«ҚАЗАҚ МЕДИЦИНАЛЫҚ ҮЗДІКСІЗ БІЛІМ БЕРУ УНИВЕРСИТЕТІ» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ АКЦИОНЕРНОЕ ОБЩЕСТВО «КАЗАХСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ НЕПРЕРЫВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ» Орындаған: Касеналы Б С Қабылдаған: Уважанова А С Факультет: Жалпы медицина Тобы: Алматы 2019 Тақырыбы: «Медицина қызметкерлерінің еңбек гигиена сының негізгі аспектілері » Гигиена, эпидомиология негіздерімен қоса қоғамдық денсаулық сақтауды ұйымдастыру кафедрасы

Жоспар I. Кіріспе II. Негізгі бөлім 1. Еңбек гигиенасы. Өндірістік санитария 2. Өндірістік бөлмелердін микроклиматы 3. Медицина қызметкерлерінің еңбек гигиенасы III. Қорытынды IV. Қолданылған әдебиеттер

Еңбек гигиенасы қызметкерлердің денсаулығын сақтау, өндірістік орта мен еңбек процесінің қолайсыз әсерінің алдын алу жөніндегі санитарлық - эпидомиологиялық шаралар мен құралдар кешені. Өндірістік санитария - зиянды өндірістік факторлардың қызметкерлерге әсерін болғызбайтын немесе азайтатын санитарлық - гигиеналық, ұйымдастыру іс - шаралары мен техникалық құралдар жүйесі

Өндірісте еңбек қауіпсіздік шараларын санитарлық қолайлығын талаптарға сайтттт қамтамасыз етуді, кәсіпорынның аумақтары сияқты, сендай ақ олардың өндірістік және тұрмыстық бөлмелерін еңбекке қолайлы етіп жасап шығару. Санитарлық - гигиеналық талаптардың қанағаттандырылмағаны тек қана кәсіптік ауруларға ғана шалдыра қана қоймай, сонымен қатар өндірістегі жарақаттанудың бірден бір себебі болуы да мүмкін

Микроклимат (грекше Micros шагин +клим ат) адам ағзасының жилу алмасуына әсер ететін шектелген кеңістіктегі физикалық факторлардың кешені. Өндірістік бөлмелердін микроклиматы бұл - ауа қозгалысының ылғалдылығы мен жылдамдығы,температура мен қосылғандағы адам ағзасына, сендай-ақ коршаған орта температурасы әрекетіме анықталатын бөлмелердің ішкі климаты.

Медицина қызметкерлерінің еңбек гигиенасы Медицина қызметкерлерінің еңбек гигиена сын зерттеу мәселесі өткен ғасырдың отызыншы жылдарынан бері кең ауқым алып келе жатыр. Содна бері жүрзілген зерттеулер дәрігерлер еңбегіне әсер ететін әртүрлі қолайсыз факторларды анықтады. Сол себепті медицина қызметкерлерінің жұмыс күнін қысқартуға, қосымша домалыстарды бекітуге, жекелеген категориялардың жалақысын жоғарылатуға негізделген заңды актілер дайындалды.

Сол жылдардан бері дәрігерлер еңбегінің сипатында бірқатарөзгерістер туындады. Зиянды және қауіпті өндірістік факторлардың саны жаңа емдеу- профилактикалық жабдықтардың (рентген қондырғылары, электронды, Электрлі медициналық, лазерлі, ультрадыбысты және жоғары жиілікті қондырғылар, емдік барокамералар) шығуына байланысты жанаспалы дерматите, ингаляциялық уланулар шақыратын дәрілік затратдың, радиоактивті затратдың көптеген түрлері шығарылды. Науқастан дәрігерге жеңіл берілетін жұқпалы аурулардың жиілігі күрт өзгерді. Оларға ЖИТС жұқпасы, туберкулез, В және С гепатиттері және басқа да бірқатар аса қауіпті жұқпалармен шақырылатын аурулар жатады

Бүгінгі күнде мемлекеттік әлеуметтік қорғау жүйесінің жоқтығынан, дәрігерлердің төмен запалы өмірінің мәселелеріне жеткіліксіз көңіл аударылу салдарынан, дәрігер мамандығы өз маңыздылығын жоғалтып отыр. Медицина қызметкерлерінің қаржилық жағдайы төмен екені баршамызға мәлім. Сонымен бірге, олардың еңбегі адам іс әрекетінің ішіндегі ең қиын және жауапты түрлерінің бірі. Медицина қызметкерлерінің еңбегі маңызды интеллектуальды жүктемемен сипатталады, ал жекелеген жағдайда жоғары физикалық күштенуді, шыдамдылықты, зейінді және шұғыл жағдайларда жоғары еңбек қабілеттілігін талап етеді

Дәрігер-хирургтар мен акушер- гинекологтардың еңбегі ауры және қауірт болып табылады. Ол ақыл-ойына түсетін, сенсорлық, эмоционалдық жүктемелер, түнгі ауысымда жұмыс істеу, жұмыс кезінде дененің мәжбүр қалыпта болуы, дененің еңкеюі, статикалық және жергілікті динамикалық жүктемелер сияқты еңбек үрдісінің әр түрлі факторларының тұрақты әсер етуімен жүреді.

