ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ Ішкі аурулар пропедевтика кафедрасы СӨЖ Тақырыбы:Тыныс алу жүйесі патологиясында негізгі синдром дары: өкпе тінінің тығыздалуы Орындаған: Әбдір А.У топ студенті Қабылдаған: Түсіпбекова Қ.Т. медицина ғылымынын кандидаты, доцент м.а Қарағанды 2016

Жоспары Кіріспе Негізгі бөлім : 1. Тыныс алу маңызы, өкпе 2. Өкпе тіндері тығыздалуының панда болу себептері және механизмдері 3. Өкпе тіндері тығыздалуының клиникалық көріністері 4. Өкпе тіндері тығыздалуы синдромы диагностикасы 5.Өкпе тіндері тығыздалуы синдромыың балалардағы ерекшеліктері. Қорытынды Қолданылған әдебиет

Өкпе тіндерінің тығыздалуы синдромы деп әр түрлі патологиялық жағдайларға байланысты өкпе ұлпаларына сұйық жиналғандықтан, басқа тығыз тіндермен алмасқандықтан немсе абадан босап солып қалуынан қатайғанын атайды. Өкпе ұлпасының тығыздалу синдромы өзіне тән морфологиялық, рентгенологиялық, клиникалық белгілерден құрылады. Практикалық салата ол көбінесе клиникалық және рентгенологиялық мәліметтер арқылы анықталады. Бүгінгі тақырыпқа сәйкес мұнда біз гистологиялық, морфофункционалдық, физиологиялық жәнеде пропедевтика саласындағы ерекшеліктермен өзгерістері жайлы этап өтеміз. Кіріспе

Тыныс алу жүйесінің маңызы Оттегі адам өмірі үшін аса маңызды. Оттегі ұлпалардағы тотығуға қатысады. Тотығу кезінде заттардың ыдырауынан көмір қышқыл газы панда болып, денеден сыртқа шығарылады. Дем алғанда организм мен сыртқы орта өздерінің құрамындағы газдарымен алмасады. Бұл оттегінің үнемі деньги кіріп және көмір қышқыл газының денеден сыртқа айдалып тұруын қамтамасыз етеді. Бұл қызметті куеде қуысында орналасқан өкпе орындайды. Алайда кейде адамдардың өз денсаулығына салғырт қарауы салдарынан, өкеде патологиялық үдерістер панда болуы ықтимал. Мысалы : темекі шегу, салқында жүру, гигиена сақтамай түрлі вирус ты – инфекцияны жұқтыру. Соның ішінде өкпе тінінің тығыздалу синдромы жайлы.

Пайда болу себептері және механизмдері. Өкпе паренхимасының тығыздалып қатаюы бір наше механизмдерге қарай туындайтын дерттік жағдай: альвеолаларға түрлі сұйықтықтар финалуы, өкпе тіндері басқа тығыз тіндермен алмасуы, өкпе тіндері абадан босап солып қалуы. Ең алдымен, өкпенің қатаюы альвеолалардың зақымдануына байланысты болып келеді, альвеолаларға түрлі сұйықтықтар финалу салдарынан.

Өкпе ұлпаларының тығыздалып қатаюы туындайтын келесі механизм - өкпе тіндерінің басқа ауасыз тығыз тіндермен алмасуы: дәнекер фиброзды тіндермен алмасуы – пневмосклероз, қатерлі ісіктер тіндерімен алмасуы - өкпе выборы, өкпе тіндерінің іріңдеп ыдырауы - өкпе абсцессі. Макропрепарат Пневмосклероз.Микроперепарат Пневмосклероз.

Өкпенің абадан босап солып қалуы ателектаз деп аталады. Морфология-лық өзгерістер тұрғысынан қарайтын боксақ, ателектаз да өкпе тіндерінің тығыздалуы болып табылады. Ателектаз денег сөздің дәлме-дәл мағынасы жазылып созылмауы денегге келеді. Өкпенің сырт жақтан басылып қалуы (плевра қуысына сұйықтық немсе ауа финалу, үлкен қатерлі ісіктер) – компрессиялық ателектаз деп аталады. Бронхтар бітеліп (бөгде зат, қатерлі ісік), бронхита бойымен өкпеге ауа бармағандықтан өкпе тіндері солып қалуы – обтурациялық (бітегіш) ателектаз болып келеді.

