Білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау

«Оқу жетістігін бағалау» - білім алушының кері байланыс арқылы оқу мақсаттарына сәйкес жоспарланған білім беру үдерісін реттеу және түзету арқылы нақты қол жеткізген нәтижесін белгілеу үдерісі. Glaser, R Instructional technology and the measurement of learning outcomes: some questions. The American psychologist. Issue: 8. Vol.18. pp Бағалау: Бұл не үшін қажет? Б.Г.Ананьев: «Бағаның болмауы … бағаның ең нашар түрі болып табылады, себебі бұл бағыт беретін әсер емс, керісінше бағыт бермейтін әсер, объект жақсы ынталандырушы емс, керісінше депрессияға әкелуші, өзінің нақты білімі көрініс тапқан объективті баға негізінде өзіндік бағалауды құрудың орнына адамды субъективті түсіндірілген тұспалдарға, жартылай түсінікті жағдайларға, педагог пен оқушылардың мінез-құлқына негізделуге мәжбүрлейді». Борис Герасимович Ананьев ( ) - кеңес психологи ЛМУ (СПбМУ) психология факультетінің тұжырымдамасының негізін қалаған,орталық рөлді психология атқаратын адамтану жүйелік моделін құрастырушы

«Критериалды бағалау» терминін алғаш рет Роберт Юджин Глейзер (1963) қолданған және бұл термин оқушылардың оқу жетістіктерінің қол жеткізген және потенциалды деңгейлері арасындағы сәйкестікті анықтауға мүмкіндік беретін үдерісті сипаттайды. Критериалды бағалау басқа оқушылардың жетістіктерін салыстырмайды және бір-біріне тәуелді етпейді, сонымен қатар әр оқушының құзыреттілік деңгейі туралы ақпарат берегу бағытталлоды. Glaser, R Instructional technology and the measurement of learning outcomes: some questions. The American psychologist. Issue: 8. Vol.18. pp

Критериалды бағалау жүйесін енгізудің алғышарттары Обзор национальной образовательной политики. Среднее образование в Казахстане, 2014 SABER, Системный подход к улучшению результатов образования. Страновой отчет – Казахстан, 2013 Национальный доклад о состоянии и развитии системы Образования Республики Казахстан (по итогам 2014 года) Қазақстан Республикасындағы жж білім беруді жаңартудың стратегиялық бағыттары, 2014 Ұлттық білім беру саясатына шолу. Қазақстандағы орта білім беру, 2014 SABER, Білім беру нәтижелерін жақсартудағы жүйелі тәсілдеме Ел бойынша есеп – Қазақстан, 2013 Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесінің дамуы мен жағдайы туралы ұлттық баяндама (2014 жилдың нәтижесі бойынша) «Критерийлерге негізделген бағалау жүйесін енгізу өте маңызды …. Ол өз кезегінде …. Мұғалімдердің бағаны көтеріп қоюларына тосқауыл болады» «... Педагогикалық тәжірибені жетілдіру үшін бағалау нәтижелерін қолданатын саясат қызмет істемейді» «Мектепте алған бағамен сыртқы бағалау нәтижелері арасында корреляциялық байланыс жоқтығы ескертіледі… Қазақстанда оқу үлгерімі нашар оқушыларды жүйелі қолдау қарастырылмаған …» ЭЫДҰ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК БАНК АҚПАРАТТЫҚ АНАЛИТИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҚ Анализ результатов внешней оценки учебных достижений учащихся 9 классов - ВОУД-2015 SABER, Оценивание обучающихся. Страновой отчет – Казахстан, 2012 «… оқу жетістіктерінің деңгейі әлі де бокса белгісіз … ағымдағы бағалаудың сапасына мониторинг жасайттын қолданыстағы механизмдерді шектеулер бар» «… бағалау критерийлерінің, күтілетін нәтижелердің, бағалау тәсілдерін қолданудың толық сипаттамасы жоқ» НАЗАРБАЕВ УНИВЕРСИТЕТІ «Баға қою үшін анық критерийлер жоқ болғандықтан … әдетте, бағалар мұғалімнің еркімен қойылады. … Қолданыстағы білімді бағалау жүйесіне міндетті түрде радикалы өзгертулер енгізу аса қажет» «ОЖСБ-дың орташа балы бойынша көрсеткіштердің төрт жил ішінде төменденегі байқаллоды: 2012 ж. – 51,6; 2013 ж. – 35,81; 2014 ж. – 39,58; 2015 ж. – 37,36» «… ОЖСБ жоғары балл алған оқушылардың тоқсандық бағалары төмен немсе керісінше» 9-сынып оқушыларының оқу нәтижелері мен сыртқы бағалау нәтижелерінің анализі – ОЖСБ-2015 SABER, Оқушыларды бағалау. Ел бойынша есеп – Қазақстан, 2013

Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың қазіргі жүйесіне талдау Сипаттамалар ҚР Жалпы білім беретін мектептердегі бағалау жүйесіЭЫДҰ ұсыныстары Негіздеме Бағалаудағы «Нормативті бағытталған» тәсілге негізделген Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты «Қазақстанның барлық бастауыш және орта мектептеріне (сонымен қоса жоғары сыныптарға) критерийлер негізіндегі бағалау жүйесін енгізу қажет. Бұл бағаларды жоғарылатуға жол бермейді және ата-аналар үшін оқушылардың үлгерімі жайында есептерді барынша түсінікті етуге ықпал етеді». ЭЫДҰ қорытындылары (2014): «Сыныптағы үлгерімді бағалау бойынша берілген «нормативті бағытталған» тәсілде кемшіліктер кездеседі. Сонымен қатар оқушылар мен олардың ата-аналарына түсіндіруге болатын әр түрлі пәндер бойынша нәтижелерді бағалау мен салыстырудың дифференциалданған критерийлері жоқ». Қорытынды бағалау бойынша шешім Мұғалім оқушының пән бойынша тоқсан барысында алған барлық бағаларын орташа арифметикалық негізде қабылдайды. «Бағалардың әр түрлі типтері жайында мақсаттардың айқындылығын орнату мен оларды дұрыс пайдалану сыныптар, мектептер және білім беру жүйесі деңгейінде бағалау құрылымын жетілдіруге оңтайлы үлес қосуды қамтамасыз етудің маңызды факторы болып есептеледі». ЭЫДҰ қорытындылары (2014): «Әдеттегідей, мұғалімдер бағаларды сыныптағы оқушылардың орташа, жоғары және төмен деңгейлерін салыстыру негізінде қояды …» Оқушылар дың дайындық деңгейіне қойыла тын талаптар және бағалау шәкілі Жеке нәтижелер Жүйелік әрекет нәтижелері Пәндік нәтижелер - Сандық сипаттамалар Бесбалды шәкіл: 1-ден 5-ке дейін (шынында 4 балл қолданылады) «…мұғалімдерді тиісті түрде «критерийлерге негізделген бағалаудың» арнайы әдістерін тиімді пайдалану үшін дайындық барысында кемшіліктерді бұл әдістер көмегімен еңсеруге болады. Қазіргі таңда критерийлерге негізделген әдістер Қазақстан территориясында және жетекші жеке мектептерде, соның ішінде Назарбаев Зияткерлік мектептерінде қолданылады (НЗМ, 2012)». ЭЫДҰ қорытындылары (2014): «Мұғалімдер оқушылардың білімін 1-ден 5-ке дейінгі шәкіл негізінде бағалайды, сонымен бірге алғашқы КСРО кезінде жасалған жалпы дидактикалық критерийлердің кешені сыныптағы үлгерімді бағалау бойынша пәндік тәуелсіз нұсқаулықпен қамтамасыз ету үшін өнделген». ТәуекелдерМұғалімдердің субъективті шешім қабылдауы негізінде 3-ке («қанағаттанарлық») бағаланған оқушылардың жоғары үлесінің болуы «Критерийлерге негізделген бағалау моделі оқушылар үшін әділ болып табылады, …. Берілген модель шеңберінде субъективті стандартаға негізделудің орнына шынайы және алдын ала мәлімденген мақсаттарға бағытталған объективті стандарта бойынша оқушылардың үлгерімі салыстырылады, …. …, бұл мұғалімдерге өздерінің жоғары немсе төмен баға қоюды таңдауын негіздеуге көмектеседі». ЭЫДҰ қорытындылары (2014): «.. әр сыныптағы үлгерімі орташа және төмен оқушылар бірге 3 (үш) денег баға аллоды.»

Статистикалық деректерге сәйкес оқу жилындағы оқушылардың жалпы санының ( адам) нәтижесі бойынша: -орта білім беру жүйесіндегі 47,1% оқушылар ( адам) оқуларын «үшпен» аяқтады; -35,4% оқушылар ( адам) – «төртпен» аяқтады; -17,5% оқушылар ( адам) – «беспен» аяқтады; -0,1% оқушылар (1212 адам) – екінші жилға қалдырылды. Оқушылардың 50%-ы орта мектепті «үштік» бағамен аяқтайды.

Бағалау жүйелеріндегі айырмашылықтар Сипаттамалар Нормативті бағытталған бағалау (қазіргі таңда орын алтын жүйе) Критериалды бағалау (мазмұнды жаңарту шеңберіндегі жүйе) Оқушылардың нәтижелерін салыстыру аймағы Оқушылардың оқу жетістіктерін басқа оқушылардың оқу жетістіктерімен салыстыру Оқушылардың оқу жетістіктерін критерийлерге негізделген күтілетін нәтижелермен салыстыру Бағалаудың түрлері Ағымдағы бағалау – мұғалімнің жүйелі түрде бағаны тіркеу арқылы үнемі жүргізіп отыратын бағалауы Қалыптастырушы бағалау– мұғалімдерді, оқушыларды және педагогикалық үдерістің басқа да қатысушыларын оқуды жетілдіру үшін қажет ақпаратпен қамтамасыз ететін оқудың ағымдағы бағалануы (нәтижесі баға ретінде тіркелмейді) Жиынтық бағалау- оқушылардың белгілі бір оқу кезеңін аяқтағандағы оқу жетістіктерінің деңгейі (бөлім бойынша және тоқсандық жиынтық бағалау) Қорытынды бағалау нәтижесі Оқушының барлық бағалары орта арифметикалық негізде қойылады Бөлім бойынша және тоқсандық жиынтық бағаның пайыздық ара қатынасы ретінде қойылады. Мазмұн мен бағалаудың өзара байланысы Мақсаттардың жалпыланған тұжырымдамасына байланысты оқу мақсаттарына жену жолдарын көрсетпейді Мақсаттарға және күтілетін нәтижелерге женуді көрсетеді Бағалаудың бағытыАқпараты аз баға алу (бағаны сандық түрде білдіру) Мазмұндылығы мен толықтылығымен ерекшеленетін күтілетін нәтижелерге жену жайында пайымдау Мұғалім тәжірибесіндегі бағалау үдерісінің сипаттамасы «жарысу» шектеулі ақпарат беру шәкілдің «өрескелдігі» нормалар мен критерийлердің жөнсіздігі, олардың жабық болуы «азайту» әдісі шешім қабылдау субъективтілігі және артық күтілімдер уақыт факторын қолданудың ақталмауы ақпараттың ашықтығы мен оқу үдерісіне сайт талаптар, нормалар, критерийлер және бағалау рәсімінің айқындылығы оқуға қызығушылықты ынталандыру, даму жолдарын ұсыну, қойылатын бағалардың мәнін түсіну

