Отбасы – оқушылардың тәрбиелік және дамытушы ортасының негізі. Мұғалім мен оқушы ата – аналарының ынтымақтастығы.

Отбасы тәрбиесі Отбасы тәрбиесі - көзделген нәтижеге жену мақсатында ата-аналар мен жанұя мүшелерінің тарапына жасалатын ықпал процестерінің жалпы атаманы.

Отбасының жетекшілік маңызы хххонда тәрбиеленіп жатқан адамның тән- дене және рухани дамуына әсер етуші ықпалдар мәні мен мағынасының тереңдігіне тәуелді келеді.

Бала үшін отбасы бір жағынан – тіршілік қоршауы бокса, екінші тараптан – тәрбиелік орта.

Отбасы – бұл мектеп те, ақпарат көзі де, қоғамдық ұйымдарда да, еңбек ұжымы да, дос – жарандары да, отбасы – бұл әдеппен өнер кілті де. Тұлғаның қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасыға тәуелді. Жанұя қандай бокса, хххонда өсіп, ержеткен адам да схххондай.

Жеке адамның қалыптасу процесі мен оның нәтижесіне полар отбасы тәрбиесінің күші мен қуатын мойындайтын боксақ, ендеше мемлекет пен қоғам да тәрбиелік шараларын дұрыс жолмен ұйымдастыруды ең алдымен отбасына үлкен назар аударғаны жөн.

Неке мен отбасыға денег үстірт көзқарас, халықтық және ұлттық үрдістерді стен шығару, инабаттылық принциптерінен тақау, шектен тыс арсыздық пен маскүнемдік, іштей тәртіптің болмауы мен жыныстық салғырттық, ерлі-зайыптылар арасында жоғары белең алған ажырасулар – бәрі де отбасыдағы бала тәрбиесіне болатын теріс ықпалдар көзі.

Педагогикалық ғылымның барысында жанұя тәрбиесінің мәселелері нақты ғылыми – теориялық және әдістемелік мазмұнға ие бола баста ты. К.Д. Ушинский, Л.Н. Толстой, П.Ф. Лесгафт және басқалар балалар тәрбиесін ұйымдастыруда олардың даралық ерекшеліктерін, бейімділіктерін, дене-күш және психологиялық даму денгейін ескеру керектігіне ерекше көңіл бөлген. Н.К. Крупская, А.С. Макаренко, В.А. Сухомлинский бала тәрбиесінің теориясын этап көрсеткен.

Жанұядағы тәрбиені субъектілері – ата-анамен бала, әлеуметтік мақсат, міндет, педагогикалық тәсілдер, әдістер. Осы элементтерді біріктіретін негіз іс-әрекет.

Ата-ананың ұйымдастыру және бағыттаушы ролін, ата-анамен бала арасындағы өзара қатынастың сипатын, бала тәрбиесіне әсер ететін жанұяның мақсатты адамгершілік бағыттарын, баланың жанұядағы араласатын іс-әрекетінің алуан түрлілігін, ата-ананың тәрбие құралдарын, тәсілдерін, әдістерін пандалана алу қабілеттерін, баланың белсенділігінің дәрежесін көруге болады.

Ата-аналар Балалар Мақсат,міндеттер, мазмұны. Құралдар, формула, әдіс және тәсілдер, тапсырмалар.

Ата-ананың тәрбие жұмысының сапасын оқушының күн тәртібін ұйымдастыруынан көруге болады, хххонда жанұя тәрбиесінің маңызды ерекшеліктері көрініс тамады, жанұяның әдет-ғұрыптарының бір бөлігі болып табылады.

Жанұяның бос уақыттағы бірлескен іс-әрекетінің оқушы үшін маңызы өте зорь.

АТА - АНА МЕН БАЛАНЫҢ АРА ҚАТЫНАСЫ ЖАНҰЯ ӨМІРІНІҢ АЙҚЫН КӨРІНІСІ, ОНЫҢ МИКРОКЛИМАТЫН ҚАЛЫПТАСТЫРЫП, ЖАНҰЯНЫҢ ДАМУ МҮМКІНДІКТЕРІ.

Ата-ана арасындағы, ата-ана мен бала арасындағы, балалардың арасындағы өзара қатынас педагогикалық процестің тәрбиелік механизмдері болып табылады.

Жанұяның тәрбие жұмысын зерттеуді ұйымдастыру өте маңызды. Ол мектеп құжаттарын (оқушылар сипаттамасы, сынып журналы, медициналық карталар) зерттеу мен талдаудан басталлоды. Бұл әдісті қолданғанда алдын ала жоспарланған мәселелер бойынша материалдар жинау.

Жанұя – іштей тұрақты, тұйық ұжым.

