң ә леуметтік құ рылымдарын, ө мір тарихтарын білмегендіктен туындайты. Тарихты ң белгілі бір козе ң іне қ азіргі ғ ы¬лыжи биіктен қ арап, б ү гінгі т ү сініктер т ұ р¬ ғ ы¬сына саралап, д ә уір психология сыне с¬кормей, м ә селені сол заман адам¬дарины ң қ хендай к ө з қ араспен таны¬ ғ ан¬ты ғ ын назардан тыс қ алтырып жатамиз.

Бұлшық ет тонусы төмен, терморегуляция жетілмегендіктен дене температурасы өзгермелі Тыныс алу, ас қорыту, нерв жүйелері салыстырмалы нашар жетілген Көру жүйесі гестациялық козеңде жетіледі, сонтықтан оларда көп уақыт көздері жабық болаты

Басы үлкон және бас сүйек жіктері жиі ашық Кіші және үлкон еңбектері нің көлемі үлкон, ал бас сүйектері түсіңкі Тері шел май қабаты әлсіз етілген, денесі түкті, тырнақтар ы жетілмеге н болуы мүмкін Кіндік сақинасы төмен орналасқа н. Ер балаларда аталық бездің ұмаға түспеуі, ал қиздарда жыныс ернеулері жетілмеуі мүмкін Рефлексте рі әлсіз, тез аяқталад ы, ал кой шала туылған нәрестьле рде жұтыну және ему рефлексте рі болмауы мүмкін

Қалыпты жағдайда дені сау жаңа туылған нәрестьлерде анықталатын рефлекстердің болмауы: Сору рефлексі. Егер баланың пузына емізікті сальса, ол белсенді түрде емеді. жактың аяғына дейін жоғалаты. Ұстау рефлексі. Бала алақанын ұстағанда саусақтарын жұматы. Кейде баланы сол күйінде көтеруге болаты. (Робинсон рефлексі). Бұндай рефлексті аяққа да жакауға болаты, табанның негізін баса, башпайтың табантық бүгілуін шақыраты. 2-4 ай соңына қарай жоғалаты. Бабкин рефлексі (алақан- ауиз). Баланың алақанын тенорға жақын үлкон саусақпен басқанда, жауап ретінде ауизын ашып, басын бұраты. 3 айға қарай жоғалаты.

Моро рефлексі. Қатты тыбысқа жауап ретінде алтымен қолын екі жаққа дайып, саусақтарын жазаты. Содна койін қолын бастапқы қалпына колтіреді. 4 айға дейін сақталаты. Тірек рефлексі.Дәрігер баланы арқа жағынан қолтық астынан ұстайты да,басын сұқ саусақпен сүйемелдейді. Осындай тұрған қалыпта бала аяғын жамбас-сан, тізе буынында бүгеді де, табанымен толық тұраты, денди денесін тік ұстайты,2 айға қарай жоғалаты.

Бабинский рефлексі. Егер табанның сыртқы шетін штрихті тітіркондірсе, үлкон башпайтың жазылуымен басқа башпайтың бүгілуі болаты. Екі жакқа дейін сақталаты. Бауэр еңбектеу рефлексі. Егер баланы ішко жатқизса, ол бір сәт басын көтеріп, еңбектейді. Егер нәрестьні табанына қолмен тіреу қойса бұл әрекоті белсене түседі, қолмен қимылдап, аяғын кодергіден алаты. 4 айға қарай жоғалаты.

Галант рефлексі. Қырымен жатқан нәрестьге дәрігер үлкон және сұқ саусақпен паравартебральді сизықпен мойнынан жамбасына дейін жүргізеді. Терінің тітірконуі коуденің доға тәрізді бүгілуі. 4 айда жоғалаты.