Критериалды бағалау жүйесінің тұжырымдамалық құрылымы

Критериалды бағалау жүйе элементтерінің түйінді идеялары КБ элементтері Түйінді идеялар Біліктілікке негізделген тәсілдеме Мақсаттарды анықтау, мазмұнды сұрыптау, оқу үдерісін ұйымдастыру және оқу нәтижелерін бағалаудың жалпы қағидаттар жиынтығы. Мұндай қағидаттарға келесі тұжырымдар жатады (О.Е.Лебедев, 2004): … - Оқу үдерісін ұйымдастыру мәні білім беру мазмұнын құрайтын оқушылардың танымдық, коммуникативтік, ұйымдастырушылық, адамгершілік және тағы басқа мәселелерді дербес түрде шешу тәжірибесін қалыптастыруда жатыр. -Оқу нәтижелерін бағалау білім алудың белгілі сатысында оқушылардың қол жеткізген білімдерінің деңгейлерін талдауға негізделеді. Біліктілікке негізделген тәсілдеме оқушылардың білім мен дағдыларды бір-бірінен бөлек үйренуден гөрі оларды кешенді түрде меңгеруді ұсынады (А.В.Хуторской, 2002). Кері дизайн Педагогикалық жобалаудың арнайы технологиясының негізгі критерийі контент емс, жоспарланатын нәтижелер болып табылады (С.Б.Велединская, М.Ю.Дорофеева, 2014). Оқу үдерісін жобалаудың үш кезеңі ұйғарылады (Г.Уиггинс, Дж.Мак Тай, 1998): 1-кезең – Мақсаттар мен қалаулы нәтижелерді анықтау, яғни «Оқушылар нені білуі, түсінуі және істеуі тиіс?» денег сұраққа жауап; 2-кезең – Қолайлы дәлелдерді анықтау, яғни «Оқушылардың қалаулы нәтижелерге женуі мен олардың стандартаға сайт болуына не дәлел болады?» денег сұраққа жауап; 3-кезең - Оқуды және оқушылардың нәтижелерге жену үдерісін жоспарлау. 1.Оқу мақсаттары өлшенетін және бақылауға болатын қалаулы нәтижелер арқылы өз көрінісін табады 2.Толық оқу-әдістемелік жабдықтауды ұсыну (оқу бағдарламалары, ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жоспарлар, мұғалімге арналған бағалау бойынша әдістемелік ұсыныстар, тапсырмалар үлгілерінің жинақтары, жиынтық бағалау бойынша тест спецификациясы) кері дизайндағы оқу үдерісін жобалауға мүмкіндік береді: : Оқу бағдарламасы Бағалау үдерісі Оқыту мен оқу үдерісі Бағалау үдерісіне әсері Бағалау үдерісіне әсері

Критериалды бағалау жүйесі элементтерінің түйінді идеялары КО элементтері Түйінді идеялар Әлеуметтік- конструктивистік білім беру теориясы Білім танымның келісілген аймағы ретінде қарастырылады; оқушы білімді пассивті түрде алуды тоқтатып, сол білімнің «жасаушысы/құрастырушысы» бола бастайды (Бер, 2015). Дүниежүзілік банк пен ЭЫДҰ оқу мақсаттары Оқу мақсаттары қалаулы нәтижелерге женудің алғышарттары деп қарастырылуы тиіс (Р.Вагенар, 2008). ЭЫДҰ баяндамасында біліктіліктің үш түрі ерекшеленеді (ОЭСР, б.). А. Құралдарды интерактивті түрде пайдалану: - Сөйлеуді, символдарды және мәтінді интерактивті түрде пайдалану қабілеттілігі; - Білім мен ақпаратты интерактивті түрде пайдалану қабілеттілігі; -Технологияларды интерактивті түрде пайдалану қабілеттілігі. В. Гетерогенді топтарда өзара әрекеттесу: -Басқаларға жақсы қатынас көрсету қабілеттілігі; -Командада ынтымақтасу және жұмыс істеу қабілеттілігі; -Қақтығыстарды басқару және шешу. С. Өз бетімен іс-әрекет жасау: - Барынша кең бейнені көру және әрекет ету қабілеттілігі; - Өмірлік жоспарлар мен жеке жобаларды құру мен іске асыру қабілеттілігі; - Құқықтарды, қызығушылықтарды, нормалар мен қажеттіліктерді қорғау мен сақтау қабілеттілігі. Жақын арадағы даму аймағы Л.С.Выготский ұсынған ұғым, баланың даму деңгейі (қандай тапсырманы ол өз бетінше орындай аллоды) және педагог пен өз құрдастарымен жұмыс жасайт отырып жете алтын потенциалды даму деңгейі арасындағы айырмашылығын білдіреді. Скаффолдинг теориясы Оқу үдерісінің барысында қойылған мақсаттарға жену үшін қажетті көмек көрсету мақсатымен оқушыларды қолдау (Дж.С.Брунер, 1976). Қалыптастырушы бағалаудың теориясы Оқу мен оқыту үдерісінің негізіне келесі үш сұрақ жатады: «оқушылар оқудың қай сатысында тұр?», «өз оқуында олар қайда ұмтылады?» және «соған жену үшін оларға қандай көмек көрсету қажет?» бұл сұрақтар оқудағы үш қатысушымен тікелей байланысады (мұғалім, сыныптас және оқушы) (П.Блэк, Д.Уильям, 2009). 1.Қалыптастырушы бағалау тәжірибесінің өзектілігі артады 2.Бағалау оқудың ажырамас бөлігі бола бастайды 3.Бағалау критерийлер мен болжалды нәтижелердің айқындылығы мен нақтылығы кері байланыс сапасын, өзара әрекеттесудің вертикалды «мұғалім-оқушы» және горизонталды «оқушы- мұғалім» деңгейлерін, өзін-өзі реттеу және оқушылардың жауапкершілігін арттырады. Ата-аналардың хабардар болуының сапасы мен деңгейі оқушылардың оқу жетістіктерінің дамуына жағдай жасайтды. Бағалау үдесіне әсеріБағалау үдесіне әсері