Сонымен, өкпе тіндерінің тығыздалып қатаюы әр түрлі ауруларда және патологиялық жағдайларда кездесе береді. Аталған аурулардың әр қайсысының өзіне тән көптеген ерекше әйгіленімдері болғанымен, бұлардың барлығына ортақ болып келетін бір қатар белгілерді іріктеп алуға болады. Бұл белгілер жиынтығы өкпе тіндерінің тығыздалуы синдромы болып табылады.

Клиникалық белгілері. Өкпе тіндерінің тығыздалуы синдромы көріністері науқасты тексеру барысында, тікелей, физикалық зерттеулер қолданғанымызда және инструменталды тексерулер қолданғанымызда анықталады. Сұрастыру арқылы науқас ентігетінін білеміз. Өкпе тіндерінің тығыздалуына әкелетін механизмдерінде, науқас көбіне домін ішке ала алмай қиналады – инспираторлық ентігу. Ентігу дәрежесі тығыздалып, істен шыққан өкпе көлеміне байланысты болып келеді, мысалы бөліктік пневмония жағдайында бұл көрініс айқын келсе, ошақты пневмония мен сырқаттанған науқас ентікпеуі де мүмкін. Альвеолаларға сұйықтықтар жиналған бокса, науқас жөтелетініне шағым айтады. Жөтелі құрғақ болуы мүмкін, немсе қақырық тастап жөтеледі (кілегейлі, кілегейлі-іріңді, серозды), кейде сонымен бірге қан түкіреді.

Қарап тексергенде, науқас ентігіп отырғанын көреміз. Қатайып тығыздалған өкпе көлеміне қарай цианоз (терінің көгеруі) байқалуы мүмкін. Көкірек қуысын қарап тексергенде ауырған жағының тыныс қозғалыстарынан қалып отырғаны көрінеді. Пальпация әдісін пандаланып тексергенде өкпе тіндері тығыздалған тұстардан дауыс дірілі күшейгені білінеді, өйткені қатайып тығыздалған өкпе паренхимасының дыбыс өткізу қабылеті жоғарылайды.

Перкуссия әдісімен тексергенде өкпенің ашық дыбысы дәрежесі әр түрлі келетін тұйық дыбысқа айнала бастарды. Әсіресе айқын өзгерістер зақымданған өкпе ұлпалары беткей жатқанда, және де оның көлемі айтарлықтай үлкен болғанда анықталады.

Аускультация тәсілімен тексергенде қатайған өкпе тіндерінің дыбыс өткізу қабылеті жоғарылағандықтан, дәл осы тұстан көкірек қуысының сыртына бронхита бойымен жоғарыдан келіп түскен көмей-кеңірдек шуылы тарап өте бастарды (патологиялық бронхылық шуыл). Бронхофония тәсілін қолданатын боксақ, өкпе тіндері тығыздалған тұстардан бронхофонияның күшейгенін анықтауға болады.

Зертханалық және аспаптық зерттеулер. Рентгенограммада тығыздалған өкпе тіндері қарайған ошақтар ретінде көрінеді. Қарайған ошақтын сипоты патологиялық процесс ерекшеліктеріне байланысты болады. Мысалы, пневмония ауруында қарайған ошақ көлемі қабыну көлеміне сәйкес келіп тұрады, ол біркелкі емс, шеттері айқын көрінбейтін, көбіне өкпенің төменгі бөліктерінде орналасатын болады. Рентгенологиялық зерттеуден басқа спирометриялық тексеру қолданылады: өкпенің тіршілік сиымдылығы (ӨТС), өкпенің максималды вентиляциясы (ӨМВ), тыныс алудын резервтік көлемі азайғандары анықталады. Қанның газдық құрамын тексеретін боксақ: оттегі парциалды қысымы ( мм спб) төмендеуі, көміркышқыл газы парциалды қысымы (35-45 мм спб) жоғарылауы анықталуы мүмкін.