Балалардың жанұядағы тәрбиесі оның белгілі бір тұрақты әлеуметтік институт ретінде анықталлоды, ол жанұя мүшелері арасындағы өзара қатынастардың қалыптасуы мен дамуына септігін тигізетін адамдардың жақындығы, туыстық қатынастар, өзара үйелмендік, тұрмыстық өмір. Жанұя тәрбиесінің артықшылығы да осы қатынастарда, оны тәрбиенің ешқандай да түрі алмастыра алмайды.

Жанұя тәрбиесі адам өміріне қажетті негізгі қызметтерді атқарады 1.Репродуктивті – баланың тулы. 2.Тәрбиелік – жанұяның әрбір мүшесінің жеке тұлға болып қалыптасуына, тәрбиелік жағдай жасауы. 3.Тұрмыстық-экономикалық – жалпы тұрмысты, бюджетті басқару. 4.Коммуникативті – жанұялық қатынасты, басқа адамдармен қатынасты ұйымдастыру. 5.Рекреативті - іс-әрекет ұйымдастыру.

Репродуктивті Тәрбиелілік Рекреативті коммуникативті Тұрмыстық – экономикалық

Жанұя – болашақ азаматтың әлеуметтену жолындағы алғашқы қадамдарын жасайтын бастапқы адам. Ол балаға моралдық қалпы туралы алғашқы түсініктер береді, оны еңбекке баулып, өз-өзіне қызмет ету дағдыларын қалыптастырады. Ата-ананың іс-әрекеті мен мінез-құлқы, өмір сүру салаты арқылы балаға дүниетанымдық, адамгершілік, әлеуметтік-саяси құндылықтар беріледі.

Ата-ана мен мұғалімдердің міндеті – қоғамдық қатынастардың жаңа жүйесі ұсынып отырған әлеуметтік мүмкіншілікті дұрыс пандалану.

Ата-ананың маңызды міндеті балалармен біріккен коммерциялық қызмет- әрекетке қатысып, оны бақылау, оларды баланың адалдығын, адамгершілігін, ұқыптылығын дамытатын қызмет көрсетудің әртүрін орындауға үйрету.

Өркениетті қоғам дамыған сайын жанұядағы бала саны азайып келеді. Аз бала жанұяда, негізінен бір балансы бар жанұяда, ішкі жанұялық тәрбиенің ең басты жағдайы жоқ, ол – балалар қарым-қатынасы. Бір баланың тәрбиесі қосымша педагогикалық күш салуды талап етеді. Жалғыз балаға денег ата-ананың, әжесі мен атасының артық көңіл бөлуі оны белсенділігінен айырып, оның эгоистік жақтарының босым болуын қалыптастырады.

Толық емс жанұяларда, ата-анасының біреуі жоқ болған жанұяларда тәрбиелік мәселелерді шешуде кейбір адамгершілік-психологиялық ыңғайсыздықтар болуы мүмкін. Мұндай жанұялардың көбінде ана мен бала ғана болады.

Жанұя тәрбиесінің проблемасы – ананың жанұя тұрмысынан қолы босамауы. Ананың уақыты жетпеуі көбінесе насихат, жазғыру, ұрсу сияқты тәрбиелік ықпалдың нәтижесіз әдістерін пандалануға мәжбүр етеді.

Микроклиматы жағымсыз, жанұя өмірі ұрыс- керіске, ата-ананың бір-біріне, балаларына денег шағымдарына, айқай-шуға, қорлық сөздер мен іс- әрекеттерге толы жанұяларда өте маңызды тәрбие проблемалары туындайды.

Ата-ана құқығынан айрылғалы тұрған ата-аналар әлеуметтік және педагогикалық проблемалар тудырады. Мемлекет олардың ата-аналық құқықтарынан айырғанда балалардың мақсат мүддесін басшылыққа аллоды. Алайда бұл роте олардың өмірі өз мәнін барынша жоғалтады, өйткені өмір сүру мен дамудың маңыздылығы кемиді.

Қазіргі уақытта мектеп пен жанұя ынтымақтастық әрекетінің келесі бағыттары айқындалған: ата-аналармен ұйымдастырушылық-педагогикалық жұмыс; ата- аналардың педагогикалық сауаттылығын дамыту; ата- аналармен баланың оқу үлгерімі мен тәрбиесін жақсарту үшін жүйелі жеке дара жұмыстарын жүргізу.

Елдегі түбегейлі әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге, жеке меншіктің панда болуына, жеке адамның баю мүмкіндігінің туына байланысты материалдық жағынан ауқатты жанұялар панда бола баста ты. Мұндай жанұяларда тәрбие белгілі бір проблемаға кездеседі. Көбінесе бұндай жанұядағы бала балалық ұжымдардан алшақ болады, оның ерекшелік сезімі қалыптасып, қоршаған адамдарға денег жөнсіз наразылық эгоизімі ту мүмкін.

Ата-ана жанұя тәрбиесінің маңыздылығы баланың құндылық бағыттарын, оның моральдық қасиеттерін қалыптастырулары қажет.