КБ элементтері Түйінді идеялар Тілді толық меңгеру теориясы Блум бойынша дәстүрлі мектепте оқу үдерісіндегі қол жеткізген жетістіктердің 90% айырмашылығы негізгі үш фактор арқылы түсіндіріледі: 1. Когнитивті бастапқы мінез-құлық – бұл жаңа тапсырманы шешу алдында болатын оқушының білімі мен қабілеттері. Осы бастапқы айырмашылықтарды тексеріп, оларға оқу-педагогикалық үдерісті бейімдеу қорытындысының айырмашылықтарын 50% дейін қысқартуға болады; 2. Эмоционалды бастапқы мінез-құлық болашақ оқу мотивациясына қатты әсер ететін алғашқы сәтсіздіктерден көңілдің қалуын басу үшін бағытталған. Бастапқы сатыдағы тиімді стимуляцияның нәтижесінде қорытынды жетістіктердегі айырмашылықтар 25% дейін төмендейді; 3. Білім беру үдерісі ортамен, уақыт есебімен жүзеге асады, денегмен ынталандыру және әрбірімен жеке жұмыс істеу де маңызды орын аллоды. Осыған орай, қорытынды айырмашылықтардың тағы 25% жоқ болуы мүмкін (Б.С.Блум, 1970). Дәстүрлі және эксперименталды сынып оқушылары нәтижелерінің (тілді толық меңгеру теориясы бойынша) салыстырмалы анализі: Критериалды бағалау жүйесі элементтерінің түйінді идеялары 1. Бастапқы қалпын бағалау үшін бастапқы диагностикалық мониторинг қолданылады 2. Тоқсан үшін баға тоқсанның ағымдық және жиынтық бағалау балдарының пайыздық қатынасы ретінде қойылады. 3. Жылдық баға барлық тоқсандар бойынша қойылған балдардың орташа арифметикалық мәні ретінде анықталлоды 4. Баға жайында шешімді мұғалім басқа оқушылардың жетістіктерімен салыстырмай, нәтижелерді бағалау критерийлерімен сәйкестендіру арқылы қабылдайды. Бағалау үдерісіне әсері Бағалау үдерісіне әсері Дәстүрлі сынып Эксперименталды сынып

КБ элементтері Түйінді идеялар Оқу мақсаттарының таксономиясы Оқу мақсаттары интеллектуалды әрекет категорияларына сайт бөлінеді (Б.С.Блум, Д.Кратволь, 1956). Сөйлеу әрекетінің теориясы Сөйлеу әрекетіне үйрету әрекетінің толық сипаттамалары ие және тәуелсіз болып қалыптасу арқылы жүзеге асырылуы тиіс (И.А.Зимняя, 1973). Критериалды бағалау жүйесі элементтерінің түйінді идеялары 1. Бағалау критерийлері таксономиялық деңгейлерге сайт бөлінеді: 1.Білу және түсіну 2.Қолдану 3. Анализ 4. Синтез 5.Бағалау 2.Тілдік пәндер бойынша бағалау критерийлері сөйлеу әрекетінің 4 түрін сипаттайды: 1.Тыңдалым 2. Айтылым 3.Оқылым 4. Жазылым 3. Бағалау критерийлерінің айқындылығы және бағалау тапсырмаларын олармен сәйкестендіру тапсырмаларын құрастыру мен сараптау, нәтижелерді бекіту мен талдау сапасын арттыруға жағдай жасайтды 4. Бірыңғай стандарта белгіленеді, алайда оларға жену – бұл әр мектеп, мұғалім мен оқушы үшін дербес түрде өтетін жол. Бағалау үдерісіне әсері Бағалау үдерісіне әсері