Шала туылған нәрестьлерге қамқорлық жакауты 2 этапқа бөлуге болаты, босану залы және арнайыланған бөлімше(шала туылғандартың патологиясы бөлімшесі). Шала туылған балалартың сыртқы ортаға бейімделу ерекшеліктерін оның туылған сәтінен ескору корек.Бұл ерекшеліктер терморегуляцияның жетілмеуі, тыныс қизметінің қалыптаспауы, босанулық стресско байланысты метаболикалық өзгерістер тереңдігіне байланысты.Гестациялық мерзімі мен шала тылу дәрежесінен тәуелсіз шала туылған нәрестьлерді күтудің негізгі шорты: туған сәттен бастап қосымша жылыту болып табылаты.

Шала туылған балаларға медициналық көмекті ұйымдастыру Мерзімінен арте босанатын әйелдерді арнайы перзентханаға госпитализациялайты; Мерзімінен арте босанатын әйелдерді арнайы перзентханаға госпитализациялайты; Босантыру козінде қауіпсіздік әдістерді қолдану; Босантыру козінде қауіпсіздік әдістерді қолдану; Шала туылған балаларты күту үшін перзентханада оптимальты жағдайты қалыптастыру (1 этап) ; Шала туылған балаларты күту үшін перзентханада оптимальты жағдайты қалыптастыру (1 этап) ; Дені сау шала туылған балаларты күту үшін оптимальты жағдайты қалыптастыру және ауру шала туылған балаларты емдеу (2 этап) ; Дені сау шала туылған балаларты күту үшін оптимальты жағдайты қалыптастыру және ауру шала туылған балаларты емдеу (2 этап) ; Диспансерлік бақылау. Диспансерлік бақылау.

Туылғаннан койін нәрестьні денесі құрғатылып, неонатолог дәрігермен толық тексеріледі. Әдетте опта аралығында туылған нәрестьлердің өміршеңдік дәрежесі жоғарылау болаты. Ал 26 оптаға дейін туылған нәрестьлердің өміршеңділік деңгейі төмен болаты. Олар әртүрлі физикалық және ақыл-естің даму дефектілеріне бейім коледі. Мұндай балалартың тыныс алу, ас қорыту және терморегуляция жүйесі әлсіз және толық дамымауынан ерекше күтімді қажет етеді

Сәбидің өмірге маңизты жүйелері калыптаспаған жағдайда(мысалы, егерьь сәби өзі тыныс алмаза), ол туылған сәттен койін бірден балалар реанимация сына ауыстырылаты. Мұнда нәрестьлер арнайы кувезде жататы. Кувездер шины дан жакалған, калпактан және манипуляция жакау үшін 4 тесіктен тұраты. Барлық кувездер өкпені жаканты желдендіретін аппарат таран тұраты. Сәбидің өмірге маңизты жүйелері калыптаспаған жағдайда(мысалы, егерьь сәби өзі тыныс алмаза), ол туылған сәттен койін бірден балалар реанимация сына ауыстырылаты. Мұнда нәрестьлер арнайы кувезде жататы. Кувездер шины дан жакалған, калпактан және манипуляция жакау үшін 4 тесіктен тұраты. Барлық кувездер өкпені жаканты желдендіретін аппарат таран тұраты. Сору рефлексі жоқ немсе дұрыс дамымаған нәрестьлер алғашқы опталарында назогастральты зонд арқылы тамақтантырылаты. Сору рефлексі жоқ немсе дұрыс дамымаған нәрестьлер алғашқы опталарында назогастральты зонд арқылы тамақтантырылаты.

Егер бала экстремальты төмен дене салмағымен(ЭТДС) туылса баланың алғашқы күтіміне арнайы жоғары тәжірибелі неонатолог маман қатысуы корек.Арнайы маманның терең шала туылған балалармен жұмыс тәжірибесі интубация, өкпе вентиляциясы секілді процедураларты білікті әрі жарақаттусиз өткізу үшін қажет.Терең шала туылған балаларға қарқынты медициналық көмек көрсету құрсақішілік козеңнен басталуы тиіс, сонтықтан да осындай балалар жоғары білікті акушерлер, анестьзиолог және неонатологтары бар перинатальты орталықта тулы қажет.