Спирометрия

Өкпе тіндері тығыздалуы синдромыың балалардағы ерекшеліктері. Балаларда өкпе тіндерінің тығыздалуы синдромы көбіне пневмония ауруына байланысты болып келеді.

Жаңа туған нәресте пневмониясының ерекшеліктеріне орталық жүйке жүйесінің бұзылыстарына байланысты тез арада панда болатын токсикоз; қабыну процестің генерализациясы, анемия, гиповитаминоздардың туындауы. Аурудың бас кезінен бастап неврологиялық статус өзгерістері анықталады: әлсіздік, немсе қозғыштық, ұйқының бұзылуы, бұлшықеттер гипертонусы, қимыл- қозғалыстардың артур.

Бала жилағанда дауыс дірілінің күшейгені білінеді. Жөтел болмаса, оның орнына науқас баланың ауызынан көпіршіктенген сілекей бөлінуін көруге болады. Перкуссия әдісімен тексергенде көбіне ашық өкпе дыбысы естіліп тұрады, кейде аздаған тимпаникалық реңі болуы мүмкін. Пневмония жайылмалы болып китсе, айқын тұйық дыбыс панда болады.

Аускультация лық көріністерге құбылмалылық тән, тыныс шуылдарының сипоты, бұлардың жан-жаққа таралуы әр түрлі болып келеді. Крепитация, көпіршікті сырылдар бала терең дом алғанда ғана естілуі мүмкін. Пневмонияның арте панда болатын рентгенологиялық көріністеріне өкпе ұлпалары мөлдірлігінің төмендеуі, тамырлар суретінің күшеюі, пневмониялық инфильтрата өкпенің медиалды бөліктерінде орналасқан ошақты көлеңкелер болып көрінеді.

Практикадағы маңызы Өкпе тінінің тығыздалу синдромы анықтау үшін бізде бірнаше тексерістер басын қосып, аурудың нақты шығу тегін анықтау керек. Яғни рентгенология, жалпы қарау, түрлі анализдер көрсетіліміне негізделу қажет. Бұл синдром болғандықтан бірнаше симптомдар жиынтығынан тұрады және ең бастысы басқа ауру түрлерінен ажырата алу болып табылады.

Қорытынды Өкпе тінінің тығыздалу синдромы жалпы айтқанда – өкпедегі қатаюдың біріңғай патогенез бен бір-бірімен байланысқан белгілердің жиынтығы. Менің ізденулеріме сәйкес бұл патогенездің жил сайын үдеп көбейіп әсіресе жас нәрестелерде белең алуда. Ең бірінші мезетте халық арасында профилактилық іс- шаралар жүргізіліп, гигиена сақтығын түсіндіру қажет. Жалпы иммунитетті нығайту керек. Бұл шарттардың бәрін іске асырып, дұрыс жеткізілуінің барлығы сізбен біз болашақ дәрігерлер қолында !

Пайдаланған әдебиеттер тізімі 1. Ішкі ағза ауруларының пропедевтикасы. Оқулық Айтбембет Б.Н. – Алматы : (Эверо), 2009 ж 568 бет. ( бет аралығы) 2.(Тыныс алу жүйесі ) модулі : Интеграцияланған оқулық ; С.К. Жауғашева, С.Б. Жәутікова, М.М. Түсіпбекова және т.б 272 бет. (71-89 бет) 3. Ішкі аурулар пропедевтикасы : 2-ші басылым, Н.А. Мухин, В.С. Моисеев 2015 ж. ( бет) 4. Мухин Н.А., Моисеев В.С. Пропедевтика внутренних болезней: учебник + СД. – 4-е изд. – М., – 848 стр. 5. Лиссауэр Т., Клейден Г. Пропедевтика детских болезней, иллюстрированный учебник/ пер. с англ. под ред. Н.А.Геппе. – 3-е изд. – М., – 350 стр. 6. Милькаманович В.К. Методическое обследование, симптомы и симптомокомплексы в клинике внутренних болезней. Справочно- методическое пособие. «Полифакт-Альфа». - Минск, стр.

Назарларыңызға рақмет !