Критериалды бағалаудың басты қағидаттары Бағалау білім беру жүйесінің міндеттеріне негізделеді*. Бағалау жекелеген мақсат емс. Ол жалпы білім беруді жетілдірумен қатар әрбір оқушының оқу жетістіктерін жақсартудың тиімді жолының бірден бір механизмі. Білім беру жүйесінің міндеті тек қана нені бағалауды анықтау емс, бағалауды қалай өткізуді анықтау. Бағалау шынайы, валидті, сенімді және айқын болады. Ол бағалау рәсіміндегі ақпараттың сенімді және рас болуын қамтамасыз етеді, сонымен қатар тапсырмалар мен тиісті критерийлер оқушылардың күтілетін нәтижелерге қол жеткізгендіктерін бағалайды. Бағалау білім беру мазмұнының құрамдас бөлігі. Ол оқу мақсаттары және күтілетін нәтижелермен тығыз байланысты. Оқу мақсаттарының түсінікті болуын және бағалау рәсімдерінің барлық түрлерінің (қалыптастыру, жиынтық) оқу бағдарламасының мазмұнымен сәйкестігін қамтамасыз етеді. Бағалау қолжетімді, түсінікті және ашық. Ол пайдалы ақпараттың уақтылы женуіне, оқушылардың өзіндік қадағалайтын тәртіптерін дамытуға және аталған үдеріске қатысты барлық жауаптылардың жауапкершілігін арттыруды қамтамасыз етеді. Бағалау үздіксіз үрдіс, ол өзін-өзі машықтауды талап етеді, оқушылардың оқу жетістіктерін қадағалауды және одан әрі дамып қалыптасудың жеке траекториясын жасауды қамтамасыз етеді. Бағалау мектептің, педагогикалық ұжымның, оқушылардың даму бағытын анықтайды және жетекшілік етеді. Бұл әр қатысушының жауапкершіліктері мен өз қызметтерін жүзеге асыруға ықпалын тигізеді. * 2007 жилдың 27 шілдесіндегі 319-III Казақстан Республикасы «Білім туралы» заңының 11-тармағына сәйкес

Бағалау критерийлері мен оқушылардың оқу жетістіктері деңгейлерінің сипаттамасы ДеңгейлерБілу және түсінуҚолдану АнализСинтез Бағалау 5 балдық шәкілге ауыстыру кезінде Төмен деңгейпәндік терминдер мен ұғымдар бойынша қарапайым білімін және түсінігін көрсетеді жай тапсырмаларды орындайды және тікелей нұсқаулықтарға сайт орындау рәсімдеріне ілеседі ақпаратты ұсынудың әр түрлі формаларының (кестелер, графиктер және диаграммалар) негізінде жай қорытынды қалыптастырады жай тапсырмалардағы үлгілерді ажыратады 1 -2 бағаға сәйкес Орташа деңгейпәндік терминдер мен ұғымдар бойынша жеткілікті білімін және түсінігін көрсетеді әдеттегі тапсырмаларды орындайды, таныс және кейбір таныс емс жағдайларда білімін сәтті түрде қолданады ақпаратты жалпылайды және ішінара негіздей отырып қорытынды жасайтды, алынған нәтижелерге қатысты аргументтерді келтіре аллоды әдеттегі тапсырмалардағы үлгілерді ажыратады, шешудің стандартты жолдарын ұсынады және қолданады тапсырмалардың бекітілген жиынын шешу үшін оқу бағдарламасының басқа өрістерінен білімін, дағдыларын кіріктіреді 3-4 бағаға сәйкес Жоғары деңгейпәндік терминдер мен ұғымдар бойынша терең білімін және түсінігін көрсетеді қиын тапсырмаларды орындайды және кең өрістегі жағдайларда білімін сәтті түрде қолданады әр түрлі дереккөздерден алынған ақпаратты жалпылайды және толық негіздей отырып қорытынды жасайтды, алынған нәтижелерге қатысты логикалық бірізді аргументтерді келтіре аллоды қиын тапсырмалардағы үлгілерді ажыратады, шешудің альтернативті және стандартты емс жолдарын ұсынады және қолданады тапсырмалардың кең өрісін шешу үшін оқу бағдарламасының басқа өрістерінен білімін, дағдыларын кіріктіреді, әр түрлі стратегияларды қолданады, алынған нәтижелердің маңыздылығын және негізділігін бағалайды 5 бағаға сәйкес