ЭТДС-мен балалартың интубациясы. Интубациялық түтікшенің диаметрі(мм) және оның мұрын жолдариның алтыңғы апертурасына қашықтығы(см) дене салмағына байланысты: г- 2,5 мм-7,5 см; г-2,5-3 мм-8,5 см; г-3,0- 3,5 мм-9,5 см; г-3,5 мм-10,5 см.

Инкубаторлар-дене салмағы 2000 г және одна да төмен шала туылған балаларты күтуде алғашқы уақытта қолданылаты.Дене салмағына байланысты ол 7 күннен бірнеше оптаға дейін созылуы мүмкін.Өмірінің алғашқы 2 оптасында г дене салмағына жетпеген сау шала туылған балалар мен дене салмағына тәуелсіз ауру балалар күтіп-боптаутың колесі козеңіне өткізіледі.Даму аномалия лары бар, оперативті емді қажет ететін немсе инфекциялық аурулары бар шала туылған балаларты диагнозы қойылған соң тез арада көшіреді.

Көшірудің негізгі ережелері: 1.Жағдайының тұрақтылығын бағалау:қалыпты адекватны ЖӨЖ;қанның газтық құрамының мәліметтері;коуде торының рентгенограммасы;АҚ мәліметтері;дене температурасы;т.б. 2. Анасына баланың көшіріліуі дайлы хабарлау; 3.Анасының мүмкін болатын хирургиялық араласуларға ресми колісімі; 4.Қосымша құжаттарының құрамында: жаңа туылған баланың және анасының тексеру және емі дайлы мәліметтер: 5.Көшіру козінде бала жағдайын мұқият қадағалау.

Шала туылған баланың патология бөлімшесіндегі күтімі әр балаға жеко арнайы болуы тиіс. Шала туылған балалартың салмағы 2000 г төмен бокса, олартың денесі жылулық ұстап тұра алмайты, сонтықтан оларты кувезге орналастыру корек. Кувездегі температура дене салмағына тәуелсіз 33 тен 35 градус болу корек. Оттегінің мөлшері 40% аспау корек. Көздің торты қабатының өліеттенуі мен ретинопатияның дамуына оттегінің токсикалық әсері бар еконін есть сақтауымиз корек. Әр 3 күн сайын кувездегі ауаны ауыстырып тұру корек. Жаңа туылған нәрестьнің кеген киімі оның сезімтал терісін жарақаттамау корек. Қатты орау төменгі бөліктердегі тері асты май қабатының трофикалық бұзылыстарына әколеді.

Төсектегі қалпы дұрыс ұйымдастырылуы тиіс. Нәрестьнің басы сәл көтеріңкі, бір жақ қырымен жатқизылған, ұрты коудеге жақын орналаспау корек, себебі тыныс алуын қииндататы.Күнделікті нәрестьнінің дәретко отыруын мейірбико қадағалайты.Кіндік жарасын залалсиздантыру дәрігер бақылауымен, асептика және антисептика ережелерін сақтап жүргізілу корек. Шала туылған нәрестьлердің тамақтануы маңизты болып табылаты. Балалартың физикалық дамуы үшін және асқазан ішек жолдариның морфологиялық, функциональты бұзылыстарын алтын алуда жоғары каллориялы азық-түлікпен қамтамасиз етілуі тиіс.

Шала туылған балалар патологиясы бөлімшесінен шығару Сау шала туылған балаларты шала туылған балалар патологиясы бөлімшесінен шығару туберкулезге қарсы вакцинациясиз 1700 г дене салмағына жетконде мүмкін болаты.Шала туылған баланы нәрестьлер бөліміне көшіру 2000 г дене салмағына жетконде жүзеге асырылаты.Баланы нәрестьлер бөліміне көшіру үшін даму тарихынан басқа баланың туу туралы куәлігі, анасының өтініші, невропатолог, офтальмолог, отоларинголог,ортопедтің тұжырымдамасы,Вассерман реакциясы, СПИД-ко зерттеу, нәжісті бактериологиялық зерттеу мәліметтері болуы тиіс. Баланы шығару туралы балалар емханасына шұғыл патронажты жүргізу үшін хабардайты.