Операциялық күнен кейін, әсіресе тәуліктік кезекшіліктерден кейін хирургия саласындағы дәрігерлер де айқын қажу домиды, бұл көп жылдар бойы осы кәсіппен айналысатындарда тұрақты болып қалады. Оның үстіне түнгі ұйқы барлық уақытта бірдей дамыған қажуды баспайды. Әріптестерімен қолайсыз ара қатынастары, емдеудің қолайсыз аяқталуы және басқалар сияқты психогенді факторлар қажуды күшейтеді жүйкелік-эмоционалдық зорланудың бәсеңдеуін қиындатады.

Еңбек үрдісі факторларынан басқа бұл салалардағы дәрігерлерге әр түрлі химиялық факторлар: наркозға арналған затрат, анестетик тер, антибиотиктер және басқа да дәрілік затрат, дезинфекциялаушы затрат да әсер етеді. Науқастардың қанында, жарасында, нәжістерінде болатын, сендай-ақ қатар ауада айналып жүрген патогенді және шартты патогенді микрофлора сияқты биологиялық факторлар қандай да бір жұқпалы ауруды жұқтырудың немесе іріңді-септикалық үрдістер дамуының тұрақты қауіп-қатер факторлар болып табылады. Бұл салалардағы мамандарға: рентген, лазер сәулелері, ультрадыбыс және басқа физикалық факторлар да әсер етуі мүмкін, игре операция жасау кезінде қолданылатын бокса.

Терапия саласындағы дәрігерлердің еңбегі азырақ зорлануымен және қажуымен сипатталады, дегенмен олар да жүйкелік-психикалық жүктемелердің, айқындылығы дәрежесі әр түрлі статикалық және динамикалық физикалық жүктемелердің,химиялық затратдың, физикалық және биологиялық факторлардың әсеріне ұшырайды. Мұнда әрбір медицина саласының өзіне тәне ерекше факторлары болатынын ескерген дұрыс. Мысалы, дәрігер рентгенологтардың жұмысында – бұл рентгенсәулесі, физиотерапия бөлімінде, ол – ультракүлгін сәулеленуі, АЖЖ, УЖЖ, ЖЖ тоқтар мен өрістер, дәрігер психиатр лорда – психикалық аурулармен қатынаста болу, дәрігері жұқпалы аурулар жұмысында – патогенді микроорганизмдер және басқалары.

Микробиологиялық зертханада немесе стационарда жұмыс істейтін медициналық персоналдың кәсіптік әрекеті барысында антибиотик термин және басқа да химиялық препаратамен шұғыл профилактика жүргізу қажеттігі туындауы мүмкін. Ол апаттық жағдайлармен және жұқпалы материалдың жұқпа көзіне түсуімен, жұмыс тәртібінің кездейсоқ бұзылуы немесе науқастарды күнделікті қарау, оларға медициналық көмек көрсету кезінде жұқтыру қаупімен байланысты болуы мүмкін. Мұндай жағдайларда жұқпалы үрдісті арте кезеңде жою мақсатымен шұғыл алдын алу (превентивті емдеу) ұсынылады.

Кәсіби зияндылықтардың медицина қызметкерлерінің денсаулығына қолайсыз әсерінің алдын алу үшін қажуды, жүйкелік-эмоционалды және дене жұмысы жүктемелерінен шамадан артық күш түсүін азайтуға, өндірістік органы сауықтыруға, ағазаның қарсылық кушін жоғарлатуға бағытталған шаралар кешенін жүргізу қажет. Бұл шаралардың ішінде еңбекі және домалуды ұжымды ұйымдастыруға маңызды роль беріледі. Мысалы, хирургтар мен анестезиологтарға түнгі немесе тәуліктік кезекшіліктен кейінгі күні жоспарлы операцияларды жасауына болмайды, жоспарланатын операциялардың жорамалданған аурылық дәрежесі мен ұзақтығы бойынша айырмашылығы болуы тиіс. Үйде толық құнды ұйқы мен таза ауада болып дом алу, жаяу серуендеу, физикалық белсенді жаттығулар жасау қамтамасыз етілуі тиіс. Қолайлы микроклимат жағдайларын ұйымдастыру және жұмыс бөлмелері ауасының ластануының алдын-алу да тонус ты жоғарлатып, қажудың дамуын баяулатады.