Критериалды бағалаудың ұйымдық құрылымы 1. Оқу мақсаттары мен күтілетін нәтижелерді анықтау және оқушыларға беру; 2. Нені және қандай деңгейде түсінгенін/қол жеткізгенін дәлелдеуге көмектесетін сыныпта нәтижелі талдау үшін арнайы ортамен және басқа іс- шарамен қамтамасыз ету; 3. Оқушылардың дамуына ықпалын тигізетін нақты кері байланыспен қамтамасыз ету; 4. Бірін-бірі бірлесе оқытудың көзіне айналдыру үшін оқушыларды бірігуге шақыру; 5. Оқушыларды өз оқуын «құрастырушыларға» айналдыру Бөлім бойынша бағалау 1.Тоқсан ішіндегі бекітілген бағалау рәсімдері 2.Оқу бағдарламасы бөлімінің оқу мақсаттарына жеткендігі туралы шешім қабылдау 3 Тоқсандық баға шығарудағы нәтижелерді ескеру және тіркеу ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ Кері байланыс «мұғалімнен оқушыға», «оқушыдан мұғалімге», «әкімшіліктен мұғалімге» ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ Білім беру деңгейлерінің соңындағы жиынтық бағалау 1.Жоғары және орта кезеңді аяқтағанда өткізілетін қорытынды рәсім 2.Пән бойынша күтілген нәтижелерге сәйкес оқу бағдарламасының оқу мақсаттарына жеткендігі туралы шешім қабылдау 3.Сыртқы бағалау Бір тоқсанның жиынтық бағалауы 1.Қорытынды рәсім әр тоқсанның аяғында өткізіледі 2.Тоқсанның оқу мақсаттарына жеткендігі туралы шешім қабылдау 3.Жылдық баға шығарудағы нәтижелерді ескеру және тіркеу (тоқсандық бағалардың орта арифметикалық мәні) Оқушының портфолиосыМұғалімнің портфолиосы (мектептің қалауы бойынша)

Қалыптастырушы бағалаудың үдерісі

Қорытынды бағалау үдерісі

Бағалау жүйесінде білім алушылардың жеке траекториясының үлгісі

Бағалауды ұйымдастыру (білім беру мазмұнын жаңартудың мысалдары) 2-сынып

Ұзақ мерзімді жоспар. МАТЕМАТИКА, 2-сынып І тоқсан - 9 апта БөлімБөлімше Мақсаттар саны 1A – Бөлімі Қостаңбалы сандар 1.1 Натурал және рационал сандар Математикалық тіл және математикалық моделдеу 1B – Бөлімі Сандармен амалдар құру 1.2 Сандармен амалдар жасау Математикалық тіл және математикалық моделдеу 1C – Бөлімі Өлшемдер мен өлщем бірліктері 1.3 Өлшемдер мен өлщем бірліктері 3 3 бөлім 5 бөлімше 16 ІІ тоқсан - 7 апта БөлімБөлімше Мақсаттар саны 2A Бөлім– қостаңбалы сандарды қосу және алу 1.1 Натурал және рационал сандар Сандармен амалдар жасау 2.3 Тізбектілік 4.1 Математикалық тіл және математикалық моделдеу 2B Бөлім – уақыт өлшем бірліктері 1.1 Натурал және рационал сандар Өлшемдер мен бірліктер 2C Бөлім – нақты сандар жиыны 2.4 Сандар жиынтығы және логика элементтері Математикалық тіл және математикалық моделдеу 2.5 Комбинаторика негіздері: заттар комбинациялары 3 бөлім 9 бөлімше 20 ІІІ тоқсан - 10 апта БөлімБөлімше Мақсаттар саны 3A –Бөлім Сандық және әріптік өрнектер. Теңдеулер 2.2 Теңдеу мен теңсіздіктер Сандар жиынтығы және логика элементтері 2.1 Алгебралық өрнектер және түрлендіру 3B –Бөлім Көбейту және бөлу 1.1 Натурал және рационал сандар Тізбектілік 2.4 Сандар жиынтығы және логика элементтері 1.2 Сандармен амалдар жасау 4.1 Математикалық тіл және математикалық моделдеу 3C –Бөлім Таблицалық көбейту және бөлу 1.2 Сандармен амалдар жасау Математикалық тіл және математикалық моделдеу 3 бөлім 10 бөлімше 22 ІV тоқсан - 8 апта Бөлім Бөлімше Мақсаттар саны 4A –Бөлім есептеулердің рационал тәсілдері 1.2 Сандармен амалдар жасау Алгебралық өрнектер және түрлендіру 4B – Бөлім Есепті шығару жолдары 4.1 Математикалық тіл және математикалық моделдеу Сандар жиынтығы және логика элементтері 4C – Бөлім Геометриялық пішіндер Периметр. Аудан 3.1 Геометриялық пішіндер Геометриялық пішіндердің өзара орналасуы 3 бөлім 6 бөлімше 18

Бастауыш білім берудің типтік оқу жоспарына сәйкес бағалау рәсімдерінің саны, 2-сынып Пәндер Апталық сағат саны Бағалау рәсімдері Негіздеме I тоқсан бойын ша ББ саны I т ЖБ II тоқсан бойын ша ББ саны II т ЖБ III тоқсан бойын ша ББ саны III т ЖБ IV тоқсан бойынш а ББ саны IV т Ж Б 1Орыс тілі4 4 9 апта 4 7 апта 4 10 апта 4 8 апта Бөлімдер бойынша 2Әдебиет Қазақ тілі (Т2) Ағылшын тілі Математика Жаратылыстану Өзін–өзі тану Ортақ тақырыптар бойынша 8Бейнелеу өнері Еңбекке баулу Музыка Дене шынықтыру Бөлімдер бойынша

Оқу мақсаттары мен бағалау критерийлерінің ара қатынасы Бөлі м БөлімшеОқу мақсаттары Ойлау деңгейі Бағалау критерийлері 1 A – бөлім Екітаңбалы сандар 1.1 Натурал және рационал сандар ге дейінгі сандардың графикалық моделін құру және жазу Білу Оқушы : 100 көлеміндегі санның моделін жазады. Қолдану 100 көлеміндегі санның графикалық моделін құрады көлеміндегі сандарды тура және кері санау, олардың натурал сандар қатарындағы реттік нөмірін анықтау Білу 100 көлемінде тура және кері санайды. Қолдану Санның натурал сандар қатарындағы орнын анықтайды және реттік нөмірін атайды. 4.1 Математикалық тіл және математикалық модель ге дейінгі сандардың құрылу жолын, сандар қатарындағы орнын білу, сандарды оқу, жазу Білу 100 көлеміндегі сандардың құрылу жолын біледі, оларды оқи және жаза аллоды көлеміндегі екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау және разрядтық қосылғыштарға жіктеу Қолдану 100 көлеміндегі екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтайды; оларды разрядтық қосылғыштардың қосындысына жіктейді Екітаңбалы, үштаңбалы сандарды салыстыру Қолдану Екітаңбалы сандарды салыстырады; Үштаңбалы сандарды салыстырады.