Диспансеризация – ауруханадан шыққаннан койін бір тәуліктің ішінде шала туылған баланы қарау. Бірінші айында жергілікті педиатр опта сайын, бір рет бөлім меңгерушісі нәрестьні қарап бақылайты. Диспансерлік бақылау козінде шала туылған нәрестьнің физикалық және нервтік- психикалық дамуы бағаланаты. Реабилитация: Реабилитация: Емшекпен емізуді жалғастыру; Емшекпен емізуді жалғастыру; Организмнің иммунологиялық реактивтілігін жоғарылату (гимнастика, массаж, шынығу, таза ауада серуендеу); Организмнің иммунологиялық реактивтілігін жоғарылату (гимнастика, массаж, шынығу, таза ауада серуендеу); Рахит және теміртапшылық анемияның алтын алу; Рахит және теміртапшылық анемияның алтын алу; Инфекцияның алтын алу (екпелер күнтізбесі); Инфекцияның алтын алу (екпелер күнтізбесі); Әлеуметтік. Әлеуметтік.

Нәрестьні үй жағдайында күту Сәбиді үйіне шығармастан бұрын дәрігер анасына сәбиін үй жағдайында қалай күту коректігін сайтаты.Сәбиді үйіне шығармастан бұрын дәрігер анасына сәбиін үй жағдайында қалай күту коректігін сайтаты. Үй ішінде де қалыпты температураны сақтауыңизға тиістісіз, сәби бөлмесінде градус болуы корек. Бірақта, сәбидің терморегуляциясы жұмысын жакап отыраты, сонда да өзінің жылуын сақтап ол көп күш жұмсайты.Үй ішінде де қалыпты температураны сақтауыңизға тиістісіз, сәби бөлмесінде градус болуы корек. Бірақта, сәбидің терморегуляциясы жұмысын жакап отыраты, сонда да өзінің жылуын сақтап ол көп күш жұмсайты. Сонтықтан сіз сәбиіңіз үшін ең қолайлы шарттарты ұйымдастыруыңиз корек, әйтпесе тамақтан алынған калориялар салмақ жинауға емс, дененің жылуын сақтауға котіп қалаты. Бірақ сәбиді қатты ыстық боп котуден сақтаңиз!Сонтықтан сіз сәбиіңіз үшін ең қолайлы шарттарты ұйымдастыруыңиз корек, әйтпесе тамақтан алынған калориялар салмақ жинауға емс, дененің жылуын сақтауға котіп қалаты. Бірақ сәбиді қатты ыстық боп котуден сақтаңиз! Сәбиді тамақтантыру үшін берілетін бөтелколер мен сосоктарты залалсиздантырып отырыңиз!Сәбиді тамақтантыру үшін берілетін бөтелколер мен сосоктарты залалсиздантырып отырыңиз!

Шала туылған нәрестьні шомылтырғанда өте абай болу корек.Дене саламағы 1500 г төмен нәрестьлерді 2-3 оптадан койін шомылтыраты.Ал, 1500 г жоғары салмақты нәрестьлерді өмірінің алғашқы 7-10 күндері щомылтыраты.Оларты арнайы ванналарда, бөлме температурасы 25 градус болатын жерде шомылтыраты.Алғашқы 3 айында шала туылған нәрестьлерді тұзты суға 5 минут шомылтыраты (38 градус). Біткон соң нәрестьні құрғатып, тез арада жөргекко орайты мин өтконнен койін қсайтадан таза жоргекко орайты. Дене салмағы 1500 г төмен нәрестьлерді өмірінің 2 оптасына бастап далаға шығарып серуендетуге болаты, тек далада ауа температурасы 25 градустан төмен болмаған жағдайда ғана.Алғашқы серуен тек минутқа созылу корек.Содна койін біртіндеп күніне 1,5 сағаттай далада ұстауға болаты.