Өндірісте еңбек қауіпсіздік шараларын санитарлық қолайлығын талаптарға сайтттт қамтамасыз етуді, кәсіпорынның аумақтары сияқты, сендай ақ олардың өндірістік және тұрмыстық бөлмелерін еңбекке қолайлы етіп жасап шығару. Санитарлық гигиеналық талаптардың қанағаттандырылмағаны тек қана кәсіптік ауруларға ғана шалдыра қана қоймай, сонымен қатар өндірістегі жарақаттанудың бірден бір себебі болуы да мүмкін. Сондықтанда өндірістік санитарлық- гигиеналық талаптарға сайтттт жасалуы керек.

Медициналық мамандық арнайы білімдерден бөлек белгілі бір жеке қасиеттерді де талап етеді. Бұл қасиеттерді екі топқа бөлуге болады: медицина қызметкерінің жалпы санитарлық-гигиеналық мәдениетінде білінетін сыртқы қасиет және медицина қызметкерінің мінез-құлқында көрініс табатын ішкі қасиет. Кез келген медицина қызметкерінің жеке бас гигиена сын сақтауы, өз денсаулығын қорғауы тиіс. Бұл өзі үшін де және қызмет көрсетілетін науқастар үшін де қажет. Күн режімін сақтау – жеке гигиенаның негізгі ережесі. Ұйқыға жатуды, одна оянуды, таңғы, түскі, кешкі ас ішуді бір және сол уақытта жасау керек. Ақыл-ой еңбегін дене еңбегімен кезектестіре отырып, еңбек ету мен тынығу сағаттарын дұрыс бөлген жөн. Медицина қызметкерінің зиянды әдеттерге (темекі тарту, алкогольді шектен тыс тұтыну және т.б.) үйір болмағаны дұрыс.

Денсаулықты сақтау және кеселдердің алдын алу үшін дене шынықтырумен айналысып, спортпен шұғылдану және өз организмін шыңдауы қажет. Таңартеңгілік гимнастика жасаудың әдетке айналуы тиіс. Медицина қызметкерінің өз денесінің тазалығына жете мән бергені абзал. Бетін, мойынын тәулігіне 2 рейт жууы керек. Сондай-ақ күніне 2 рейт шоп аумағын жилы сумин жуғаны жөн. Қолға күтім жасауды да ұмытпаған дұрыс. Әсіресе хирургия да жұмыс істейтін медицина қызметкерлерінің қолдарын ластанудан сақтауы үшін үй жұмысын қолғаппен орындауы қажет. Тырнаққа, шашқа және ауыз қуысына күтім жасау талапқа сайтттт жүргізулі тиіс. Сонымен қатар медицина қызметкерінің сыртқы киіміне жете мән беріп, оның ыңғайлы, сыртқа тұрпайы болмауына көңіл аударуы керек.

Қорытынды Медицина қызметкерлеріне әсер ететін кәсіптік факторлардың кең спектрін искре отырып, осы топтың кәсіптік аурушылдық мәселесі өзекті және соңғы жылдары оның өсу тенденциясы байқалып отыр. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік аурушылдығының дамуына әкелетін жетекші өндірістік факторлар: меншікті салмағы орта есеппен алғанда 73%биологиялық факторлар, дәрілік препарата – 16%, химиялық затрат –11% болып табылады. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік аурушылдығының құрылымында келесі нозологиялық формула үстем балды: тыныс алу мүшелерінің туберкулезі – 51%, вирус ты В гепатиті – 16%, дәрілік-медикаментозный аллергия – 8%, бронх домікпесі – 8%, экзема және дерматит – 4%, тағы басқалары – 13%. Болашақ мамандығын таңдау адамның психо-физиологиялық ерекшеліктерін, оның физикалық мүмкіншіліктері мен денсаулық жағдайын ескеріп жүргізілуі тиіс. Бұл мәселені шешуде кезеңдік медицицналық тексерулердің алатын орны ерекше. Жыл сайттттын жүйелі түрде жүргізілетін медициналық тексерулер аурулардың арте белгілерін анықтауға және тиісті емдеу-сауықтыру шараларын жүргізуге мүмкіндік береді.

Қолданылған әдебиеттер 1. Досыбаев Б.К., Алимбаева Г.С., Абуов Д.С., Кулманбетов Е.Б. Гигиеническая и эпидомиологическая оценка условий труда врачей ведущих специальностей//Вестник ЮКМА – (39) – С Гигиена/Под ред.акад.РАМН Г.И. Румянцева. – М.:ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000.– Н.Ф. Измеров, В.А. Капцов. Перспективы научных исследований по Гигиене труда медицинских работников // Сов. Здравоохранение. – – С Винокур В., Розанова М. Профессиональный стресс губит врача // Медицина, Санкт-Петерберг С. 28