1-тоқсан ішіндегі жиынтық бағалау рәсімі Жиынтық бағалау Меншікті салмағы 1-бөлім бойынша жиынтық бағалау 15% 2-бөлім бойынша жиынтық бағалау 15% 3-бөлім бойынша жиынтық бағалау 20% 1-тоқсан бойынша жиынтық бағалау 50% 1-тоқсанның қорытынды бағасы 100%

Тақырыптар Білу және түсінуҚолдану 3 балл 6 балл 1.1 Натурал және рационал сандар Санды разрядты қосылғыштар суммасына бөлшектеңіз. 28 = және 95 сандары арасындағы санды жазыңыз санынан кейінгі санды жазыңыз 3. Санағанда 100 санының алдында тұратын санды жазыңыз 4.1 Математикалық тіл және математикалық модельдеу Сандарды салыстырыңыз 23 * * 548 Берілген санда үлгі бойынша үш түрлі тәсілмен жазыңыз: Дескрипторлар - санды дұрыс бөлшектейді - 1 балл - белгісіз санды дұрыс жазады – 1 балл - келесі санды дұрыс жазады – 1 балл - алдыңғы санды дұрыс жазады – 1 балл - қостаңбалы санды дұрыс салыстырады -1 балл - үш таңбалы санды дұрыс салыстырады – 1 балл - санның графикалық моделін дұрыс құрайды – 1 балл -санды разрядтарға дұрыс бөледі – 1 балл -санды цифрлармен дұрыс жазады -1 балл 1 бөлім бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалар үлгісі Отыз сегіз 3 д 8 е 38 Жетпіс бес 15 минут МАКС балл 9

2 бөлім бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалар үлгісі Тақырыптар Қолдану Анализ 8 балл 2 балл 1.2 Сандармен операция жасау Қолайлы тәсілмен есептеп шығарыңыз = Өрнектің мәнін тап: 18 – (5 + 2) = – 1 = Өрнектердің мәнін тап: = 16 – 7 = 4.1 Математикалық тіл және математикалық модельдеу Суретте барлығы 11 дөңгелек берілген. Қызыл дөңгелектер көк дөңгелекке қарағанда 3 дөңгелекке кем болатындай қылып, суретті көк және қызыл түске бояңыз. 25 минут МАКС балл 10

Бағалау үдерісі ( «Математика» пәні, 2-сынып) 1А бөлімі 1.1, 4.1 бөліктері , , , , оқу мақсаттары Болжалды нәтижелер Критерийлер 1-бөлім бойынша бағалау 2-бөлім бойынша бағалау 3-бөлім бойынша бағалау 1-тоқсандық жиынтық бағалау Барлығы Тапсырмалар саны Ұпайлар Тапсырма лар саны Ұпайлар Тапсырма лар саны Ұпайлар Тапсырма лар саны Ұпайлар Тапсырма лар саны Ұпайлар Білу және түсіну 2323 Қолдану Саралау Синтез 1414 Бағалау Барлығы бөлім бойынша бағалау 2-бөлім бойынша бағалау 3-бөлім бойынша бағалау 1-тоқсан дық бағалау 1-тоқсан бағасы = 100% Жылдық бағасы= барлық тоқсандық бойынша орташа арифметикалық Ұпайлар … Тоқсандық бағадағы үлесі 15% 20%50% Ең жоғары ықтимал ұпай 1,351,51,210,514,25

І тоқсан - 9 аптаІІ тоқсан - 7 апта БөлімБөлімше Мақсаттар саныБөлімБөлімше Мақсаттар саны Мен зерттеушімін 1.1. Ғылым мен зерттеулер рөлі 1 Жанды табиғат 2.3. Адам Табиғатты танып білу амалдары 7 5 Жанды табиғат 2.1. Өсімдіктер 9 Заттар және олардың құрамы 3.2. Ауа Табиғатты танып білу амалдары Су Жануарлар 8 2 бөлім 5 бөлімше 30 2 бөлім 5 бөлімше 17 ІІІ тоқсан - 10 аптаІV тоқсан - 8 апта БөлімБөлімше Мақсаттар саны БөлімБөлімше Мақсаттар саны Заттар және олардың құрамы 3.4. Табиғи ресурстар 2 Табиғат физикасы 5.2 Жарық Табиғатты танып білу амалдары Дыбыс 1 Жер мен Ғарыш 4.1 Жер 25.4 Жылу Ғарыш Магнетизм Кеңістік пен уақыт Табиғатты танып білу амалдары 7 Табиғат физикасы 5.1. Күш пен қозғалыс Табиғатты танып білу амалдары 2 4 бөлім 7 бөлімше 222 бөлім 5 бөлімше 11 Ұзақ мерзімді жоспар. ЖАРАТЫЛЫСТАНУ, 2-сынып

ІV тоқсан - 8 апта Өтпелі тапырып БөлімБөлімше Мақсаттар саны 7. Қоршаған орта Менің елімнің табиғаты 2.1 Аймақта бағдарлай білу Климат және ауа-райы Табиғи жағдайлар мен олардың әсері 3 Тарих ағынында 3.1 Ежелгі мәдениеттер пен өркениеттер 2 8. Саяхаттар Мен және қоғам 1.3 Менің кішкентай Отаным 1 Менің елімнің табиғаты 2.4 Туризм 3 Тарих ағынында 3.1 Ежелгі мәдениеттер пен өркениеттер 1 2 тақырып 3 бөлім 7 бөлімше 12 Ұзақ мерзімді жоспар. ЖАРАТЫЛЫСТАНУ, 2-сынып І тоқсан - 9 аптаІІ тоқсан - 7 апта Өтпелі тапырып БөлімБөлімше Мақсаттар саны Өтпелі тапырып БөлімБөлімше Мақсаттар саны 1.Барлығы өзім туралы 2.Менің отбасым мен достарым Мен және қоғам 1.1 Менің отбасым 5 3. Менің мектебім Мен және қоғам 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы Құқық пен жауапкершілік Менің кішкентай Отаным Денсаулық пен қауіпсіздік 2 2 тақырып 1 бөлім 2 бөлімше 6 4. Мой родной край Тарих ағынында 3.5 Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және отансүйгіштік 1 2 тақырып 2 бөлім 4 бөлімше 9 ІІІ тоқсан - 10 апта Өтпелі тапырып БөлімБөлімше Мақсаттар саны 5. Тәні саудың жаны сау Мен және қоғам 1.2 Мектеп және мектеп қауымдастығы Денсаулық пен қауіпсіздік Мейрамдар 2 6. Салт- дәстүр мен ауыз әдебиеті Тарих ағынындаи 3.2 Қазақстанның тарихи түп-тамыры Біртуар тарихи тұлғалар мен мәдениет кайраткерлері Қазақстан тарихы: тәуелсіздік, мемлекеттілік және отансүйгіштік 3 2 тақырып 2 бөлім 6 бөлімше 11

Бөлімдер Білу және түсінуҚолдану Синтез 4 ұпай 2 ұпай 4 ұпай Мен және қоғам 1. Барлық отбасы мүшелерінде жиш кездесетін бірдей нәрсе: А) есім/аты В) киім С) жөні D) туған күні 2. Сенің заттарыңды кім жинау керек? А) анаң В) әкең С) сен өзің D) әжең 3. Барлық отбасы мүшелері жиналтын мейрам: А) сыныптасыңнын туған күні В) атаңның туған күні С) анаңның құрбысының туған күні D) Көршінің туған күні 4. Отбасы– бұл… А) анаң мен әкең В) бірге тұратын ата-ана, балалар, немерелер мен жақын туыстардан тұратын адамдар тобы С) қызығушылықтары бір құрдас адамдар D)Жыл бойы бір оқу бағдарламасын өтетін, бастауыш сыныпта оқитын оқушылар Әр отбасыда,таңертеңгі уақытта, болуы мүмкін диалогты оқыңыз. Астында көрсетілген анасының үндеуіне, ұлының әдепсіз әрі тәртіпсіз екенің көрсететің жауаптардың астын сызыңыз -Саша, тұра ғой, мектепке баруың керек. Мен саған таңғы ас дайындап қойдым. -Тиіспе маған, менің ұйқым келіп тұр! -Рақмет, қазір тұруға тырысамын. -Тағы да, ботқа шығар -Тұрайын деп жатырмын, көп рақмет! Отбасындағы адамадар бір-біріне қалай қамқорлық көрсететінін ойланып жаз. Дескрипторлар 1.Дұрыс жауапты тапты – жөні– 1ұ. 2.Дұрыс жауапты тапты – сен өзің– 1ұ. 3.Дұрыс жауапты тапты – атаңның туған күні– 1ұ. 4.Дұрыс жауапты тапты - бірге тұратын ата-ана, балалар, немерелер мен жақын туыстардан тұратын адамдар тобы. – 1ұ. 1.Тиіспе маған, менің ұйқым келіп тұр! – 1ұ. 2.Тағы да, ботқа шығар – 1ұ. 1.Бірге кеш өткізеді– 1ұ. 2. Мама заботится/одевает/пеленает о своем ребенке Ана өз баласвы жаны ашып/киіндіріп /жөргектейді немсе құндақтайды– 1ұ. 3. Атасы инемересіне кітап оқып жеіп датыр– 1ұ. 4.Толық отбасымен бурге демалуға барад.к – 1ұ. 1 дүниетану пәнінен бөлім бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар үлгісі 20 минут МАХ балл 10

Бағалауға арналған негізгі құжаттар тізімі: - Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру бағдарламаларын жүзеге асыратын білім беру мекемелеріндегі оқушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау ережелері - Пәндер бойынша оқу бағдарламаларындағы «Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау» бөлімі; -Қалыптастырушы бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулық; -Жиынтық бағалау бойынша әдістемелік нұсқаулық;